| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / કથાવત્થુપાળિ • Kathāvatthupāḷi |
૧૦. દસમવગ્ગો
10. Dasamavaggo
(૯૮) ૪. પઞ્ચવિઞ્ઞાણા કુસલાપિ અકુસલાપીતિકથા
(98) 4. Pañcaviññāṇā kusalāpi akusalāpītikathā
૫૮૦. પઞ્ચવિઞ્ઞાણા કુસલાપિ અકુસલાપીતિ? આમન્તા. નનુ પઞ્ચવિઞ્ઞાણા ઉપ્પન્નવત્થુકા ઉપ્પન્નારમ્મણાતિ? આમન્તા. હઞ્ચિ પઞ્ચવિઞ્ઞાણા ઉપ્પન્નવત્થુકા ઉપ્પન્નારમ્મણા, નો ચ વત રે વત્તબ્બે – ‘‘પઞ્ચવિઞ્ઞાણા કુસલાપિ અકુસલાપી’’તિ. નનુ પઞ્ચવિઞ્ઞાણા પુરેજાતવત્થુકા પુરેજાતારમ્મણા અજ્ઝત્તિકવત્થુકા બાહિરારમ્મણા અસમ્ભિન્નવત્થુકા અસમ્ભિન્નારમ્મણા નાનાવત્થુકા નાનારમ્મણા ન અઞ્ઞમઞ્ઞસ્સ ગોચરવિસયં પચ્ચનુભોન્તિ, ન અસમન્નાહારા ઉપ્પજ્જન્તિ, ન અમનસિકારા ઉપ્પજ્જન્તિ, ન અબ્બોકિણ્ણા ઉપ્પજ્જન્તિ, ન અપુબ્બં અચરિમં ઉપ્પજ્જન્તિ, ન અઞ્ઞમઞ્ઞસ્સ સમનન્તરા ઉપ્પજ્જન્તિ, નનુ પઞ્ચવિઞ્ઞાણા અનાભોગાતિ? આમન્તા. હઞ્ચિ પઞ્ચવિઞ્ઞાણા અનાભોગા, નો ચ વત રે વત્તબ્બે – ‘‘પઞ્ચવિઞ્ઞાણા કુસલાપિ અકુસલાપી’’તિ.
580. Pañcaviññāṇā kusalāpi akusalāpīti? Āmantā. Nanu pañcaviññāṇā uppannavatthukā uppannārammaṇāti? Āmantā. Hañci pañcaviññāṇā uppannavatthukā uppannārammaṇā, no ca vata re vattabbe – ‘‘pañcaviññāṇā kusalāpi akusalāpī’’ti. Nanu pañcaviññāṇā purejātavatthukā purejātārammaṇā ajjhattikavatthukā bāhirārammaṇā asambhinnavatthukā asambhinnārammaṇā nānāvatthukā nānārammaṇā na aññamaññassa gocaravisayaṃ paccanubhonti, na asamannāhārā uppajjanti, na amanasikārā uppajjanti, na abbokiṇṇā uppajjanti, na apubbaṃ acarimaṃ uppajjanti, na aññamaññassa samanantarā uppajjanti, nanu pañcaviññāṇā anābhogāti? Āmantā. Hañci pañcaviññāṇā anābhogā, no ca vata re vattabbe – ‘‘pañcaviññāṇā kusalāpi akusalāpī’’ti.
૫૮૧. ચક્ખુવિઞ્ઞાણં કુસલન્તિ? આમન્તા. ચક્ખુવિઞ્ઞાણં સુઞ્ઞતં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… ચક્ખુવિઞ્ઞાણં સુઞ્ઞતં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? આમન્તા. ચક્ખુઞ્ચ પટિચ્ચ સુઞ્ઞતઞ્ચ ઉપ્પજ્જતિ ચક્ખુવિઞ્ઞાણન્તિ? ન હેવં વત્તબ્બે. ચક્ખુઞ્ચ પટિચ્ચ સુઞ્ઞતઞ્ચ ઉપ્પજ્જતિ ચક્ખુવિઞ્ઞાણન્તિ? આમન્તા. ચક્ખુઞ્ચ પટિચ્ચ સુઞ્ઞતઞ્ચ ઉપ્પજ્જતિ ચક્ખુવિઞ્ઞાણ’’ન્તિ – અત્થેવ સુત્તન્તોતિ? નત્થિ. ‘‘ચક્ખુઞ્ચ પટિચ્ચ રૂપે ચ ઉપ્પજ્જતિ ચક્ખુવિઞ્ઞાણ’’ન્તિ – અત્થેવ સુત્તન્તોતિ? આમન્તા . હઞ્ચિ ‘‘ચક્ખુઞ્ચ પટિચ્ચ રૂપે ચ ઉપ્પજ્જતિ ચક્ખુવિઞ્ઞાણ’’ન્તિ – અત્થેવ સુત્તન્તો, નો ચ વત રે વત્તબ્બે – ‘‘ચક્ખુઞ્ચ પટિચ્ચ સુઞ્ઞતઞ્ચ ઉપ્પજ્જતિ ચક્ખુવિઞ્ઞાણ’’ન્તિ.
581. Cakkhuviññāṇaṃ kusalanti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ suññataṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… cakkhuviññāṇaṃ suññataṃ ārabbha uppajjatīti? Āmantā. Cakkhuñca paṭicca suññatañca uppajjati cakkhuviññāṇanti? Na hevaṃ vattabbe. Cakkhuñca paṭicca suññatañca uppajjati cakkhuviññāṇanti? Āmantā. Cakkhuñca paṭicca suññatañca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti – attheva suttantoti? Natthi. ‘‘Cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti – attheva suttantoti? Āmantā . Hañci ‘‘cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti – attheva suttanto, no ca vata re vattabbe – ‘‘cakkhuñca paṭicca suññatañca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti.
૫૮૨. ચક્ખુવિઞ્ઞાણં કુસલમ્પિ અકુસલમ્પીતિ? આમન્તા. ચક્ખુવિઞ્ઞાણં અતીતાનાગતં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰…. ચક્ખુવિઞ્ઞાણં કુસલમ્પિ અકુસલમ્પીતિ? આમન્તા. ચક્ખુવિઞ્ઞાણં ફસ્સં આરબ્ભ…પે॰… ચિત્તં આરબ્ભ… ચક્ખું આરબ્ભ…પે॰… કાયં આરબ્ભ… સદ્દં આરબ્ભ…પે॰… ફોટ્ઠબ્બં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰….
582. Cakkhuviññāṇaṃ kusalampi akusalampīti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ atītānāgataṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe…. Cakkhuviññāṇaṃ kusalampi akusalampīti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ phassaṃ ārabbha…pe… cittaṃ ārabbha… cakkhuṃ ārabbha…pe… kāyaṃ ārabbha… saddaṃ ārabbha…pe… phoṭṭhabbaṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
મનોવિઞ્ઞાણં કુસલમ્પિ અકુસલમ્પિ, મનોવિઞ્ઞાણં સુઞ્ઞતં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? આમન્તા. ચક્ખુવિઞ્ઞાણં કુસલમ્પિ અકુસલમ્પિ, ચક્ખુવિઞ્ઞાણં સુઞ્ઞતં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… મનોવિઞ્ઞાણં કુસલમ્પિ અકુસલમ્પિ, મનોવિઞ્ઞાણં અતીતાનાગતં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? આમન્તા. ચક્ખુવિઞ્ઞાણં કુસલમ્પિ અકુસલમ્પિ, ચક્ખુવિઞ્ઞાણં અતીતાનાગતં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… મનોવિઞ્ઞાણં કુસલમ્પિ અકુસલમ્પિ, મનોવિઞ્ઞાણં ફસ્સં આરબ્ભ…પે॰… ચિત્તં આરબ્ભ…પે॰… કાયં આરબ્ભ … સદ્દં આરબ્ભ …પે॰… ફોટ્ઠબ્બં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? આમન્તા. ચક્ખુવિઞ્ઞાણં કુસલમ્પિ અકુસલમ્પિ, ચક્ખુવિઞ્ઞાણં ફસ્સં આરબ્ભ…પે॰… ફોટ્ઠબ્બં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰….
Manoviññāṇaṃ kusalampi akusalampi, manoviññāṇaṃ suññataṃ ārabbha uppajjatīti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ kusalampi akusalampi, cakkhuviññāṇaṃ suññataṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… manoviññāṇaṃ kusalampi akusalampi, manoviññāṇaṃ atītānāgataṃ ārabbha uppajjatīti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ kusalampi akusalampi, cakkhuviññāṇaṃ atītānāgataṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… manoviññāṇaṃ kusalampi akusalampi, manoviññāṇaṃ phassaṃ ārabbha…pe… cittaṃ ārabbha…pe… kāyaṃ ārabbha … saddaṃ ārabbha …pe… phoṭṭhabbaṃ ārabbha uppajjatīti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ kusalampi akusalampi, cakkhuviññāṇaṃ phassaṃ ārabbha…pe… phoṭṭhabbaṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
૫૮૩. ન વત્તબ્બં – ‘‘પઞ્ચવિઞ્ઞાણા કુસલાપિ અકુસલાપી’’તિ? આમન્તા. નનુ વુત્તં ભગવતા – ‘‘ઇધ, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ ચક્ખુના રૂપં દિસ્વા નિમિત્તગ્ગાહી હોતિ…પે॰… ન નિમિત્તગ્ગાહી હોતિ…પે॰… સોતેન સદ્દં સુત્વા…પે॰… કાયેન ફોટ્ઠબ્બં ફુસિત્વા નિમિત્તગ્ગાહી હોતિ…પે॰… ન નિમિત્તગ્ગાહી હોતી’’તિ! અત્થેવ સુત્તન્તોતિ? આમન્તા. તેન હિ પઞ્ચવિઞ્ઞાણા કુસલાપિ અકુસલાપીતિ.
583. Na vattabbaṃ – ‘‘pañcaviññāṇā kusalāpi akusalāpī’’ti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘idha, bhikkhave, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā nimittaggāhī hoti…pe… na nimittaggāhī hoti…pe… sotena saddaṃ sutvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā nimittaggāhī hoti…pe… na nimittaggāhī hotī’’ti! Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi pañcaviññāṇā kusalāpi akusalāpīti.
પઞ્ચવિઞ્ઞાણા કુસલાપિ અકુસલાપીતિકથા નિટ્ઠિતા.
Pañcaviññāṇā kusalāpi akusalāpītikathā niṭṭhitā.
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / અભિધમ્મપિટક (અટ્ઠકથા) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / પઞ્ચપકરણ-અટ્ઠકથા • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ૪. પઞ્ચવિઞ્ઞાણા કુસલાપીતિકથાવણ્ણના • 4. Pañcaviññāṇā kusalāpītikathāvaṇṇanā
