| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૨. મોળિયફગ્ગુનસુત્તં
2. Moḷiyaphaggunasuttaṃ
૧૨. સાવત્થિયં વિહરતિ…પે॰… ‘‘ચત્તારોમે , ભિક્ખવે, આહારા ભૂતાનં વા સત્તાનં ઠિતિયા સમ્ભવેસીનં વા અનુગ્ગહાય. કતમે ચત્તારો? કબળીકારો આહારો – ઓળારિકો વા સુખુમો વા, ફસ્સો દુતિયો, મનોસઞ્ચેતના તતિયા, વિઞ્ઞાણં ચતુત્થં. ઇમે ખો, ભિક્ખવે, ચત્તારો આહારા ભૂતાનં વા સત્તાનં ઠિતિયા સમ્ભવેસીનં વા અનુગ્ગહાયા’’તિ.
12. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘cattārome , bhikkhave, āhārā bhūtānaṃ vā sattānaṃ ṭhitiyā sambhavesīnaṃ vā anuggahāya. Katame cattāro? Kabaḷīkāro āhāro – oḷāriko vā sukhumo vā, phasso dutiyo, manosañcetanā tatiyā, viññāṇaṃ catutthaṃ. Ime kho, bhikkhave, cattāro āhārā bhūtānaṃ vā sattānaṃ ṭhitiyā sambhavesīnaṃ vā anuggahāyā’’ti.
એવં વુત્તે, આયસ્મા મોળિયફગ્ગુનો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘કો નુ ખો, ભન્તે, વિઞ્ઞાણાહારં આહારેતી’’તિ? ‘‘નો કલ્લો પઞ્હો’’તિ ભગવા અવોચ – ‘‘‘આહારેતી’તિ અહં ન વદામિ. ‘આહારેતી’તિ ચાહં વદેય્યં, તત્રસ્સ કલ્લો પઞ્હો – ‘કો નુ ખો, ભન્તે, આહારેતી’તિ ? એવં ચાહં ન વદામિ. એવં મં અવદન્તં યો એવં પુચ્છેય્ય – ‘કિસ્સ નુ ખો, ભન્તે, વિઞ્ઞાણાહારો’તિ, એસ કલ્લો પઞ્હો. તત્ર કલ્લં વેય્યાકરણં – ‘વિઞ્ઞાણાહારો આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તિયા પચ્ચયો, તસ્મિં ભૂતે સતિ સળાયતનં, સળાયતનપચ્ચયા ફસ્સો’’’તિ.
Evaṃ vutte, āyasmā moḷiyaphagguno bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ko nu kho, bhante, viññāṇāhāraṃ āhāretī’’ti? ‘‘No kallo pañho’’ti bhagavā avoca – ‘‘‘āhāretī’ti ahaṃ na vadāmi. ‘Āhāretī’ti cāhaṃ vadeyyaṃ, tatrassa kallo pañho – ‘ko nu kho, bhante, āhāretī’ti ? Evaṃ cāhaṃ na vadāmi. Evaṃ maṃ avadantaṃ yo evaṃ puccheyya – ‘kissa nu kho, bhante, viññāṇāhāro’ti, esa kallo pañho. Tatra kallaṃ veyyākaraṇaṃ – ‘viññāṇāhāro āyatiṃ punabbhavābhinibbattiyā paccayo, tasmiṃ bhūte sati saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso’’’ti.
‘‘કો નુ ખો, ભન્તે, ફુસતી’’તિ? ‘‘નો કલ્લો પઞ્હો’’તિ ભગવા અવોચ – ‘‘‘ફુસતી’તિ અહં ન વદામિ. ‘ફુસતી’તિ ચાહં વદેય્યં, તત્રસ્સ કલ્લો પઞ્હો – ‘કો નુ ખો, ભન્તે, ફુસતી’તિ? એવં ચાહં ન વદામિ. એવં મં અવદન્તં યો એવં પુચ્છેય્ય – ‘કિંપચ્ચયા નુ ખો, ભન્તે, ફસ્સો’તિ, એસ કલ્લો પઞ્હો. તત્ર કલ્લં વેય્યાકરણં – ‘સળાયતનપચ્ચયા ફસ્સો, ફસ્સપચ્ચયા વેદના’’’તિ.
‘‘Ko nu kho, bhante, phusatī’’ti? ‘‘No kallo pañho’’ti bhagavā avoca – ‘‘‘phusatī’ti ahaṃ na vadāmi. ‘Phusatī’ti cāhaṃ vadeyyaṃ, tatrassa kallo pañho – ‘ko nu kho, bhante, phusatī’ti? Evaṃ cāhaṃ na vadāmi. Evaṃ maṃ avadantaṃ yo evaṃ puccheyya – ‘kiṃpaccayā nu kho, bhante, phasso’ti, esa kallo pañho. Tatra kallaṃ veyyākaraṇaṃ – ‘saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā’’’ti.
‘‘કો નુ ખો, ભન્તે, વેદયતી’’તિ 1? ‘‘નો કલ્લો પઞ્હો’’તિ ભગવા અવોચ – ‘‘‘વેદયતી’તિ અહં ન વદામિ. ‘વેદયતી’તિ ચાહં વદેય્યં, તત્રસ્સ કલ્લો પઞ્હો – ‘કો નુ ખો, ભન્તે, વેદયતી’તિ? એવં ચાહં ન વદામિ. એવં મં અવદન્તં યો એવં પુચ્છેય્ય – ‘કિંપચ્ચયા નુ ખો, ભન્તે, વેદના’તિ, એસ કલ્લો પઞ્હો. તત્ર કલ્લં વેય્યાકરણં – ‘ફસ્સપચ્ચયા વેદના, વેદનાપચ્ચયા તણ્હા’’’તિ.
‘‘Ko nu kho, bhante, vedayatī’’ti 2? ‘‘No kallo pañho’’ti bhagavā avoca – ‘‘‘vedayatī’ti ahaṃ na vadāmi. ‘Vedayatī’ti cāhaṃ vadeyyaṃ, tatrassa kallo pañho – ‘ko nu kho, bhante, vedayatī’ti? Evaṃ cāhaṃ na vadāmi. Evaṃ maṃ avadantaṃ yo evaṃ puccheyya – ‘kiṃpaccayā nu kho, bhante, vedanā’ti, esa kallo pañho. Tatra kallaṃ veyyākaraṇaṃ – ‘phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā’’’ti.
‘‘કો નુ ખો, ભન્તે, તસતી’’તિ 3? ‘‘નો કલ્લો પઞ્હો’’તિ ભગવા અવોચ – ‘‘‘તસતી’તિ અહં ન વદામિ . ‘તસતી’તિ ચાહં વદેય્યં, તત્રસ્સ કલ્લો પઞ્હો – ‘કો નુ ખો, ભન્તે, તસતી’તિ? એવં ચાહં ન વદામિ. એવં મં અવદન્તં યો એવં પુચ્છેય્ય – ‘કિંપચ્ચયા નુ ખો, ભન્તે, તણ્હા’તિ, એસ કલ્લો પઞ્હો. તત્ર કલ્લં વેય્યાકરણં – ‘વેદનાપચ્ચયા તણ્હા, તણ્હાપચ્ચયા ઉપાદાન’’’ન્તિ.
‘‘Ko nu kho, bhante, tasatī’’ti 4? ‘‘No kallo pañho’’ti bhagavā avoca – ‘‘‘tasatī’ti ahaṃ na vadāmi . ‘Tasatī’ti cāhaṃ vadeyyaṃ, tatrassa kallo pañho – ‘ko nu kho, bhante, tasatī’ti? Evaṃ cāhaṃ na vadāmi. Evaṃ maṃ avadantaṃ yo evaṃ puccheyya – ‘kiṃpaccayā nu kho, bhante, taṇhā’ti, esa kallo pañho. Tatra kallaṃ veyyākaraṇaṃ – ‘vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādāna’’’nti.
‘‘કો નુ ખો, ભન્તે, ઉપાદિયતી’’તિ? ‘‘નો કલ્લો પઞ્હો’’તિ ભગવા અવોચ – ‘‘‘ઉપાદિયતી’તિ અહં ન વદામિ. ‘ઉપાદિયતી’તિ ચાહં વદેય્યં, તત્રસ્સ કલ્લો પઞ્હો – ‘કો નુ ખો, ભન્તે, ઉપાદિયતી’તિ? એવં ચાહં ન વદામિ. એવં મં અવદન્તં યો એવં પુચ્છેય્ય – ‘કિંપચ્ચયા નુ ખો, ભન્તે, ઉપાદાન’ન્તિ, એસ કલ્લો પઞ્હો. તત્ર કલ્લં વેય્યાકરણં – ‘તણ્હાપચ્ચયા ઉપાદાનં; ઉપાદાનપચ્ચયા ભવો’તિ…પે॰… એવમેતસ્સ કેવલસ્સ દુક્ખક્ખન્ધસ્સ સમુદયો હોતિ.
‘‘Ko nu kho, bhante, upādiyatī’’ti? ‘‘No kallo pañho’’ti bhagavā avoca – ‘‘‘upādiyatī’ti ahaṃ na vadāmi. ‘Upādiyatī’ti cāhaṃ vadeyyaṃ, tatrassa kallo pañho – ‘ko nu kho, bhante, upādiyatī’ti? Evaṃ cāhaṃ na vadāmi. Evaṃ maṃ avadantaṃ yo evaṃ puccheyya – ‘kiṃpaccayā nu kho, bhante, upādāna’nti, esa kallo pañho. Tatra kallaṃ veyyākaraṇaṃ – ‘taṇhāpaccayā upādānaṃ; upādānapaccayā bhavo’ti…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
‘‘છન્નં ત્વેવ, ફગ્ગુન, ફસ્સાયતનાનં અસેસવિરાગનિરોધા ફસ્સનિરોધો; ફસ્સનિરોધા વેદનાનિરોધો; વેદનાનિરોધા તણ્હાનિરોધો; તણ્હાનિરોધા ઉપાદાનનિરોધો; ઉપાદાનનિરોધા ભવનિરોધો; ભવનિરોધા જાતિનિરોધો; જાતિનિરોધા જરામરણં સોકપરિદેવદુક્ખદોમનસ્સુપાયાસા નિરુજ્ઝન્તિ. એવમેતસ્સ કેવલસ્સ દુક્ખક્ખન્ધસ્સ નિરોધો હોતી’’તિ. દુતિયં.
‘‘Channaṃ tveva, phagguna, phassāyatanānaṃ asesavirāganirodhā phassanirodho; phassanirodhā vedanānirodho; vedanānirodhā taṇhānirodho; taṇhānirodhā upādānanirodho; upādānanirodhā bhavanirodho; bhavanirodhā jātinirodho; jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī’’ti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૨. મોળિયફગ્ગુનસુત્તવણ્ણના • 2. Moḷiyaphaggunasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૨. મોળિયફગ્ગુનસુત્તવણ્ણના • 2. Moḷiyaphaggunasuttavaṇṇanā
