| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / કથાવત્થુપાળિ • Kathāvatthupāḷi |
૧૦. દસમવગ્ગો
10. Dasamavaggo
(૯૭) ૩. પઞ્ચવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સ મગ્ગકથા
(97) 3. Pañcaviññāṇasamaṅgissa maggakathā
૫૭૬. પઞ્ચવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સ અત્થિ મગ્ગભાવનાતિ? આમન્તા. નનુ પઞ્ચવિઞ્ઞાણા ઉપ્પન્નવત્થુકા ઉપ્પન્નારમ્મણાતિ? આમન્તા. હઞ્ચિ પઞ્ચવિઞ્ઞાણા ઉપ્પન્નવત્થુકા ઉપ્પન્નારમ્મણા, નો ચ વત રે વત્તબ્બે – ‘‘પઞ્ચવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સ અત્થિ મગ્ગભાવના’’તિ.
576. Pañcaviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanāti? Āmantā. Nanu pañcaviññāṇā uppannavatthukā uppannārammaṇāti? Āmantā. Hañci pañcaviññāṇā uppannavatthukā uppannārammaṇā, no ca vata re vattabbe – ‘‘pañcaviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanā’’ti.
નનુ પઞ્ચવિઞ્ઞાણા પુરેજાતવત્થુકા પુરેજાતારમ્મણા અજ્ઝત્તિકવત્થુકા બાહિરારમ્મણા અસમ્ભિન્નવત્થુકા અસમ્ભિન્નારમ્મણા નાનાવત્થુકા નાનારમ્મણા ન અઞ્ઞમઞ્ઞસ્સ ગોચરવિસયં પચ્ચનુભોન્તિ, ન અસમન્નાહારા ઉપ્પજ્જન્તિ, ન અમનસિકારા ઉપ્પજ્જન્તિ, ન અબ્બોકિણ્ણા ઉપ્પજ્જન્તિ, ન અપુબ્બં અચરિમં ઉપ્પજ્જન્તિ, ન અઞ્ઞમઞ્ઞસ્સ સમનન્તરા ઉપ્પજ્જન્તિ, નનુ પઞ્ચવિઞ્ઞાણા અનાભોગાતિ? આમન્તા. હઞ્ચિ પઞ્ચવિઞ્ઞાણા અનાભોગા, નો ચ વત રે વત્તબ્બે – ‘‘પઞ્ચવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સ અત્થિ મગ્ગભાવના’’તિ.
Nanu pañcaviññāṇā purejātavatthukā purejātārammaṇā ajjhattikavatthukā bāhirārammaṇā asambhinnavatthukā asambhinnārammaṇā nānāvatthukā nānārammaṇā na aññamaññassa gocaravisayaṃ paccanubhonti, na asamannāhārā uppajjanti, na amanasikārā uppajjanti, na abbokiṇṇā uppajjanti, na apubbaṃ acarimaṃ uppajjanti, na aññamaññassa samanantarā uppajjanti, nanu pañcaviññāṇā anābhogāti? Āmantā. Hañci pañcaviññāṇā anābhogā, no ca vata re vattabbe – ‘‘pañcaviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanā’’ti.
૫૭૭. ચક્ખુવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સ અત્થિ મગ્ગભાવનાતિ? આમન્તા. ચક્ખુવિઞ્ઞાણં સુઞ્ઞતં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… ચક્ખુવિઞ્ઞાણં સુઞ્ઞતં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? આમન્તા. ચક્ખુઞ્ચ પટિચ્ચ સુઞ્ઞતઞ્ચ ઉપ્પજ્જતિ ચક્ખુવિઞ્ઞાણન્તિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… ચક્ખુઞ્ચ પટિચ્ચ સુઞ્ઞતઞ્ચ ઉપ્પજ્જતિ ચક્ખુવિઞ્ઞાણન્તિ? આમન્તા. ‘‘ચક્ખુઞ્ચ પટિચ્ચ સુઞ્ઞતઞ્ચ ઉપ્પજ્જતિ ચક્ખુવિઞ્ઞાણ’’ન્તિ – અત્થેવ સુત્તન્તોતિ? નત્થિ. ‘‘ચક્ખુઞ્ચ પટિચ્ચ રૂપે ચ ઉપ્પજ્જતિ ચક્ખુવિઞ્ઞાણ’’ન્તિ – અત્થેવ સુત્તન્તોતિ? આમન્તા. હઞ્ચિ ‘‘ચક્ખુઞ્ચ પટિચ્ચ રૂપે ચ ઉપ્પજ્જતિ ચક્ખુવિઞ્ઞાણ’’ન્તિ – અત્થેવ સુત્તન્તો, નો ચ વત રે વત્તબ્બે – ‘‘ચક્ખુઞ્ચ પટિચ્ચ સુઞ્ઞતઞ્ચ ઉપ્પજ્જતિ ચક્ખુવિઞ્ઞાણ’’ન્તિ.
577. Cakkhuviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanāti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ suññataṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… cakkhuviññāṇaṃ suññataṃ ārabbha uppajjatīti? Āmantā. Cakkhuñca paṭicca suññatañca uppajjati cakkhuviññāṇanti? Na hevaṃ vattabbe…pe… cakkhuñca paṭicca suññatañca uppajjati cakkhuviññāṇanti? Āmantā. ‘‘Cakkhuñca paṭicca suññatañca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti – attheva suttantoti? Natthi. ‘‘Cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti – attheva suttantoti? Āmantā. Hañci ‘‘cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti – attheva suttanto, no ca vata re vattabbe – ‘‘cakkhuñca paṭicca suññatañca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti.
૫૭૮. ચક્ખુવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સ અત્થિ મગ્ગભાવનાતિ? આમન્તા. ચક્ખુવિઞ્ઞાણં અતીતાનાગતં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… ચક્ખુવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સ અત્થિ મગ્ગભાવનાતિ? આમન્તા. ચક્ખુવિઞ્ઞાણં ફસ્સં આરબ્ભ…પે॰… વેદનં આરબ્ભ… સઞ્ઞં આરબ્ભ … ચેતનં આરબ્ભ… ચિત્તં આરબ્ભ… ચક્ખું આરબ્ભ… કાયં આરબ્ભ…પે॰… સદ્દં આરબ્ભ…પે॰… ફોટ્ઠબ્બં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰….
578. Cakkhuviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanāti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ atītānāgataṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… cakkhuviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanāti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ phassaṃ ārabbha…pe… vedanaṃ ārabbha… saññaṃ ārabbha … cetanaṃ ārabbha… cittaṃ ārabbha… cakkhuṃ ārabbha… kāyaṃ ārabbha…pe… saddaṃ ārabbha…pe… phoṭṭhabbaṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
મનોવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સ અત્થિ મગ્ગભાવના, મનોવિઞ્ઞાણં સુઞ્ઞતં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? આમન્તા. ચક્ખુવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સ અત્થિ મગ્ગભાવના, ચક્ખુવિઞ્ઞાણં સુઞ્ઞતં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… મનોવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સ અત્થિ મગ્ગભાવના, મનોવિઞ્ઞાણં અતીતાનાગતં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? આમન્તા. ચક્ખુવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સ અત્થિ મગ્ગભાવના, ચક્ખુવિઞ્ઞાણં અતીતાનાગતં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… મનોવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સ અત્થિ મગ્ગભાવના, મનોવિઞ્ઞાણં ફસ્સં આરબ્ભ… વેદનં આરબ્ભ…પે॰… ફોટ્ઠબ્બં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? આમન્તા. ચક્ખુવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સ અત્થિ મગ્ગભાવના, ચક્ખુવિઞ્ઞાણં ફસ્સં આરબ્ભ… વેદનં આરબ્ભ…પે॰… ફોટ્ઠબ્બં આરબ્ભ ઉપ્પજ્જતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰….
Manoviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanā, manoviññāṇaṃ suññataṃ ārabbha uppajjatīti? Āmantā. Cakkhuviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanā, cakkhuviññāṇaṃ suññataṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… manoviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanā, manoviññāṇaṃ atītānāgataṃ ārabbha uppajjatīti? Āmantā. Cakkhuviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanā, cakkhuviññāṇaṃ atītānāgataṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… manoviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanā, manoviññāṇaṃ phassaṃ ārabbha… vedanaṃ ārabbha…pe… phoṭṭhabbaṃ ārabbha uppajjatīti? Āmantā. Cakkhuviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanā, cakkhuviññāṇaṃ phassaṃ ārabbha… vedanaṃ ārabbha…pe… phoṭṭhabbaṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
૫૭૯. ન વત્તબ્બં – ‘‘પઞ્ચવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સ અત્થિ મગ્ગભાવના’’તિ? આમન્તા. નનુ વુત્તં ભગવતા – ‘‘ઇધ, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ ચક્ખુના રૂપં દિસ્વા ન નિમિત્તગ્ગાહી હોતિ નાનુબ્યઞ્જનગ્ગાહી…પે॰… સોતેન સદ્દં સુત્વા…પે॰… ઘાનેન ગન્ધં ઘાયિત્વા…પે॰… જિવ્હાય રસં સાયિત્વા…પે॰… કાયેન ફોટ્ઠબ્બં ફુસિત્વા ન નિમિત્તગ્ગાહી હોતિ નાનુબ્યઞ્જનગ્ગાહી’’તિ! 1 અત્થેવ સુત્તન્તોતિ? આમન્તા . તેન હિ પઞ્ચવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સ અત્થિ મગ્ગભાવનાતિ.
579. Na vattabbaṃ – ‘‘pañcaviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanā’’ti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘idha, bhikkhave, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī…pe… sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī’’ti! 2 Attheva suttantoti? Āmantā . Tena hi pañcaviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanāti.
પઞ્ચવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સ મગ્ગકથા નિટ્ઠિતા.
Pañcaviññāṇasamaṅgissa maggakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / અભિધમ્મપિટક (અટ્ઠકથા) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / પઞ્ચપકરણ-અટ્ઠકથા • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ૩. પઞ્ચવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સ મગ્ગકથાવણ્ણના • 3. Pañcaviññāṇasamaṅgissa maggakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-મૂલટીકા • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ૩. પઞ્ચવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સમગ્ગકથાવણ્ણના • 3. Pañcaviññāṇasamaṅgissamaggakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-અનુટીકા • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ૩. પઞ્ચવિઞ્ઞાણસમઙ્ગિસ્સમગ્ગકથાવણ્ણના • 3. Pañcaviññāṇasamaṅgissamaggakathāvaṇṇanā
