| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૧૦. નિરુત્તિપથસુત્તં
10. Niruttipathasuttaṃ
૬૨. સાવત્થિનિદાનં. ‘‘તયોમે, ભિક્ખવે, નિરુત્તિપથા અધિવચનપથા પઞ્ઞત્તિપથા અસઙ્કિણ્ણા અસઙ્કિણ્ણપુબ્બા, ન સઙ્કીયન્તિ, ન સઙ્કીયિસ્સન્તિ, અપ્પટિકુટ્ઠા સમણેહિ બ્રાહ્મણેહિ વિઞ્ઞૂહિ. કતમે તયો? યં, ભિક્ખવે, રૂપં અતીતં નિરુદ્ધં વિપરિણતં ‘અહોસી’તિ તસ્સ સઙ્ખા, ‘અહોસી’તિ તસ્સ સમઞ્ઞા, ‘અહોસી’તિ તસ્સ પઞ્ઞત્તિ; ન તસ્સ સઙ્ખા ‘અત્થી’તિ, ન તસ્સ સઙ્ખા ‘ભવિસ્સતી’’’તિ.
62. Sāvatthinidānaṃ. ‘‘Tayome, bhikkhave, niruttipathā adhivacanapathā paññattipathā asaṅkiṇṇā asaṅkiṇṇapubbā, na saṅkīyanti, na saṅkīyissanti, appaṭikuṭṭhā samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi. Katame tayo? Yaṃ, bhikkhave, rūpaṃ atītaṃ niruddhaṃ vipariṇataṃ ‘ahosī’ti tassa saṅkhā, ‘ahosī’ti tassa samaññā, ‘ahosī’ti tassa paññatti; na tassa saṅkhā ‘atthī’ti, na tassa saṅkhā ‘bhavissatī’’’ti.
‘‘યા વેદના અતીતા નિરુદ્ધા વિપરિણતા ‘અહોસી’તિ તસ્સા સઙ્ખા, ‘અહોસી’તિ તસ્સા સમઞ્ઞા, ‘અહોસી’તિ તસ્સા પઞ્ઞત્તિ; ન તસ્સા સઙ્ખા ‘અત્થી’તિ, ન તસ્સા સઙ્ખા ‘ભવિસ્સતી’’’તિ.
‘‘Yā vedanā atītā niruddhā vipariṇatā ‘ahosī’ti tassā saṅkhā, ‘ahosī’ti tassā samaññā, ‘ahosī’ti tassā paññatti; na tassā saṅkhā ‘atthī’ti, na tassā saṅkhā ‘bhavissatī’’’ti.
‘‘યા સઞ્ઞા… યે સઙ્ખારા અતીતા નિરુદ્ધા વિપરિણતા ‘અહેસુ’ન્તિ તેસં સઙ્ખા, ‘અહેસુ’ન્તિ તેસં સમઞ્ઞા, ‘અહેસુ’ન્તિ તેસં પઞ્ઞત્તિ; ન તેસં સઙ્ખા ‘અત્થી’તિ, ન તેસં સઙ્ખા ‘ભવિસ્સન્તી’’’તિ.
‘‘Yā saññā… ye saṅkhārā atītā niruddhā vipariṇatā ‘ahesu’nti tesaṃ saṅkhā, ‘ahesu’nti tesaṃ samaññā, ‘ahesu’nti tesaṃ paññatti; na tesaṃ saṅkhā ‘atthī’ti, na tesaṃ saṅkhā ‘bhavissantī’’’ti.
‘‘યં વિઞ્ઞાણં અતીતં નિરુદ્ધં વિપરિણતં, ‘અહોસી’તિ તસ્સ સઙ્ખા, ‘અહોસી’તિ તસ્સ સમઞ્ઞા, ‘અહોસી’તિ તસ્સ પઞ્ઞત્તિ; ન તસ્સ સઙ્ખા ‘અત્થી’તિ, ન તસ્સ સઙ્ખા ‘ભવિસ્સતી’’’તિ.
‘‘Yaṃ viññāṇaṃ atītaṃ niruddhaṃ vipariṇataṃ, ‘ahosī’ti tassa saṅkhā, ‘ahosī’ti tassa samaññā, ‘ahosī’ti tassa paññatti; na tassa saṅkhā ‘atthī’ti, na tassa saṅkhā ‘bhavissatī’’’ti.
‘‘યં, ભિક્ખવે, રૂપં અજાતં અપાતુભૂતં, ‘ભવિસ્સતી’તિ તસ્સ સઙ્ખા, ‘ભવિસ્સતી’તિ તસ્સ સમઞ્ઞા, ‘ભવિસ્સતી’તિ તસ્સ પઞ્ઞત્તિ; ન તસ્સ સઙ્ખા ‘અત્થી’તિ, ન તસ્સ સઙ્ખા ‘અહોસી’’’તિ.
‘‘Yaṃ, bhikkhave, rūpaṃ ajātaṃ apātubhūtaṃ, ‘bhavissatī’ti tassa saṅkhā, ‘bhavissatī’ti tassa samaññā, ‘bhavissatī’ti tassa paññatti; na tassa saṅkhā ‘atthī’ti, na tassa saṅkhā ‘ahosī’’’ti.
‘‘યા વેદના અજાતા અપાતુભૂતા, ‘ભવિસ્સતી’તિ તસ્સા સઙ્ખા, ‘ભવિસ્સતી’તિ તસ્સા સમઞ્ઞા, ‘ભવિસ્સતી’તિ તસ્સા પઞ્ઞત્તિ; ન તસ્સા સઙ્ખા ‘અત્થી’તિ, ન તસ્સા સઙ્ખા ‘અહોસી’’’તિ.
‘‘Yā vedanā ajātā apātubhūtā, ‘bhavissatī’ti tassā saṅkhā, ‘bhavissatī’ti tassā samaññā, ‘bhavissatī’ti tassā paññatti; na tassā saṅkhā ‘atthī’ti, na tassā saṅkhā ‘ahosī’’’ti.
‘‘યા સઞ્ઞા… યે સઙ્ખારા અજાતા અપાતુભૂતા, ‘ભવિસ્સન્તી’તિ તેસં સઙ્ખા, ‘ભવિસ્સન્તી’તિ તેસં સમઞ્ઞા, ‘ભવિસ્સન્તી’તિ તેસં પઞ્ઞત્તિ; ન તેસં સઙ્ખા ‘અત્થી’તિ, ન તેસં સઙ્ખા ‘અહેસુ’’’ન્તિ.
‘‘Yā saññā… ye saṅkhārā ajātā apātubhūtā, ‘bhavissantī’ti tesaṃ saṅkhā, ‘bhavissantī’ti tesaṃ samaññā, ‘bhavissantī’ti tesaṃ paññatti; na tesaṃ saṅkhā ‘atthī’ti, na tesaṃ saṅkhā ‘ahesu’’’nti.
‘‘યં વિઞ્ઞાણં અજાતં અપાતુભૂતં, ‘ભવિસ્સતી’તિ તસ્સ સઙ્ખા, ‘ભવિસ્સતી’તિ તસ્સ સમઞ્ઞા, ‘ભવિસ્સતી’તિ તસ્સ પઞ્ઞત્તિ; ન તસ્સ સઙ્ખા ‘અત્થી’તિ, ન તસ્સ સઙ્ખા ‘અહોસી’’’તિ.
‘‘Yaṃ viññāṇaṃ ajātaṃ apātubhūtaṃ, ‘bhavissatī’ti tassa saṅkhā, ‘bhavissatī’ti tassa samaññā, ‘bhavissatī’ti tassa paññatti; na tassa saṅkhā ‘atthī’ti, na tassa saṅkhā ‘ahosī’’’ti.
‘‘યં, ભિક્ખવે, રૂપં જાતં પાતુભૂતં, ‘અત્થી’તિ તસ્સ સઙ્ખા, ‘અત્થી’તિ તસ્સ સમઞ્ઞા, ‘અત્થી’તિ તસ્સ પઞ્ઞત્તિ; ન તસ્સ સઙ્ખા ‘અહોસી’તિ, ન તસ્સ સઙ્ખા ‘ભવિસ્સતી’’’તિ.
‘‘Yaṃ, bhikkhave, rūpaṃ jātaṃ pātubhūtaṃ, ‘atthī’ti tassa saṅkhā, ‘atthī’ti tassa samaññā, ‘atthī’ti tassa paññatti; na tassa saṅkhā ‘ahosī’ti, na tassa saṅkhā ‘bhavissatī’’’ti.
‘‘યા વેદના જાતા પાતુભૂતા, ‘અત્થી’તિ તસ્સા સઙ્ખા, ‘અત્થી’તિ તસ્સા સમઞ્ઞા, ‘અત્થી’તિ તસ્સા પઞ્ઞત્તિ; ન તસ્સા સઙ્ખા ‘અહોસી’તિ, ન તસ્સા સઙ્ખા ‘ભવિસ્સતી’’’તિ.
‘‘Yā vedanā jātā pātubhūtā, ‘atthī’ti tassā saṅkhā, ‘atthī’ti tassā samaññā, ‘atthī’ti tassā paññatti; na tassā saṅkhā ‘ahosī’ti, na tassā saṅkhā ‘bhavissatī’’’ti.
‘‘યા સઞ્ઞા… યે સઙ્ખારા જાતા પાતુભૂતા, ‘અત્થી’તિ તેસં સઙ્ખા, ‘અત્થી’તિ તેસં સમઞ્ઞા, ‘અત્થી’તિ તેસં પઞ્ઞત્તિ; ન તેસં સઙ્ખા ‘અહેસુ’ન્તિ, ન તેસં સઙ્ખા, ‘ભવિસ્સન્તી’’’તિ.
‘‘Yā saññā… ye saṅkhārā jātā pātubhūtā, ‘atthī’ti tesaṃ saṅkhā, ‘atthī’ti tesaṃ samaññā, ‘atthī’ti tesaṃ paññatti; na tesaṃ saṅkhā ‘ahesu’nti, na tesaṃ saṅkhā, ‘bhavissantī’’’ti.
‘‘યં વિઞ્ઞાણં જાતં પાતુભૂતં, ‘અત્થી’તિ તસ્સ સઙ્ખા, ‘અત્થી’તિ તસ્સ સમઞ્ઞા, ‘અત્થી’તિ તસ્સ પઞ્ઞત્તિ; ન તસ્સ સઙ્ખા ‘અહોસી’તિ, ન તસ્સ સઙ્ખા ‘ભવિસ્સતી’’’તિ.
‘‘Yaṃ viññāṇaṃ jātaṃ pātubhūtaṃ, ‘atthī’ti tassa saṅkhā, ‘atthī’ti tassa samaññā, ‘atthī’ti tassa paññatti; na tassa saṅkhā ‘ahosī’ti, na tassa saṅkhā ‘bhavissatī’’’ti.
‘‘ઇમે ખો, ભિક્ખવે, તયો નિરુત્તિપથા અધિવચનપથા પઞ્ઞત્તિપથા અસઙ્કિણ્ણા અસઙ્કિણ્ણપુબ્બા, ન સઙ્કીયન્તિ, ન સઙ્કીયિસ્સન્તિ, અપ્પટિકુટ્ઠા સમણેહિ બ્રાહ્મણેહિ વિઞ્ઞૂહિ . યેપિ તે, ભિક્ખવે, અહેસું ઉક્કલા વસ્સભઞ્ઞા 1 અહેતુકવાદા અકિરિયવાદા નત્થિકવાદા, તેપિમે તયો નિરુત્તિપથે અધિવચનપથે પઞ્ઞત્તિપથે ન ગરહિતબ્બં નપ્પટિક્કોસિતબ્બં અમઞ્ઞિંસુ. તં કિસ્સ હેતુ? નિન્દાઘટ્ટનબ્યારોસઉપારમ્ભભયા’’તિ 2.
‘‘Ime kho, bhikkhave, tayo niruttipathā adhivacanapathā paññattipathā asaṅkiṇṇā asaṅkiṇṇapubbā, na saṅkīyanti, na saṅkīyissanti, appaṭikuṭṭhā samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi . Yepi te, bhikkhave, ahesuṃ ukkalā vassabhaññā 3 ahetukavādā akiriyavādā natthikavādā, tepime tayo niruttipathe adhivacanapathe paññattipathe na garahitabbaṃ nappaṭikkositabbaṃ amaññiṃsu. Taṃ kissa hetu? Nindāghaṭṭanabyārosaupārambhabhayā’’ti 4.
ઉપયવગ્ગો છટ્ઠો.
Upayavaggo chaṭṭho.
તસ્સુદ્દાનં –
Tassuddānaṃ –
ઉપયો બીજં ઉદાનં, ઉપાદાનપરિવત્તં;
Upayo bījaṃ udānaṃ, upādānaparivattaṃ;
સત્તટ્ઠાનઞ્ચ સમ્બુદ્ધો, પઞ્ચમહાલિ આદિત્તા.
Sattaṭṭhānañca sambuddho, pañcamahāli ādittā.
વગ્ગો નિરુત્તિપથેન ચાતિ.
Vaggo niruttipathena cāti.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૧૦. નિરુત્તિપથસુત્તવણ્ણના • 10. Niruttipathasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૧૦. નિરુત્તિપથસુત્તવણ્ણના • 10. Niruttipathasuttavaṇṇanā
