| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૩. સરણાનિવગ્ગો
3. Saraṇānivaggo
૧. પઠમમહાનામસુત્તં
1. Paṭhamamahānāmasuttaṃ
૧૦૧૭. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા સક્કેસુ વિહરતિ કપિલવત્થુસ્મિં નિગ્રોધારામે. અથ ખો મહાનામો સક્કો યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો મહાનામો સક્કો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘ઇદં, ભન્તે, કપિલવત્થુ ઇદ્ધઞ્ચેવ ફીતઞ્ચ બાહુજઞ્ઞં આકિણ્ણમનુસ્સં સમ્બાધબ્યૂહં. સો ખ્વાહં, ભન્તે, ભગવન્તં વા પયિરુપાસિત્વા મનોભાવનીયે વા ભિક્ખૂ સાયન્હસમયં કપિલવત્થું પવિસન્તો; ભન્તેનપિ 1 હત્થિના સમાગચ્છામિ ; ભન્તેનપિ અસ્સેન સમાગચ્છામિ; ભન્તેનપિ રથેન સમાગચ્છામિ; ભન્તેનપિ સકટેન સમાગચ્છામિ; ભન્તેનપિ પુરિસેન સમાગચ્છામિ. તસ્સ મય્હં, ભન્તે, તસ્મિં સમયે મુસ્સતેવ 2 ભગવન્તં આરબ્ભ સતિ, મુસ્સતિ 3 ધમ્મં આરબ્ભ સતિ, મુસ્સતિ સઙ્ઘં આરબ્ભ સતિ. તસ્સ મય્હં, ભન્તે, એવં હોતિ – ‘ઇમમ્હિ ચાહં સમયે કાલં કરેય્યં, કા મય્હં ગતિ, કો અભિસમ્પરાયો’’’તિ?
1017. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme. Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ, bhante, kapilavatthu iddhañceva phītañca bāhujaññaṃ ākiṇṇamanussaṃ sambādhabyūhaṃ. So khvāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ vā payirupāsitvā manobhāvanīye vā bhikkhū sāyanhasamayaṃ kapilavatthuṃ pavisanto; bhantenapi 4 hatthinā samāgacchāmi ; bhantenapi assena samāgacchāmi; bhantenapi rathena samāgacchāmi; bhantenapi sakaṭena samāgacchāmi; bhantenapi purisena samāgacchāmi. Tassa mayhaṃ, bhante, tasmiṃ samaye mussateva 5 bhagavantaṃ ārabbha sati, mussati 6 dhammaṃ ārabbha sati, mussati saṅghaṃ ārabbha sati. Tassa mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘imamhi cāhaṃ samaye kālaṃ kareyyaṃ, kā mayhaṃ gati, ko abhisamparāyo’’’ti?
‘‘મા ભાયિ, મહાનામ, મા ભાયિ, મહાનામ! અપાપકં તે મરણં ભવિસ્સતિ અપાપિકા કાલંકિરિયા 7. યસ્સ કસ્સચિ, મહાનામ, દીઘરત્તં સદ્ધાપરિભાવિતં ચિત્તં સીલપરિભાવિતં ચિત્તં સુતપરિભાવિતં ચિત્તં ચાગપરિભાવિતં ચિત્તં પઞ્ઞાપરિભાવિતં ચિત્તં, તસ્સ યો હિ ખ્વાયં કાયો રૂપી ચાતુમહાભૂતિકો 8 માતાપેત્તિકસમ્ભવો ઓદનકુમ્માસૂપચયો અનિચ્ચુચ્છાદનપરિમદ્દનભેદનવિદ્ધંસનધમ્મો. તં ઇધેવ કાકા વા ખાદન્તિ ગિજ્ઝા વા ખાદન્તિ કુલલા વા ખાદન્તિ સુનખા વા ખાદન્તિ સિઙ્ગાલા 9 વા ખાદન્તિ વિવિધા વા પાણકજાતા ખાદન્તિ; યઞ્ચ ખ્વસ્સ ચિત્તં દીઘરત્તં સદ્ધાપરિભાવિતં…પે॰… પઞ્ઞાપરિભાવિતં તં ઉદ્ધગામિ હોતિ વિસેસગામિ.
‘‘Mā bhāyi, mahānāma, mā bhāyi, mahānāma! Apāpakaṃ te maraṇaṃ bhavissati apāpikā kālaṃkiriyā 10. Yassa kassaci, mahānāma, dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ cittaṃ sīlaparibhāvitaṃ cittaṃ sutaparibhāvitaṃ cittaṃ cāgaparibhāvitaṃ cittaṃ paññāparibhāvitaṃ cittaṃ, tassa yo hi khvāyaṃ kāyo rūpī cātumahābhūtiko 11 mātāpettikasambhavo odanakummāsūpacayo aniccucchādanaparimaddanabhedanaviddhaṃsanadhammo. Taṃ idheva kākā vā khādanti gijjhā vā khādanti kulalā vā khādanti sunakhā vā khādanti siṅgālā 12 vā khādanti vividhā vā pāṇakajātā khādanti; yañca khvassa cittaṃ dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ…pe… paññāparibhāvitaṃ taṃ uddhagāmi hoti visesagāmi.
‘‘સેય્યથાપિ, મહાનામ, પુરિસો સપ્પિકુમ્ભં વા તેલકુમ્ભં વા ગમ્ભીરં ઉદકરહદં ઓગાહિત્વા ભિન્દેય્ય. તત્ર યા અસ્સ સક્ખરા વા કઠલા 13 વા સા અધોગામી અસ્સ, યઞ્ચ ખ્વસ્સ તત્ર સપ્પિ વા તેલં વા તં ઉદ્ધગામિ અસ્સ વિસેસગામિ. એવમેવ ખો, મહાનામ, યસ્સ કસ્સચિ દીઘરત્તં સદ્ધાપરિભાવિતં ચિત્તં…પે॰… પઞ્ઞાપરિભાવિતં ચિત્તં તસ્સ યો હિ ખ્વાયં કાયો રૂપી ચાતુમહાભૂતિકો માતાપેત્તિકસમ્ભવો ઓદનકુમ્માસૂપચયો અનિચ્ચુચ્છાદનપરિમદ્દનભેદનવિદ્ધંસનધમ્મો તં ઇધેવ કાકા વા ખાદન્તિ ગિજ્ઝા વા ખાદન્તિ કુલલા વા ખાદન્તિ સુનખા વા ખાદન્તિ સિઙ્ગાલા વા ખાદન્તિ વિવિધા વા પાણકજાતા ખાદન્તિ; યઞ્ચ ખ્વસ્સ ચિત્તં દીઘરત્તં સદ્ધાપરિભાવિતં…પે॰… પઞ્ઞાપરિભાવિતં તં ઉદ્ધગામિ હોતિ વિસેસગામિ. તુય્હં ખો પન, મહાનામ, દીઘરત્તં સદ્ધાપરિભાવિતં ચિત્તં…પે॰… પઞ્ઞાપરિભાવિતં ચિત્તં . મા ભાયિ, મહાનામ , મા ભાયિ, મહાનામ! અપાપકં તે મરણં ભવિસ્સતિ, અપાપિકા કાલંકિરિયા’’તિ. પઠમં.
‘‘Seyyathāpi, mahānāma, puriso sappikumbhaṃ vā telakumbhaṃ vā gambhīraṃ udakarahadaṃ ogāhitvā bhindeyya. Tatra yā assa sakkharā vā kaṭhalā 14 vā sā adhogāmī assa, yañca khvassa tatra sappi vā telaṃ vā taṃ uddhagāmi assa visesagāmi. Evameva kho, mahānāma, yassa kassaci dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ cittaṃ…pe… paññāparibhāvitaṃ cittaṃ tassa yo hi khvāyaṃ kāyo rūpī cātumahābhūtiko mātāpettikasambhavo odanakummāsūpacayo aniccucchādanaparimaddanabhedanaviddhaṃsanadhammo taṃ idheva kākā vā khādanti gijjhā vā khādanti kulalā vā khādanti sunakhā vā khādanti siṅgālā vā khādanti vividhā vā pāṇakajātā khādanti; yañca khvassa cittaṃ dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ…pe… paññāparibhāvitaṃ taṃ uddhagāmi hoti visesagāmi. Tuyhaṃ kho pana, mahānāma, dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ cittaṃ…pe… paññāparibhāvitaṃ cittaṃ . Mā bhāyi, mahānāma , mā bhāyi, mahānāma! Apāpakaṃ te maraṇaṃ bhavissati, apāpikā kālaṃkiriyā’’ti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૧-૨. પઠમમહાનામસુત્તાદિવણ્ણના • 1-2. Paṭhamamahānāmasuttādivaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૧-૨. પઠમમહાનામસુત્તાદિવણ્ણના • 1-2. Paṭhamamahānāmasuttādivaṇṇanā
