Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ચૂળવગ્ગપાળિ • Cūḷavaggapāḷi |
૧૨. સત્તસતિકક્ખન્ધકં
12. Sattasatikakkhandhakaṃ
૧. પઠમભાણવારો
1. Paṭhamabhāṇavāro
૪૪૬. તેન ખો પન સમયેન વસ્સસતપરિનિબ્બુતે ભગવતિ વેસાલિકા વજ્જિપુત્તકા ભિક્ખૂ વેસાલિયં દસ વત્થૂનિ દીપેન્તિ – કપ્પતિ સિઙ્ગિલોણકપ્પો, કપ્પતિ દ્વઙ્ગુલકપ્પો, કપ્પતિ ગામન્તરકપ્પો, કપ્પતિ આવાસકપ્પો, કપ્પતિ અનુમતિકપ્પો, કપ્પતિ આચિણ્ણકપ્પો, કપ્પતિ અમથિતકપ્પો, કપ્પતિ જળોગિં પાતું, કપ્પતિ અદસકં નિસીદનં, કપ્પતિ જાતરૂપરજતન્તિ.
446. Tena kho pana samayena vassasataparinibbute bhagavati vesālikā vajjiputtakā bhikkhū vesāliyaṃ dasa vatthūni dīpenti – kappati siṅgiloṇakappo, kappati dvaṅgulakappo, kappati gāmantarakappo, kappati āvāsakappo, kappati anumatikappo, kappati āciṇṇakappo, kappati amathitakappo, kappati jaḷogiṃ pātuṃ, kappati adasakaṃ nisīdanaṃ, kappati jātarūparajatanti.
તેન ખો પન સમયેન આયસ્મા યસો કાકણ્ડકપુત્તો વજ્જીસુ ચારિકં ચરમાનો યેન વેસાલી તદવસરિ. તત્ર સુદં આયસ્મા યસો કાકણ્ડકપુત્તો વેસાલિયં વિહરતિ મહાવને કૂટાગારસાલાયં. તેન ખો પન સમયેન વેસાલિકા વજ્જિપુત્તકા ભિક્ખૂ તદહુપોસથે કંસપાતિં 1 ઉદકેન પૂરેત્વા મજ્ઝે ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ ઠપેત્વા આગતાગતે વેસાલિકે ઉપાસકે એવં વદન્તિ – ‘‘દેથાવુસો, સઙ્ઘસ્સ કહાપણમ્પિ અડ્ઢમ્પિ પાદમ્પિ માસકરૂપમ્પિ. ભવિસ્સતિ સઙ્ઘસ્સ પરિક્ખારેન કરણીય’’ન્તિ. એવં વુત્તે આયસ્મા યસો કાકણ્ડકપુત્તો વેસાલિકે ઉપાસકે એતદવોચ – ‘‘માવુસો, અદત્થ સઙ્ઘસ્સ કહાપણમ્પિ અડ્ઢમ્પિ પાદમ્પિ માસકરૂપમ્પિ. ન કપ્પતિ સમણાનં સક્યપુત્તિયાનં જાતરૂપરજતં; ન સાદિયન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતં; ન પટિગ્ગણ્હન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતં; નિક્ખિત્તમણિસુવણ્ણા સમણા સક્યપુત્તિયા અપેતજાતરૂપરજતા’’તિ. એવમ્પિ ખો વેસાલિકા ઉપાસકા આયસ્મતા યસેન કાકણ્ડકપુત્તેન વુચ્ચમાના અદંસુયેવ સઙ્ઘસ્સ કહાપણમ્પિ અડ્ઢમ્પિ પાદમ્પિ માસકરૂપમ્પિ.
Tena kho pana samayena āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vajjīsu cārikaṃ caramāno yena vesālī tadavasari. Tatra sudaṃ āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Tena kho pana samayena vesālikā vajjiputtakā bhikkhū tadahuposathe kaṃsapātiṃ 2 udakena pūretvā majjhe bhikkhusaṅghassa ṭhapetvā āgatāgate vesālike upāsake evaṃ vadanti – ‘‘dethāvuso, saṅghassa kahāpaṇampi aḍḍhampi pādampi māsakarūpampi. Bhavissati saṅghassa parikkhārena karaṇīya’’nti. Evaṃ vutte āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vesālike upāsake etadavoca – ‘‘māvuso, adattha saṅghassa kahāpaṇampi aḍḍhampi pādampi māsakarūpampi. Na kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; na sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; na paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; nikkhittamaṇisuvaṇṇā samaṇā sakyaputtiyā apetajātarūparajatā’’ti. Evampi kho vesālikā upāsakā āyasmatā yasena kākaṇḍakaputtena vuccamānā adaṃsuyeva saṅghassa kahāpaṇampi aḍḍhampi pādampi māsakarūpampi.
અથ ખો વેસાલિકા વજ્જિપુત્તકા ભિક્ખૂ તસ્સા રત્તિયા અચ્ચયેન તં હિરઞ્ઞં ભિક્ખગ્ગેન 3 પટિવીસં 4 ઠપેત્વા ભાજેસું. અથ ખો વેસાલિકા વજ્જિપુત્તકા ભિક્ખૂ આયસ્મન્તં યસં કાકણ્ડકપુત્તં એતદવોચું – ‘‘એસો તે, આવુસો યસ, હિરઞ્ઞસ્સ પટિવીસો’’તિ. ‘‘નત્થિ, મે આવુસો, હિરઞ્ઞસ્સ પટિવીસો, નાહં હિરઞ્ઞં સાદિયામી’’તિ. અથ ખો વેસાલિકા વજ્જિપુત્તકા ભિક્ખૂ – ‘‘અયં આવુસો યસો કાકણ્ડકપુત્તો ઉપાસકે સદ્ધે પસન્ને અક્કોસતિ, પરિભાસતિ, અપ્પસાદં કરોતિ; હન્દસ્સ મયં પટિસારણીયકમ્મં કરોમા’’તિ તે. તસ્સ પટિસારણીયકમ્મં અકંસુ. અથ ખો આયસ્મા યસો કાકણ્ડકપુત્તો વેસાલિકે વજ્જિપુત્તકે ભિક્ખૂ એતદવોચ – ‘‘ભગવતા, આવુસો, પઞ્ઞત્તં – ‘પટિસારણીયકમ્મકતસ્સ ભિક્ખુનો અનુદૂતો દાતબ્બો’તિ. દેથ મે, આવુસો, અનુદૂતં ભિક્ખુ’’ન્તિ.
Atha kho vesālikā vajjiputtakā bhikkhū tassā rattiyā accayena taṃ hiraññaṃ bhikkhaggena 5 paṭivīsaṃ 6 ṭhapetvā bhājesuṃ. Atha kho vesālikā vajjiputtakā bhikkhū āyasmantaṃ yasaṃ kākaṇḍakaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘eso te, āvuso yasa, hiraññassa paṭivīso’’ti. ‘‘Natthi, me āvuso, hiraññassa paṭivīso, nāhaṃ hiraññaṃ sādiyāmī’’ti. Atha kho vesālikā vajjiputtakā bhikkhū – ‘‘ayaṃ āvuso yaso kākaṇḍakaputto upāsake saddhe pasanne akkosati, paribhāsati, appasādaṃ karoti; handassa mayaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ karomā’’ti te. Tassa paṭisāraṇīyakammaṃ akaṃsu. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vesālike vajjiputtake bhikkhū etadavoca – ‘‘bhagavatā, āvuso, paññattaṃ – ‘paṭisāraṇīyakammakatassa bhikkhuno anudūto dātabbo’ti. Detha me, āvuso, anudūtaṃ bhikkhu’’nti.
અથ ખો વેસાલિકા વજ્જિપુત્તકા ભિક્ખૂ એકં ભિક્ખું સમ્મન્નિત્વા આયસ્મતો યસસ્સ કાકણ્ડકપુત્તસ્સ અનુદૂતં અદંસુ. અથ ખો આયસ્મા યસો કાકણ્ડકપુત્તો અનુદૂતેન ભિક્ખુના સદ્ધિં વેસાલિં પવિસિત્વા વેસાલિકે ઉપાસકે એતદવોચ – ‘‘અહં કિરાયસ્મન્તે ઉપાસકે સદ્ધે પસન્ને અક્કોસામિ, પરિભાસામિ, અપ્પસાદં કરોમિ; યોહં અધમ્મં અધમ્મોતિ વદામિ, ધમ્મં ધમ્મોતિ વદામિ, અવિનયં અવિનયોતિ વદામિ, વિનયં વિનયોતિ વદામિ.
Atha kho vesālikā vajjiputtakā bhikkhū ekaṃ bhikkhuṃ sammannitvā āyasmato yasassa kākaṇḍakaputtassa anudūtaṃ adaṃsu. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto anudūtena bhikkhunā saddhiṃ vesāliṃ pavisitvā vesālike upāsake etadavoca – ‘‘ahaṃ kirāyasmante upāsake saddhe pasanne akkosāmi, paribhāsāmi, appasādaṃ karomi; yohaṃ adhammaṃ adhammoti vadāmi, dhammaṃ dhammoti vadāmi, avinayaṃ avinayoti vadāmi, vinayaṃ vinayoti vadāmi.
૪૪૭. ‘‘એકમિદં, આવુસો, સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. તત્ર ખો, આવુસો, ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – 7 ‘ચત્તારોમે, ભિક્ખવે, ચન્દિમસૂરિયાનં ઉપક્કિલેસા, યેહિ ઉપક્કિલેસેહિ ઉપક્કિલિટ્ઠા ચન્દિમસૂરિયા ન તપન્તિ, ન ભાસન્તિ, ન વિરોચન્તિ. કતમે ચત્તારો? અબ્ભં, ભિક્ખવે, ચન્દિમસૂરિયાનં ઉપક્કિલેસો, યેન ઉપક્કિલેસેન ઉપક્કિલિટ્ઠા ચન્દિમસૂરિયા ન તપન્તિ, ન ભાસન્તિ ન વિરોચન્તિ. મહિકા, ભિક્ખવે, ચન્દિમસૂરિયાનં ઉપક્કિલેસો, યેન ઉપક્કિલેસેન ઉપક્કિલિટ્ઠા ચન્દિમસૂરિયા ન તપન્તિ, ન ભાસન્તિ, ન વિરોચન્તિ, ધૂમરજો, ભિક્ખવે, ચન્દિમસૂરિયાનં ઉપક્કિલેસો, યેન ઉપક્કિલેસેન ઉપક્કિલિટ્ઠા ચન્દિમસૂરિયા ન તપન્તિ, ન ભાસન્તિ, ન વિરોચન્તિ. રાહુ, ભિક્ખવે, અસુરિન્દો ચન્દિમસૂરિયાનં ઉપક્કિલેસો, યેન ઉપક્કિલેસેન ઉપક્કિલિટ્ઠા ચન્દિમસૂરિયા ન તપન્તિ, ન ભાસન્તિ, ન વિરોચન્તિ. ઇમે ખો, ભિક્ખવે, ચત્તારો ચન્દિમસૂરિયાનં ઉપક્કિલેસા, યેહિ ઉપક્કિલેસેહિ ઉપક્કિલિટ્ઠા ચન્દિમસૂરિયા ન તપન્તિ, ન ભાસન્તિ, ન વિરોચન્તિ. એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, ચત્તારોમે સમણબ્રાહ્મણાનં ઉપક્કિલેસા, યેહિ ઉપક્કિલેસેહિ ઉપક્કિલિટ્ઠા એકે સમણબ્રાહ્મણા ન તપન્તિ, ન ભાસન્તિ, ન વિરોચન્તિ. કતમે ચત્તારો? સન્તિ, ભિક્ખવે, એકે સમણબ્રાહ્મણા સુરં પિવન્તિ, મેરયં પિવન્તિ, સુરામેરયપાના અપ્પટિવિરતા – અયં, ભિક્ખવે, પઠમો સમણબ્રાહ્મણાનં ઉપક્કિલેસો, યેન ઉપક્કિલેસેન ઉપક્કિલિટ્ઠા એકે સમણબ્રાહ્મણા ન તપન્તિ, ન ભાસન્તિ, ન વિરોચન્તિ. પુન ચપરં, ભિક્ખવે, એકે સમણબ્રાહ્મણા મેથુનં ધમ્મં પટિસેવન્તિ, મેથુનધમ્મા અપ્પટિવિરતા – અયં, ભિક્ખવે, દુતિયો સમણબ્રાહ્મણાનં ઉપક્કિલેસો, યેન ઉપક્કિલેસેન ઉપક્કિલિટ્ઠા એકે સમણબ્રાહ્મણા ન તપન્તિ, ન ભાસન્તિ, ન વિરોચન્તિ. પુન ચપરં, ભિક્ખવે, એકે સમણબ્રાહ્મણા જાતરૂપરજતં સાદિયન્તિ, જાતરૂપરજતપ્પટિગ્ગહણા અપ્પટિવિરતા – અયં, ભિક્ખવે, તતિયો સમણબ્રાહ્મણાનં ઉપક્કિલેસો, યેન ઉપક્કિલેસેન ઉપક્કિલિટ્ઠા એકે સમણબ્રાહ્મણા ન તપન્તિ, ન ભાસન્તિ, ન વિરોચન્તિ. પુન ચપરં, ભિક્ખવે, એકે સમણબ્રાહ્મણા મિચ્છાજીવેન જીવિતં કપ્પેન્તિ; મિચ્છાજીવા અપ્પટિવિરતા – અયં, ભિક્ખવે, ચતુત્થો સમણબ્રાહ્મણાનં ઉપક્કિલેસો, યેન ઉપક્કિલેસેન ઉપક્કિલિટ્ઠા એકે સમણબ્રાહ્મણા ન તપન્તિ, ન ભાસન્તિ, ન વિરોચન્તિ. ઇમે ખો, ભિક્ખવે, ચત્તારો સમણબ્રાહ્મણાનં ઉપક્કિલેસા, યેહિ ઉપક્કિલેસેહિ ઉપક્કિલિટ્ઠા એકે સમણબ્રાહ્મણા ન તપન્તિ, ન ભાસન્તિ , ન વિરોચન્તિ’. ‘‘ઇદમવોચાવુસો, ભગવા. ઇદં વત્વાન સુગતો અથાપરં એતદવોચ સત્થા –
447. ‘‘Ekamidaṃ, āvuso, samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho, āvuso, bhagavā bhikkhū āmantesi – 8 ‘cattārome, bhikkhave, candimasūriyānaṃ upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Katame cattāro? Abbhaṃ, bhikkhave, candimasūriyānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti na virocanti. Mahikā, bhikkhave, candimasūriyānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti, dhūmarajo, bhikkhave, candimasūriyānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Rāhu, bhikkhave, asurindo candimasūriyānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Ime kho, bhikkhave, cattāro candimasūriyānaṃ upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Evameva kho, bhikkhave, cattārome samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Katame cattāro? Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā suraṃ pivanti, merayaṃ pivanti, surāmerayapānā appaṭiviratā – ayaṃ, bhikkhave, paṭhamo samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Puna caparaṃ, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā methunaṃ dhammaṃ paṭisevanti, methunadhammā appaṭiviratā – ayaṃ, bhikkhave, dutiyo samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Puna caparaṃ, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā jātarūparajataṃ sādiyanti, jātarūparajatappaṭiggahaṇā appaṭiviratā – ayaṃ, bhikkhave, tatiyo samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Puna caparaṃ, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā micchājīvena jīvitaṃ kappenti; micchājīvā appaṭiviratā – ayaṃ, bhikkhave, catuttho samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Ime kho, bhikkhave, cattāro samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti , na virocanti’. ‘‘Idamavocāvuso, bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘રાગદોસપરિક્લિટ્ઠા, એકે સમણબ્રાહ્મણા;
‘‘Rāgadosaparikliṭṭhā, eke samaṇabrāhmaṇā;
‘‘સુરં પિવન્તિ મેરયં, પટિસેવન્તિ મેથુનં;
‘‘Suraṃ pivanti merayaṃ, paṭisevanti methunaṃ;
રજતં જાતરૂપઞ્ચ, સાદિયન્તિ અવિદ્દસૂ.
Rajataṃ jātarūpañca, sādiyanti aviddasū.
‘‘મિચ્છાજીવેન જીવન્તિ, એકે સમણબ્રાહ્મણા;
‘‘Micchājīvena jīvanti, eke samaṇabrāhmaṇā;
એતે ઉપક્કિલેસા વુત્તા, બુદ્ધેનાદિચ્ચબન્ધુના.
Ete upakkilesā vuttā, buddhenādiccabandhunā.
‘‘યેહિ ઉપક્કિલેસેહિ ઉપક્કિલિટ્ઠા, એકે સમણબ્રાહ્મણા;
‘‘Yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā, eke samaṇabrāhmaṇā;
ન તપન્તિ ન ભાસન્તિ, અસુદ્ધા સરજા મગા.
Na tapanti na bhāsanti, asuddhā sarajā magā.
‘‘અન્ધકારેન ઓનદ્ધા, તણ્હાદાસા સનેત્તિકા;
‘‘Andhakārena onaddhā, taṇhādāsā sanettikā;
વડ્ઢેન્તિ કટસિં ઘોરં, આદિયન્તિ પુનબ્ભવન્તિ.
Vaḍḍhenti kaṭasiṃ ghoraṃ, ādiyanti punabbhavanti.
‘‘એવંવાદી કિરાહં આયસ્મન્તે ઉપાસકે સદ્ધે પસન્ને અક્કોસામિ, પરિભાસામિ, અપ્પસાદં કરોમિ; યોહં અધમ્મં અધમ્મોતિ વદામિ, ધમ્મં ધમ્મોતિ વદામિ, અવિનયં અવિનયોતિ વદામિ, વિનયં વિનયોતિ વદામિ.
‘‘Evaṃvādī kirāhaṃ āyasmante upāsake saddhe pasanne akkosāmi, paribhāsāmi, appasādaṃ karomi; yohaṃ adhammaṃ adhammoti vadāmi, dhammaṃ dhammoti vadāmi, avinayaṃ avinayoti vadāmi, vinayaṃ vinayoti vadāmi.
૪૪૮. 11 ‘‘એકમિદં, આવુસો, સમયં ભગવા રાજગહે વિહરતિ વેળુવને કલન્દકનિવાપે. તેન ખો પન સમયેન રાજન્તેપુરે રાજપરિસાયં સન્નિસિન્નાનં સન્નિપતિતાનં અયમન્તરકથા ઉદપાદિ – ‘કપ્પતિ સમણાનં સક્યપુત્તિયાનં જાતરૂપરજતં; સાદિયન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતં; પટિગ્ગણ્હન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજત’ન્તિ. તેન ખો પનાવુસો સમયેન, મણિચૂળકો ગામણી તસ્સં પરિસાયં નિસિન્નો હોતિ. અથ ખો, આવુસો, મણિચૂળકો ગામણી તં પરિસં એતદવોચ – ‘મા અય્યા એવં અવચુત્થ. ન કપ્પતિ સમણાનં સક્યપુત્તિયાનં જાતરૂપરજતં; ન સાદિયન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતં; ન પટિગ્ગણ્હન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતં; નિક્ખિત્તમણિસુવણ્ણા સમણા સક્યપુત્તિયા અપેતજાતરૂપરજતા’તિ. અસક્ખિ ખો, આવુસો, મણિચૂળકો ગામણી તં પરિસં સઞ્ઞાપેતું.
448.12 ‘‘Ekamidaṃ, āvuso, samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena rājantepure rājaparisāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarakathā udapādi – ‘kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajata’nti. Tena kho panāvuso samayena, maṇicūḷako gāmaṇī tassaṃ parisāyaṃ nisinno hoti. Atha kho, āvuso, maṇicūḷako gāmaṇī taṃ parisaṃ etadavoca – ‘mā ayyā evaṃ avacuttha. Na kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; na sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; na paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; nikkhittamaṇisuvaṇṇā samaṇā sakyaputtiyā apetajātarūparajatā’ti. Asakkhi kho, āvuso, maṇicūḷako gāmaṇī taṃ parisaṃ saññāpetuṃ.
‘‘અથ ખો, આવુસો, મણિચૂળકો ગામણી તં પરિસં સઞ્ઞાપેત્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો, આવુસો, મણિચૂળકો ગામણી ભગવન્તં એતદવોચ – ‘ઇધ, ભન્તે, રાજન્તેપુરે રાજપરિસાયં સન્નિસિન્નાનં સન્નિપતિતાનં અયમન્તરકથા ઉદપાદિ – કપ્પતિ સમણાનં સક્યપુત્તિયાનં જાતરૂપરજતં; સાદિયન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતં; પટિગ્ગણ્હન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતન્તિ. એવં વુત્તે અહં ભન્તે, તં પરિસં એતદવોચં – મા અય્યા એવં અવચુત્થ. ન કપ્પતિ સમણાનં સક્યપુત્તિયાનં જાતરૂપરજતં; ન સાદિયન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતં ; ન પટિગ્ગણ્હન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતં; નિક્ખિત્તમણિસુવણ્ણા સમણા સક્યપુત્તિયા અપેતજાતરૂપરજતાતિ. અસક્ખિં ખો અહં, ભન્તે, તં પરિસં સઞ્ઞાપેતું. કચ્ચાહં, ભન્તે, એવં બ્યાકરમાનો વુત્તવાદી ચેવ ભગવતો હોમિ, ન ચ ભગવન્તં અભૂતેન અબ્ભાચિક્ખામિ, ધમ્મસ્સ ચાનુધમ્મં બ્યાકરોમિ, ન ચ કોચિ સહધમ્મિકો વાદાનુવાદો ગારય્હં ઠાનં આગચ્છતી’તિ? ‘તગ્ઘ ત્વં, ગામણિ, એવં બ્યાકરમાનો વુત્તવાદી ચેવ મે હોસિ; ન ચ મં અભૂતેન અબ્ભાચિક્ખસિ 13, ધમ્મસ્સ ચાનુધમ્મં બ્યાકરોસિ, ન ચ કોચિ સહધમ્મિકો વાદાનુવાદો ગારય્હં ઠાનં આગચ્છતિ. ન હિ, ગામણિ, કપ્પતિ સમણાનં સક્યપુત્તિયાનં જાતરૂપરજતં; ન સાદિયન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતં; ન પટિગ્ગણ્હન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતં; નિક્ખિત્તમણિસુવણ્ણા સમણા સક્યપુત્તિયા અપેતજાતરૂપરજતા. યસ્સ ખો, ગામણિ, જાતરૂપરજતં કપ્પતિ, પઞ્ચપિ તસ્સ કામગુણા કપ્પન્તિ. યસ્સ પઞ્ચ કામગુણા કપ્પન્તિ એકંસેનેતં, ગામણિ, ધારેય્યાસિ – અસ્સમણધમ્મો અસક્યપુત્તિયધમ્મોતિ. અપિ ચાહં, ગામણિ, એવં વદામિ તિણં તિણત્થિકેન પરિયેસિતબ્બં; દારુ દારુત્થિકેન પરિયેસિતબ્બં; સકટં સકટત્થિકેન પરિયેસિતબ્બં; પુરિસો પુરિસત્થિકેન પરિયેસિતબ્બો. ન ત્વેવાહં, ગામણિ, કેનચિ પરિયાયેન જાતરૂપરજતં સાદિતબ્બં પરિયેસિતબ્બન્તિ વદામી’તિ.
‘‘Atha kho, āvuso, maṇicūḷako gāmaṇī taṃ parisaṃ saññāpetvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho, āvuso, maṇicūḷako gāmaṇī bhagavantaṃ etadavoca – ‘idha, bhante, rājantepure rājaparisāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarakathā udapādi – kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajatanti. Evaṃ vutte ahaṃ bhante, taṃ parisaṃ etadavocaṃ – mā ayyā evaṃ avacuttha. Na kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; na sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ ; na paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; nikkhittamaṇisuvaṇṇā samaṇā sakyaputtiyā apetajātarūparajatāti. Asakkhiṃ kho ahaṃ, bhante, taṃ parisaṃ saññāpetuṃ. Kaccāhaṃ, bhante, evaṃ byākaramāno vuttavādī ceva bhagavato homi, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkhāmi, dhammassa cānudhammaṃ byākaromi, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchatī’ti? ‘Taggha tvaṃ, gāmaṇi, evaṃ byākaramāno vuttavādī ceva me hosi; na ca maṃ abhūtena abbhācikkhasi 14, dhammassa cānudhammaṃ byākarosi, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchati. Na hi, gāmaṇi, kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; na sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; na paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; nikkhittamaṇisuvaṇṇā samaṇā sakyaputtiyā apetajātarūparajatā. Yassa kho, gāmaṇi, jātarūparajataṃ kappati, pañcapi tassa kāmaguṇā kappanti. Yassa pañca kāmaguṇā kappanti ekaṃsenetaṃ, gāmaṇi, dhāreyyāsi – assamaṇadhammo asakyaputtiyadhammoti. Api cāhaṃ, gāmaṇi, evaṃ vadāmi tiṇaṃ tiṇatthikena pariyesitabbaṃ; dāru dārutthikena pariyesitabbaṃ; sakaṭaṃ sakaṭatthikena pariyesitabbaṃ; puriso purisatthikena pariyesitabbo. Na tvevāhaṃ, gāmaṇi, kenaci pariyāyena jātarūparajataṃ sāditabbaṃ pariyesitabbanti vadāmī’ti.
‘‘એવંવાદી કિરાહં આયસ્મન્તે ઉપાસકે સદ્ધે પસન્ને અક્કોસામિ, પરિભાસામિ, અપ્પસાદં કરોમિ; યોહં અધમ્મં અધમ્મોતિ વદામિ, ધમ્મં ધમ્મોતિ વદામિ, અવિનયં અવિનયોતિ વદામિ, વિનયં વિનયોતિ વદામિ.
‘‘Evaṃvādī kirāhaṃ āyasmante upāsake saddhe pasanne akkosāmi, paribhāsāmi, appasādaṃ karomi; yohaṃ adhammaṃ adhammoti vadāmi, dhammaṃ dhammoti vadāmi, avinayaṃ avinayoti vadāmi, vinayaṃ vinayoti vadāmi.
૪૪૯. ‘‘એકમિદં, આવુસો, સમયં ભગવા રાજગહે આયસ્મન્તં ઉપનન્દં સક્યપુત્તં આરબ્ભ જાતરૂપરજતં પટિક્ખિપિ, સિક્ખાપદઞ્ચ પઞ્ઞપેસિ. એવંવાદી કિરાહં આયસ્મન્તે ઉપાસકે સદ્ધે પસન્ને અક્કોસામિ, પરિભાસામિ, અપ્પસાદં કરોમિ; યોહં અધમ્મં અધમ્મોતિ વદામિ, ધમ્મં ધમ્મોતિ વદામિ, અવિનયં અવિનયોતિ વદામિ, વિનયં વિનયોતિ વદામી’’તિ.
449. ‘‘Ekamidaṃ, āvuso, samayaṃ bhagavā rājagahe āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ ārabbha jātarūparajataṃ paṭikkhipi, sikkhāpadañca paññapesi. Evaṃvādī kirāhaṃ āyasmante upāsake saddhe pasanne akkosāmi, paribhāsāmi, appasādaṃ karomi; yohaṃ adhammaṃ adhammoti vadāmi, dhammaṃ dhammoti vadāmi, avinayaṃ avinayoti vadāmi, vinayaṃ vinayoti vadāmī’’ti.
એવં વુત્તે વેસાલિકા ઉપાસકા આયસ્મન્તં યસં કાકણ્ડકપુત્તં એતદવોચું – ‘‘એકોવ ભન્તે, અય્યો યસો કાકણ્ડકપુત્તો સમણો સક્યપુત્તિયો. સબ્બેવિમે અસ્સમણા અસક્યપુત્તિયા. વસતુ, ભન્તે, અય્યો યસો કાકણ્ડકપુત્તો વેસાલિયં. મયં અય્યસ્સ યસસ્સ કાકણ્ડકપુત્તસ્સ ઉસ્સુક્કં કરિસ્સામ ચીવરપિણ્ડપાતસેનાસનગિલાનપ્પચ્ચયભેસજ્જપરિક્ખારાન’’ન્તિ. અથ ખો આયસ્મા યસો કાકણ્ડકપુત્તો વેસાલિકે ઉપાસકે સઞ્ઞાપેત્વા અનુદૂતેન ભિક્ખુના સદ્ધિં આરામં અગમાસિ.
Evaṃ vutte vesālikā upāsakā āyasmantaṃ yasaṃ kākaṇḍakaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘ekova bhante, ayyo yaso kākaṇḍakaputto samaṇo sakyaputtiyo. Sabbevime assamaṇā asakyaputtiyā. Vasatu, bhante, ayyo yaso kākaṇḍakaputto vesāliyaṃ. Mayaṃ ayyassa yasassa kākaṇḍakaputtassa ussukkaṃ karissāma cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārāna’’nti. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vesālike upāsake saññāpetvā anudūtena bhikkhunā saddhiṃ ārāmaṃ agamāsi.
અથ ખો વેસાલિકા વજ્જિપુત્તકા ભિક્ખૂ અનુદૂતં ભિક્ખું પુચ્છિંસુ – ‘‘ખમાપિતાવુસો, યસેન કાકણ્ડકપુત્તેન વેસાલિકા ઉપાસકા’’તિ ? ‘‘ઉપાસકેહિ પાપિકં નો, આવુસો, કતં. એકોવ યસો કાકણ્ડકપુત્તો સમણો સક્યપુત્તિયો કતો. સબ્બેવ મયં અસ્સમણા અસક્યપુત્તિયા કતા’’તિ. અથ ખો વેસાલિકા વજ્જિપુત્તકા ભિક્ખૂ – ‘‘અયં, આવુસો, યસો કાકણ્ડકપુત્તો અમ્હેહિ અસમ્મતો ગિહીનં પકાસેસિ; હન્દસ્સ મયં ઉક્ખેપનીયકમ્મં કરોમા’’તિ. તે તસ્સ ઉક્ખેપનીયકમ્મં કત્તુકામા સન્નિપતિંસુ. અથ ખો આયસ્મા યસો કાકણ્ડકપુત્તો વેહાસં અબ્ભુગ્ગન્ત્વા કોસમ્બિયં પચ્ચુટ્ઠાસિ.
Atha kho vesālikā vajjiputtakā bhikkhū anudūtaṃ bhikkhuṃ pucchiṃsu – ‘‘khamāpitāvuso, yasena kākaṇḍakaputtena vesālikā upāsakā’’ti ? ‘‘Upāsakehi pāpikaṃ no, āvuso, kataṃ. Ekova yaso kākaṇḍakaputto samaṇo sakyaputtiyo kato. Sabbeva mayaṃ assamaṇā asakyaputtiyā katā’’ti. Atha kho vesālikā vajjiputtakā bhikkhū – ‘‘ayaṃ, āvuso, yaso kākaṇḍakaputto amhehi asammato gihīnaṃ pakāsesi; handassa mayaṃ ukkhepanīyakammaṃ karomā’’ti. Te tassa ukkhepanīyakammaṃ kattukāmā sannipatiṃsu. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vehāsaṃ abbhuggantvā kosambiyaṃ paccuṭṭhāsi.
૪૫૦. અથ ખો આયસ્મા યસો કાકણ્ડકપુત્તો પાવેય્યકાનઞ્ચ 15 અવન્તિદક્ખિણાપથકાનઞ્ચ ભિક્ખૂનં સન્તિકે દૂતં પાહેસિ – ‘‘આગચ્છન્તુ આયસ્મન્તા; ઇમં અધિકરણં આદિયિસ્સામ. પુરે અધમ્મો દિપ્પતિ, ધમ્મો પટિબાહિય્યતિ; અવિનયો દિપ્પતિ, વિનયો પટિબાહિય્યતિ; પુરે અધમ્મવાદિનો બલવન્તો હોન્તિ, ધમ્મવાદિનો દુબ્બલા હોન્તિ; અવિનયવાદિનો બલવન્તો હોન્તિ, વિનયવાદિનો દુબ્બલા હોન્તી’’તિ.
450. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto pāveyyakānañca 16 avantidakkhiṇāpathakānañca bhikkhūnaṃ santike dūtaṃ pāhesi – ‘‘āgacchantu āyasmantā; imaṃ adhikaraṇaṃ ādiyissāma. Pure adhammo dippati, dhammo paṭibāhiyyati; avinayo dippati, vinayo paṭibāhiyyati; pure adhammavādino balavanto honti, dhammavādino dubbalā honti; avinayavādino balavanto honti, vinayavādino dubbalā hontī’’ti.
તેન ખો પન સમયેન આયસ્મા સમ્ભૂતો સાણવાસી અહોગઙ્ગે પબ્બતે પટિવસતિ. અથ ખો આયસ્મા યસો કાકણ્ડકપુત્તો યેન અહોગઙ્ગો પબ્બતો, યેનાયસ્મા સમ્ભૂતો સાણવાસી તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં સમ્ભૂતં સાણવાસિં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો આયસ્મા યસો કાકણ્ડકપુત્તો આયસ્મન્તં સમ્ભૂતં સાણવાસિં એતદવોચ – ‘‘ઇમે, ભન્તે, વેસાલિકા વજ્જિપુત્તકા ભિક્ખૂ વેસાલિયં દસ વત્થૂનિ દીપેન્તિ – કપ્પતિ સિઙ્ગિલોણકપ્પો, કપ્પતિ દ્વઙ્ગુલકપ્પો, કપ્પતિ ગામન્તરકપ્પો, કપ્પતિ આવાસકપ્પો, કપ્પતિ અનુમતિકપ્પો, કપ્પતિ આચિણ્ણકપ્પો, કપ્પતિ અમથિતકપ્પો, કપ્પતિ જળોગિં પાતું, કપ્પતિ અદસકં નિસીદનં, કપ્પતિ જાતરૂપરજતન્તિ. હન્દ મયં, ભન્તે, ઇમં અધિકરણં આદિયિસ્સામ. પુરે અધમ્મો દિપ્પતિ, ધમ્મો પટિબાહિય્યતિ; અવિનયો દિપ્પતિ, વિનયો પટિબાહિય્યતિ; પુરે અધમ્મવાદિનો બલવન્તો હોન્તિ, ધમ્મવાદિનો દુબ્બલા હોન્તિ; અવિનયવાદિનો બલવન્તો હોન્તિ, વિનયવાદિનો દુબ્બલા હોન્તી’’તિ. ‘‘એવમાવુસો’’તિ ખો આયસ્મા સમ્ભૂતો સાણવાસી આયસ્મતો યસસ્સ કાકણ્ડકપુત્તસ્સ પચ્ચસ્સોસિ. અથ ખો સટ્ઠિમત્તા પાવેય્યકા ભિક્ખૂ – સબ્બે આરઞ્ઞિકા, સબ્બે પિણ્ડપાતિકા, સબ્બે પંસુકૂલિકા, સબ્બે તેચીવરિકા, સબ્બેવ અરહન્તો – અહોગઙ્ગે પબ્બતે સન્નિપતિંસુ. અટ્ઠાસીતિમત્તા અવન્તિદક્ખિણાપથકા ભિક્ખૂ – અપ્પેકચ્ચે આરઞ્ઞિકા, અપ્પેકચ્ચે પિણ્ડપાતિકા, અપ્પેકચ્ચે પંસુકૂલિકા, અપ્પેકચ્ચે તેચીવરિકા, સબ્બેવ અરહન્તો – અહોગઙ્ગે પબ્બતે સન્નિપતિંસુ. અથ ખો થેરાનં ભિક્ખૂનં મન્તયમાનાનં એતદહોસિ – ‘‘ઇદં ખો અધિકરણં કક્ખળઞ્ચ, વાળઞ્ચ; કં નુ ખો મયં પક્ખં લભેય્યામ, યેન મયં ઇમસ્મિં અધિકરણે બલવન્તતરા અસ્સામા’’તિ.
Tena kho pana samayena āyasmā sambhūto sāṇavāsī ahogaṅge pabbate paṭivasati. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto yena ahogaṅgo pabbato, yenāyasmā sambhūto sāṇavāsī tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sambhūtaṃ sāṇavāsiṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto āyasmantaṃ sambhūtaṃ sāṇavāsiṃ etadavoca – ‘‘ime, bhante, vesālikā vajjiputtakā bhikkhū vesāliyaṃ dasa vatthūni dīpenti – kappati siṅgiloṇakappo, kappati dvaṅgulakappo, kappati gāmantarakappo, kappati āvāsakappo, kappati anumatikappo, kappati āciṇṇakappo, kappati amathitakappo, kappati jaḷogiṃ pātuṃ, kappati adasakaṃ nisīdanaṃ, kappati jātarūparajatanti. Handa mayaṃ, bhante, imaṃ adhikaraṇaṃ ādiyissāma. Pure adhammo dippati, dhammo paṭibāhiyyati; avinayo dippati, vinayo paṭibāhiyyati; pure adhammavādino balavanto honti, dhammavādino dubbalā honti; avinayavādino balavanto honti, vinayavādino dubbalā hontī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā sambhūto sāṇavāsī āyasmato yasassa kākaṇḍakaputtassa paccassosi. Atha kho saṭṭhimattā pāveyyakā bhikkhū – sabbe āraññikā, sabbe piṇḍapātikā, sabbe paṃsukūlikā, sabbe tecīvarikā, sabbeva arahanto – ahogaṅge pabbate sannipatiṃsu. Aṭṭhāsītimattā avantidakkhiṇāpathakā bhikkhū – appekacce āraññikā, appekacce piṇḍapātikā, appekacce paṃsukūlikā, appekacce tecīvarikā, sabbeva arahanto – ahogaṅge pabbate sannipatiṃsu. Atha kho therānaṃ bhikkhūnaṃ mantayamānānaṃ etadahosi – ‘‘idaṃ kho adhikaraṇaṃ kakkhaḷañca, vāḷañca; kaṃ nu kho mayaṃ pakkhaṃ labheyyāma, yena mayaṃ imasmiṃ adhikaraṇe balavantatarā assāmā’’ti.
૪૫૧. તેન ખો પન સમયેન આયસ્મા રેવતો સોરેય્યે પટિવસતિ – બહુસ્સુતો આગતાગમો ધમ્મધરો વિનયધરો માતિકાધરો પણ્ડિતો વિયત્તો મેધાવી લજ્જી કુક્કુચ્ચકો સિક્ખાકામો. અથ ખો થેરાનં ભિક્ખૂનં એતદહોસિ – ‘‘અયં ખો આયસ્મા રેવતો સોરેય્યે પટિવસતિ – બહુસ્સુતો આગતાગમો ધમ્મધરો વિનયધરો માતિકાધરો પણ્ડિતો વિયત્તો મેધાવી લજ્જી કુક્કુચ્ચકો સિક્ખાકામો. સચે મયં આયસ્મન્તં રેવતં પક્ખં લભિસ્સામ, એવં મયં ઇમસ્મિં અધિકરણે બલવન્તતરા અસ્સામા’’તિ. અસ્સોસિ ખો આયસ્મા રેવતો – દિબ્બાય સોતધાતુયા વિસુદ્ધાય અતિક્કન્તમાનુસિકાય – થેરાનં ભિક્ખૂનં મન્તયમાનાનં. સુત્વાનસ્સ એતદહોસિ – ‘‘ઇદં ખો અધિકરણં કક્ખળઞ્ચ વાળઞ્ચ. ન ખો મેતં પતિરૂપં યોહં એવરૂપે અધિકરણે ઓસક્કેય્યં. ઇદાનિ ચ પન તે ભિક્ખૂ આગચ્છિસ્સન્તિ. સોહં તેહિ આકિણ્ણો ન ફાસુ ગમિસ્સામિ. યંનૂનાહં પટિકચ્ચેવ ગચ્છેય્ય’’ન્તિ. અથ ખો આયસ્મા રેવતો સોરેય્યા સઙ્કસ્સં અગમાસિ.
451. Tena kho pana samayena āyasmā revato soreyye paṭivasati – bahussuto āgatāgamo dhammadharo vinayadharo mātikādharo paṇḍito viyatto medhāvī lajjī kukkuccako sikkhākāmo. Atha kho therānaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘ayaṃ kho āyasmā revato soreyye paṭivasati – bahussuto āgatāgamo dhammadharo vinayadharo mātikādharo paṇḍito viyatto medhāvī lajjī kukkuccako sikkhākāmo. Sace mayaṃ āyasmantaṃ revataṃ pakkhaṃ labhissāma, evaṃ mayaṃ imasmiṃ adhikaraṇe balavantatarā assāmā’’ti. Assosi kho āyasmā revato – dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya – therānaṃ bhikkhūnaṃ mantayamānānaṃ. Sutvānassa etadahosi – ‘‘idaṃ kho adhikaraṇaṃ kakkhaḷañca vāḷañca. Na kho metaṃ patirūpaṃ yohaṃ evarūpe adhikaraṇe osakkeyyaṃ. Idāni ca pana te bhikkhū āgacchissanti. Sohaṃ tehi ākiṇṇo na phāsu gamissāmi. Yaṃnūnāhaṃ paṭikacceva gaccheyya’’nti. Atha kho āyasmā revato soreyyā saṅkassaṃ agamāsi.
અથ ખો થેરા ભિક્ખૂ સોરેય્યં ગન્ત્વા પુચ્છિંસુ – ‘‘કહં આયસ્મા રેવતો’’તિ? તે એવમાહંસુ – ‘‘એસાયસ્મા રેવતો સઙ્કસ્સં ગતો’’તિ. અથ ખો આયસ્મા રેવતો સઙ્કસ્સા કણ્ણકુજ્જં 17 અગમાસિ. અથ ખો થેરા ભિક્ખૂ સઙ્કસ્સં ગન્ત્વા પુચ્છિંસુ – ‘‘કહં આયસ્મા રેવતો’’તિ? તે એવમાહંસુ – ‘‘એસાયસ્મા રેવતો કણ્ણકુજ્જં ગતો’’તિ. અથ ખો આયસ્મા રેવતો કણ્ણકુજ્જા ઉદુમ્બરં અગમાસિ. અથ ખો થેરા ભિક્ખૂ કણ્ણકુજ્જં ગન્ત્વા પુચ્છિંસુ – ‘‘કહં આયસ્મા રેવતો’’તિ? તે એવમાહંસુ – ‘‘એસાયસ્મા રેવતો ઉદુમ્બરં ગતો’’તિ. અથ ખો આયસ્મા રેવતો ઉદુમ્બરા અગ્ગળપુરં અગમાસિ. અથ ખો થેરા ભિક્ખૂ ઉદુમ્બરં ગન્ત્વા પુચ્છિંસુ – ‘‘કહં આયસ્મા રેવતો’’તિ? તે એવમાહંસુ – ‘‘એસાયસ્મા રેવતો અગ્ગળપુરં ગતો’’તિ. અથ ખો આયસ્મા રેવતો અગ્ગળપુરા સહજાતિં 18 અગમાસિ. અથ ખો થેરા ભિક્ખૂ અગ્ગળપુરં ગન્ત્વા પુચ્છિંસુ – ‘‘કહં આયસ્મા રેવતો’’તિ? તે એવમાહંસુ – ‘‘એસાયસ્મા રેવતો સહજાતિં ગતો’’તિ. અથ ખો થેરા ભિક્ખૂ આયસ્મન્તં રેવતં સહજાતિયં સમ્ભાવેસું.
Atha kho therā bhikkhū soreyyaṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti? Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato saṅkassaṃ gato’’ti. Atha kho āyasmā revato saṅkassā kaṇṇakujjaṃ 19 agamāsi. Atha kho therā bhikkhū saṅkassaṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti? Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato kaṇṇakujjaṃ gato’’ti. Atha kho āyasmā revato kaṇṇakujjā udumbaraṃ agamāsi. Atha kho therā bhikkhū kaṇṇakujjaṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti? Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato udumbaraṃ gato’’ti. Atha kho āyasmā revato udumbarā aggaḷapuraṃ agamāsi. Atha kho therā bhikkhū udumbaraṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti? Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato aggaḷapuraṃ gato’’ti. Atha kho āyasmā revato aggaḷapurā sahajātiṃ 20 agamāsi. Atha kho therā bhikkhū aggaḷapuraṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti? Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato sahajātiṃ gato’’ti. Atha kho therā bhikkhū āyasmantaṃ revataṃ sahajātiyaṃ sambhāvesuṃ.
૪૫૨. અથ ખો આયસ્મા સમ્ભૂતો સાણવાસી આયસ્મન્તં યસં કાકણ્ડકપુત્તં એતદવોચ – ‘‘અયં, આવુસો, આયસ્મા રેવતો બહુસ્સુતો આગતાગમો ધમ્મધરો વિનયધરો માતિકાધરો પણ્ડિતો વિયત્તો મેધાવી લજ્જી કુક્કુચ્ચકો સિક્ખાકામો. સચે મયં આયસ્મન્તં રેવતં પઞ્હં પુચ્છિસ્સામ, પટિબલો આયસ્મા રેવતો એકેનેવ પઞ્હેન સકલમ્પિ રત્તિં વીતિનામેતું. ઇદાનિ ચ પનાયસ્મા રેવતો અન્તેવાસિકં 21 સરભાણકં ભિક્ખું અજ્ઝેસિસ્સતિ. સો ત્વં તસ્સ ભિક્ખુનો સરભઞ્ઞપરિયોસાને આયસ્મન્તં રેવતં ઉપસઙ્કમિત્વા ઇમાનિ દસ વત્થૂનિ પુચ્છેય્યાસી’’તિ. ‘‘એવં ભન્તે’’તિ ખો આયસ્મા યસો કાકણ્ડકપુત્તો આયસ્મતો સમ્ભૂતસ્સ સાણવાસિસ્સ પચ્ચસ્સોસિ. અથ ખો આયસ્મા રેવતો અન્તેવાસિકં સરભાણકં ભિક્ખું અજ્ઝેસિ. અથ ખો આયસ્મા યસો કાકણ્ડકપુત્તો તસ્સ ભિક્ખુનો સરભઞ્ઞપરિયોસાને યેનાયસ્મા રેવતો તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં રેવતં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો આયસ્મા યસો કાકણ્ડકપુત્તો આયસ્મન્તં રેવતં એતદવોચ – ‘‘કપ્પતિ, ભન્તે, સિઙ્ગિલોણકપ્પો’’તિ? ‘‘કો સો, આવુસો, સિઙ્ગિલોણકપ્પો’’તિ? ‘‘કપ્પતિ, ભન્તે, સિઙ્ગિના લોણં પરિહરિતું – યત્થ અલોણકં ભવિસ્સતિ તત્થ પરિભુઞ્જિસ્સામી’’તિ? ‘‘નાવુસો, કપ્પતી’’તિ. ‘‘કપ્પતિ, ભન્તે, દ્વઙ્ગુલકપ્પો’’તિ ? ‘‘કો સો, આવુસો, દ્વઙ્ગુલકપ્પો’’તિ? ‘‘કપ્પતિ, ભન્તે, દ્વઙ્ગુલાય છાયાય વીતિવત્તાય, વિકાલે ભોજનં ભુઞ્જિતુ’’ન્તિ? ‘‘નાવુસો, કપ્પતી’’તિ. ‘‘કપ્પતિ, ભન્તે, ગામન્તરકપ્પો’’તિ? ‘‘કો સો, આવુસો, ગામન્તરકપ્પો’’તિ? ‘‘કપ્પતિ, ભન્તે – ઇદાનિ ગામન્તરં ગમિસ્સામીતિ – ભુત્તાવિના પવારિતેન અનતિરિત્તં ભોજનં ભુઞ્જિતુ’’ન્તિ? ‘‘નાવુસો, કપ્પતી’’તિ. ‘‘કપ્પતિ, ભન્તે, આવાસકપ્પો’’તિ? ‘‘કો સો, આવુસો, આવાસકપ્પો’’તિ? ‘‘કપ્પતિ, ભન્તે, સમ્બહુલા આવાસા સમાનસીમા નાનુપોસથં કાતુ’’ન્તિ? ‘‘નાવુસો , કપ્પતી’’તિ. ‘‘કપ્પતિ , ભન્તે, અનુમતિકપ્પો’’તિ? ‘‘કો સો, આવુસો, અનુમતિકપ્પો’’તિ? ‘‘કપ્પતિ, ભન્તે, વગ્ગેન સઙ્ઘેન કમ્મં કાતું – આગતે ભિક્ખૂ અનુમાનેસ્સામા’’તિ 22? ‘‘નાવુસો, કપ્પતી’’તિ. ‘‘કપ્પતિ, ભન્તે, આચિણ્ણકપ્પો’’તિ? ‘‘કો સો, આવુસો, આચિણ્ણકપ્પો’’તિ? ‘‘કપ્પતિ, ભન્તે, ઇદં મે ઉપજ્ઝાયેન અજ્ઝાચિણ્ણં, ઇદં મે આચરિયેન અજ્ઝાચિણ્ણં, તં અજ્ઝાચરિતુ’’ન્તિ? ‘‘આચિણ્ણકપ્પો ખો, આવુસો, એકચ્ચો કપ્પતિ, એકચ્ચો ન કપ્પતી’’તિ. ‘‘કપ્પતિ, ભન્તે, અમથિતકપ્પો’’તિ? ‘‘કો સો, આવુસો, અમથિતકપ્પો’’તિ? ‘‘કપ્પતિ, ભન્તે, યં તં ખીરં ખીરભાવં વિજહિતં, અસમ્પત્તં દધિભાવં, તં ભુત્તાવિના પવારિતેન અનતિરિત્તં પાતુ’’ન્તિ? ‘‘નાવુસો, કપ્પતી’’તિ? ‘‘કપ્પતિ, ભન્તે, જળોગિં પાતુ’’ન્તિ? ‘‘કા સા, આવુસો, જળોગી’’તિ? ‘‘કપ્પતિ, ભન્તે, યા સા સુરા આસુતા, અસમ્પત્તા મજ્જભાવં, સા પાતુ’’ન્તિ? ‘‘નાવુસો, કપ્પતી’’તિ. ‘‘કપ્પતિ, ભન્તે, અદસકં નિસીદન’’ન્તિ? ‘‘નાવુસો, કપ્પતી’’તિ. ‘‘કપ્પતિ, ભન્તે, જાતરૂપરજત’’ન્તિ? ‘‘નાવુસો, કપ્પતી’’તિ. ‘‘ઇમે, ભન્તે, વેસાલિકા વજ્જિપુત્તકા ભિક્ખૂ વેસાલિયં ઇમાનિ દસ વત્થૂનિ દીપેન્તિ. હન્દ મયં, ભન્તે, ઇમં અધિકરણં આદિયિસ્સામ. પુરે અધમ્મો દિપ્પતિ, ધમ્મો પટિબાહિય્યતિ; અવિનયો દિપ્પતિ, વિનયો પટિબાહિય્યતિ; પુરે અધમ્મવાદિનો બલવન્તો હોન્તિ, ધમ્મવાદિનો દુબ્બલા હોન્તિ; અવિનયવાદિનો બલવન્તો હોન્તિ, વિનયવાદિનો દુબ્બલા હોન્તી’’તિ. ‘‘એવમાવુસો’’તિ ખો આયસ્મા રેવતો આયસ્મતો યસસ્સ કાકણ્ડકપુત્તસ્સ પચ્ચસ્સોસિ.
452. Atha kho āyasmā sambhūto sāṇavāsī āyasmantaṃ yasaṃ kākaṇḍakaputtaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, āvuso, āyasmā revato bahussuto āgatāgamo dhammadharo vinayadharo mātikādharo paṇḍito viyatto medhāvī lajjī kukkuccako sikkhākāmo. Sace mayaṃ āyasmantaṃ revataṃ pañhaṃ pucchissāma, paṭibalo āyasmā revato ekeneva pañhena sakalampi rattiṃ vītināmetuṃ. Idāni ca panāyasmā revato antevāsikaṃ 23 sarabhāṇakaṃ bhikkhuṃ ajjhesissati. So tvaṃ tassa bhikkhuno sarabhaññapariyosāne āyasmantaṃ revataṃ upasaṅkamitvā imāni dasa vatthūni puccheyyāsī’’ti. ‘‘Evaṃ bhante’’ti kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto āyasmato sambhūtassa sāṇavāsissa paccassosi. Atha kho āyasmā revato antevāsikaṃ sarabhāṇakaṃ bhikkhuṃ ajjhesi. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto tassa bhikkhuno sarabhaññapariyosāne yenāyasmā revato tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ revataṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto āyasmantaṃ revataṃ etadavoca – ‘‘kappati, bhante, siṅgiloṇakappo’’ti? ‘‘Ko so, āvuso, siṅgiloṇakappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante, siṅginā loṇaṃ pariharituṃ – yattha aloṇakaṃ bhavissati tattha paribhuñjissāmī’’ti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, dvaṅgulakappo’’ti ? ‘‘Ko so, āvuso, dvaṅgulakappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante, dvaṅgulāya chāyāya vītivattāya, vikāle bhojanaṃ bhuñjitu’’nti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, gāmantarakappo’’ti? ‘‘Ko so, āvuso, gāmantarakappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante – idāni gāmantaraṃ gamissāmīti – bhuttāvinā pavāritena anatirittaṃ bhojanaṃ bhuñjitu’’nti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, āvāsakappo’’ti? ‘‘Ko so, āvuso, āvāsakappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante, sambahulā āvāsā samānasīmā nānuposathaṃ kātu’’nti? ‘‘Nāvuso , kappatī’’ti. ‘‘Kappati , bhante, anumatikappo’’ti? ‘‘Ko so, āvuso, anumatikappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante, vaggena saṅghena kammaṃ kātuṃ – āgate bhikkhū anumānessāmā’’ti 24? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, āciṇṇakappo’’ti? ‘‘Ko so, āvuso, āciṇṇakappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante, idaṃ me upajjhāyena ajjhāciṇṇaṃ, idaṃ me ācariyena ajjhāciṇṇaṃ, taṃ ajjhācaritu’’nti? ‘‘Āciṇṇakappo kho, āvuso, ekacco kappati, ekacco na kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, amathitakappo’’ti? ‘‘Ko so, āvuso, amathitakappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante, yaṃ taṃ khīraṃ khīrabhāvaṃ vijahitaṃ, asampattaṃ dadhibhāvaṃ, taṃ bhuttāvinā pavāritena anatirittaṃ pātu’’nti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti? ‘‘Kappati, bhante, jaḷogiṃ pātu’’nti? ‘‘Kā sā, āvuso, jaḷogī’’ti? ‘‘Kappati, bhante, yā sā surā āsutā, asampattā majjabhāvaṃ, sā pātu’’nti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, adasakaṃ nisīdana’’nti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, jātarūparajata’’nti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Ime, bhante, vesālikā vajjiputtakā bhikkhū vesāliyaṃ imāni dasa vatthūni dīpenti. Handa mayaṃ, bhante, imaṃ adhikaraṇaṃ ādiyissāma. Pure adhammo dippati, dhammo paṭibāhiyyati; avinayo dippati, vinayo paṭibāhiyyati; pure adhammavādino balavanto honti, dhammavādino dubbalā honti; avinayavādino balavanto honti, vinayavādino dubbalā hontī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā revato āyasmato yasassa kākaṇḍakaputtassa paccassosi.
પઠમભાણવારો નિટ્ઠિતો.
Paṭhamabhāṇavāro niṭṭhito.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ચૂળવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / દસવત્થુકથા • Dasavatthukathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / દસવત્થુકથાવણ્ણના • Dasavatthukathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / દસવત્થુકથાવણ્ણના • Dasavatthukathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / દસવત્થુકથાવણ્ણના • Dasavatthukathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / દસવત્થુકથા • Dasavatthukathā