| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સમ્મોહવિનોદની-અટ્ઠકથા • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
૩. પઞ્હાપુચ્છકવણ્ણના
3. Pañhāpucchakavaṇṇanā
૧૫૦. ઇદાનિ પઞ્હાપુચ્છકં હોતિ. તત્થ પઞ્હાપુચ્છને પઞ્ચન્નં ખન્ધાનં ‘‘કતિકુસલા? કતિઅકુસલા? કતિઅબ્યાકતા’’તિઆદિના નયેન યં લબ્ભતિ, યઞ્ચ ન લબ્ભતિ, તં સબ્બં પુચ્છિત્વા વિસ્સજ્જને ‘‘રૂપક્ખન્ધો અબ્યાકતો’’તિઆદિના નયેન યં લબ્ભતિ તદેવ ઉદ્ધટન્તિ વેદિતબ્બં. યત્થ યત્થ ચ ‘એકો ખન્ધો’તિ વા ‘દ્વે ખન્ધા’તિ વા પરિચ્છેદં અકત્વા ‘‘સિયા ઉપ્પન્ના, સિયા અનુપ્પન્ના’’તિઆદિના નયેન તન્તિ ઠપિતા, તત્થ તત્થ પઞ્ચન્નમ્પિ ખન્ધાનં ગહણં વેદિતબ્બં. સેસો તેસં તેસં ખન્ધાનં કુસલાદિવિભાગો હેટ્ઠા ધમ્મસઙ્ગહટ્ઠકથાયં (ધ॰ સ॰ અટ્ઠ॰ ૯૮૫) વુત્તોયેવ.
150. Idāni pañhāpucchakaṃ hoti. Tattha pañhāpucchane pañcannaṃ khandhānaṃ ‘‘katikusalā? Katiakusalā? Katiabyākatā’’tiādinā nayena yaṃ labbhati, yañca na labbhati, taṃ sabbaṃ pucchitvā vissajjane ‘‘rūpakkhandho abyākato’’tiādinā nayena yaṃ labbhati tadeva uddhaṭanti veditabbaṃ. Yattha yattha ca ‘eko khandho’ti vā ‘dve khandhā’ti vā paricchedaṃ akatvā ‘‘siyā uppannā, siyā anuppannā’’tiādinā nayena tanti ṭhapitā, tattha tattha pañcannampi khandhānaṃ gahaṇaṃ veditabbaṃ. Seso tesaṃ tesaṃ khandhānaṃ kusalādivibhāgo heṭṭhā dhammasaṅgahaṭṭhakathāyaṃ (dha. sa. aṭṭha. 985) vuttoyeva.
આરમ્મણત્તિકેસુ પન ચત્તારો ખન્ધા પઞ્ચપણ્ણાસ કામાવચરધમ્મે આરબ્ભ રજ્જન્તસ્સ દુસ્સન્તસ્સ મુય્હન્તસ્સ સંવરન્તસ્સ સમ્મસન્તસ્સ પચ્ચવેક્ખન્તસ્સ ચ પરિત્તારમ્મણા હોન્તિ, સત્તવીસતિ રૂપારૂપાવચરધમ્મે આરબ્ભ રજ્જન્તસ્સ દુસ્સન્તસ્સ મુય્હન્તસ્સ સંવરન્તસ્સ પરિગ્ગહં પટ્ઠપેન્તસ્સ મહગ્ગતારમ્મણા, મગ્ગફલનિબ્બાનાનિ પચ્ચવેક્ખન્તસ્સ અપ્પમાણારમ્મણા, પઞ્ઞત્તિં પચ્ચવેક્ખણકાલે નવત્તબ્બારમ્મણાતિ.
Ārammaṇattikesu pana cattāro khandhā pañcapaṇṇāsa kāmāvacaradhamme ārabbha rajjantassa dussantassa muyhantassa saṃvarantassa sammasantassa paccavekkhantassa ca parittārammaṇā honti, sattavīsati rūpārūpāvacaradhamme ārabbha rajjantassa dussantassa muyhantassa saṃvarantassa pariggahaṃ paṭṭhapentassa mahaggatārammaṇā, maggaphalanibbānāni paccavekkhantassa appamāṇārammaṇā, paññattiṃ paccavekkhaṇakāle navattabbārammaṇāti.
તેયેવ સેક્ખાસેક્ખાનં મગ્ગપચ્ચવેક્ખણકાલે મગ્ગારમ્મણા હોન્તિ, મગ્ગકાલે સહજાતહેતુના મગ્ગહેતુકા, મગ્ગં ગરું કત્વા પચ્ચવેક્ખણકાલે આરમ્મણાધિપતિના મગ્ગાધિપતિનો , વીરિયજેટ્ઠકં વા વીમંસજેટ્ઠકં વા મગ્ગં ભાવેન્તસ્સ સહજાતાધિપતિના મગ્ગાધિપતિનો, છન્દજેટ્ઠકં પન ચિત્તજેટ્ઠકં વા ભાવેન્તસ્સ નવત્તબ્બારમ્મણા નામ હોન્તિ.
Teyeva sekkhāsekkhānaṃ maggapaccavekkhaṇakāle maggārammaṇā honti, maggakāle sahajātahetunā maggahetukā, maggaṃ garuṃ katvā paccavekkhaṇakāle ārammaṇādhipatinā maggādhipatino , vīriyajeṭṭhakaṃ vā vīmaṃsajeṭṭhakaṃ vā maggaṃ bhāventassa sahajātādhipatinā maggādhipatino, chandajeṭṭhakaṃ pana cittajeṭṭhakaṃ vā bhāventassa navattabbārammaṇā nāma honti.
અતીતાનિ પન ખન્ધધાતુઆયતનાનિ આરબ્ભ રજ્જન્તસ્સ દુસ્સન્તસ્સ મુય્હન્તસ્સ સંવરન્તસ્સ પરિગ્ગહં પટ્ઠપેન્તસ્સ અતીતારમ્મણા હોન્તિ, અનાગતાનિ આરબ્ભ અનાગતારમ્મણા હોન્તિ, પચ્ચુપ્પન્નાનિ આરબ્ભ પચ્ચુપ્પન્નારમ્મણા હોન્તિ, પઞ્ઞત્તિં વા નિબ્બાનં વા પચ્ચવેક્ખન્તસ્સ નવત્તબ્બારમ્મણા હોન્તિ.
Atītāni pana khandhadhātuāyatanāni ārabbha rajjantassa dussantassa muyhantassa saṃvarantassa pariggahaṃ paṭṭhapentassa atītārammaṇā honti, anāgatāni ārabbha anāgatārammaṇā honti, paccuppannāni ārabbha paccuppannārammaṇā honti, paññattiṃ vā nibbānaṃ vā paccavekkhantassa navattabbārammaṇā honti.
તથા અત્તનો ખન્ધધાતુઆયતનાનિ આરબ્ભ રજ્જન્તસ્સ દુસ્સન્તસ્સ મુય્હન્તસ્સ સંવરન્તસ્સ પરિગ્ગહં પટ્ઠપેન્તસ્સ અજ્ઝત્તારમ્મણા હોન્તિ, પરેસં ખન્ધધાતુઆયતનાનિ આરબ્ભ એવં પવત્તેન્તસ્સ બહિદ્ધારમ્મણા, પણ્ણત્તિનિબ્બાનપચ્ચવેક્ખણકાલેપિ બહિદ્ધારમ્મણાયેવ, કાલેન અજ્ઝત્તં કાલેન બહિદ્ધા ધમ્મેસુ એવં પવત્તેન્તસ્સ અજ્ઝત્તબહિદ્ધારમ્મણા, આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનકાલે નવત્તબ્બારમ્મણાતિ વેદિતબ્બા.
Tathā attano khandhadhātuāyatanāni ārabbha rajjantassa dussantassa muyhantassa saṃvarantassa pariggahaṃ paṭṭhapentassa ajjhattārammaṇā honti, paresaṃ khandhadhātuāyatanāni ārabbha evaṃ pavattentassa bahiddhārammaṇā, paṇṇattinibbānapaccavekkhaṇakālepi bahiddhārammaṇāyeva, kālena ajjhattaṃ kālena bahiddhā dhammesu evaṃ pavattentassa ajjhattabahiddhārammaṇā, ākiñcaññāyatanakāle navattabbārammaṇāti veditabbā.
ઇતિ ભગવા ઇમં ખન્ધવિભઙ્ગં સુત્તન્તભાજનીયાદિવસેન તયો પરિવટ્ટે નીહરિત્વા ભાજેન્તો દસ્સેસિ. તીસુપિ હિ પરિવટ્ટેસુ એકોવ પરિચ્છેદો. રૂપક્ખન્ધો હિ સબ્બત્થ કામાવચરોયેવ. ચત્તારો ખન્ધા ચતુભૂમકા લોકિયલોકુત્તરમિસ્સકા કથિતાતિ.
Iti bhagavā imaṃ khandhavibhaṅgaṃ suttantabhājanīyādivasena tayo parivaṭṭe nīharitvā bhājento dassesi. Tīsupi hi parivaṭṭesu ekova paricchedo. Rūpakkhandho hi sabbattha kāmāvacaroyeva. Cattāro khandhā catubhūmakā lokiyalokuttaramissakā kathitāti.
સમ્મોહવિનોદનિયા વિભઙ્ગટ્ઠકથાય
Sammohavinodaniyā vibhaṅgaṭṭhakathāya
ખન્ધવિભઙ્ગવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Khandhavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / વિભઙ્ગપાળિ • Vibhaṅgapāḷi / ૧. ખન્ધવિભઙ્ગો • 1. Khandhavibhaṅgo
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વિભઙ્ગ-મૂલટીકા • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ૧. ખન્ધવિભઙ્ગો • 1. Khandhavibhaṅgo
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વિભઙ્ગ-અનુટીકા • Vibhaṅga-anuṭīkā / ૧. ખન્ધવિભઙ્ગો • 1. Khandhavibhaṅgo
