| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / નેત્તિપ્પકરણ-ટીકા • Nettippakaraṇa-ṭīkā |
૯. પરિવત્તનહારવિભઙ્ગવણ્ણના
9. Parivattanahāravibhaṅgavaṇṇanā
૩૫. સમ્માદિટ્ઠિસ્સ…પે॰… નિજ્જિણ્ણા ભવતીતિ એત્થ યથા મગ્ગસમ્માદિટ્ઠિવસેનત્થો વુત્તો, એવં કમ્મસ્સકતાકમ્મપથસમ્માદિટ્ઠીનમ્પિ વસેન અત્થો લબ્ભતેવ. કમ્મપથકથા હેસા. યથાવુત્તેનાકારેનાતિ ‘‘અવિમુત્તાવ સમાના’’તિ, ‘‘અવિમુત્તિય’’ન્તિ ચ વુત્તપ્પકારેન. મિચ્છાભિનિવેસવસેનાતિ અસમ્માસમ્બુદ્ધં એવ સમ્માસમ્બુદ્ધોતિ, અનિય્યાનિકં એવ નિય્યાનિકોતિ, અસન્તં એવ પન સન્તન્તિ, અનરિયં એવ અરિયોતિ વિપરીતાભિનિવેસવસેન . મિચ્છાધિમોક્ખોતિ અયાથાવપસાદો, અયાથાવસન્નિટ્ઠાનં વા. ઉપ્પન્નમોહો મિચ્છાવિમુત્તિઞાણદસ્સનન્તિ સમ્બન્ધો.
35.Sammādiṭṭhissa…pe… nijjiṇṇā bhavatīti ettha yathā maggasammādiṭṭhivasenattho vutto, evaṃ kammassakatākammapathasammādiṭṭhīnampi vasena attho labbhateva. Kammapathakathā hesā. Yathāvuttenākārenāti ‘‘avimuttāva samānā’’ti, ‘‘avimuttiya’’nti ca vuttappakārena. Micchābhinivesavasenāti asammāsambuddhaṃ eva sammāsambuddhoti, aniyyānikaṃ eva niyyānikoti, asantaṃ eva pana santanti, anariyaṃ eva ariyoti viparītābhinivesavasena . Micchādhimokkhoti ayāthāvapasādo, ayāthāvasanniṭṭhānaṃ vā. Uppannamoho micchāvimuttiñāṇadassananti sambandho.
૩૬. વાદાનં વા અનુવાદા વાદાનુવાદા, તેસં વાદાનં ઉપાદાતિ અત્થો. વાદાનુપવત્તિયોતિ વાદાનં દોસાનં અનુપવત્તિયો.
36. Vādānaṃ vā anuvādā vādānuvādā, tesaṃ vādānaṃ upādāti attho. Vādānupavattiyoti vādānaṃ dosānaṃ anupavattiyo.
અન્તદ્વયપરિવત્તનન્તિ કામસુખઅત્તકિલમથાનુયોગસઙ્ખાતસ્સ અન્તદ્વયસ્સ પટિપક્ખવસેન પરિવત્તનં.
Antadvayaparivattananti kāmasukhaattakilamathānuyogasaṅkhātassa antadvayassa paṭipakkhavasena parivattanaṃ.
એતેસુપિ વારેસૂતિ ‘‘નિય્યાનિકો ધમ્મો તેસં અધમ્મો, સુખો તેસં અધમ્મો’’તિ ચ ઇમેસુ વારેસુ. વુત્તનયેનાતિ યદિ અત્તપરિતાપનં અત્તનો દુક્ખાપનં ધમ્મો, ધમ્મસ્સ પટિવિરુદ્ધો અધમ્મો સિયા, દુક્ખસ્સ ચ સુખપટિવિરુદ્ધન્તિ ઝાનમગ્ગફલસુખસ્સ, અનવજ્જપચ્ચયપરિભોગસુખસ્સ ચ તેસં અધમ્મભાવો આપજ્જતીતિ એવં વત્તબ્બા. ‘‘યં યં વા પનાતિઆદિના’’તિ ઇદં અવસેસપાઠામસનં. એત્થ યં યં વા પન ધમ્મન્તિ યં વા તં વા ધમ્મં, કુસલં વા અકુસલં વા ઇટ્ઠં વા અનિટ્ઠં વાતિ વુત્તં હોતિ. રોચયતિ વા ઉપગચ્છતિ વાતિ ચિત્તેન રોચતિ, દિટ્ઠિયા ઉપગચ્છતીતિ. તસ્સ તસ્સ ધમ્મસ્સ યો પટિપક્ખોતિ તસ્સ તસ્સ રુચિતસ્સ, ઉપગતસ્સ વા ધમ્મસ્સ યો પટિપક્ખો નામ. સ્વસ્સ અનિટ્ઠતો અજ્ઝાપન્નો ભવતીતિ યો ધમ્મો અસ્સ રુચિતસ્સ, ઉપગતસ્સ વા ધમ્મસ્સ અનિટ્ઠતો પચ્ચનીકતો અબ્ભુપગતો હોતિ, તેન પટિપક્ખેન દેસનાય પરિવત્તનં પરિવત્તનો હારોતિ અત્થો. તેનાહ ‘‘પટિપક્ખસ્સ લક્ખણં વિભાવેતી’’તિ.
Etesupi vāresūti ‘‘niyyāniko dhammo tesaṃ adhammo, sukho tesaṃ adhammo’’ti ca imesu vāresu. Vuttanayenāti yadi attaparitāpanaṃ attano dukkhāpanaṃ dhammo, dhammassa paṭiviruddho adhammo siyā, dukkhassa ca sukhapaṭiviruddhanti jhānamaggaphalasukhassa, anavajjapaccayaparibhogasukhassa ca tesaṃ adhammabhāvo āpajjatīti evaṃ vattabbā. ‘‘Yaṃ yaṃ vā panātiādinā’’ti idaṃ avasesapāṭhāmasanaṃ. Ettha yaṃ yaṃ vā pana dhammanti yaṃ vā taṃ vā dhammaṃ, kusalaṃ vā akusalaṃ vā iṭṭhaṃ vā aniṭṭhaṃ vāti vuttaṃ hoti. Rocayati vā upagacchati vāti cittena rocati, diṭṭhiyā upagacchatīti. Tassa tassa dhammassa yo paṭipakkhoti tassa tassa rucitassa, upagatassa vā dhammassa yo paṭipakkho nāma. Svassa aniṭṭhato ajjhāpanno bhavatīti yo dhammo assa rucitassa, upagatassa vā dhammassa aniṭṭhato paccanīkato abbhupagato hoti, tena paṭipakkhena desanāya parivattanaṃ parivattano hāroti attho. Tenāha ‘‘paṭipakkhassa lakkhaṇaṃ vibhāvetī’’ti.
પરિવત્તનહારવિભઙ્ગવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Parivattanahāravibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / નેત્તિપ્પકરણપાળિ • Nettippakaraṇapāḷi / ૯. પરિવત્તનહારવિભઙ્ગો • 9. Parivattanahāravibhaṅgo
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / નેત્તિપ્પકરણ-અટ્ઠકથા • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ૯. પરિવત્તનહારવિભઙ્ગવણ્ણના • 9. Parivattanahāravibhaṅgavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ખુદ્દકનિકાય (ટીકા) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / નેત્તિવિભાવિની • Nettivibhāvinī / ૯. પરિવત્તનહારવિભઙ્ગવિભાવના • 9. Parivattanahāravibhaṅgavibhāvanā
