Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Saṁyutta Nikāya, English translation |
สํยุตฺต นิกาย ๕๔ฯ๑๓
The Related Suttas Collection 54.13
๒ฯ ทุติยวคฺค
Chapter Two
ปฐมอานนฺทสุตฺต
With Ānanda (1st)
สาวตฺถินิทานํฯ
At Sāvatthī.
อถ โข อายสฺมา อานนฺโท เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข อายสฺมา อานนฺโท ภควนฺตํ เอตทโวจ:
Then Venerable Ānanda went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and said to him:
“อตฺถิ นุ โข, ภนฺเต, เอกธมฺโม ภาวิโต พหุลีกโต จตฺตาโร ธมฺเม ปริปูเรติ, จตฺตาโร ธมฺมา ภาวิตา พหุลีกตา สตฺต ธมฺเม ปริปูเรนฺติ, สตฺต ธมฺมา ภาวิตา พหุลีกตา เทฺว ธมฺเม ปริปูเรนฺตี”ติ?
“Sir, is there one thing that, when developed and cultivated, fulfills four things; and those four things, when developed and cultivated, fulfill seven things; and those seven things, when developed and cultivated, fulfill two things?”
“อตฺถิ โข, อานนฺท, เอกธมฺโม ภาวิโต พหุลีกโต จตฺตาโร ธมฺเม ปริปูเรติ, จตฺตาโร ธมฺมา ภาวิตา พหุลีกตา สตฺต ธมฺเม ปริปูเรนฺติ, สตฺต ธมฺมา ภาวิตา พหุลีกตา เทฺว ธมฺเม ปริปูเรนฺตี”ติฯ
“There is, Ānanda.”
“กตโม ปน, ภนฺเต, เอกธมฺโม ภาวิโต พหุลีกโต จตฺตาโร ธมฺเม ปริปูเรติ, จตฺตาโร ธมฺมา ภาวิตา พหุลีกตา สตฺต ธมฺเม ปริปูเรนฺติ, สตฺต ธมฺมา ภาวิตา พหุลีกตา เทฺว ธมฺเม ปริปูเรนฺตี”ติ?
“Sir, what is that one thing?”
“อานาปานสฺสติสมาธิ โข, อานนฺท, เอกธมฺโม ภาวิโต พหุลีกโต จตฺตาโร สติปฏฺฐาเน ปริปูเรติ, จตฺตาโร สติปฏฺฐานา ภาวิตา พหุลีกตา สตฺต โพชฺฌงฺเค ปริปูเรนฺติ, สตฺต โพชฺฌงฺคา ภาวิตา พหุลีกตา วิชฺชาวิมุตฺตึ ปริปูเรนฺติฯ
“Immersion due to mindfulness of breathing is one thing that, when developed and cultivated, fulfills the four kinds of mindfulness meditation. And the four kinds of mindfulness meditation, when developed and cultivated, fulfill the seven awakening factors. And the seven awakening factors, when developed and cultivated, fulfill knowledge and freedom.
กถํ ภาวิโต, อานนฺท, อานาปานสฺสติสมาธิ กถํ พหุลีกโต จตฺตาโร สติปฏฺฐาเน ปริปูเรติ? อิธานนฺท, ภิกฺขุ อรญฺญคโต วา รุกฺขมูลคโต วา สุญฺญาคารคโต วา นิสีทติ ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา อุชุํ กายํ ปณิธาย ปริมุขํ สตึ อุปฏฺฐเปตฺวาฯ โส สโตว อสฺสสติ, สโตว ปสฺสสติฯ ทีฆํ วา อสฺสสนฺโต ‘ทีฆํ อสฺสสามี'ติ ปชานาติ, ทีฆํ วา ปสฺสสนฺโต ‘ทีฆํ ปสฺสสามี'ติ ปชานาติ …เป… ‘ปฏินิสฺสคฺคานุปสฺสี อสฺสสิสฺสามี'ติ สิกฺขติ, ‘ปฏินิสฺสคฺคานุปสฺสี ปสฺสสิสฺสามี'ติ สิกฺขติฯ
And how is mindfulness of breathing developed and cultivated so as to fulfill the four kinds of mindfulness meditation? It’s when a bhikkhu—gone to a wilderness, or to the root of a tree, or to an empty hut—sits down cross-legged, sets their body straight, and establishes mindfulness in front of them. Just mindful, they breathe in. Mindful, they breathe out. Breathing in heavily they know: ‘I’m breathing in heavily.’ Breathing out heavily they know: ‘I’m breathing out heavily.’ … They practice like this: ‘I’ll breathe in observing letting go.’ They practice like this: ‘I’ll breathe out observing letting go.’
ยสฺมึ สมเย, อานนฺท, ภิกฺขุ ทีฆํ วา อสฺสสนฺโต ‘ทีฆํ อสฺสสามี'ติ ปชานาติ, ทีฆํ วา ปสฺสสนฺโต ‘ทีฆํ ปสฺสสามี'ติ ปชานาติ; รสฺสํ วา …เป… ‘ปสฺสมฺภยํ กายสงฺขารํ อสฺสสิสฺสามี'ติ สิกฺขติ, ‘ปสฺสมฺภยํ กายสงฺขารํ ปสฺสสิสฺสามี'ติ สิกฺขติ—กาเย กายานุปสฺสี, อานนฺท, ภิกฺขุ ตสฺมึ สมเย วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา, วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํฯ ตํ กิสฺส เหตุ? กายญฺญตราหํ, อานนฺท, เอตํ วทามิ, ยทิทํ—อสฺสาสปสฺสาสํฯ ตสฺมาติหานนฺท, กาเย กายานุปสฺสี ภิกฺขุ ตสฺมึ สมเย วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา, วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํฯ
There’s a time when a bhikkhu is breathing in heavily, and they know: ‘I’m breathing in heavily.’ Breathing out heavily they know: ‘I’m breathing out heavily.’ … They practice like this: ‘I’ll breathe in stilling physical processes.’ They practice like this: ‘I’ll breathe out stilling physical processes.’ At such a time a bhikkhu is meditating by observing an aspect of the body—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world. Why is that? Because the breath is a certain aspect of the body, I say. Therefore, at such a time a bhikkhu is meditating by observing an aspect of the body—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world.
ยสฺมึ สมเย, อานนฺท, ภิกฺขุ ‘ปีติปฺปฏิสํเวที อสฺสสิสฺสามี'ติ สิกฺขติ, สุขปฺปฏิสํเวที …เป… จิตฺตสงฺขารปฺปฏิสํเวที … ‘ปสฺสมฺภยํ จิตฺตสงฺขารํ อสฺสสิสฺสามี'ติ สิกฺขติ, ‘ปสฺสมฺภยํ จิตฺตสงฺขารํ ปสฺสสิสฺสามี'ติ สิกฺขติ—เวทนาสุ เวทนานุปสฺสี, อานนฺท, ภิกฺขุ ตสฺมึ สมเย วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา, วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํฯ ตํ กิสฺส เหตุ? เวทนาญฺญตราหํ, อานนฺท, เอตํ วทามิ, ยทิทํ—อสฺสาสปสฺสาสานํ สาธุกํ มนสิการํฯ ตสฺมาติหานนฺท, เวทนาสุ เวทนานุปสฺสี ภิกฺขุ ตสฺมึ สมเย วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา, วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํฯ
There’s a time when a bhikkhu practices like this: ‘I’ll breathe in experiencing rapture … bliss … mind …’ … They practice like this: ‘I’ll breathe in stilling mental processes.’ They practice like this: ‘I’ll breathe out stilling mental processes.’ At such a time a bhikkhu is meditating by observing an aspect of feelings—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world. Why is that? Because careful application of mind to the in-breaths and out-breaths is a certain aspect of feelings, I say. Therefore, at such a time a bhikkhu is meditating by observing an aspect of feelings—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world.
ยสฺมึ สมเย, อานนฺท, ภิกฺขุ ‘จิตฺตปฺปฏิสํเวที อสฺสสิสฺสามี'ติ สิกฺขติ, ‘จิตฺตปฺปฏิสํเวที ปสฺสสิสฺสามี'ติ สิกฺขติ; อภิปฺปโมทยํ จิตฺตํ …เป… สมาทหํ จิตฺตํ … ‘วิโมจยํ จิตฺตํ อสฺสสิสฺสามี'ติ สิกฺขติ, ‘วิโมจยํ จิตฺตํ ปสฺสสิสฺสามี'ติ สิกฺขติ—จิตฺเต จิตฺตานุปสฺสี, อานนฺท, ภิกฺขุ ตสฺมึ สมเย วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา, วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํฯ ตํ กิสฺส เหตุ? นาหํ, อานนฺท, มุฏฺฐสฺสติสฺส อสมฺปชานสฺส อานาปานสฺสติสมาธิภาวนํ วทามิฯ ตสฺมาติหานนฺท, จิตฺเต จิตฺตานุปสฺสี ภิกฺขุ ตสฺมึ สมเย วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา, วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํฯ
There’s a time when a bhikkhu practices like this: ‘I’ll breathe in experiencing the mind.’ They practice like this: ‘I’ll breathe out experiencing the mind.’ They practice like this: ‘I’ll breathe in gladdening the mind … immersing the mind in samādhi … freeing the mind.’ They practice like this: ‘I’ll breathe out freeing the mind.’ At such a time a bhikkhu is meditating by observing an aspect of the mind—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world. Why is that? Because there is no development of immersion due to mindfulness of breathing for someone who is unmindful and lacks awareness, I say. Therefore, at such a time a bhikkhu is meditating by observing an aspect of the mind—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world.
ยสฺมึ สมเย, อานนฺท, ภิกฺขุ อนิจฺจานุปสฺสี …เป… วิราคานุปสฺสี … นิโรธานุปสฺสี … ‘ปฏินิสฺสคฺคานุปสฺสี อสฺสสิสฺสามี'ติ สิกฺขติ, ‘ปฏินิสฺสคฺคานุปสฺสี ปสฺสสิสฺสามี'ติ สิกฺขติ—ธมฺเมสุ ธมฺมานุปสฺสี, อานนฺท, ภิกฺขุ ตสฺมึ สมเย วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา, วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํฯ โส ยํ ตํ โหติ อภิชฺฌาโทมนสฺสานํ ปหานํ ตํ ปญฺญาย ทิสฺวา สาธุกํ อชฺฌุเปกฺขิตา โหติฯ ตสฺมาติหานนฺท, ธมฺเมสุ ธมฺมานุปสฺสี ภิกฺขุ ตสฺมึ สมเย วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา, วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํฯ
There’s a time when a bhikkhu practices like this: ‘I’ll breathe in observing impermanence … fading away … cessation … letting go.’ They practice like this: ‘I’ll breathe out observing letting go.’ At such a time a bhikkhu is meditating by observing an aspect of principles—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world. Having seen with wisdom the giving up of covetousness and displeasure, they watch closely over with equanimity. Therefore, at such a time a bhikkhu is meditating by observing an aspect of principles—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world.
เอวํ ภาวิโต โข, อานนฺท, อานาปานสฺสติสมาธิ เอวํ พหุลีกโต จตฺตาโร สติปฏฺฐาเน ปริปูเรติฯ
That’s how immersion due to mindfulness of breathing is developed and cultivated so as to fulfill the four kinds of mindfulness meditation.
กถํ ภาวิตา จานนฺท, จตฺตาโร สติปฏฺฐานา กถํ พหุลีกตา สตฺต โพชฺฌงฺเค ปริปูเรนฺติ? ยสฺมึ สมเย, อานนฺท, ภิกฺขุ กาเย กายานุปสฺสี วิหรติ—อุปฏฺฐิตาสฺส ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน สติ โหติ อสมฺมุฏฺฐาฯ ยสฺมึ สมเย, อานนฺท, ภิกฺขุโน อุปฏฺฐิตา สติ โหติ อสมฺมุฏฺฐา—สติสมฺโพชฺฌงฺโค ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน อารทฺโธ โหติ, สติสมฺโพชฺฌงฺคํ ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุ ภาเวติ, สติสมฺโพชฺฌงฺโค ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน ภาวนาปาริปูรึ คจฺฉติฯ
And how are the four kinds of mindfulness meditation developed and cultivated so as to fulfill the seven awakening factors? Whenever a bhikkhu meditates by observing an aspect of the body, their mindfulness is established and lucid. At such a time, a bhikkhu has activated the awakening factor of mindfulness; they develop it and perfect it.
โส ตถา สโต วิหรนฺโต ตํ ธมฺมํ ปญฺญาย ปวิจินติ ปวิจรติ ปริวีมํสมาปชฺชติฯ ยสฺมึ สมเย, อานนฺท, ภิกฺขุ ตถา สโต วิหรนฺโต ตํ ธมฺมํ ปญฺญาย ปวิจินติ ปวิจรติ ปริวีมํสมาปชฺชติ—ธมฺมวิจยสมฺโพชฺฌงฺโค ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน อารทฺโธ โหติ, ธมฺมวิจยสมฺโพชฺฌงฺคํ ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุ ภาเวติ, ธมฺมวิจยสมฺโพชฺฌงฺโค ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน ภาวนาปาริปูรึ คจฺฉติฯ
As they live mindfully in this way they investigate, explore, and inquire into that principle with wisdom. At such a time, a bhikkhu has activated the awakening factor of investigation of principles; they develop it and perfect it.
ตสฺส ตํ ธมฺมํ ปญฺญาย ปวิจินโต ปวิจรโต ปริวีมํสมาปชฺชโต อารทฺธํ โหติ วีริยํ อสลฺลีนํฯ ยสฺมึ สมเย, อานนฺท, ภิกฺขุโน ตํ ธมฺมํ ปญฺญาย ปวิจินโต ปวิจรโต ปริวีมํสมาปชฺชโต อารทฺธํ โหติ วีริยํ อสลฺลีนํ—วีริยสมฺโพชฺฌงฺโค ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน อารทฺโธ โหติ, วีริยสมฺโพชฺฌงฺคํ ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุ ภาเวติ, วีริยสมฺโพชฺฌงฺโค ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน ภาวนาปาริปูรึ คจฺฉติฯ
As they investigate principles with wisdom in this way their energy is roused up and unflagging. At such a time, a bhikkhu has activated the awakening factor of energy; they develop it and perfect it.
อารทฺธวีริยสฺส อุปฺปชฺชติ ปีติ นิรามิสาฯ ยสฺมึ สมเย, อานนฺท, ภิกฺขุโน อารทฺธวีริยสฺส อุปฺปชฺชติ ปีติ นิรามิสา—ปีติสมฺโพชฺฌงฺโค ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน อารทฺโธ โหติ, ปีติสมฺโพชฺฌงฺคํ ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุ ภาเวติ, ปีติสมฺโพชฺฌงฺโค ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน ภาวนาปาริปูรึ คจฺฉติฯ
When you’re energetic, rapture not of the flesh arises. At such a time, a bhikkhu has activated the awakening factor of rapture; they develop it and perfect it.
ปีติมนสฺส กาโยปิ ปสฺสมฺภติ, จิตฺตมฺปิ ปสฺสมฺภติฯ ยสฺมึ สมเย, อานนฺท, ภิกฺขุโน ปีติมนสฺส กาโยปิ ปสฺสมฺภติ, จิตฺตมฺปิ ปสฺสมฺภติ—ปสฺสทฺธิสมฺโพชฺฌงฺโค ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน อารทฺโธ โหติ, ปสฺสทฺธิสมฺโพชฺฌงฺคํ ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุ ภาเวติ, ปสฺสทฺธิสมฺโพชฺฌงฺโค ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน ภาวนาปาริปูรึ คจฺฉติฯ
When the mind is full of rapture, the body and mind become tranquil. At such a time, a bhikkhu has activated the awakening factor of tranquility; they develop it and perfect it.
ปสฺสทฺธกายสฺส สุขิโน จิตฺตํ สมาธิยติฯ ยสฺมึ สมเย, อานนฺท, ภิกฺขุโน ปสฺสทฺธกายสฺส สุขิโน จิตฺตํ สมาธิยติ—สมาธิสมฺโพชฺฌงฺโค ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน อารทฺโธ โหติ, สมาธิสมฺโพชฺฌงฺคํ ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุ ภาเวติ, สมาธิสมฺโพชฺฌงฺโค ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน ภาวนาปาริปูรึ คจฺฉติฯ
When the body is tranquil and one feels bliss, the mind becomes immersed in samādhi. At such a time, a bhikkhu has activated the awakening factor of immersion; they develop it and perfect it.
โส ตถาสมาหิตํ จิตฺตํ สาธุกํ อชฺฌุเปกฺขิตา โหติฯ ยสฺมึ สมเย, อานนฺท, ภิกฺขุ ตถาสมาหิตํ จิตฺตํ สาธุกํ อชฺฌุเปกฺขิตา โหติ—อุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺโค ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน อารทฺโธ โหติ, อุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺคํ ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุ ภาเวติ, อุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺโค ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน ภาวนาปาริปูรึ คจฺฉติฯ
They closely watch over that mind immersed in samādhi. At such a time, a bhikkhu has activated the awakening factor of equanimity; they develop it and perfect it.
ยสฺมึ สมเย, อานนฺท, ภิกฺขุ เวทนาสุ …เป… จิตฺเต …เป… ธมฺเมสุ ธมฺมานุปสฺสี วิหรติ—อุปฏฺฐิตาสฺส ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน สติ โหติ อสมฺมุฏฺฐาฯ ยสฺมึ สมเย, อานนฺท, ภิกฺขุโน อุปฏฺฐิตา สติ โหติ อสมฺมุฏฺฐา—สติสมฺโพชฺฌงฺโค ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน อารทฺโธ โหติ, สติสมฺโพชฺฌงฺคํ ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุ ภาเวติ, สติสมฺโพชฺฌงฺโค ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน ภาวนาปาริปูรึ คจฺฉติฯ
Whenever a bhikkhu meditates by observing an aspect of feelings … mind … principles, their mindfulness is established and lucid. At such a time, a bhikkhu has activated the awakening factor of mindfulness; they develop it and perfect it. …
(ยถา ปฐมํ สติปฏฺฐานํ, เอวํ วิตฺถาเรตพฺพํฯ)
(Tell in full as for the first kind of mindfulness meditation.)
โส ตถาสมาหิตํ จิตฺตํ สาธุกํ อชฺฌุเปกฺขิตา โหติฯ ยสฺมึ สมเย, อานนฺท, ภิกฺขุ ตถาสมาหิตํ จิตฺตํ สาธุกํ อชฺฌุเปกฺขิตา โหติ—อุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺโค ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน อารทฺโธ โหติ, อุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺคํ ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุ ภาเวติ, อุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺโค ตสฺมึ สมเย ภิกฺขุโน ภาวนาปาริปูรึ คจฺฉติฯ เอวํ ภาวิตา โข, อานนฺท, จตฺตาโร สติปฏฺฐานา เอวํ พหุลีกตา สตฺต โพชฺฌงฺเค ปริปูเรนฺติฯ
They closely watch over that mind immersed in samādhi. At such a time, a bhikkhu has activated the awakening factor of equanimity; they develop it and perfect it. That’s how the four kinds of mindfulness meditation are developed and cultivated so as to fulfill the seven awakening factors.
กถํ ภาวิตา, อานนฺท, สตฺต โพชฺฌงฺคา กถํ พหุลีกตา วิชฺชาวิมุตฺตึ ปริปูเรนฺติ? อิธานนฺท, ภิกฺขุ สติสมฺโพชฺฌงฺคํ ภาเวติ วิเวกนิสฺสิตํ วิราคนิสฺสิตํ นิโรธนิสฺสิตํ โวสฺสคฺคปริณามึ, ธมฺมวิจยสมฺโพชฺฌงฺคํ ภาเวติ …เป… อุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺคํ ภาเวติ วิเวกนิสฺสิตํ วิราคนิสฺสิตํ นิโรธนิสฺสิตํ โวสฺสคฺคปริณามึฯ เอวํ ภาวิตา โข, อานนฺท, สตฺต โพชฺฌงฺคา เอวํ พหุลีกตา วิชฺชาวิมุตฺตึ ปริปูเรนฺตี”ติฯ
And how are the seven awakening factors developed and cultivated so as to fulfill knowledge and freedom? It’s when a bhikkhu develops the awakening factors of mindfulness, investigation of principles, energy, rapture, tranquility, immersion, and equanimity, which rely on seclusion, fading away, and cessation, and ripen as letting go. That’s how the seven awakening factors are developed and cultivated so as to fulfill knowledge and freedom.”
ตติยํฯ
The authoritative text of the Saṁyutta Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]