Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā |
પાતિમોક્ખુદ્દેસકથાવણ્ણના
Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā
૧૫૦. માતિકાટ્ઠકથાયં (કઙ્ખા॰ અટ્ઠ॰ નિદાનવણ્ણના) ‘‘સુણાતુ મે, ભન્તે, સઙ્ઘો…પે॰… આવિકતા હિસ્સ ફાસુ હોતિ, તત્થાયસ્મન્તે પુચ્છામિ…પે॰… તસ્મા તુણ્હી. એવમેતં ધારયામી’તિ વત્વા ‘ઉદ્દિટ્ઠં ખો આયસ્મન્તો નિદાન’ન્તિઆદિના નયેન અવસેસે સુતેન સાવિતે ઉદ્દિટ્ઠો હોતી’’તિ વુત્તત્તા ‘‘એવમેતં ધારયામીતિ સુતા ખો પનાયસ્મન્તેહી’’તિ એત્થ ‘‘ધારયામી’’તિ વત્વા ‘‘ઉદ્દિટ્ઠં ખો આયસ્મન્તો નિદાન’’ન્તિ વચનં સંખિત્તન્તિ ગહેતબ્બં, તેનેવ ખુદ્દકપેય્યાલવસેન લિખિતં. એવં માતિકાટ્ઠકથાયમ્પિ ‘‘આવિકતા હિસ્સ ફાસુ હોતિ, તત્થાયસ્મન્તે’’તિ એત્થાપિ ‘‘ઉદ્દિટ્ઠં ખો આયસ્મન્તો નિદાન’’ન્તિ વચનં સંખિત્તન્તિ ગહેતબ્બન્તિ એકે. કેચિ ‘‘અવિવદમાનેહિ સિક્ખિતબ્બ’ન્તિ વુત્તે નિદાનુદ્દેસો નિટ્ઠિતો નામ હોતિ, તસ્મા અનાવિકરોન્તો આપત્તિં આપજ્જતી’’તિ વદન્તિ, તં ન યુત્તં. કસ્મા? ‘‘નિદાનં ઉદ્દિસિત્વા’’તિ નિટ્ઠાનવચનેન હિ નિદાનસ્સ નિટ્ઠિતભાવો વુત્તો, નિદાનાવસાને ચ આપત્તિ વુત્તાતિ. ‘‘સરભઞ્ઞં નામ સરેન ભણન’’ન્તિ લિખિતં. સજ્ઝાયં અધિટ્ઠહિત્વાતિ ‘‘સજ્ઝાયં કરોમી’’તિ ચિત્તં ઉપ્પાદેત્વા. ‘‘આપુચ્છામીતિ વુત્તમત્તેન કથેતું વટ્ટતી’’તિ વદન્તિ. તં તુણ્હીભાવે યુજ્જતિ. ‘‘અથાપિ લાભાદિના અભિભૂતો વારેતિ, તં ન પમાણ’’ન્તિ વદન્તિ. એસેવ નયોતિ કથેન્તો યદિ વિચ્છિન્દતિ, પુન આપુચ્છિતબ્બન્તિ.
150.Mātikāṭṭhakathāyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā) ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho…pe… āvikatā hissa phāsu hoti, tatthāyasmante pucchāmi…pe… tasmā tuṇhī. Evametaṃ dhārayāmī’ti vatvā ‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidāna’ntiādinā nayena avasese sutena sāvite uddiṭṭho hotī’’ti vuttattā ‘‘evametaṃ dhārayāmīti sutā kho panāyasmantehī’’ti ettha ‘‘dhārayāmī’’ti vatvā ‘‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidāna’’nti vacanaṃ saṃkhittanti gahetabbaṃ, teneva khuddakapeyyālavasena likhitaṃ. Evaṃ mātikāṭṭhakathāyampi ‘‘āvikatā hissa phāsu hoti, tatthāyasmante’’ti etthāpi ‘‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidāna’’nti vacanaṃ saṃkhittanti gahetabbanti eke. Keci ‘‘avivadamānehi sikkhitabba’nti vutte nidānuddeso niṭṭhito nāma hoti, tasmā anāvikaronto āpattiṃ āpajjatī’’ti vadanti, taṃ na yuttaṃ. Kasmā? ‘‘Nidānaṃ uddisitvā’’ti niṭṭhānavacanena hi nidānassa niṭṭhitabhāvo vutto, nidānāvasāne ca āpatti vuttāti. ‘‘Sarabhaññaṃ nāma sarena bhaṇana’’nti likhitaṃ. Sajjhāyaṃ adhiṭṭhahitvāti ‘‘sajjhāyaṃ karomī’’ti cittaṃ uppādetvā. ‘‘Āpucchāmīti vuttamattena kathetuṃ vaṭṭatī’’ti vadanti. Taṃ tuṇhībhāve yujjati. ‘‘Athāpi lābhādinā abhibhūto vāreti, taṃ na pamāṇa’’nti vadanti. Eseva nayoti kathento yadi vicchindati, puna āpucchitabbanti.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi / ૭૮. સંખિત્તેન પાતિમોક્ખુદ્દેસાદિ • 78. Saṃkhittena pātimokkhuddesādi
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / પાતિમોક્ખુદ્દેસકથા • Pātimokkhuddesakathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / પાતિમોક્ખુદ્દેસકથાવણ્ણના • Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / પાતિમોક્ખુદ્દેસકથાવણ્ણના • Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૭૮. પાતિમોક્ખુદ્દેસકથા • 78. Pātimokkhuddesakathā