Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
૨. દેવપુત્તસંયુત્તં
2. Devaputtasaṃyuttaṃ
૧. પઠમવગ્ગો
1. Paṭhamavaggo
૧. પઠમકસ્સપસુત્તવણ્ણના
1. Paṭhamakassapasuttavaṇṇanā
૮૨. દેવપુત્તસંયુત્તસ્સ પઠમે દેવપુત્તોતિ દેવાનઞ્હિ અઙ્કે નિબ્બત્તા પુરિસા દેવપુત્તા નામ, ઇત્થિયો દેવધીતરો નામ હોન્તિ. નામવસેન અપાકટાવ ‘‘અઞ્ઞતરા દેવતા’’તિ વુચ્ચતિ, પાકટો ‘‘ઇત્થન્નામો દેવપુત્તો’’તિ. તસ્મા હેટ્ઠા ‘‘અઞ્ઞતરા દેવતા’’તિ વત્વા ઇધ ‘‘દેવપુત્તો’’તિ વુત્તં. અનુસાસન્તિ અનુસિટ્ઠિં. અયં કિર દેવપુત્તો ભગવતા સમ્બોધિતો સત્તમે વસ્સે યમકપાટિહારિયં કત્વા તિદસપુરે વસ્સં ઉપગમ્મ અભિધમ્મં દેસેન્તેન ઝાનવિભઙ્ગે – ‘‘ભિક્ખૂતિ સમઞ્ઞાય ભિક્ખુ, પટિઞ્ઞાય ભિક્ખૂ’’તિ (વિભ॰ ૫૧૦). એવં ભિક્ખુનિદ્દેસં કથિયમાનં અસ્સોસિ. ‘‘એવં વિતક્કેથ, મા એવં વિતક્કયિત્થ, એવં મનસિકરોથ, મા એવં મનસાકત્થ. ઇદં પજહથ, ઇદં ઉપસમ્પજ્જ વિહરથા’’તિ (પારા॰ ૧૯). એવરૂપં પન ભિક્ખુઓવાદં ભિક્ખુઅનુસાસનં ન અસ્સોસિ. સો તં સન્ધાય – ‘‘ભિક્ખું ભગવા પકાસેસિ, નો ચ ભિક્ખુનો અનુસાસ’’ન્તિ આહ.
82. Devaputtasaṃyuttassa paṭhame devaputtoti devānañhi aṅke nibbattā purisā devaputtā nāma, itthiyo devadhītaro nāma honti. Nāmavasena apākaṭāva ‘‘aññatarā devatā’’ti vuccati, pākaṭo ‘‘itthannāmo devaputto’’ti. Tasmā heṭṭhā ‘‘aññatarā devatā’’ti vatvā idha ‘‘devaputto’’ti vuttaṃ. Anusāsanti anusiṭṭhiṃ. Ayaṃ kira devaputto bhagavatā sambodhito sattame vasse yamakapāṭihāriyaṃ katvā tidasapure vassaṃ upagamma abhidhammaṃ desentena jhānavibhaṅge – ‘‘bhikkhūti samaññāya bhikkhu, paṭiññāya bhikkhū’’ti (vibha. 510). Evaṃ bhikkhuniddesaṃ kathiyamānaṃ assosi. ‘‘Evaṃ vitakketha, mā evaṃ vitakkayittha, evaṃ manasikarotha, mā evaṃ manasākattha. Idaṃ pajahatha, idaṃ upasampajja viharathā’’ti (pārā. 19). Evarūpaṃ pana bhikkhuovādaṃ bhikkhuanusāsanaṃ na assosi. So taṃ sandhāya – ‘‘bhikkhuṃ bhagavā pakāsesi, no ca bhikkhuno anusāsa’’nti āha.
તેન હીતિ યસ્મા મયા ભિક્ખુનો અનુસિટ્ઠિ ન પકાસિતાતિ વદસિ, તસ્મા. તઞ્ઞેવેત્થ પટિભાતૂતિ તુય્હેવેસા અનુસિટ્ઠિપકાસના ઉપટ્ઠાતૂતિ. યો હિ પઞ્હં કથેતુકામો હોતિ, ન ચ સક્કોતિ સબ્બઞ્ઞુતઞ્ઞાણેન સદ્ધિં સંસન્દિત્વા કથેતું. યો વા ન કથેતુકામો હોતિ, સક્કોતિ પન કથેતું. યો વા નેવ કથેતુકામો હોતિ, કથેતું ન ચ સક્કોતિ. સબ્બેસમ્પિ તેસં ભગવા પઞ્હં ભારં ન કરોતિ. અયં પન દેવપુત્તો કથેતુકામો ચેવ, સક્કોતિ ચ કથેતું. તસ્મા તસ્સેવ ભારં કરોન્તો ભગવા એવમાહ. સોપિ પઞ્હં કથેસિ.
Tena hīti yasmā mayā bhikkhuno anusiṭṭhi na pakāsitāti vadasi, tasmā. Taññevettha paṭibhātūti tuyhevesā anusiṭṭhipakāsanā upaṭṭhātūti. Yo hi pañhaṃ kathetukāmo hoti, na ca sakkoti sabbaññutaññāṇena saddhiṃ saṃsanditvā kathetuṃ. Yo vā na kathetukāmo hoti, sakkoti pana kathetuṃ. Yo vā neva kathetukāmo hoti, kathetuṃ na ca sakkoti. Sabbesampi tesaṃ bhagavā pañhaṃ bhāraṃ na karoti. Ayaṃ pana devaputto kathetukāmo ceva, sakkoti ca kathetuṃ. Tasmā tasseva bhāraṃ karonto bhagavā evamāha. Sopi pañhaṃ kathesi.
તત્થ સુભાસિતસ્સ સિક્ખેથાતિ સુભાસિતં સિક્ખેય્ય, ચતુસચ્ચનિસ્સિતં દસકથાવત્થુનિસ્સિતં સત્તતિંસબોધિપક્ખિયનિસ્સિતં ચતુબ્બિધં વચીસુચરિતમેવ સિક્ખેય્ય. સમણૂપાસનસ્સ ચાતિ સમણેહિ ઉપાસિતબ્બં સમણૂપાસનં નામ અટ્ઠતિંસભેદં કમ્મટ્ઠાનં, તમ્પિ સિક્ખેય્ય ભાવેય્યાતિ અત્થો. બહુસ્સુતાનં વા ભિક્ખૂનં ઉપાસનમ્પિ સમણૂપાસનં. તમ્પિ ‘કિં, ભન્તે, કુસલ’’ન્તિઆદિના પઞ્હપુચ્છનેન પઞ્ઞાવુદ્ધત્થં સિક્ખેય્ય. ચિત્તવૂપસમસ્સ ચાતિ અટ્ઠસમાપત્તિવસેન ચિત્તવૂપસમં સિક્ખેય્ય. ઇતિ દેવપુત્તેન તિસ્સો સિક્ખા કથિતા હોન્તિ. પુરિમપદેન હિ અધિસીલસિક્ખા કથિતા, દુતિયપદેન અધિપઞ્ઞાસિક્ખા, ચિત્તવૂપસમેન અધિચિત્તસિક્ખાતિ એવં ઇમાય ગાથાય સકલમ્પિ સાસનં પકાસિતમેવ હોતિ. પઠમં.
Tattha subhāsitassa sikkhethāti subhāsitaṃ sikkheyya, catusaccanissitaṃ dasakathāvatthunissitaṃ sattatiṃsabodhipakkhiyanissitaṃ catubbidhaṃ vacīsucaritameva sikkheyya. Samaṇūpāsanassa cāti samaṇehi upāsitabbaṃ samaṇūpāsanaṃ nāma aṭṭhatiṃsabhedaṃ kammaṭṭhānaṃ, tampi sikkheyya bhāveyyāti attho. Bahussutānaṃ vā bhikkhūnaṃ upāsanampi samaṇūpāsanaṃ. Tampi ‘kiṃ, bhante, kusala’’ntiādinā pañhapucchanena paññāvuddhatthaṃ sikkheyya. Cittavūpasamassa cāti aṭṭhasamāpattivasena cittavūpasamaṃ sikkheyya. Iti devaputtena tisso sikkhā kathitā honti. Purimapadena hi adhisīlasikkhā kathitā, dutiyapadena adhipaññāsikkhā, cittavūpasamena adhicittasikkhāti evaṃ imāya gāthāya sakalampi sāsanaṃ pakāsitameva hoti. Paṭhamaṃ.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૧. પઠમકસ્સપસુત્તં • 1. Paṭhamakassapasuttaṃ
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૧. પઠમકસ્સપસુત્તવણ્ણના • 1. Paṭhamakassapasuttavaṇṇanā