Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પઞ્ચપકરણ-અનુટીકા • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā

    ૯. નવમનયો સમ્પયુત્તેનસમ્પયુત્તપદવણ્ણના

    9. Navamanayo sampayuttenasampayuttapadavaṇṇanā

    ૩૧૯. ‘‘સમાસપદં ઇદ’’ન્તિ વત્વા અયં નામ સમાસોતિ દસ્સેન્તો ‘‘યસ્સ ખન્ધાદિનો’’તિઆદિમાહ, યસ્સ વેદનાક્ખન્ધાદિનોતિ અત્થો. યં ઇધ સમ્પયુત્તં વુત્તન્તિ ઇમસ્મિં નવમનયે યં ધમ્મજાતં સમ્પયુત્તન્તિ વુત્તં. રૂપક્ખન્ધાદીસુ અરણન્તેસુ અબ્ભન્તરબાહિરમાતિકાધમ્મેસૂતિ નિદ્ધારણે ભુમ્મં. તઞ્હિ ધમ્મજાતં અત્તના સમ્પયુત્તેન વેદનાક્ખન્ધાદિના સયં સમ્પયુત્તન્તિ નિદ્ધારિતં. અયોગોતિ અસમ્પયોગો. વક્ખતિ દસમનયે. તત્થ હિ ‘‘રૂપક્ખન્ધેન વેદનાદયો વિપ્પયુત્તા, તેહિ રૂપક્ખન્ધો વિપ્પયુત્તો’’તિ વત્વા નિબ્બાનં કથન્તિ ચોદનં સન્ધાયાહ ‘‘નિબ્બાનં પન સુખુમરૂપગતિકમેવા’’તિ વુત્તં. ‘‘મનાયતનં એકેનાયતનેન એકાય ધાતુયા કેહિચિ વિપ્પયુત્ત’’ન્તિ એત્થ હિ યથા સુખુમરૂપં વિય સરૂપતો અનુદ્ધટમ્પિ નિબ્બાનં કેહિચીતિપદેન ગહિતમેવ હોતીતિ એદિસેસુ ઠાનેસુ નિબ્બાનં સુખુમરૂપગતિકન્તિ વિઞ્ઞાયતિ, એવમિધાપિ ‘‘રૂપમિસ્સકેહિ વા’’તિ એતેન અનુપાદિન્નઅનુપાદાનિયાદીહિ નિબ્બાનમિસ્સકેહિપિ અસમ્પયોગો વુત્તો હોતીતિ દટ્ઠબ્બો. અવિકલચતુક્ખન્ધસઙ્ગાહકેહિ પદેહિ સહવત્તિનો અઞ્ઞસ્સ સમ્પયોગિનો અભાવતો અતીતાનાગતેહિ ચ સમ્પયોગો નત્થેવાતિ તસ્સ અયુજ્જમાનતં દસ્સેન્તો ‘‘વત્તમાનાનમેવ…પે॰… અરૂપભવાદીહીતિ અત્થો’’તિ આહ. ઇતરેતિ યે સમ્પયોગં લભન્તિ, કે પન તે રૂપેન અસમ્મિસ્સા અરૂપેકદેસભૂતા. તેનાહ ‘‘વેદનાક્ખન્ધાદયો’’તિ.

    319. ‘‘Samāsapadaṃ ida’’nti vatvā ayaṃ nāma samāsoti dassento ‘‘yassa khandhādino’’tiādimāha, yassa vedanākkhandhādinoti attho. Yaṃ idha sampayuttaṃ vuttanti imasmiṃ navamanaye yaṃ dhammajātaṃ sampayuttanti vuttaṃ. Rūpakkhandhādīsu araṇantesu abbhantarabāhiramātikādhammesūti niddhāraṇe bhummaṃ. Tañhi dhammajātaṃ attanā sampayuttena vedanākkhandhādinā sayaṃ sampayuttanti niddhāritaṃ. Ayogoti asampayogo. Vakkhati dasamanaye. Tattha hi ‘‘rūpakkhandhena vedanādayo vippayuttā, tehi rūpakkhandho vippayutto’’ti vatvā nibbānaṃ kathanti codanaṃ sandhāyāha ‘‘nibbānaṃ pana sukhumarūpagatikamevā’’ti vuttaṃ. ‘‘Manāyatanaṃ ekenāyatanena ekāya dhātuyā kehici vippayutta’’nti ettha hi yathā sukhumarūpaṃ viya sarūpato anuddhaṭampi nibbānaṃ kehicītipadena gahitameva hotīti edisesu ṭhānesu nibbānaṃ sukhumarūpagatikanti viññāyati, evamidhāpi ‘‘rūpamissakehi vā’’ti etena anupādinnaanupādāniyādīhi nibbānamissakehipi asampayogo vutto hotīti daṭṭhabbo. Avikalacatukkhandhasaṅgāhakehi padehi sahavattino aññassa sampayogino abhāvato atītānāgatehi ca sampayogo natthevāti tassa ayujjamānataṃ dassento ‘‘vattamānānameva…pe… arūpabhavādīhīti attho’’ti āha. Itareti ye sampayogaṃ labhanti, ke pana te rūpena asammissā arūpekadesabhūtā. Tenāha ‘‘vedanākkhandhādayo’’ti.

    નવમનયસમ્પયુત્તેનસમ્પયુત્તપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Navamanayasampayuttenasampayuttapadavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / ધાતુકથાપાળિ • Dhātukathāpāḷi / ૯. સમ્પયુત્તેનસમ્પયુત્તપદનિદ્દેસો • 9. Sampayuttenasampayuttapadaniddeso

    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / અભિધમ્મપિટક (અટ્ઠકથા) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / પઞ્ચપકરણ-અટ્ઠકથા • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ૯. નવમનયો સમ્પયુત્તેનસમ્પયુત્તપદવણ્ણના • 9. Navamanayo sampayuttenasampayuttapadavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-મૂલટીકા • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ૯. નવમનયો સમ્પયુત્તેનસમ્પયુત્તપદવણ્ણના • 9. Navamanayo sampayuttenasampayuttapadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact