Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / જાતક-અટ્ઠકથા • Jātaka-aṭṭhakathā

    [૩૬૯] ૯. મિત્તવિન્દકજાતકવણ્ણના

    [369] 9. Mittavindakajātakavaṇṇanā

    ક્યાહં દેવાનમકરન્તિ ઇદં સત્થા જેતવને વિહરન્તો એકં દુબ્બચભિક્ખું આરબ્ભ કથેસિ. વત્થુ મહામિત્તવિન્દકજાતકે (જા॰ ૧.૫.૧૦૦ આદયો) આવિ ભવિસ્સતિ. અયં પન મિત્તવિન્દકો સમુદ્દે ખિત્તો અત્રિચ્છો હુત્વા પુરતો ગન્ત્વા નેરયિકસત્તાનં પચ્ચનટ્ઠાનં ઉસ્સદનિરયં દિસ્વા ‘‘એકં નગર’’ન્તિ સઞ્ઞાય પવિસિત્વા ખુરચક્કં અસ્સાદેસિ. તદા બોધિસત્તો દેવપુત્તો હુત્વા ઉસ્સદનિરયચારિકં ચરતિ. સો તં દિસ્વા પુચ્છન્તો પઠમં ગાથમાહ –

    Kyāhaṃdevānamakaranti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ dubbacabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Vatthu mahāmittavindakajātake (jā. 1.5.100 ādayo) āvi bhavissati. Ayaṃ pana mittavindako samudde khitto atriccho hutvā purato gantvā nerayikasattānaṃ paccanaṭṭhānaṃ ussadanirayaṃ disvā ‘‘ekaṃ nagara’’nti saññāya pavisitvā khuracakkaṃ assādesi. Tadā bodhisatto devaputto hutvā ussadanirayacārikaṃ carati. So taṃ disvā pucchanto paṭhamaṃ gāthamāha –

    ૧૦૦.

    100.

    ‘‘ક્યાહં દેવાનમકરં, કિં પાપં પકતં મયા;

    ‘‘Kyāhaṃ devānamakaraṃ, kiṃ pāpaṃ pakataṃ mayā;

    યં મે સિરસ્મિં ઓહચ્ચ, ચક્કં ભમતિ મત્થકે’’તિ.

    Yaṃ me sirasmiṃ ohacca, cakkaṃ bhamati matthake’’ti.

    તત્થ ક્યાહં દેવાનમકરન્તિ સામિ દેવપુત્ત, કિં નામ અહં દેવાનં અકરિં, કિં મં દેવા પોથેન્તીતિ. કિં પાપં પકતં મયાતિ દુક્ખમહન્તતાય વેદનાપ્પત્તો અત્તના કતં પાપં અસલ્લક્ખેન્તો એવમાહ. યં મેતિ યેન પાપેન મમ સિરસ્મિં ઓહચ્ચ ઓહનિત્વા ઇદં ખુરચક્કં મમ મત્થકે ભમતિ, તં કિં નામાતિ?

    Tattha kyāhaṃ devānamakaranti sāmi devaputta, kiṃ nāma ahaṃ devānaṃ akariṃ, kiṃ maṃ devā pothentīti. Kiṃ pāpaṃ pakataṃ mayāti dukkhamahantatāya vedanāppatto attanā kataṃ pāpaṃ asallakkhento evamāha. Yaṃ meti yena pāpena mama sirasmiṃ ohacca ohanitvā idaṃ khuracakkaṃ mama matthake bhamati, taṃ kiṃ nāmāti?

    તં સુત્વા બોધિસત્તો દુતિયં ગાથમાહ –

    Taṃ sutvā bodhisatto dutiyaṃ gāthamāha –

    ૧૦૧.

    101.

    ‘‘અતિક્કમ્મ રમણકં, સદામત્તઞ્ચ દૂભકં;

    ‘‘Atikkamma ramaṇakaṃ, sadāmattañca dūbhakaṃ;

    બ્રહ્મત્તરઞ્ચ પાસાદં, કેનત્થેન ઇધાગતો’’તિ.

    Brahmattarañca pāsādaṃ, kenatthena idhāgato’’ti.

    તત્થ રમણકન્તિ ફલિકપાસાદં. સદામત્તન્તિ રજતપાસાદં. દૂભકન્તિ મણિપાસાદં. બ્રહ્મત્તરઞ્ચ પાસાદન્તિ સુવણ્ણપાસાદઞ્ચ. કેનત્થેનાતિ ત્વં એતેસુ રમણકાદીસુ ચતસ્સો અટ્ઠ સોળસ દ્વત્તિંસાતિ એતા દેવધીતરો પહાય તે પાસાદે અતિક્કમિત્વા કેન કારણેન ઇધ આગતોતિ.

    Tattha ramaṇakanti phalikapāsādaṃ. Sadāmattanti rajatapāsādaṃ. Dūbhakanti maṇipāsādaṃ. Brahmattarañca pāsādanti suvaṇṇapāsādañca. Kenatthenāti tvaṃ etesu ramaṇakādīsu catasso aṭṭha soḷasa dvattiṃsāti etā devadhītaro pahāya te pāsāde atikkamitvā kena kāraṇena idha āgatoti.

    તતો મિત્તવિન્દકો તતિયં ગાથમાહ –

    Tato mittavindako tatiyaṃ gāthamāha –

    ૧૦૨.

    102.

    ‘‘ઇતો બહુતરા ભોગા, અત્ર મઞ્ઞે ભવિસ્સરે;

    ‘‘Ito bahutarā bhogā, atra maññe bhavissare;

    ઇતિ એતાય સઞ્ઞાય, પસ્સ મં બ્યસનં ગત’’ન્તિ.

    Iti etāya saññāya, passa maṃ byasanaṃ gata’’nti.

    તત્થ ઇતો બહુતરાતિ ઇમેસુ ચતૂસુ પાસાદેસુ ભોગેહિ અતિરેકતરા ભવિસ્સન્તિ.

    Tattha ito bahutarāti imesu catūsu pāsādesu bhogehi atirekatarā bhavissanti.

    તતો બોધિસત્તો સેસગાથા અભાસિ –

    Tato bodhisatto sesagāthā abhāsi –

    ૧૦૩.

    103.

    ‘‘ચતુબ્ભિ અટ્ઠજ્ઝગમા, અટ્ઠાહિપિ ચ સોળસ;

    ‘‘Catubbhi aṭṭhajjhagamā, aṭṭhāhipi ca soḷasa;

    સોળસાહિ ચ બાત્તિંસ, અત્રિચ્છં ચક્કમાસદો;

    Soḷasāhi ca bāttiṃsa, atricchaṃ cakkamāsado;

    ઇચ્છાહતસ્સ પોસસ્સ, ચક્કં ભમતિ મત્થકે.

    Icchāhatassa posassa, cakkaṃ bhamati matthake.

    ૧૦૪.

    104.

    ‘‘ઉપરિવિસાલા દુપ્પૂરા, ઇચ્છા વિસટગામિની;

    ‘‘Uparivisālā duppūrā, icchā visaṭagāminī;

    યે ચ તં અનુગિજ્ઝન્તિ, તે હોન્તિ ચક્કધારિનો’’તિ.

    Ye ca taṃ anugijjhanti, te honti cakkadhārino’’ti.

    તત્થ ઉપરિવિસાલાતિ મિત્તવિન્દક તણ્હા નામેસા આસેવિયમાના ઉપરિવિસાલા હોતિ પત્થટા, મહાસમુદ્દો વિય દુપ્પૂરા, રૂપાદીસુ આરમ્મણેસુ તં તં આરમ્મણં ઇચ્છમાનાય ઇચ્છાય પત્થટાય વિસટગામિની, તસ્મા યે પુરિસા તં એવરૂપં તણ્હં અનુગિજ્ઝન્તિ, પુનપ્પુનં ગિદ્ધા હુત્વા ગણ્હન્તિ. તે હોન્તિ ચક્કધારિનોતિ તે એતં ખુરચક્કં ધારેન્તીતિ વદતિ.

    Tattha uparivisālāti mittavindaka taṇhā nāmesā āseviyamānā uparivisālā hoti patthaṭā, mahāsamuddo viya duppūrā, rūpādīsu ārammaṇesu taṃ taṃ ārammaṇaṃ icchamānāya icchāya patthaṭāya visaṭagāminī, tasmā ye purisā taṃ evarūpaṃ taṇhaṃ anugijjhanti, punappunaṃ giddhā hutvā gaṇhanti. Te honti cakkadhārinoti te etaṃ khuracakkaṃ dhārentīti vadati.

    મિત્તવિન્દકં પન કથેન્તમેવ નિપિસમાનં તં ખુરચક્કં ભસ્સિ, તેન સો પુન કથેતું નાસક્ખિ. દેવપુત્તો અત્તનો દેવટ્ઠાનમેવ ગતો.

    Mittavindakaṃ pana kathentameva nipisamānaṃ taṃ khuracakkaṃ bhassi, tena so puna kathetuṃ nāsakkhi. Devaputto attano devaṭṭhānameva gato.

    સત્થા ઇમં ધમ્મદેસનં આહરિત્વા જાતકં સમોધાનેસિ – ‘‘તદા મિત્તવિન્દકો દુબ્બચભિક્ખુ અહોસિ, દેવપુત્તો પન અહમેવ અહોસિ’’ન્તિ.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā mittavindako dubbacabhikkhu ahosi, devaputto pana ahameva ahosi’’nti.

    મિત્તવિન્દકજાતકવણ્ણના નવમા.

    Mittavindakajātakavaṇṇanā navamā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / જાતકપાળિ • Jātakapāḷi / ૩૬૯. મિત્તવિન્દકજાતકં • 369. Mittavindakajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact