Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya

    ૪. પઠમદારુક્ખન્ધોપમસુત્તં

    4. Paṭhamadārukkhandhopamasuttaṃ

    ૨૪૧. એકં સમયં ભગવા કોસમ્બિયં વિહરતિ ગઙ્ગાય નદિયા તીરે. અદ્દસા ખો ભગવા મહન્તં દારુક્ખન્ધં ગઙ્ગાય નદિયા સોતેન વુય્હમાનં. દિસ્વાન ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘પસ્સથ નો તુમ્હે, ભિક્ખવે, અમું મહન્તં દારુક્ખન્ધં ગઙ્ગાય નદિયા સોતેન વુય્હમાન’’ન્તિ? ‘‘એવં, ભન્તે’’. ‘‘સચે સો, ભિક્ખવે, દારુક્ખન્ધો ન ઓરિમં તીરં ઉપગચ્છતિ, ન પારિમં તીરં ઉપગચ્છતિ, ન મજ્ઝે સંસીદિસ્સતિ, ન થલે ઉસ્સીદિસ્સતિ, ન મનુસ્સગ્ગાહો ગહેસ્સતિ, ન અમનુસ્સગ્ગાહો ગહેસ્સતિ, ન આવટ્ટગ્ગાહો ગહેસ્સતિ, ન અન્તોપૂતિ ભવિસ્સતિ; એવઞ્હિ સો, ભિક્ખવે, દારુક્ખન્ધો સમુદ્દનિન્નો ભવિસ્સતિ સમુદ્દપોણો સમુદ્દપબ્ભારો. તં કિસ્સ હેતુ? સમુદ્દનિન્નો, ભિક્ખવે, ગઙ્ગાય નદિયા સોતો સમુદ્દપોણો સમુદ્દપબ્ભારો.

    241. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosambiyaṃ viharati gaṅgāya nadiyā tīre. Addasā kho bhagavā mahantaṃ dārukkhandhaṃ gaṅgāya nadiyā sotena vuyhamānaṃ. Disvāna bhikkhū āmantesi – ‘‘passatha no tumhe, bhikkhave, amuṃ mahantaṃ dārukkhandhaṃ gaṅgāya nadiyā sotena vuyhamāna’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Sace so, bhikkhave, dārukkhandho na orimaṃ tīraṃ upagacchati, na pārimaṃ tīraṃ upagacchati, na majjhe saṃsīdissati, na thale ussīdissati, na manussaggāho gahessati, na amanussaggāho gahessati, na āvaṭṭaggāho gahessati, na antopūti bhavissati; evañhi so, bhikkhave, dārukkhandho samuddaninno bhavissati samuddapoṇo samuddapabbhāro. Taṃ kissa hetu? Samuddaninno, bhikkhave, gaṅgāya nadiyā soto samuddapoṇo samuddapabbhāro.

    ‘‘એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, સચે તુમ્હેપિ ન ઓરિમં તીરં ઉપગચ્છથ, ન પારિમં તીરં ઉપગચ્છથ; ન મજ્ઝે સંસીદિસ્સથ, ન થલે ઉસ્સીદિસ્સથ, ન મનુસ્સગ્ગાહો ગહેસ્સતિ, ન અમનુસ્સગ્ગાહો ગહેસ્સતિ, ન આવટ્ટગ્ગાહો ગહેસ્સતિ, ન અન્તોપૂતી ભવિસ્સથ; એવં તુમ્હે , ભિક્ખવે, નિબ્બાનનિન્ના ભવિસ્સથ નિબ્બાનપોણા નિબ્બાનપબ્ભારા. તં કિસ્સ હેતુ? નિબ્બાનનિન્ના, ભિક્ખવે, સમ્માદિટ્ઠિ નિબ્બાનપોણા નિબ્બાનપબ્ભારા’’તિ. એવં વુત્તે, અઞ્ઞતરો ભિક્ખુ ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘કિં નુ ખો, ભન્તે, ઓરિમં તીરં, કિં પારિમં તીરં, કો મજ્ઝે સંસાદો 1, કો થલે ઉસ્સાદો, કો મનુસ્સગ્ગાહો, કો અમનુસ્સગ્ગાહો, કો આવટ્ટગ્ગાહો, કો અન્તોપૂતિભાવો’’તિ?

    ‘‘Evameva kho, bhikkhave, sace tumhepi na orimaṃ tīraṃ upagacchatha, na pārimaṃ tīraṃ upagacchatha; na majjhe saṃsīdissatha, na thale ussīdissatha, na manussaggāho gahessati, na amanussaggāho gahessati, na āvaṭṭaggāho gahessati, na antopūtī bhavissatha; evaṃ tumhe , bhikkhave, nibbānaninnā bhavissatha nibbānapoṇā nibbānapabbhārā. Taṃ kissa hetu? Nibbānaninnā, bhikkhave, sammādiṭṭhi nibbānapoṇā nibbānapabbhārā’’ti. Evaṃ vutte, aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho, bhante, orimaṃ tīraṃ, kiṃ pārimaṃ tīraṃ, ko majjhe saṃsādo 2, ko thale ussādo, ko manussaggāho, ko amanussaggāho, ko āvaṭṭaggāho, ko antopūtibhāvo’’ti?

    ‘‘‘ઓરિમં તીર’ન્તિ ખો, ભિક્ખુ, છન્નેતં અજ્ઝત્તિકાનં આયતનાનં અધિવચનં. ‘પારિમં તીર’ન્તિ ખો , ભિક્ખુ, છન્નેતં બાહિરાનં આયતનાનં અધિવચનં. ‘મજ્ઝે સંસાદો’તિ ખો, ભિક્ખુ, નન્દીરાગસ્સેતં અધિવચનં. ‘થલે ઉસ્સાદો’તિ ખો, ભિક્ખુ, અસ્મિમાનસ્સેતં અધિવચનં.

    ‘‘‘Orimaṃ tīra’nti kho, bhikkhu, channetaṃ ajjhattikānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ. ‘Pārimaṃ tīra’nti kho , bhikkhu, channetaṃ bāhirānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ. ‘Majjhe saṃsādo’ti kho, bhikkhu, nandīrāgassetaṃ adhivacanaṃ. ‘Thale ussādo’ti kho, bhikkhu, asmimānassetaṃ adhivacanaṃ.

    ‘‘કતમો ચ, ભિક્ખુ, મનુસ્સગ્ગાહો? ઇધ, ભિક્ખુ, ગિહીહિ સંસટ્ઠો 3 વિહરતિ, સહનન્દી સહસોકી, સુખિતેસુ સુખિતો, દુક્ખિતેસુ દુક્ખિતો, ઉપ્પન્નેસુ કિચ્ચકરણીયેસુ અત્તના તેસુ યોગં આપજ્જતિ. અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખુ, મનુસ્સગ્ગાહો.

    ‘‘Katamo ca, bhikkhu, manussaggāho? Idha, bhikkhu, gihīhi saṃsaṭṭho 4 viharati, sahanandī sahasokī, sukhitesu sukhito, dukkhitesu dukkhito, uppannesu kiccakaraṇīyesu attanā tesu yogaṃ āpajjati. Ayaṃ vuccati, bhikkhu, manussaggāho.

    ‘‘કતમો ચ, ભિક્ખુ, અમનુસ્સગ્ગાહો? ઇધ, ભિક્ખુ, એકચ્ચો અઞ્ઞતરં દેવનિકાયં પણિધાય બ્રહ્મચરિયં ચરતિ – ‘ઇમિનાહં સીલેન વા વતેન વા તપેન વા બ્રહ્મચરિયેન વા દેવો વા ભવિસ્સામિ દેવઞ્ઞતરો વા’તિ. અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખુ, અમનુસ્સગ્ગાહો. ‘આવટ્ટગ્ગાહો’તિ ખો, ભિક્ખુ, પઞ્ચન્નેતં કામગુણાનં અધિવચનં.

    ‘‘Katamo ca, bhikkhu, amanussaggāho? Idha, bhikkhu, ekacco aññataraṃ devanikāyaṃ paṇidhāya brahmacariyaṃ carati – ‘imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vā’ti. Ayaṃ vuccati, bhikkhu, amanussaggāho. ‘Āvaṭṭaggāho’ti kho, bhikkhu, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ.

    ‘‘કતમો ચ, ભિક્ખુ, અન્તોપૂતિભાવો? ઇધ, ભિક્ખુ, એકચ્ચો દુસ્સીલો હોતિ પાપધમ્મો અસુચિસઙ્કસ્સરસમાચારો પટિચ્છન્નકમ્મન્તો અસ્સમણો સમણપટિઞ્ઞો અબ્રહ્મચારી બ્રહ્મચારિપટિઞ્ઞો અન્તોપૂતિ અવસ્સુતો કસમ્બુજાતો. અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખુ, ‘અન્તોપૂતિભાવો’’’તિ.

    ‘‘Katamo ca, bhikkhu, antopūtibhāvo? Idha, bhikkhu, ekacco dussīlo hoti pāpadhammo asucisaṅkassarasamācāro paṭicchannakammanto assamaṇo samaṇapaṭiñño abrahmacārī brahmacāripaṭiñño antopūti avassuto kasambujāto. Ayaṃ vuccati, bhikkhu, ‘antopūtibhāvo’’’ti.

    તેન ખો પન સમયેન નન્દો ગોપાલકો ભગવતો અવિદૂરે ઠિતો હોતિ. અથ ખો નન્દો ગોપાલકો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અહં ખો, ભન્તે, ન ઓરિમં તીરં ઉપગચ્છામિ, ન પારિમં તીરં ઉપગચ્છામિ, ન મજ્ઝે સંસીદિસ્સામિ, ન થલે ઉસ્સીદિસ્સામિ, ન મં મનુસ્સગ્ગાહો ગહેસ્સતિ, ન અમનુસ્સગ્ગાહો ગહેસ્સતિ, ન આવટ્ટગ્ગાહો ગહેસ્સતિ, ન અન્તોપૂતિ ભવિસ્સામિ. લભેય્યાહં, ભન્તે, ભગવતો સન્તિકે પબ્બજ્જં, લભેય્યં ઉપસમ્પદ’’ન્તિ. ‘‘તેન હિ ત્વં, નન્દ, સામિકાનં ગાવો નિય્યાતેહી’’તિ 5. ‘‘ગમિસ્સન્તિ, ભન્તે, ગાવો વચ્છગિદ્ધિનિયો’’તિ. ‘‘નિય્યાતેહેવ ત્વં, નન્દ, સામિકાનં ગાવો’’તિ. અથ ખો નન્દો ગોપાલકો સામિકાનં ગાવો નિય્યાતેત્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘નિય્યાતિતા 6, ભન્તે, સામિકાનં ગાવો. લભેય્યાહં, ભન્તે, ભગવતો સન્તિકે પબ્બજ્જં, લભેય્યં ઉપસમ્પદ’’ન્તિ. અલત્થ ખો નન્દો ગોપાલકો ભગવતો સન્તિકે પબ્બજ્જં, અલત્થ ઉપસમ્પદં. અચિરૂપસમ્પન્નો ચ પનાયસ્મા નન્દો એકો વૂપકટ્ઠો…પે॰… અઞ્ઞતરો ચ પનાયસ્મા નન્દો અરહતં અહોસીતિ. ચતુત્થં.

    Tena kho pana samayena nando gopālako bhagavato avidūre ṭhito hoti. Atha kho nando gopālako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhante, na orimaṃ tīraṃ upagacchāmi, na pārimaṃ tīraṃ upagacchāmi, na majjhe saṃsīdissāmi, na thale ussīdissāmi, na maṃ manussaggāho gahessati, na amanussaggāho gahessati, na āvaṭṭaggāho gahessati, na antopūti bhavissāmi. Labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti. ‘‘Tena hi tvaṃ, nanda, sāmikānaṃ gāvo niyyātehī’’ti 7. ‘‘Gamissanti, bhante, gāvo vacchagiddhiniyo’’ti. ‘‘Niyyāteheva tvaṃ, nanda, sāmikānaṃ gāvo’’ti. Atha kho nando gopālako sāmikānaṃ gāvo niyyātetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘niyyātitā 8, bhante, sāmikānaṃ gāvo. Labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti. Alattha kho nando gopālako bhagavato santike pabbajjaṃ, alattha upasampadaṃ. Acirūpasampanno ca panāyasmā nando eko vūpakaṭṭho…pe… aññataro ca panāyasmā nando arahataṃ ahosīti. Catutthaṃ.







    Footnotes:
    1. સંસીદો (ક॰), સંસીદિતો (સ્યા॰ કં॰)
    2. saṃsīdo (ka.), saṃsīdito (syā. kaṃ.)
    3. ગિહિસંસટ્ઠો (ક॰)
    4. gihisaṃsaṭṭho (ka.)
    5. નીય્યાદેહીતિ (સી॰), નિય્યાદેહીતિ (સ્યા॰ કં॰ પી॰)
    6. નિય્યાતા (સ્યા॰ કં॰ ક॰ સી॰ અટ્ઠ॰)
    7. nīyyādehīti (sī.), niyyādehīti (syā. kaṃ. pī.)
    8. niyyātā (syā. kaṃ. ka. sī. aṭṭha.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૪. પઠમદારુક્ખન્ધોપમસુત્તવણ્ણના • 4. Paṭhamadārukkhandhopamasuttavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૪. પઠમદારુક્ખન્ધોપમસુત્તવણ્ણના • 4. Paṭhamadārukkhandhopamasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact