Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya

    ૭. નળકલાપીસુત્તં

    7. Naḷakalāpīsuttaṃ

    ૬૭. એકં સમયં આયસ્મા ચ સારિપુત્તો આયસ્મા ચ મહાકોટ્ઠિકો 1 બારાણસિયં વિહરન્તિ ઇસિપતને મિગદાયે. અથ ખો આયસ્મા મહાકોટ્ઠિકો સાયન્હસમયં પટિસલ્લાના વુટ્ઠિતો યેનાયસ્મા સારિપુત્તો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મતા સારિપુત્તેન સદ્ધિં સમ્મોદિ. સમ્મોદનીયં કથં સારણીયં વીતિસારેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો આયસ્મા મહાકોટ્ઠિકો આયસ્મન્તં સારિપુત્તં એતદવોચ – ‘‘કિં નુ ખો, આવુસો સારિપુત્ત, સયંકતં જરામરણં, પરંકતં જરામરણં, સયંકતઞ્ચ પરંકતઞ્ચ જરામરણં, ઉદાહુ અસયંકારં અપરંકારં અધિચ્ચસમુપ્પન્નં જરામરણ’’ન્તિ? ‘‘ન ખો, આવુસો કોટ્ઠિક, સયંકતં જરામરણં, ન પરંકતં જરામરણં, ન સયંકતઞ્ચ પરંકતઞ્ચ જરામરણં, નાપિ અસયંકારં અપરંકારં અધિચ્ચસમુપ્પન્નં જરામરણં. અપિ ચ, જાતિપચ્ચયા જરામરણ’’ન્તિ.

    67. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca sāriputto āyasmā ca mahākoṭṭhiko 2 bārāṇasiyaṃ viharanti isipatane migadāye. Atha kho āyasmā mahākoṭṭhiko sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā mahākoṭṭhiko āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, sayaṃkataṃ jarāmaraṇaṃ, paraṃkataṃ jarāmaraṇaṃ, sayaṃkatañca paraṃkatañca jarāmaraṇaṃ, udāhu asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ jarāmaraṇa’’nti? ‘‘Na kho, āvuso koṭṭhika, sayaṃkataṃ jarāmaraṇaṃ, na paraṃkataṃ jarāmaraṇaṃ, na sayaṃkatañca paraṃkatañca jarāmaraṇaṃ, nāpi asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ jarāmaraṇaṃ. Api ca, jātipaccayā jarāmaraṇa’’nti.

    ‘‘કિં નુ ખો, આવુસો સારિપુત્ત, સયંકતા જાતિ, પરંકતા જાતિ, સયંકતા ચ પરંકતા ચ જાતિ, ઉદાહુ અસયંકારા અપરંકારા અધિચ્ચસમુપ્પન્ના જાતી’’તિ? ‘‘ન ખો, આવુસો કોટ્ઠિક, સયંકતા જાતિ, ન પરંકતા જાતિ, ન સયંકતા ચ પરંકતા ચ જાતિ, નાપિ અસયંકારા અપરંકારા અધિચ્ચસમુપ્પન્ના જાતિ. અપિ ચ, ભવપચ્ચયા જાતી’’તિ.

    ‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, sayaṃkatā jāti, paraṃkatā jāti, sayaṃkatā ca paraṃkatā ca jāti, udāhu asayaṃkārā aparaṃkārā adhiccasamuppannā jātī’’ti? ‘‘Na kho, āvuso koṭṭhika, sayaṃkatā jāti, na paraṃkatā jāti, na sayaṃkatā ca paraṃkatā ca jāti, nāpi asayaṃkārā aparaṃkārā adhiccasamuppannā jāti. Api ca, bhavapaccayā jātī’’ti.

    ‘‘કિં નુ ખો, આવુસો સારિપુત્ત, સયંકતો ભવો…પે॰… સયંકતં ઉપાદાનં… સયંકતા તણ્હા… સયંકતા વેદના… સયંકતો ફસ્સો… સયંકતં સળાયતનં… સયંકતં નામરૂપં, પરંકતં નામરૂપં, સયંકતઞ્ચ પરંકતઞ્ચ નામરૂપં, ઉદાહુ અસયંકારં અપરંકારં અધિચ્ચસમુપ્પન્નં નામરૂપ’’ન્તિ ? ‘‘ન ખો, આવુસો કોટ્ઠિક, સયંકતં નામરૂપં, ન પરંકતં નામરૂપં, ન સયંકતઞ્ચ પરંકતઞ્ચ નામરૂપં, નાપિ અસયંકારં અપરંકારં, અધિચ્ચસમુપ્પન્નં નામરૂપં. અપિ ચ, વિઞ્ઞાણપચ્ચયા નામરૂપ’’ન્તિ.

    ‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, sayaṃkato bhavo…pe… sayaṃkataṃ upādānaṃ… sayaṃkatā taṇhā… sayaṃkatā vedanā… sayaṃkato phasso… sayaṃkataṃ saḷāyatanaṃ… sayaṃkataṃ nāmarūpaṃ, paraṃkataṃ nāmarūpaṃ, sayaṃkatañca paraṃkatañca nāmarūpaṃ, udāhu asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ nāmarūpa’’nti ? ‘‘Na kho, āvuso koṭṭhika, sayaṃkataṃ nāmarūpaṃ, na paraṃkataṃ nāmarūpaṃ, na sayaṃkatañca paraṃkatañca nāmarūpaṃ, nāpi asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ, adhiccasamuppannaṃ nāmarūpaṃ. Api ca, viññāṇapaccayā nāmarūpa’’nti.

    ‘‘કિં નુ ખો, આવુસો સારિપુત્ત, સયઙ્કતં વિઞ્ઞાણં, પરઙ્કતં વિઞ્ઞાણં, સયંકતઞ્ચ પરંકતઞ્ચ વિઞ્ઞાણં, ઉદાહુ અસયંકારં અપરંકારં અધિચ્ચસમુપ્પન્નં વિઞ્ઞાણ’’ન્તિ? ‘‘ન ખો, આવુસો કોટ્ઠિક, સયંકતં વિઞ્ઞાણં, ન પરંકતં વિઞ્ઞાણં ન સયંકતઞ્ચ પરંકતઞ્ચ વિઞ્ઞાણં, નાપિ અસયંકારં અપરંકારં અધિચ્ચસમુપ્પન્નં વિઞ્ઞાણં. અપિ ચ, નામરૂપપચ્ચયા વિઞ્ઞાણ’’ન્તિ.

    ‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, sayaṅkataṃ viññāṇaṃ, paraṅkataṃ viññāṇaṃ, sayaṃkatañca paraṃkatañca viññāṇaṃ, udāhu asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ viññāṇa’’nti? ‘‘Na kho, āvuso koṭṭhika, sayaṃkataṃ viññāṇaṃ, na paraṃkataṃ viññāṇaṃ na sayaṃkatañca paraṃkatañca viññāṇaṃ, nāpi asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ viññāṇaṃ. Api ca, nāmarūpapaccayā viññāṇa’’nti.

    ‘‘ઇદાનેવ ખો મયં આયસ્મતો સારિપુત્તસ્સ ભાસિતં એવં આજાનામ – ‘ન ખ્વાવુસો કોટ્ઠિક, સયંકતં નામરૂપં, ન પરંકતં નામરૂપં, ન સયંકતઞ્ચ પરંકતઞ્ચ નામરૂપં, નાપિ અસયંકારં અપરંકારં અધિચ્ચસમુપ્પન્નં નામરૂપં. અપિ ચ, વિઞ્ઞાણપચ્ચયા નામરૂપ’’’ન્તિ.

    ‘‘Idāneva kho mayaṃ āyasmato sāriputtassa bhāsitaṃ evaṃ ājānāma – ‘na khvāvuso koṭṭhika, sayaṃkataṃ nāmarūpaṃ, na paraṃkataṃ nāmarūpaṃ, na sayaṃkatañca paraṃkatañca nāmarūpaṃ, nāpi asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ nāmarūpaṃ. Api ca, viññāṇapaccayā nāmarūpa’’’nti.

    ‘‘ઇદાનેવ ચ પન મયં આયસ્મતો સારિપુત્તસ્સ ભાસિતં એવં આજાનામ – ‘ન ખ્વાવુસો કોટ્ઠિક, સયંકતં વિઞ્ઞાણં, ન પરંકતં વિઞ્ઞાણં, ન સયંકતઞ્ચ પરંકતઞ્ચ વિઞ્ઞાણં , નાપિ અસયંકારં અપરંકારં અધિચ્ચસમુપ્પન્નં વિઞ્ઞાણં. અપિ ચ, નામરૂપપચ્ચયા વિઞ્ઞાણ’’’ન્તિ.

    ‘‘Idāneva ca pana mayaṃ āyasmato sāriputtassa bhāsitaṃ evaṃ ājānāma – ‘na khvāvuso koṭṭhika, sayaṃkataṃ viññāṇaṃ, na paraṃkataṃ viññāṇaṃ, na sayaṃkatañca paraṃkatañca viññāṇaṃ , nāpi asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ viññāṇaṃ. Api ca, nāmarūpapaccayā viññāṇa’’’nti.

    ‘‘યથા કથં પનાવુસો સારિપુત્ત, ઇમસ્સ ભાસિતસ્સ અત્થો દટ્ઠબ્બો’’તિ? ‘‘તેનહાવુસો, ઉપમં તે કરિસ્સામિ. ઉપમાયપિધેકચ્ચે વિઞ્ઞૂ પુરિસા ભાસિતસ્સ અત્થં જાનન્તિ. સેય્યથાપિ, આવુસો, દ્વે નળકલાપિયો અઞ્ઞમઞ્ઞં નિસ્સાય તિટ્ઠેય્યું. એવમેવ ખો, આવુસો, નામરૂપપચ્ચયા વિઞ્ઞાણં; વિઞ્ઞાણપચ્ચયા નામરૂપં; નામરૂપપચ્ચયા સળાયતનં; સળાયતનપચ્ચયા ફસ્સો…પે॰… એવમેતસ્સ કેવલસ્સ દુક્ખક્ખન્ધસ્સ સમુદયો હોતિ. તાસં ચે, આવુસો , નળકલાપીનં એકં આકડ્ઢેય્ય, એકા પપતેય્ય; અપરં ચે આકડ્ઢેય્ય, અપરા પપતેય્ય. એવમેવ ખો, આવુસો, નામરૂપનિરોધા વિઞ્ઞાણનિરોધો; વિઞ્ઞાણનિરોધા નામરૂપનિરોધો; નામરૂપનિરોધા સળાયતનનિરોધો; સળાયતનનિરોધા ફસ્સનિરોધો…પે॰… એવમેતસ્સ કેવલસ્સ દુક્ખક્ખન્ધસ્સ નિરોધો હોતી’’તિ. ‘‘અચ્છરિયં , આવુસો સારિપુત્ત; અબ્ભુતં, આવુસો સારિપુત્ત! યાવસુભાસિતં ચિદં આયસ્મતા સારિપુત્તેન. ઇદઞ્ચ પન મયં આયસ્મતો સારિપુત્તસ્સ ભાસિતં ઇમેહિ છત્તિંસાય વત્થૂહિ અનુમોદામ – ‘જરામરણસ્સ ચે, આવુસો, ભિક્ખુ નિબ્બિદાય વિરાગાય નિરોધાય ધમ્મં દેસેતિ, ધમ્મકથિકો ભિક્ખૂતિ અલં વચનાય. જરામરણસ્સ ચે, આવુસો, ભિક્ખુ નિબ્બિદાય વિરાગાય નિરોધાય પટિપન્નો હોતિ, ધમ્માનુધમ્મપ્પટિપન્નો ભિક્ખૂતિ અલં વચનાય. જરામરણસ્સ ચે, આવુસો, ભિક્ખુ નિબ્બિદા વિરાગા નિરોધા અનુપાદા વિમુત્તો હોતિ, દિટ્ઠધમ્મનિબ્બાનપ્પત્તો ભિક્ખૂતિ અલં વચનાય. જાતિયા ચે… ભવસ્સ ચે… ઉપાદાનસ્સ ચે… તણ્હાય ચે… વેદનાય ચે… ફસ્સસ્સ ચે… સળાયતનસ્સ ચે… નામરૂપસ્સ ચે… વિઞ્ઞાણસ્સ ચે… સઙ્ખારાનં ચે… અવિજ્જાય ચે, આવુસો, ભિક્ખુ નિબ્બિદાય વિરાગાય નિરોધાય ધમ્મં દેસેતિ, ધમ્મકથિકો ભિક્ખૂતિ અલં વચનાય. અવિજ્જાય ચે, આવુસો, ભિક્ખુ નિબ્બિદાય વિરાગાય નિરોધાય પટિપન્નો હોતિ, ધમ્માનુધમ્મપ્પટિપન્નો ભિક્ખૂતિ અલં વચનાય . અવિજ્જાય ચે, આવુસો, ભિક્ખુ નિબ્બિદા વિરાગા નિરોધા અનુપાદા વિમુત્તો હોતિ, દિટ્ઠધમ્મનિબ્બાનપ્પત્તો ભિક્ખૂતિ અલં વચનાયા’’’તિ. સત્તમં.

    ‘‘Yathā kathaṃ panāvuso sāriputta, imassa bhāsitassa attho daṭṭhabbo’’ti? ‘‘Tenahāvuso, upamaṃ te karissāmi. Upamāyapidhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṃ jānanti. Seyyathāpi, āvuso, dve naḷakalāpiyo aññamaññaṃ nissāya tiṭṭheyyuṃ. Evameva kho, āvuso, nāmarūpapaccayā viññāṇaṃ; viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ; nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ; saḷāyatanapaccayā phasso…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tāsaṃ ce, āvuso , naḷakalāpīnaṃ ekaṃ ākaḍḍheyya, ekā papateyya; aparaṃ ce ākaḍḍheyya, aparā papateyya. Evameva kho, āvuso, nāmarūpanirodhā viññāṇanirodho; viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho; nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho; saḷāyatananirodhā phassanirodho…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī’’ti. ‘‘Acchariyaṃ , āvuso sāriputta; abbhutaṃ, āvuso sāriputta! Yāvasubhāsitaṃ cidaṃ āyasmatā sāriputtena. Idañca pana mayaṃ āyasmato sāriputtassa bhāsitaṃ imehi chattiṃsāya vatthūhi anumodāma – ‘jarāmaraṇassa ce, āvuso, bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṃ deseti, dhammakathiko bhikkhūti alaṃ vacanāya. Jarāmaraṇassa ce, āvuso, bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti, dhammānudhammappaṭipanno bhikkhūti alaṃ vacanāya. Jarāmaraṇassa ce, āvuso, bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti, diṭṭhadhammanibbānappatto bhikkhūti alaṃ vacanāya. Jātiyā ce… bhavassa ce… upādānassa ce… taṇhāya ce… vedanāya ce… phassassa ce… saḷāyatanassa ce… nāmarūpassa ce… viññāṇassa ce… saṅkhārānaṃ ce… avijjāya ce, āvuso, bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṃ deseti, dhammakathiko bhikkhūti alaṃ vacanāya. Avijjāya ce, āvuso, bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti, dhammānudhammappaṭipanno bhikkhūti alaṃ vacanāya . Avijjāya ce, āvuso, bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti, diṭṭhadhammanibbānappatto bhikkhūti alaṃ vacanāyā’’’ti. Sattamaṃ.







    Footnotes:
    1. મહાકોટ્ઠિતો (સી॰ સ્યા॰ કં॰ પી॰)
    2. mahākoṭṭhito (sī. syā. kaṃ. pī.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૭. નળકલાપીસુત્તવણ્ણના • 7. Naḷakalāpīsuttavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૭. નળકલાપીસુત્તવણ્ણના • 7. Naḷakalāpīsuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact