| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પઞ્ચપકરણ-અટ્ઠકથા • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
૮. નિસ્સયપચ્ચયનિદ્દેસવણ્ણના
8. Nissayapaccayaniddesavaṇṇanā
૮. નિસ્સયપચ્ચયનિદ્દેસે સહજાતપચ્ચયનિદ્દેસસ્સ પુરિમાનં પઞ્ચન્નં કોટ્ઠાસાનં વસેન સહજાતનિસ્સયનયં દસ્સેત્વા પુન છટ્ઠેન કોટ્ઠાસેન પુરેજાતનિસ્સયનયં દસ્સેતું ચક્ખાયતનં ચક્ખુવિઞ્ઞાણધાતુયાતિઆદિ આરદ્ધં. તત્થ યં રૂપં નિસ્સાયાતિ વત્થુરૂપં સન્ધાય વુત્તં. તઞ્હિ નિસ્સાય તિવિધા મનોધાતુ, ઠપેત્વા અરૂપવિપાકં દ્વાસત્તતિવિધા મનોવિઞ્ઞાણધાતૂતિ ઇમાનિ પઞ્ચસત્તતિ ચિત્તાનિ વત્તન્તીતિ અયં તાવેત્થ પાળિવણ્ણના. અયમ્પિ નિસ્સયપચ્ચયો જાતિવસેન કુસલાદિભેદતો પઞ્ચધાવ ભિજ્જતિ. તત્થ કુસલો ભૂમિતો ચતુબ્બિધોવ અકુસલો એકવિધો વિપાકો ચતુબ્બિધો, કિરિયસઙ્ખાતો તિવિધો, રૂપં એકવિધમેવાતિ એવમેત્થ નાનપ્પકારભેદતો વિઞ્ઞાતબ્બો વિનિચ્છયો.
8. Nissayapaccayaniddese sahajātapaccayaniddesassa purimānaṃ pañcannaṃ koṭṭhāsānaṃ vasena sahajātanissayanayaṃ dassetvā puna chaṭṭhena koṭṭhāsena purejātanissayanayaṃ dassetuṃ cakkhāyatanaṃ cakkhuviññāṇadhātuyātiādi āraddhaṃ. Tattha yaṃ rūpaṃ nissāyāti vatthurūpaṃ sandhāya vuttaṃ. Tañhi nissāya tividhā manodhātu, ṭhapetvā arūpavipākaṃ dvāsattatividhā manoviññāṇadhātūti imāni pañcasattati cittāni vattantīti ayaṃ tāvettha pāḷivaṇṇanā. Ayampi nissayapaccayo jātivasena kusalādibhedato pañcadhāva bhijjati. Tattha kusalo bhūmito catubbidhova akusalo ekavidho vipāko catubbidho, kiriyasaṅkhāto tividho, rūpaṃ ekavidhamevāti evamettha nānappakārabhedato viññātabbo vinicchayo.
એવં ભિન્ને પનેત્થ ચતુભૂમકમ્પિ કુસલં પઞ્ચવોકારે સમ્પયુત્તક્ખન્ધાનઞ્ચેવ ચિત્તસમુટ્ઠાનરૂપસ્સ ચ નિસ્સયપચ્ચયેન પચ્ચયો હોતિ. તથા અકુસલં . યં પનેત્થ આરુપ્પે ઉપ્પજ્જતિ, તં અરૂપધમ્માનઞ્ઞેવ નિસ્સયપચ્ચયો હોતિ. કામાવચરરૂપાવચરવિપાકં પવત્તે સમ્પયુત્તધમ્માનઞ્ચેવ ચિત્તસમુટ્ઠાનરૂપસ્સ ચ, પટિસન્ધિયં કટત્તારૂપસ્સાપિ નિસ્સયપચ્ચયો હોતિ. અરૂપાવચરવિપાકં સમ્પયુત્તક્ખન્ધાનંયેવ હોતિ. લોકુત્તરવિપાકં પઞ્ચવોકારે; સમ્પયુત્તકાનઞ્ચેવ ચિત્તસમુટ્ઠાનરૂપસ્સ ચ, ચતુવોકારે અરૂપસ્સેવ નિસ્સયપચ્ચયો હોતિ. કામાવચરઅરૂપાવચરકિરિયા પઞ્ચવોકારે સમ્પયુત્તકાનઞ્ચેવ ચિત્તસમુટ્ઠાનરૂપસ્સ ચ નિસ્સયપચ્ચયો હોતિ, ચતુવોકારે અરૂપાનઞ્ઞેવ. રૂપાવચરકિરિયા સમ્પયુત્તકાનઞ્ચેવ ચિત્તસમુટ્ઠાનરૂપસ્સ ચ એકન્તેન નિસ્સયપચ્ચયો હોતિ.
Evaṃ bhinne panettha catubhūmakampi kusalaṃ pañcavokāre sampayuttakkhandhānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca nissayapaccayena paccayo hoti. Tathā akusalaṃ . Yaṃ panettha āruppe uppajjati, taṃ arūpadhammānaññeva nissayapaccayo hoti. Kāmāvacararūpāvacaravipākaṃ pavatte sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, paṭisandhiyaṃ kaṭattārūpassāpi nissayapaccayo hoti. Arūpāvacaravipākaṃ sampayuttakkhandhānaṃyeva hoti. Lokuttaravipākaṃ pañcavokāre; sampayuttakānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, catuvokāre arūpasseva nissayapaccayo hoti. Kāmāvacaraarūpāvacarakiriyā pañcavokāre sampayuttakānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca nissayapaccayo hoti, catuvokāre arūpānaññeva. Rūpāvacarakiriyā sampayuttakānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca ekantena nissayapaccayo hoti.
ચતુસમુટ્ઠાનિકરૂપસ્સ ચ કમ્મસમુટ્ઠાનરૂપે એકં મહાભૂતં તિણ્ણં, તીણિ એકસ્સ, દ્વે દ્વિન્નં મહાભૂતાનં, મહાભૂતા ઉપાદારૂપાનં, વત્થુરૂપં પઞ્ચવોકારભવે ચતુભૂમકકુસલસ્સ, અકુસલસ્સ, ઠપેત્વા આરુપ્પવિપાકઞ્ચેવ દ્વે પઞ્ચવિઞ્ઞાણાનિ ચ સેસતેભૂમકવિપાકસ્સ, તેભૂમકકિરિયસ્સાતિ ઇમેસં ચતુન્નં ધમ્મરાસીનં નિસ્સયપચ્ચયો હોતિ. ચક્ખાયતનાદીનિ પઞ્ચ સસમ્પયુત્તાનં ચક્ખુવિઞ્ઞાણાદીનં નિસ્સયપચ્ચયો હોતિ. ઉતુચિત્તાહારસમુટ્ઠાનેસુ પન મહાભૂતા મહાભૂતાનઞ્ચેવ ઉપાદારૂપસ્સ ચ નિસ્સયપચ્ચયેન પચ્ચયોતિ એવમેત્થ પચ્ચયુપ્પન્નતોપિ વિઞ્ઞાતબ્બો વિનિચ્છયોતિ.
Catusamuṭṭhānikarūpassa ca kammasamuṭṭhānarūpe ekaṃ mahābhūtaṃ tiṇṇaṃ, tīṇi ekassa, dve dvinnaṃ mahābhūtānaṃ, mahābhūtā upādārūpānaṃ, vatthurūpaṃ pañcavokārabhave catubhūmakakusalassa, akusalassa, ṭhapetvā āruppavipākañceva dve pañcaviññāṇāni ca sesatebhūmakavipākassa, tebhūmakakiriyassāti imesaṃ catunnaṃ dhammarāsīnaṃ nissayapaccayo hoti. Cakkhāyatanādīni pañca sasampayuttānaṃ cakkhuviññāṇādīnaṃ nissayapaccayo hoti. Utucittāhārasamuṭṭhānesu pana mahābhūtā mahābhūtānañceva upādārūpassa ca nissayapaccayena paccayoti evamettha paccayuppannatopi viññātabbo vinicchayoti.
નિસ્સયપચ્ચયનિદ્દેસવણ્ણના.
Nissayapaccayaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / પટ્ઠાનપાળિ • Paṭṭhānapāḷi / (૨) પચ્ચયનિદ્દેસો • (2) Paccayaniddeso
