Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પઞ્ચપકરણ-મૂલટીકા • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
૨. પચ્ચયપચ્ચનીયવણ્ણના
2. Paccayapaccanīyavaṇṇanā
૪૨-૪૪. તેવીસતિમૂલકન્તિ ઇદઞ્ચેત્થ દુમૂલકંયેવ સન્ધાય વુત્તન્તિ ઇદં દુકમૂલકે પુચ્છાનં મૂલભૂતા તેવીસતિ દુકા સમ્ભવન્તીતિ તસ્સ ‘‘તેવીસતિમૂલક’’ન્તિ નામં કત્વા યાવ યત્તકો પભેદો અત્થિ, તાવ તત્તકં તેવીસતિમૂલકં યથાનુલોમે વિત્થારિતં. એવં પચ્ચનીયેપિ વિત્થારેતબ્બન્તિ દુકમૂલકેન તિકમૂલકાદીસુ નયં દસ્સેતીતિ ઇમિના અધિપ્પાયેન વુત્તં સિયા. યદિ પન યાવ તેવીસતિમં મૂલં યથા વિત્થારિતન્તિ અયમત્થો અધિપ્પેતો, ‘‘યાવ તેવીસતિમં મૂલ’’ન્ત્વેવ પાઠેન ભવિતબ્બં સિયા. ન હિ ‘‘તેવીસતિમૂલક’’ન્તિ એતસ્સ બ્યઞ્જનસ્સ તેવીસતિમં મૂલકન્તિ અયમત્થો સમ્ભવતિ. યથા અનુલોમે ‘‘એકેકપદસ્સા’’તિઆદિના પન એકમૂલાદિસબ્બમૂલકપરિયોસાનં તત્થ નયદસ્સનવસેન દસ્સિતં એકેકસ્સ પદસ્સ વિત્થારં દસ્સેતીતિ સબ્બમૂલકમેવ ચેત્થ ‘‘તેવીસતિમૂલક’’ન્તિ વુત્તન્તિ વેદિતબ્બં. તઞ્હિ તેવીસતિયા પચ્ચયાનં અવસેસસ્સ પચ્ચયસ્સ મૂલભાવતો ‘‘તેવીસતિમૂલક’’ન્તિ ચ તતો પરં મૂલસ્સ અઞ્ઞસ્સ અભાવતો ‘‘સબ્બમૂલક’’ન્તિ ચ વુચ્ચતિ.
42-44. Tevīsatimūlakanti idañcettha dumūlakaṃyeva sandhāya vuttanti idaṃ dukamūlake pucchānaṃ mūlabhūtā tevīsati dukā sambhavantīti tassa ‘‘tevīsatimūlaka’’nti nāmaṃ katvā yāva yattako pabhedo atthi, tāva tattakaṃ tevīsatimūlakaṃ yathānulome vitthāritaṃ. Evaṃ paccanīyepi vitthāretabbanti dukamūlakena tikamūlakādīsu nayaṃ dassetīti iminā adhippāyena vuttaṃ siyā. Yadi pana yāva tevīsatimaṃ mūlaṃ yathā vitthāritanti ayamattho adhippeto, ‘‘yāva tevīsatimaṃ mūla’’ntveva pāṭhena bhavitabbaṃ siyā. Na hi ‘‘tevīsatimūlaka’’nti etassa byañjanassa tevīsatimaṃ mūlakanti ayamattho sambhavati. Yathā anulome ‘‘ekekapadassā’’tiādinā pana ekamūlādisabbamūlakapariyosānaṃ tattha nayadassanavasena dassitaṃ ekekassa padassa vitthāraṃ dassetīti sabbamūlakameva cettha ‘‘tevīsatimūlaka’’nti vuttanti veditabbaṃ. Tañhi tevīsatiyā paccayānaṃ avasesassa paccayassa mūlabhāvato ‘‘tevīsatimūlaka’’nti ca tato paraṃ mūlassa aññassa abhāvato ‘‘sabbamūlaka’’nti ca vuccati.
પચ્ચયપચ્ચનીયવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Paccayapaccanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / પટ્ઠાનપાળિ • Paṭṭhānapāḷi / ૩. પુચ્છાવારો • 3. Pucchāvāro
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-અનુટીકા • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ૨. પચ્ચયપચ્ચનીયવણ્ણના • 2. Paccayapaccanīyavaṇṇanā