Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā |
૩. પેસુઞ્ઞસિક્ખાપદવણ્ણના
3. Pesuññasikkhāpadavaṇṇanā
૩૬-૭. ‘‘ઇમસ્સ સુત્વા અમુસ્સા’’તિ પાઠો. ‘‘ઇમેસં સુત્વા’’તિ ન સુન્દરં. ભેદાયપીતિ ભેદાય. તિણ્ણમ્પિ ભિક્ખુભાવતોયેવ નિપજ્જનતો ‘‘ભિક્ખૂનં પેસુઞ્ઞે’’તિ બહુવચનં કતં.
36-7. ‘‘Imassa sutvā amussā’’ti pāṭho. ‘‘Imesaṃ sutvā’’ti na sundaraṃ. Bhedāyapīti bhedāya. Tiṇṇampi bhikkhubhāvatoyeva nipajjanato ‘‘bhikkhūnaṃ pesuññe’’ti bahuvacanaṃ kataṃ.
૩૮-૯. ‘‘ઇત્થન્નામો આયસ્મા ચણ્ડાલો…પે॰… પુક્કુસોતિ ભણતી’’તિ વત્વા પેસુઞ્ઞં ઉપસંહરતીતિ યોજના. અઞ્ઞથા ‘‘પુક્કુસોતિ ભણતી’’તિ વત્તબ્બતા આપજ્જતિ. એત્થ અનુપસમ્પન્નવારો લબ્ભમાનોપિ ન ઉદ્ધટો ઓમસવાદે દસ્સિતનયત્તા, સઙ્ખેપતો અન્તે દસ્સેતુકામતાય વા. તથા હિ અન્તે તીણિ દુક્કટાનિ દસ્સિતાનિ. તાનિ પન દસ્સેન્તો ભગવા યસ્મા ‘‘ઉપસમ્પન્નસ્સ સુત્વા ઉપસમ્પન્નસ્સ પેસુઞ્ઞં ઉપસંહરતી’’તિ વુત્તાનં દ્વિન્નં પદાનં અઞ્ઞતરવિપલ્લાસવસેન વા ઉભયવિપલ્લાસવસેન વા પાચિત્તિયન્તિ કત્વા દ્વેપિ તાનિ એકતો વુત્તાનીતિ દસ્સેતુકામો, તસ્મા સબ્બપઠમંયેવ ‘‘ઉપસમ્પન્નો ઉપસમ્પન્નસ્સ સુત્વા ઉપસમ્પન્નસ્સ પેસુઞ્ઞં ઉપસંહરતિ, આપત્તિ પાચિત્તિયસ્સા’’તિ આહ. ‘‘દ્વીસુ પનેતેસુ યસ્મા પારાજિકં અજ્ઝાપન્નોપિ ઉપસમ્પન્નો તાદિસંયેવ ઉપસમ્પન્નં ખુંસેતુકામો ઓમસતિ, તાદિસસ્સ સુત્વા તાદિસસ્સ પેસુઞ્ઞં ઉપસંહરતિ, આપત્તિ પાચિત્તિયસ્સ, તસ્મા ‘ઉપસમ્પન્નો’તિ ઇદં આદિપદં સબ્બત્થ વુત્ત’’ન્તિ કેચિ વદન્તિ, તં ન યુત્તં, અનવસેસઆપત્તિં આપન્નસ્સ પુન આપત્તિયા અસમ્ભવતો, તસ્મા કેવલં માતિકાયં ભિક્ખુપદાભાવતોયેવ ‘‘ભણતિ ઉપસંહરતી’’તિ પદાનં કારકનિદ્દેસાભાવે અસમ્ભવતો એવ તં આદિપદં વુત્તન્તિ વેદિતબ્બં. ઇદં પાળિલેસાભાવતો અનાણત્તિકમેવ. ‘‘ન પિયકમ્યસ્સ, ન ભેદાધિપ્પાયસ્સા’’તિ ઉપસંહરણાપેક્ખં સામિવચનં તુણ્હીભૂતસ્સ વચનપ્પયોજનાભાવતો, તેન વુત્તં ‘‘પાપગરહિતાય ભણન્તસ્સ અનાપત્તી’’તિ.
38-9. ‘‘Itthannāmo āyasmā caṇḍālo…pe… pukkusoti bhaṇatī’’ti vatvā pesuññaṃ upasaṃharatīti yojanā. Aññathā ‘‘pukkusoti bhaṇatī’’ti vattabbatā āpajjati. Ettha anupasampannavāro labbhamānopi na uddhaṭo omasavāde dassitanayattā, saṅkhepato ante dassetukāmatāya vā. Tathā hi ante tīṇi dukkaṭāni dassitāni. Tāni pana dassento bhagavā yasmā ‘‘upasampannassa sutvā upasampannassa pesuññaṃ upasaṃharatī’’ti vuttānaṃ dvinnaṃ padānaṃ aññataravipallāsavasena vā ubhayavipallāsavasena vā pācittiyanti katvā dvepi tāni ekato vuttānīti dassetukāmo, tasmā sabbapaṭhamaṃyeva ‘‘upasampanno upasampannassa sutvā upasampannassa pesuññaṃ upasaṃharati, āpatti pācittiyassā’’ti āha. ‘‘Dvīsu panetesu yasmā pārājikaṃ ajjhāpannopi upasampanno tādisaṃyeva upasampannaṃ khuṃsetukāmo omasati, tādisassa sutvā tādisassa pesuññaṃ upasaṃharati, āpatti pācittiyassa, tasmā ‘upasampanno’ti idaṃ ādipadaṃ sabbattha vutta’’nti keci vadanti, taṃ na yuttaṃ, anavasesaāpattiṃ āpannassa puna āpattiyā asambhavato, tasmā kevalaṃ mātikāyaṃ bhikkhupadābhāvatoyeva ‘‘bhaṇati upasaṃharatī’’ti padānaṃ kārakaniddesābhāve asambhavato eva taṃ ādipadaṃ vuttanti veditabbaṃ. Idaṃ pāḷilesābhāvato anāṇattikameva. ‘‘Na piyakamyassa, na bhedādhippāyassā’’ti upasaṃharaṇāpekkhaṃ sāmivacanaṃ tuṇhībhūtassa vacanappayojanābhāvato, tena vuttaṃ ‘‘pāpagarahitāya bhaṇantassa anāpattī’’ti.
પેસુઞ્ઞસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Pesuññasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવિભઙ્ગ • Mahāvibhaṅga / ૧. મુસાવાદવગ્ગો • 1. Musāvādavaggo
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૩. પેસુઞ્ઞસિક્ખાપદવણ્ણના • 3. Pesuññasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ૩. પેસુઞ્ઞસિક્ખાપદવણ્ણના • 3. Pesuññasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ૩. પેસુઞ્ઞસિક્ખાપદવણ્ણના • 3. Pesuññasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૩. પેસુઞ્ઞસિક્ખાપદં • 3. Pesuññasikkhāpadaṃ