Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā |
નાવટ્ઠકથાવણ્ણના
Nāvaṭṭhakathāvaṇṇanā
૯૯. નાવટ્ઠકથાયં થુલ્લચ્ચયમ્પિ પારાજિકમ્પિ હોતીતિ એત્થ પઠમં ઠાના અચાવેત્વા મુત્તે થુલ્લચ્ચયં, પઠમં પન ઠાના ચાવેત્વા મુત્તે પારાજિકન્તિ વેદિતબ્બં. પાસે બદ્ધસૂકરો વિયાતિઆદિના વુત્તં સન્ધાયાહ ‘‘તત્થ યુત્તિ પુબ્બે વુત્તાએવા’’તિ. વિપન્નટ્ઠનાવાતિ વિસમવાતેહિ દેસન્તરં પલાતા, ભિજ્જિત્વા વા વિનાસં પત્વા ઉદકે નિમુજ્જિત્વા હેટ્ઠા ભૂમિતલં અપ્પત્વા સામિકેહિ ચ અપરિચ્ચત્તાલયા વુચ્ચતિ. બલવા ચ વાતો આગમ્માતિ ઇમિના અસતિ વાતે અયં પયોગો કતોતિ દસ્સેતિ. પુગ્ગલસ્સ નત્થિ અવહારોતિ સુક્ખમાતિકાયં ઉજુકરણનયેન વુત્તં. તં અત્તનો પાદેન અનક્કમિત્વા હત્થેન ચ અનુક્ખિપિત્વા અઞ્ઞસ્મિં દણ્ડાદીસુ બન્ધિત્વા ઠપિતે યુજ્જતિ, અત્તનો પાદેન અક્કમિત્વા હત્થેન ચ ઉક્ખિપિત્વા ઠિતસ્સ પન બલવવાતેન છત્તચીવરાદીસુ પહટેસુ પકતિં વિજહિત્વા દળ્હતરં અક્કમનગહણાદિપયોગો અભિનવો કાતબ્બો સિયા. ઇતરથા છત્તચીવરાદીનિ વા વિગચ્છન્તિ, અવહારકો વા સયં પતિસ્સતિ, નાવા ચ તદા ન ગમિસ્સતિ. તસ્મા ઈદિસે અભિનવપ્પયોગે સતિ અવહારેન ભવિતબ્બં. સુક્ખમાતિકાયં ઉજુકતાય ઉદકાગમનકાલે કાતબ્બકિચ્ચં નત્થીતિ તં ઇધ નિદસ્સનં ન હોતિ. દાસં પન પકતિયા પલાયન્તં ‘‘સીઘં યાહી’’તિ વત્વા પકતિગમનતો તુરિતગમનુપ્પાદનાદિના ઇધ નિદસ્સનેન ભવિતબ્બન્તિ અમ્હાકં ખન્તિ , વીમંસિત્વા ગહેતબ્બં. વાતે આગતેપિ યત્થ અતિલહુકત્તા નાવાય કઞ્ચિ પયોગં અકત્વા પકતિયા અવહારકો તિટ્ઠતિ, તત્થિદં અટ્ઠકથાયં વુત્તન્તિ ગહેતબ્બં.
99. Nāvaṭṭhakathāyaṃ thullaccayampi pārājikampi hotīti ettha paṭhamaṃ ṭhānā acāvetvā mutte thullaccayaṃ, paṭhamaṃ pana ṭhānā cāvetvā mutte pārājikanti veditabbaṃ. Pāse baddhasūkaro viyātiādinā vuttaṃ sandhāyāha ‘‘tattha yutti pubbe vuttāevā’’ti. Vipannaṭṭhanāvāti visamavātehi desantaraṃ palātā, bhijjitvā vā vināsaṃ patvā udake nimujjitvā heṭṭhā bhūmitalaṃ appatvā sāmikehi ca apariccattālayā vuccati. Balavā ca vāto āgammāti iminā asati vāte ayaṃ payogo katoti dasseti. Puggalassa natthi avahāroti sukkhamātikāyaṃ ujukaraṇanayena vuttaṃ. Taṃ attano pādena anakkamitvā hatthena ca anukkhipitvā aññasmiṃ daṇḍādīsu bandhitvā ṭhapite yujjati, attano pādena akkamitvā hatthena ca ukkhipitvā ṭhitassa pana balavavātena chattacīvarādīsu pahaṭesu pakatiṃ vijahitvā daḷhataraṃ akkamanagahaṇādipayogo abhinavo kātabbo siyā. Itarathā chattacīvarādīni vā vigacchanti, avahārako vā sayaṃ patissati, nāvā ca tadā na gamissati. Tasmā īdise abhinavappayoge sati avahārena bhavitabbaṃ. Sukkhamātikāyaṃ ujukatāya udakāgamanakāle kātabbakiccaṃ natthīti taṃ idha nidassanaṃ na hoti. Dāsaṃ pana pakatiyā palāyantaṃ ‘‘sīghaṃ yāhī’’ti vatvā pakatigamanato turitagamanuppādanādinā idha nidassanena bhavitabbanti amhākaṃ khanti , vīmaṃsitvā gahetabbaṃ. Vāte āgatepi yattha atilahukattā nāvāya kañci payogaṃ akatvā pakatiyā avahārako tiṭṭhati, tatthidaṃ aṭṭhakathāyaṃ vuttanti gahetabbaṃ.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવિભઙ્ગ • Mahāvibhaṅga / ૨. દુતિયપારાજિકં • 2. Dutiyapārājikaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૨. દુતિયપારાજિકં • 2. Dutiyapārājikaṃ
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / નાવટ્ઠકથાવણ્ણના • Nāvaṭṭhakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ભૂમટ્ઠકથાદિવણ્ણના • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā