Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya

    ૯. પઠમઅપુત્તકસુત્તં

    9. Paṭhamaaputtakasuttaṃ

    ૧૩૦. સાવત્થિનિદાનં. અથ ખો રાજા પસેનદિ કોસલો દિવા દિવસ્સ યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નં ખો રાજાનં પસેનદિં કોસલં ભગવા એતદવોચ – ‘‘હન્દ, કુતો નુ ત્વં, મહારાજ, આગચ્છસિ દિવા દિવસ્સા’’તિ?

    130. Sāvatthinidānaṃ. Atha kho rājā pasenadi kosalo divā divassa yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘handa, kuto nu tvaṃ, mahārāja, āgacchasi divā divassā’’ti?

    ‘‘ઇધ, ભન્તે, સાવત્થિયં સેટ્ઠિ ગહપતિ કાલઙ્કતો. તમહં અપુત્તકં સાપતેય્યં રાજન્તેપુરં અતિહરિત્વા આગચ્છામિ. અસીતિ, ભન્તે, સતસહસ્સાનિ હિરઞ્ઞસ્સેવ, કો પન વાદો રૂપિયસ્સ ! તસ્સ ખો પન, ભન્તે, સેટ્ઠિસ્સ ગહપતિસ્સ એવરૂપો ભત્તભોગો અહોસિ – કણાજકં ભુઞ્જતિ બિલઙ્ગદુતિયં. એવરૂપો વત્થભોગો અહોસિ – સાણં ધારેતિ તિપક્ખવસનં. એવરૂપો યાનભોગો અહોસિ – જજ્જરરથકેન યાતિ પણ્ણછત્તકેન ધારિયમાનેના’’તિ.

    ‘‘Idha, bhante, sāvatthiyaṃ seṭṭhi gahapati kālaṅkato. Tamahaṃ aputtakaṃ sāpateyyaṃ rājantepuraṃ atiharitvā āgacchāmi. Asīti, bhante, satasahassāni hiraññasseva, ko pana vādo rūpiyassa ! Tassa kho pana, bhante, seṭṭhissa gahapatissa evarūpo bhattabhogo ahosi – kaṇājakaṃ bhuñjati bilaṅgadutiyaṃ. Evarūpo vatthabhogo ahosi – sāṇaṃ dhāreti tipakkhavasanaṃ. Evarūpo yānabhogo ahosi – jajjararathakena yāti paṇṇachattakena dhāriyamānenā’’ti.

    ‘‘એવમેતં, મહારાજ, એવમેતં, મહારાજ! અસપ્પુરિસો ખો, મહારાજ, ઉળારે ભોગે લભિત્વા નેવત્તાનં સુખેતિ પીણેતિ, ન માતાપિતરો સુખેતિ પીણેતિ, ન પુત્તદારં સુખેતિ પીણેતિ, ન દાસકમ્મકરપોરિસે સુખેતિ પીણેતિ, ન મિત્તામચ્ચે સુખેતિ પીણેતિ, ન સમણબ્રાહ્મણેસુ ઉદ્ધગ્ગિકં દક્ખિણં પતિટ્ઠાપેતિ સોવગ્ગિકં સુખવિપાકં સગ્ગસંવત્તનિકં. તસ્સ તે ભોગે એવં સમ્મા અપરિભુઞ્જિયમાને 1 રાજાનો વા હરન્તિ ચોરા વા હરન્તિ અગ્ગિ વા ડહતિ ઉદકં વા વહતિ અપ્પિયા વા દાયાદા હરન્તિ. એવંસ તે 2, મહારાજ, ભોગા સમ્મા અપરિભુઞ્જિયમાના પરિક્ખયં ગચ્છન્તિ, નો પરિભોગં.

    ‘‘Evametaṃ, mahārāja, evametaṃ, mahārāja! Asappuriso kho, mahārāja, uḷāre bhoge labhitvā nevattānaṃ sukheti pīṇeti, na mātāpitaro sukheti pīṇeti, na puttadāraṃ sukheti pīṇeti, na dāsakammakaraporise sukheti pīṇeti, na mittāmacce sukheti pīṇeti, na samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhāpeti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ. Tassa te bhoge evaṃ sammā aparibhuñjiyamāne 3 rājāno vā haranti corā vā haranti aggi vā ḍahati udakaṃ vā vahati appiyā vā dāyādā haranti. Evaṃsa te 4, mahārāja, bhogā sammā aparibhuñjiyamānā parikkhayaṃ gacchanti, no paribhogaṃ.

    ‘‘સેય્યથાપિ, મહારાજ, અમનુસ્સટ્ઠાને પોક્ખરણી અચ્છોદકા સીતોદકા સાતોદકા સેતોદકા સુપતિત્થા રમણીયા. તં જનો નેવ હરેય્ય ન પિવેય્ય ન નહાયેય્ય ન યથાપચ્ચયં વા કરેય્ય. એવઞ્હિ તં, મહારાજ, ઉદકં સમ્મા અપરિભુઞ્જિયમાનં 5 પરિક્ખયં ગચ્છેય્ય , નો પરિભોગં. એવમેવ ખો, મહારાજ, અસપ્પુરિસો ઉળારે ભોગે લભિત્વા નેવત્તાનં સુખેતિ પીણેતિ, ન માતાપિતરો સુખેતિ પીણેતિ, ન પુત્તદારં સુખેતિ પીણેતિ, ન દાસકમ્મકરપોરિસે સુખેતિ પીણેતિ, ન મિત્તામચ્ચે સુખેતિ પીણેતિ, ન સમણબ્રાહ્મણેસુ ઉદ્ધગ્ગિકં દક્ખિણં પતિટ્ઠાપેતિ સોવગ્ગિકં સુખવિપાકં સગ્ગસંવત્તનિકં. તસ્સ તે ભોગે એવં સમ્મા અપરિભુઞ્જિયમાને રાજાનો વા હરન્તિ ચોરા વા હરન્તિ અગ્ગિ વા ડહતિ ઉદકં વા વહતિ અપ્પિયા વા દાયાદા હરન્તિ. એવંસ તે 6, મહારાજ, ભોગા સમ્મા અપરિભુઞ્જિયમાના પરિક્ખયં ગચ્છન્તિ, નો પરિભોગં.

    ‘‘Seyyathāpi, mahārāja, amanussaṭṭhāne pokkharaṇī acchodakā sītodakā sātodakā setodakā supatitthā ramaṇīyā. Taṃ jano neva hareyya na piveyya na nahāyeyya na yathāpaccayaṃ vā kareyya. Evañhi taṃ, mahārāja, udakaṃ sammā aparibhuñjiyamānaṃ 7 parikkhayaṃ gaccheyya , no paribhogaṃ. Evameva kho, mahārāja, asappuriso uḷāre bhoge labhitvā nevattānaṃ sukheti pīṇeti, na mātāpitaro sukheti pīṇeti, na puttadāraṃ sukheti pīṇeti, na dāsakammakaraporise sukheti pīṇeti, na mittāmacce sukheti pīṇeti, na samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhāpeti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ. Tassa te bhoge evaṃ sammā aparibhuñjiyamāne rājāno vā haranti corā vā haranti aggi vā ḍahati udakaṃ vā vahati appiyā vā dāyādā haranti. Evaṃsa te 8, mahārāja, bhogā sammā aparibhuñjiyamānā parikkhayaṃ gacchanti, no paribhogaṃ.

    ‘‘સપ્પુરિસો ચ ખો, મહારાજ, ઉળારે ભોગે લભિત્વા અત્તાનં સુખેતિ પીણેતિ, માતાપિતરો સુખેતિ પીણેતિ, પુત્તદારં સુખેતિ પીણેતિ, દાસકમ્મકરપોરિસે સુખેતિ પીણેતિ, મિત્તામચ્ચે સુખેતિ પીણેતિ, સમણબ્રાહ્મણેસુ ઉદ્ધગ્ગિકં દક્ખિણં પતિટ્ઠાપેતિ સોવગ્ગિકં સુખવિપાકં સગ્ગસંવત્તનિકં. તસ્સ તે ભોગે એવં સમ્મા પરિભુઞ્જિયમાને નેવ રાજાનો હરન્તિ , ન ચોરા હરન્તિ, ન અગ્ગિ ડહતિ, ન ઉદકં વહતિ, ન અપ્પિયા દાયાદા હરન્તિ. એવંસ તે, મહારાજ, ભોગા સમ્મા પરિભુઞ્જિયમાના પરિભોગં ગચ્છન્તિ, નો પરિક્ખયં.

    ‘‘Sappuriso ca kho, mahārāja, uḷāre bhoge labhitvā attānaṃ sukheti pīṇeti, mātāpitaro sukheti pīṇeti, puttadāraṃ sukheti pīṇeti, dāsakammakaraporise sukheti pīṇeti, mittāmacce sukheti pīṇeti, samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhāpeti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ. Tassa te bhoge evaṃ sammā paribhuñjiyamāne neva rājāno haranti , na corā haranti, na aggi ḍahati, na udakaṃ vahati, na appiyā dāyādā haranti. Evaṃsa te, mahārāja, bhogā sammā paribhuñjiyamānā paribhogaṃ gacchanti, no parikkhayaṃ.

    ‘‘સેય્યથાપિ, મહારાજ, ગામસ્સ વા નિગમસ્સ વા અવિદૂરે પોક્ખરણી અચ્છોદકા સીતોદકા સાતોદકા સેતોદકા સુપતિત્થા રમણીયા. તઞ્ચ ઉદકં જનો હરેય્યપિ પિવેય્યપિ નહાયેય્યપિ યથાપચ્ચયમ્પિ કરેય્ય. એવઞ્હિ તં, મહારાજ, ઉદકં સમ્મા પરિભુઞ્જિયમાનં પરિભોગં ગચ્છેય્ય, નો પરિક્ખયં. એવમેવ ખો, મહારાજ, સપ્પુરિસો ઉળારે ભોગે લભિત્વા અત્તાનં સુખેતિ પીણેતિ, માતાપિતરો સુખેતિ પીણેતિ, પુત્તદારં સુખેતિ પીણેતિ, દાસકમ્મકરપોરિસે સુખેતિ પીણેતિ, મિત્તામચ્ચે સુખેતિ પીણેતિ, સમણબ્રાહ્મણેસુ ઉદ્ધગ્ગિકં દક્ખિણં પતિટ્ઠાપેતિ સોવગ્ગિકં સુખવિપાકં સગ્ગસંવત્તનિકં. તસ્સ તે ભોગે એવં સમ્મા પરિભુઞ્જિયમાને નેવ રાજાનો હરન્તિ, ન ચોરા હરન્તિ, ન અગ્ગિ ડહતિ, ન ઉદકં વહતિ, ન અપ્પિયા દાયાદા હરન્તિ. એવંસ તે, મહારાજ, ભોગા સમ્મા પરિભુઞ્જિયમાના પરિભોગં ગચ્છન્તિ, નો પરિક્ખય’’ન્તિ.

    ‘‘Seyyathāpi, mahārāja, gāmassa vā nigamassa vā avidūre pokkharaṇī acchodakā sītodakā sātodakā setodakā supatitthā ramaṇīyā. Tañca udakaṃ jano hareyyapi piveyyapi nahāyeyyapi yathāpaccayampi kareyya. Evañhi taṃ, mahārāja, udakaṃ sammā paribhuñjiyamānaṃ paribhogaṃ gaccheyya, no parikkhayaṃ. Evameva kho, mahārāja, sappuriso uḷāre bhoge labhitvā attānaṃ sukheti pīṇeti, mātāpitaro sukheti pīṇeti, puttadāraṃ sukheti pīṇeti, dāsakammakaraporise sukheti pīṇeti, mittāmacce sukheti pīṇeti, samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhāpeti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ. Tassa te bhoge evaṃ sammā paribhuñjiyamāne neva rājāno haranti, na corā haranti, na aggi ḍahati, na udakaṃ vahati, na appiyā dāyādā haranti. Evaṃsa te, mahārāja, bhogā sammā paribhuñjiyamānā paribhogaṃ gacchanti, no parikkhaya’’nti.

    ‘‘અમનુસ્સટ્ઠાને ઉદકંવ સીતં,

    ‘‘Amanussaṭṭhāne udakaṃva sītaṃ,

    તદપેય્યમાનં પરિસોસમેતિ;

    Tadapeyyamānaṃ parisosameti;

    એવં ધનં કાપુરિસો લભિત્વા,

    Evaṃ dhanaṃ kāpuriso labhitvā,

    નેવત્તના ભુઞ્જતિ નો દદાતિ.

    Nevattanā bhuñjati no dadāti.

    ધીરો ચ વિઞ્ઞૂ અધિગમ્મ ભોગે,

    Dhīro ca viññū adhigamma bhoge,

    સો ભુઞ્જતિ કિચ્ચકરો ચ હોતિ;

    So bhuñjati kiccakaro ca hoti;

    સો ઞાતિસઙ્ઘં નિસભો ભરિત્વા,

    So ñātisaṅghaṃ nisabho bharitvā,

    અનિન્દિતો સગ્ગમુપેતિ ઠાન’’ન્તિ.

    Anindito saggamupeti ṭhāna’’nti.







    Footnotes:
    1. અપરિભુઞ્જમાનો (સબ્બત્થ)
    2. એવં સન્તે (સી॰ પી॰)
    3. aparibhuñjamāno (sabbattha)
    4. evaṃ sante (sī. pī.)
    5. અપરિભુઞ્જમાનં (સ્યા॰ કં॰)
    6. એવં સન્તે (સી॰ પી॰)
    7. aparibhuñjamānaṃ (syā. kaṃ.)
    8. evaṃ sante (sī. pī.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૯. પઠમઅપુત્તકસુત્તવણ્ણના • 9. Paṭhamaaputtakasuttavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૯. પઠમઅપુત્તકસુત્તવણ્ણના • 9. Paṭhamaaputtakasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact