Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પરિવાર-અટ્ઠકથા • Parivāra-aṭṭhakathā |
નિગમનકથા
Nigamanakathā
એત્તાવતા ચ –
Ettāvatā ca –
ઉભતો વિભઙ્ગખન્ધક-પરિવારવિભત્તિદેસનં નાથો;
Ubhato vibhaṅgakhandhaka-parivāravibhattidesanaṃ nātho;
વિનયપિટકં વિનેન્તો, વેનેય્યં યં જિનો આહ.
Vinayapiṭakaṃ vinento, veneyyaṃ yaṃ jino āha.
સમધિકસત્તવીસતિ-સહસ્સમત્તેન તસ્સ ગન્થેન;
Samadhikasattavīsati-sahassamattena tassa ganthena;
સંવણ્ણના સમત્તા, સમન્તપાસાદિકા નામ.
Saṃvaṇṇanā samattā, samantapāsādikā nāma.
તત્રિદં સમન્તપાસાદિકાય સમન્તપાસાદિકત્તસ્મિં –
Tatridaṃ samantapāsādikāya samantapāsādikattasmiṃ –
આચરિયપરમ્પરતો, નિદાનવત્થુપ્પભેદદીપનતો;
Ācariyaparamparato, nidānavatthuppabhedadīpanato;
પરસમયવિવજ્જનતો, સકસમયવિસુદ્ધિતો ચેવ.
Parasamayavivajjanato, sakasamayavisuddhito ceva.
બ્યઞ્જનપરિસોધનતો, પદત્થતો પાળિયોજનક્કમતો;
Byañjanaparisodhanato, padatthato pāḷiyojanakkamato;
સિક્ખાપદનિચ્છયતો, વિભઙ્ગનયભેદદસ્સનતો.
Sikkhāpadanicchayato, vibhaṅganayabhedadassanato.
સમ્પસ્સતં ન દિસ્સતિ, કિઞ્ચિ અપાસાદિકં યતો એત્થ;
Sampassataṃ na dissati, kiñci apāsādikaṃ yato ettha;
વિઞ્ઞૂનમયં તસ્મા, સમન્તપાસાદિકાત્વેવ.
Viññūnamayaṃ tasmā, samantapāsādikātveva.
સંવણ્ણના પવત્તા, વિનયસ્સ વિનેય્યદમનકુસલેન;
Saṃvaṇṇanā pavattā, vinayassa vineyyadamanakusalena;
વુત્તસ્સ લોકનાથેન, લોકમનુકમ્પમાનેનાતિ.
Vuttassa lokanāthena, lokamanukampamānenāti.
મહાઅટ્ઠકથઞ્ચેવ , મહાપચ્ચરિમેવચ;
Mahāaṭṭhakathañceva , mahāpaccarimevaca;
કુરુન્દિઞ્ચાતિ તિસ્સોપિ, સીહળટ્ઠકથા ઇમા.
Kurundiñcāti tissopi, sīhaḷaṭṭhakathā imā.
બુદ્ધમિત્તોતિ નામેન, વિસ્સુતસ્સ યસસ્સિનો;
Buddhamittoti nāmena, vissutassa yasassino;
વિનયઞ્ઞુસ્સ ધીરસ્સ, સુત્વા થેરસ્સ સન્તિકે.
Vinayaññussa dhīrassa, sutvā therassa santike.
મહામેઘવનુય્યાને, ભૂમિભાગે પતિટ્ઠિતો;
Mahāmeghavanuyyāne, bhūmibhāge patiṭṭhito;
મહાવિહારો યો સત્થુ, મહાબોધિવિભૂસિતો.
Mahāvihāro yo satthu, mahābodhivibhūsito.
યં તસ્સ દક્ખિણે ભાગે, પધાનઘરમુત્તમં;
Yaṃ tassa dakkhiṇe bhāge, padhānagharamuttamaṃ;
સુચિચારિત્તસીલેન, ભિક્ખુસઙ્ઘેન સેવિતં.
Sucicārittasīlena, bhikkhusaṅghena sevitaṃ.
ઉળારકુલસમ્ભૂતો , સઙ્ઘુપટ્ઠાયકો સદા;
Uḷārakulasambhūto , saṅghupaṭṭhāyako sadā;
અનાકુલાય સદ્ધાય, પસન્નો રતનત્તયે.
Anākulāya saddhāya, pasanno ratanattaye.
મહાનિગમસામીતિ , વિસ્સુતો તત્થ કારયિ;
Mahānigamasāmīti , vissuto tattha kārayi;
ચારુપાકારસઞ્ચિતં, યં પાસાદં મનોરમં.
Cārupākārasañcitaṃ, yaṃ pāsādaṃ manoramaṃ.
સીતચ્છાયતરૂપેતં, સમ્પન્નસલિલાસયં;
Sītacchāyatarūpetaṃ, sampannasalilāsayaṃ;
વસતા તત્ર પાસાદે, મહાનિગમસામિનો.
Vasatā tatra pāsāde, mahānigamasāmino.
સુચિસીલસમાચારં, થેરં બુદ્ધસિરિવ્હયં;
Sucisīlasamācāraṃ, theraṃ buddhasirivhayaṃ;
યા ઉદ્દિસિત્વા આરદ્ધા, ઇદ્ધા વિનયવણ્ણના.
Yā uddisitvā āraddhā, iddhā vinayavaṇṇanā.
પાલયન્તસ્સ સકલં, લઙ્કાદીપં નિરબ્બુદં;
Pālayantassa sakalaṃ, laṅkādīpaṃ nirabbudaṃ;
રઞ્ઞો સિરિનિવાસસ્સ, સિરિપાલયસસ્સિનો.
Rañño sirinivāsassa, siripālayasassino.
સમવીસતિમે ખેમે, જયસંવચ્છરે અયં;
Samavīsatime kheme, jayasaṃvacchare ayaṃ;
આરદ્ધા એકવીસમ્હિ, સમ્પત્તે પરિનિટ્ઠિતા.
Āraddhā ekavīsamhi, sampatte pariniṭṭhitā.
ઉપદ્દવા કુલે લોકે, નિરુપદ્દવતો અયં;
Upaddavā kule loke, nirupaddavato ayaṃ;
એકસંવચ્છરેનેવ, યથા નિટ્ઠં ઉપાગતા.
Ekasaṃvacchareneva, yathā niṭṭhaṃ upāgatā.
એવં સબ્બસ્સ લોકસ્સ, નિટ્ઠં ધમ્મૂપસંહિતા;
Evaṃ sabbassa lokassa, niṭṭhaṃ dhammūpasaṃhitā;
સીઘં ગચ્છન્તુ આરમ્ભા, સબ્બેપિ નિરુપદ્દવા.
Sīghaṃ gacchantu ārambhā, sabbepi nirupaddavā.
ચિરટ્ઠિતત્થં ધમ્મસ્સ, કરોન્તેન મયા ઇમં;
Ciraṭṭhitatthaṃ dhammassa, karontena mayā imaṃ;
સદ્ધમ્મબહુમાનેન, યઞ્ચ પુઞ્ઞં સમાચિતં.
Saddhammabahumānena, yañca puññaṃ samācitaṃ.
સબ્બસ્સ આનુભાવેન, તસ્સ સબ્બેપિ પાણિનો;
Sabbassa ānubhāvena, tassa sabbepi pāṇino;
ભવન્તુ ધમ્મરાજસ્સ, સદ્ધમ્મરસસેવિનો.
Bhavantu dhammarājassa, saddhammarasasevino.
ચિરં તિટ્ઠતુ સદ્ધમ્મો, કાલે વસ્સં ચિરં પજં;
Ciraṃ tiṭṭhatu saddhammo, kāle vassaṃ ciraṃ pajaṃ;
તપ્પેતુ દેવો ધમ્મેન, રાજા રક્ખતુ મેદિનિન્તિ.
Tappetu devo dhammena, rājā rakkhatu medininti.
પરમવિસુદ્ધસદ્ધાબુદ્ધિવીરિયપટિમણ્ડિતેન સીલાચારજ્જવમદ્દવાદિગુણસમુદયસમુદિતેન સકસમયસમયન્તરગહનજ્ઝોગાહણસમત્થેન પઞ્ઞાવેય્યત્તિયસમન્નાગતેન તિપિટકપરિયત્તિપ્પભેદે સાટ્ઠકથે સત્થુસાસને અપ્પટિહતઞ્ઞાણપ્પભાવેન મહાવેય્યાકરણેન કરણસમ્પત્તિજનિતસુખવિનિગ્ગતમધુરોદારવચનલાવણ્ણયુત્તેન યુત્તમુત્તવાદિના વાદિવરેન મહાકવિના પભિન્નપઅસમ્ભિદાપરિવારે છળભિઞ્ઞાદિપભેદગુણપટિમણ્ડિતે ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મે સુપ્પતિટ્ઠિતબુદ્ધીનં થેરવંસપ્પદીપાનં થેરાનં મહાવિહારવાસીનં વંસાલઙ્કારભૂતેન વિપુલવિસુદ્ધબુદ્ધિના બુદ્ધઘોસોતિ ગરૂહિ ગહિતનામધેય્યેન થેરેન કતા અયં સમન્તપાસાદિકા નામ વિનયસંવણ્ણના –
Paramavisuddhasaddhābuddhivīriyapaṭimaṇḍitena sīlācārajjavamaddavādiguṇasamudayasamuditena sakasamayasamayantaragahanajjhogāhaṇasamatthena paññāveyyattiyasamannāgatena tipiṭakapariyattippabhede sāṭṭhakathe satthusāsane appaṭihataññāṇappabhāvena mahāveyyākaraṇena karaṇasampattijanitasukhaviniggatamadhurodāravacanalāvaṇṇayuttena yuttamuttavādinā vādivarena mahākavinā pabhinnapaasambhidāparivāre chaḷabhiññādipabhedaguṇapaṭimaṇḍite uttarimanussadhamme suppatiṭṭhitabuddhīnaṃ theravaṃsappadīpānaṃ therānaṃ mahāvihāravāsīnaṃ vaṃsālaṅkārabhūtena vipulavisuddhabuddhinā buddhaghosoti garūhi gahitanāmadheyyena therena katā ayaṃ samantapāsādikā nāma vinayasaṃvaṇṇanā –
તાવ તિટ્ઠતુ લોકસ્મિં, લોકનિત્થરણેસિનં;
Tāva tiṭṭhatu lokasmiṃ, lokanittharaṇesinaṃ;
દસ્સેન્તી કુલપુત્તાનં, નયં સીલવિસુદ્ધિયા.
Dassentī kulaputtānaṃ, nayaṃ sīlavisuddhiyā.
યાવ બુદ્ધોતિ નામમ્પિ, સુદ્ધચિત્તસ્સ તાદિનો;
Yāva buddhoti nāmampi, suddhacittassa tādino;
લોકમ્હિ લોકજેટ્ઠસ્સ, પવત્તતિ મહેસિનોતિ.
Lokamhi lokajeṭṭhassa, pavattati mahesinoti.
સમન્તપાસાદિકા નામ
Samantapāsādikā nāma
વિનય-અટ્ઠકથા નિટ્ઠિતા.
Vinaya-aṭṭhakathā niṭṭhitā.