Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā)

    ૫. નત્થિદિન્નસુત્તવણ્ણના

    5. Natthidinnasuttavaṇṇanā

    ૨૧૦. દિન્નન્તિ દેય્યધમ્મસીસેન દાનં વુત્તન્તિ આહ ‘‘દિન્નસ્સ ફલાભાવં સન્ધાયા’’તિ, દિન્નં પન અન્નાદિવત્થું કથં પટિક્ખિપન્તિ. એસ નયો ‘‘યિટ્ઠં હુત’’ન્તિ એત્થાપિ. મહાયાગોતિ સબ્બસાધારણં મહાદાનં. પહેણકસક્કારોતિ પાહુનકાનં કાતબ્બસક્કારો. ફલન્તિ આનિસંસફલં નિસ્સન્દફલઞ્ચ. વિપાકોતિ સદિસફલં. પરલોકે ઠિતસ્સ અયં લોકો નત્થીતિ પરલોકે ઠિતસ્સ કમ્મુના લદ્ધબ્બો અયં લોકો ન હોતિ. ઇધલોકે ઠિતસ્સપિ પરલોકો નત્થીતિ ઇધલોકે ઠિતસ્સ કમ્મુના લદ્ધબ્બો પરલોકો ન હોતિ. તત્થ કારણમાહ – ‘‘સબ્બે તત્થ તત્થેવ ઉચ્છિજ્જન્તી’’તિ. ઇમે સત્તા યત્થ યત્થ ભવે યોનિઆદીસુ ચ ઠિતા, તત્થ તત્થેવ ઉચ્છિજ્જન્તિ નિરુદયવિનાસવસેન નસ્સન્તિ. ફલાભાવવસેનાતિ માતાપિતૂસુ સમ્માપટિપત્તિમિચ્છાપટિપત્તીનં ફલસ્સ અભાવવસેન ‘‘નત્થિ માતા, નત્થિ પિતા’’તિ વદન્તિ, ન માતાપિતૂનં, નાપિ તેસુ ઇદાનિ કરિયમાનસક્કારાસક્કારાનં અભાવવસેન તેસં લોકપચ્ચક્ખત્તા. પુબ્બુળકસ્સ વિય ઇમેસં સત્તાનં ઉપ્પાદો નામ કેવલો, ન ભવતો ચવિત્વા આગમનપુબ્બકોતિ દસ્સનત્થં ‘‘નત્થિ સત્તા ઓપપાતિકા’’તિ વુત્તન્તિ આહ – ‘‘ચવિત્વા ઉપ્પજ્જનકસત્તા નામ નત્થી’’તિ. સમણેન નામ યાથાવતો જાનન્તેન કસ્સચિ અકથેત્વા સઞ્ઞતેન ભવિતબ્બં, અઞ્ઞથા આહોપુરિસિકા નામ સિયા. કિઞ્હિ પરો પરસ્સ કરિસ્સતિ, તથા ચ અત્તનો સમ્પાદનસ્સ કસ્સચિ અવસ્સયો એવ ન સિયા તત્થ તત્થેવ ઉચ્છિજ્જનતોતિ આહ ‘‘યે ઇમઞ્ચ…પે॰… પવેદેન્તી’’તિ.

    210.Dinnanti deyyadhammasīsena dānaṃ vuttanti āha ‘‘dinnassa phalābhāvaṃ sandhāyā’’ti, dinnaṃ pana annādivatthuṃ kathaṃ paṭikkhipanti. Esa nayo ‘‘yiṭṭhaṃ huta’’nti etthāpi. Mahāyāgoti sabbasādhāraṇaṃ mahādānaṃ. Paheṇakasakkāroti pāhunakānaṃ kātabbasakkāro. Phalanti ānisaṃsaphalaṃ nissandaphalañca. Vipākoti sadisaphalaṃ. Paraloke ṭhitassa ayaṃ loko natthīti paraloke ṭhitassa kammunā laddhabbo ayaṃ loko na hoti. Idhaloke ṭhitassapi paraloko natthīti idhaloke ṭhitassa kammunā laddhabbo paraloko na hoti. Tattha kāraṇamāha – ‘‘sabbe tattha tattheva ucchijjantī’’ti. Ime sattā yattha yattha bhave yoniādīsu ca ṭhitā, tattha tattheva ucchijjanti nirudayavināsavasena nassanti. Phalābhāvavasenāti mātāpitūsu sammāpaṭipattimicchāpaṭipattīnaṃ phalassa abhāvavasena ‘‘natthi mātā, natthi pitā’’ti vadanti, na mātāpitūnaṃ, nāpi tesu idāni kariyamānasakkārāsakkārānaṃ abhāvavasena tesaṃ lokapaccakkhattā. Pubbuḷakassa viya imesaṃ sattānaṃ uppādo nāma kevalo, na bhavato cavitvā āgamanapubbakoti dassanatthaṃ ‘‘natthi sattā opapātikā’’ti vuttanti āha – ‘‘cavitvā uppajjanakasattā nāma natthī’’ti. Samaṇena nāma yāthāvato jānantena kassaci akathetvā saññatena bhavitabbaṃ, aññathā āhopurisikā nāma siyā. Kiñhi paro parassa karissati, tathā ca attano sampādanassa kassaci avassayo eva na siyā tattha tattheva ucchijjanatoti āha ‘‘ye imañca…pe… pavedentī’’ti.

    ચતૂસુ મહાભૂતેસુ નિયુત્તોતિ ચાતુમહાભૂતિકો. યથા પન મત્તિકાય નિબ્બત્તં ભાજનં મત્તિકામયં, એવમયં ચતૂહિ મહાભૂતેહિ નિબ્બત્તોતિ આહ ‘‘ચતુમહાભૂતમયો’’તિ. અજ્ઝત્તિકા પથવીધાતૂતિ સત્તસન્તાનગતા પથવીધાતુ. બાહિરં પથવીધાતુન્તિ બહિદ્ધા મહાપથવિં. અનુયાતીતિ તસ્સ અનુરૂપભાવેન યાતિ ઉપેતિ. ઉપગચ્છતીતિ પુબ્બે બાહિરપથવીકાયતો તદેકદેસભૂતા પથવી આગન્ત્વા અજ્ઝત્તિકભાવપ્પત્તિયા સત્તભાવેન સણ્ઠિતા ઇદાનિ ઘટાદિપથવી વિય તમેવ બાહિરપથવીકાયં ઉપેતિ ઉપગચ્છતિ, સબ્બસો તેન નિબ્બિસેસતં એકીભાવમેવ ગચ્છતીતિ અત્થો. આપાદીસુપિ એસેવ નયોતિ એત્થ પજ્જુન્નેન મહાસમુદ્દતો ગહિતઆપો વિય વસ્સોદકભાવેન પુનપિ મહાસમુદ્દં, સૂરિયરંસિતો ગહિતઇન્દગ્ગિસઙ્ખાતતેજો વિય પુનપિ સૂરિયરંસિં, મહાવાયુખન્ધતો નિગ્ગતમહાવાયો વિય તમેવ વાયુખન્ધં ઉપેતિ ઉપગચ્છતીતિ દિટ્ઠિગતિકો સયમેવ અત્તનો વાદં ભિન્દતિ. ઉમ્મત્તકપચ્છિસદિસઞ્હિ દિટ્ઠિગતિકદસ્સનં. મનચ્છટ્ઠાનિ ઇન્દ્રિયાનિ આકાસં પક્ખન્દન્તિ તેસં વિસયભાવા વિસયાપીતિ વદતિ. વિસયિગ્ગહણેન હિ વિસયા ગહિતા એવ હોન્તીતિ. ગુણાગુણપદાનીતિ ગુણદોસકોટ્ઠાસા. સરીરમેવ પદાનીતિ અધિપ્પેતં સરીરેન તંતંકિરિયાય પજ્જિતબ્બતો. દબ્બન્તિ મુય્હન્તીતિ દત્તૂ, મૂળ્હપુગ્ગલા. તેહિ દત્તૂહિ બાલમનુસ્સેહિ પઞ્ઞત્તં.

    Catūsu mahābhūtesu niyuttoti cātumahābhūtiko. Yathā pana mattikāya nibbattaṃ bhājanaṃ mattikāmayaṃ, evamayaṃ catūhi mahābhūtehi nibbattoti āha ‘‘catumahābhūtamayo’’ti. Ajjhattikā pathavīdhātūti sattasantānagatā pathavīdhātu. Bāhiraṃ pathavīdhātunti bahiddhā mahāpathaviṃ. Anuyātīti tassa anurūpabhāvena yāti upeti. Upagacchatīti pubbe bāhirapathavīkāyato tadekadesabhūtā pathavī āgantvā ajjhattikabhāvappattiyā sattabhāvena saṇṭhitā idāni ghaṭādipathavī viya tameva bāhirapathavīkāyaṃ upeti upagacchati, sabbaso tena nibbisesataṃ ekībhāvameva gacchatīti attho. Āpādīsupi eseva nayoti ettha pajjunnena mahāsamuddato gahitaāpo viya vassodakabhāvena punapi mahāsamuddaṃ, sūriyaraṃsito gahitaindaggisaṅkhātatejo viya punapi sūriyaraṃsiṃ, mahāvāyukhandhato niggatamahāvāyo viya tameva vāyukhandhaṃ upeti upagacchatīti diṭṭhigatiko sayameva attano vādaṃ bhindati. Ummattakapacchisadisañhi diṭṭhigatikadassanaṃ. Manacchaṭṭhāni indriyāni ākāsaṃ pakkhandanti tesaṃ visayabhāvā visayāpīti vadati. Visayiggahaṇena hi visayā gahitā eva hontīti. Guṇāguṇapadānīti guṇadosakoṭṭhāsā. Sarīrameva padānīti adhippetaṃ sarīrena taṃtaṃkiriyāya pajjitabbato. Dabbanti muyhantīti dattū, mūḷhapuggalā. Tehi dattūhi bālamanussehi paññattaṃ.

    નત્થિદિન્નસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Natthidinnasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૫. નત્થિદિન્નસુત્તં • 5. Natthidinnasuttaṃ

    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૫. નત્થિદિન્નસુત્તવણ્ણના • 5. Natthidinnasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact