Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā

    મતસન્તકકથાવણ્ણના

    Matasantakakathāvaṇṇanā

    ૩૬૯. ભિક્ખુસ્સાતિ ભિક્ખુસ્મિં કાલંકતે. તત્થ ‘‘પત્તચીવરે’’તિ પધાનપરિક્ખારદસ્સનમુખેન સબ્બપરિક્ખારનિદસ્સનન્તિ વેદિતબ્બં. અધમ્મેન ઉપ્પન્નઞ્ચેતં હોતિ, સઙ્ઘસ્સ કપ્પિયમેવ મતત્તાતિ એકે. નોતિ તક્કો પત્તચતુક્કે સબ્બથા અકપ્પિયપત્તનયવિરોધતો. અધમ્મેન ઉપ્પન્નસેનાસને ચ વસતો અનાપત્તિ. અઞ્ઞતરસ્મિં આવાસે દ્વે ભિક્ખૂ વસન્તિ, તત્થ ચેકો કાલંકતો, ઇતરો તસ્સ પરિક્ખારં અપાપેત્વા તં થેય્યચિત્તેન ગણ્હાતિ, સઙ્ઘસન્તકં ગહિતં હોતિ, ભણ્ડગ્ઘેન કારેતબ્બો. અનાવાસે ગણ્હાતિ, ન કારેતબ્બો અસ્સામિકસ્સ ગહિતત્તા. મરણસમયે વત્તું અસહન્તો ચે ચિત્તેનેવ દેતિ, પુઞ્ઞં પસવતિ, સઙ્ઘોવ તસ્સ સામી. પરો વા અવિસ્સાસિકો સયમેવ ગણ્હાતિ, ગહણં ન રુહતિ, થેય્યચિત્તેન ચે, ભણ્ડગ્ઘેન કારેતબ્બો. તસ્સ ચ આવાસગતસ્સ કો સામી. ‘‘સઙ્ઘો સામી’’તિ વચનતો સઙ્ઘેન બલક્કારેન સો વારેતબ્બોતિ એકે. જીવમાનકાલે ગહિતત્તા ન સઙ્ઘો સામીતિ એકે. સામિકો ચે સયં પસ્સિત્વા અચ્છિન્દિતું લભતિ, સઙ્ઘોપિ લભતિ સામિઠાને ઠિતત્તાતિ ઇતરે, વિચારેત્વા ગહેતબ્બં.

    369.Bhikkhussāti bhikkhusmiṃ kālaṃkate. Tattha ‘‘pattacīvare’’ti padhānaparikkhāradassanamukhena sabbaparikkhāranidassananti veditabbaṃ. Adhammena uppannañcetaṃ hoti, saṅghassa kappiyameva matattāti eke. Noti takko pattacatukke sabbathā akappiyapattanayavirodhato. Adhammena uppannasenāsane ca vasato anāpatti. Aññatarasmiṃ āvāse dve bhikkhū vasanti, tattha ceko kālaṃkato, itaro tassa parikkhāraṃ apāpetvā taṃ theyyacittena gaṇhāti, saṅghasantakaṃ gahitaṃ hoti, bhaṇḍagghena kāretabbo. Anāvāse gaṇhāti, na kāretabbo assāmikassa gahitattā. Maraṇasamaye vattuṃ asahanto ce citteneva deti, puññaṃ pasavati, saṅghova tassa sāmī. Paro vā avissāsiko sayameva gaṇhāti, gahaṇaṃ na ruhati, theyyacittena ce, bhaṇḍagghena kāretabbo. Tassa ca āvāsagatassa ko sāmī. ‘‘Saṅgho sāmī’’ti vacanato saṅghena balakkārena so vāretabboti eke. Jīvamānakāle gahitattā na saṅgho sāmīti eke. Sāmiko ce sayaṃ passitvā acchindituṃ labhati, saṅghopi labhati sāmiṭhāne ṭhitattāti itare, vicāretvā gahetabbaṃ.

    મતકસ્સ હિરઞ્ઞાદિઅકપ્પિયભણ્ડં હોતિ. ઉગ્ગહિતઞ્ચેતં હોતિ, ઉગ્ગહિતે વુત્તનયેન પટિપજ્જિતબ્બં. ધમ્મેન ઉપ્પન્નં ચે, કપ્પિયકારકો આચિક્ખિતબ્બો. દાસો ચે ગહિતો હોતિ, ન સઙ્ઘો સામી, આરામિકો ચે, સઙ્ઘો સામી. ગાવીમહિંસીઆદયો હોન્તિ, આવાસગતાનં સઙ્ઘો સામી, અનાવાસગતાનં ન સઙ્ઘો સામી. સઙ્ઘો ચે આવાસં આનેત્વા અત્તનો સન્તકં કત્વા પચ્છા સમીપે બહિસીમાય ઠપેતિ, કારકસઙ્ઘો સામી, તથા આરામિકે. મતકસ્સ પરિક્ખારો નિક્ખેપવસેન ઠપિતો હોતિ, એસોવ સામી. મહગ્ઘો ચે હોતિ, સેસસ્સ સઙ્ઘો સામી. ‘‘કેનચિ ગિલાનુપટ્ઠાકેના’’તિ વત્તબ્બક્કમો એતેન દસ્સિતો. પુન ઉપટ્ઠાકાનં બહુભાવે સતિ સબ્બેસં દાતબ્બકમ્મં દસ્સેન્તેન ભગવતા કમ્મવાચાયં ‘‘ગિલાનુપટ્ઠાકાન’’ન્તિ વુત્તં. સામણેરવારે ‘‘ચીવર’’ન્તિ પાઠો. ‘‘ઇમં તુય્હં દેમિ દદામિ દજ્જામિ ઓણોજેમિ પરિચ્ચજામિ વિસ્સજ્જામિ નિસ્સજ્જામી’તિ વા ‘ઇત્થન્નામસ્સ દેમિ…પે॰… નિસ્સજ્જામી’તિ વા વદતિ, ‘સમ્મુખા વા પરમ્મુખા વા વુત્તે દિન્નંયેવ હોતી’તિ દાનલક્ખણસ્સ ચ ‘તુય્હં ગણ્હાહી’તિ વુત્તે ‘મય્હં ગણ્હામી’તિ વદતિ, ‘સુદિન્નં સુગ્ગહિતઞ્ચા’તિ (પારા॰ અટ્ઠ॰ ૨.૪૬૯) ગહણલક્ખણસ્સ ચ વુત્તત્તા ‘મમ સન્તકં તવ ચ મમ ચ હોતૂ’તિ એવમાદિવચનેન સમાનપરિક્ખારં કાતું વટ્ટતીતિ આચરિયા’’તિ લિખિતં.

    Matakassa hiraññādiakappiyabhaṇḍaṃ hoti. Uggahitañcetaṃ hoti, uggahite vuttanayena paṭipajjitabbaṃ. Dhammena uppannaṃ ce, kappiyakārako ācikkhitabbo. Dāso ce gahito hoti, na saṅgho sāmī, ārāmiko ce, saṅgho sāmī. Gāvīmahiṃsīādayo honti, āvāsagatānaṃ saṅgho sāmī, anāvāsagatānaṃ na saṅgho sāmī. Saṅgho ce āvāsaṃ ānetvā attano santakaṃ katvā pacchā samīpe bahisīmāya ṭhapeti, kārakasaṅgho sāmī, tathā ārāmike. Matakassa parikkhāro nikkhepavasena ṭhapito hoti, esova sāmī. Mahaggho ce hoti, sesassa saṅgho sāmī. ‘‘Kenaci gilānupaṭṭhākenā’’ti vattabbakkamo etena dassito. Puna upaṭṭhākānaṃ bahubhāve sati sabbesaṃ dātabbakammaṃ dassentena bhagavatā kammavācāyaṃ ‘‘gilānupaṭṭhākāna’’nti vuttaṃ. Sāmaṇeravāre ‘‘cīvara’’nti pāṭho. ‘‘Imaṃ tuyhaṃ demi dadāmi dajjāmi oṇojemi pariccajāmi vissajjāmi nissajjāmī’ti vā ‘itthannāmassa demi…pe… nissajjāmī’ti vā vadati, ‘sammukhā vā parammukhā vā vutte dinnaṃyeva hotī’ti dānalakkhaṇassa ca ‘tuyhaṃ gaṇhāhī’ti vutte ‘mayhaṃ gaṇhāmī’ti vadati, ‘sudinnaṃ suggahitañcā’ti (pārā. aṭṭha. 2.469) gahaṇalakkhaṇassa ca vuttattā ‘mama santakaṃ tava ca mama ca hotū’ti evamādivacanena samānaparikkhāraṃ kātuṃ vaṭṭatīti ācariyā’’ti likhitaṃ.

    અનુગણ્ઠિપદે પન અતીવ પપઞ્ચં કત્વા પુન ‘‘ઇદમેત્થ આચરિયાનં સન્નિટ્ઠાનં – સચેસમ્બહુલા, દ્વે વા સમાનપરિક્ખારં કત્તુકામા હોન્તિ, તે સબ્બે અત્તનો સન્તકં વત્તમાનં ઉપ્પજ્જનકેન સદ્ધિં પેસલસ્સ એકસ્સ પરિચ્ચજન્તિ, સો પુન તેસમેવ પરિચ્ચજતિ, એત્તાવતા તે સમાનપરિક્ખારિકા હોન્તીતિ. ઇદં સમાનપરિક્ખારલક્ખણં પાળિઆદીસુ વુત્તલક્ખણેયેવ પતનતો અચલપ્પત્તં હોતિ, તથાપિ પોરાણવિધિં અજ્ઝોત્થરિત્વા વત્તનતો પટિસેધેતબ્બો, આચરિયાનં મતાનુસારેન કાતબ્બં કાતુકામેનાતિ અપરે’’તિ વુત્તં, ‘‘વસ્સંવુત્થસામણેરો પઞ્ચસુ સિક્ખાપદેસુ એકં અતિક્કમિત્વા પુન ગહિતો લાભં ન લભતિ, અન્તિમવત્થું અજ્ઝાપન્નો નામ હોતી’’તિ વદન્તિ.

    Anugaṇṭhipade pana atīva papañcaṃ katvā puna ‘‘idamettha ācariyānaṃ sanniṭṭhānaṃ – sacesambahulā, dve vā samānaparikkhāraṃ kattukāmā honti, te sabbe attano santakaṃ vattamānaṃ uppajjanakena saddhiṃ pesalassa ekassa pariccajanti, so puna tesameva pariccajati, ettāvatā te samānaparikkhārikā hontīti. Idaṃ samānaparikkhāralakkhaṇaṃ pāḷiādīsu vuttalakkhaṇeyeva patanato acalappattaṃ hoti, tathāpi porāṇavidhiṃ ajjhottharitvā vattanato paṭisedhetabbo, ācariyānaṃ matānusārena kātabbaṃ kātukāmenāti apare’’ti vuttaṃ, ‘‘vassaṃvutthasāmaṇero pañcasu sikkhāpadesu ekaṃ atikkamitvā puna gahito lābhaṃ na labhati, antimavatthuṃ ajjhāpanno nāma hotī’’ti vadanti.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi / ૨૨૫. મતસન્તકકથા • 225. Matasantakakathā

    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / મતસન્તકકથા • Matasantakakathā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / મતસન્તકકથાવણ્ણના • Matasantakakathāvaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / મતસન્તકકથાદિવણ્ણના • Matasantakakathādivaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૨૨૫. મતસન્તકકથા • 225. Matasantakakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact