Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સમ્મોહવિનોદની-અટ્ઠકથા • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
૨. પઞ્હાપુચ્છકવણ્ણના
2. Pañhāpucchakavaṇṇanā
૨૨૧. પઞ્હાપુચ્છકે સબ્બેસમ્પિ ઇન્દ્રિયાનં કુસલાદિવિભાગો પાળિનયાનુસારેનેવ વેદિતબ્બો.
221. Pañhāpucchake sabbesampi indriyānaṃ kusalādivibhāgo pāḷinayānusāreneva veditabbo.
૨૨૩. આરમ્મણત્તિકેસુ પન સત્તિન્દ્રિયા અનારમ્મણાતિ ચક્ખુસોતઘાનજિવ્હાકાયઇત્થિપુરિસિન્દ્રિયાનિ સન્ધાય વુત્તં. જીવિતિન્દ્રિયં પન અરૂપમિસ્સકત્તા ઇધ અનાભટ્ઠં. દ્વિન્દ્રિયાતિ દ્વે ઇન્દ્રિયા; સુખદુક્ખદ્વયં સન્ધાયેતં વુત્તં. તઞ્હિ એકન્તપરિત્તારમ્મણં. દોમનસ્સિન્દ્રિયં સિયા પરિત્તારમ્મણં, સિયા મહગ્ગતારમ્મણન્તિ કામાવચરધમ્મે આરબ્ભ પવત્તિકાલે પરિત્તારમ્મણં હોતિ , રૂપાવચરારૂપાવચરે પન આરબ્ભ પવત્તિકાલે મહગ્ગતારમ્મણં, પણ્ણત્તિં આરબ્ભ પવત્તિકાલે નવત્તબ્બારમ્મણં. નવિન્દ્રિયા સિયા પરિત્તારમ્મણાતિ મનિન્દ્રિયજીવિતિન્દ્રિયસોમનસ્સિન્દ્રિયઉપેક્ખિન્દ્રિયાનિ ચેવ સદ્ધાદિપઞ્ચકઞ્ચ સન્ધાય ઇદં વુત્તં. જીવિતિન્દ્રિયઞ્હિ રૂપમિસ્સકત્તા અનારમ્મણેસુ રૂપધમ્મેસુ સઙ્ગહિતમ્પિ અરૂપકોટ્ઠાસેન સિયાપક્ખે સઙ્ગહિતં.
223. Ārammaṇattikesu pana sattindriyā anārammaṇāti cakkhusotaghānajivhākāyaitthipurisindriyāni sandhāya vuttaṃ. Jīvitindriyaṃ pana arūpamissakattā idha anābhaṭṭhaṃ. Dvindriyāti dve indriyā; sukhadukkhadvayaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Tañhi ekantaparittārammaṇaṃ. Domanassindriyaṃ siyā parittārammaṇaṃ, siyā mahaggatārammaṇanti kāmāvacaradhamme ārabbha pavattikāle parittārammaṇaṃ hoti , rūpāvacarārūpāvacare pana ārabbha pavattikāle mahaggatārammaṇaṃ, paṇṇattiṃ ārabbha pavattikāle navattabbārammaṇaṃ. Navindriyā siyā parittārammaṇāti manindriyajīvitindriyasomanassindriyaupekkhindriyāni ceva saddhādipañcakañca sandhāya idaṃ vuttaṃ. Jīvitindriyañhi rūpamissakattā anārammaṇesu rūpadhammesu saṅgahitampi arūpakoṭṭhāsena siyāpakkhe saṅgahitaṃ.
ચત્તારિ ઇન્દ્રિયાનીતિ સુખદુક્ખદોમનસ્સઅઞ્ઞાતાવિન્દ્રિયાનિ. તાનિ હિ મગ્ગારમ્મણત્તિકે ન ભજન્તિ. મગ્ગહેતુકન્તિ સહજાતહેતું સન્ધાય વુત્તં. વીરિયવીમંસાજેટ્ઠકકાલે સિયા મગ્ગાધિપતિ, છન્દચિત્તજેટ્ઠકકાલે સિયા નવત્તબ્બા.
Cattāri indriyānīti sukhadukkhadomanassaaññātāvindriyāni. Tāni hi maggārammaṇattike na bhajanti. Maggahetukanti sahajātahetuṃ sandhāya vuttaṃ. Vīriyavīmaṃsājeṭṭhakakāle siyā maggādhipati, chandacittajeṭṭhakakāle siyā navattabbā.
દસિન્દ્રિયા સિયા ઉપ્પન્ના, સિયા ઉપ્પાદિનોતિ સત્ત રૂપિન્દ્રિયાનિ તીણિ ચ વિપાકિન્દ્રિયાનિ સન્ધાયેતં વુત્તં. દસિન્દ્રિયાનિ દોમનસ્સેન સદ્ધિં હેટ્ઠા વુત્તાનેવ. તત્થ દોમનસ્સિન્દ્રિયં પણ્ણત્તિં આરબ્ભ પવત્તિકાલે નવત્તબ્બારમ્મણં, સેસાનિ નિબ્બાનપચ્ચવેક્ખણકાલેપિ. તીણિન્દ્રિયાનિ બહિદ્ધારમ્મણાનીતિ તીણિ લોકુત્તરિન્દ્રિયાનિ. ચત્તારીતિ સુખદુક્ખસોમનસ્સદોમનસ્સાનિ. તાનિ હિ અજ્ઝત્તધમ્મેપિ બહિદ્ધાધમ્મેપિ આરબ્ભ પવત્તન્તિ. અટ્ઠિન્દ્રિયાતિ મનિન્દ્રિયજીવિતિન્દ્રિયઉપેક્ખિન્દ્રિયાનિ ચેવ સદ્ધાદિપઞ્ચકઞ્ચ. તત્થ આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનકાલે નવત્તબ્બારમ્મણતા વેદિતબ્બા.
Dasindriyāsiyā uppannā, siyā uppādinoti satta rūpindriyāni tīṇi ca vipākindriyāni sandhāyetaṃ vuttaṃ. Dasindriyāni domanassena saddhiṃ heṭṭhā vuttāneva. Tattha domanassindriyaṃ paṇṇattiṃ ārabbha pavattikāle navattabbārammaṇaṃ, sesāni nibbānapaccavekkhaṇakālepi. Tīṇindriyāni bahiddhārammaṇānīti tīṇi lokuttarindriyāni. Cattārīti sukhadukkhasomanassadomanassāni. Tāni hi ajjhattadhammepi bahiddhādhammepi ārabbha pavattanti. Aṭṭhindriyāti manindriyajīvitindriyaupekkhindriyāni ceva saddhādipañcakañca. Tattha ākiñcaññāyatanakāle navattabbārammaṇatā veditabbā.
ઇતિ ઇમસ્મિમ્પિ પઞ્હાપુચ્છકે દસિન્દ્રિયાનિ કામાવચરાનિ, તીણિ લોકુત્તરાનિ, નવ લોકિયલોકુત્તરમિસ્સકાનેવ કથિતાનીતિ. અયમ્પિ અભિધમ્મભાજનીયેન સદ્ધિં એકપરિચ્છેદોવ હોતિ. અયં પન ઇન્દ્રિયવિભઙ્ગો દ્વેપરિવટ્ટં નીહરિત્વા ભાજેત્વા દસ્સિતોતિ.
Iti imasmimpi pañhāpucchake dasindriyāni kāmāvacarāni, tīṇi lokuttarāni, nava lokiyalokuttaramissakāneva kathitānīti. Ayampi abhidhammabhājanīyena saddhiṃ ekaparicchedova hoti. Ayaṃ pana indriyavibhaṅgo dveparivaṭṭaṃ nīharitvā bhājetvā dassitoti.
સમ્મોહવિનોદનિયા વિભઙ્ગટ્ઠકથાય
Sammohavinodaniyā vibhaṅgaṭṭhakathāya
ઇન્દ્રિયવિભઙ્ગવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Indriyavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / વિભઙ્ગપાળિ • Vibhaṅgapāḷi / ૫. ઇન્દ્રિયવિભઙ્ગો • 5. Indriyavibhaṅgo
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વિભઙ્ગ-મૂલટીકા • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ૫. ઇન્દ્રિયવિભઙ્ગો • 5. Indriyavibhaṅgo