Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પઞ્ચપકરણ-અટ્ઠકથા • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
૧૦. ફલઞાણકથાવણ્ણના
10. Phalañāṇakathāvaṇṇanā
૪૪૩-૪૪૪. ઇદાનિ ફલે ઞાણકથા નામ હોતિ. તત્થ ‘‘બુદ્ધાપિ સત્તાનં અરિયફલપ્પત્તિયા ધમ્મં દેસેન્તિ સાવકાપિ, ઇતિ ઇમિના સામઞ્ઞેન બુદ્ધાનં વિય સાવકાનમ્પિ તેન તેન સત્તેન પત્તબ્બે ફલે ઞાણં અત્થી’’તિ યેસં લદ્ધિ, સેય્યથાપિ અન્ધકાનં; તે સન્ધાય સાવકસ્સાતિ પુચ્છા સકવાદિસ્સ, પટિઞ્ઞા ઇતરસ્સ. અથ નં ‘‘યદિ સાવકસ્સ ફલે ઞાણં અત્થિ, યથા બુદ્ધા સમાનેપિ સોતાપત્તિફલે અત્તનો ઞાણબલેન ‘અયં એકબીજી, અયં કોલંકોલો, અયં સત્તક્ખત્તુપરમો’તિ ફલસ્સકતં પઞ્ઞપેન્તિ, કિં તે એવં સાવકોપી’’તિ ચોદેતું સાવકો ફલસ્સ કતં પઞ્ઞપેતીતિ આહ. ઇતરો પટિક્ખિપતિ.
443-444. Idāni phale ñāṇakathā nāma hoti. Tattha ‘‘buddhāpi sattānaṃ ariyaphalappattiyā dhammaṃ desenti sāvakāpi, iti iminā sāmaññena buddhānaṃ viya sāvakānampi tena tena sattena pattabbe phale ñāṇaṃ atthī’’ti yesaṃ laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ; te sandhāya sāvakassāti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘yadi sāvakassa phale ñāṇaṃ atthi, yathā buddhā samānepi sotāpattiphale attano ñāṇabalena ‘ayaṃ ekabījī, ayaṃ kolaṃkolo, ayaṃ sattakkhattuparamo’ti phalassakataṃ paññapenti, kiṃ te evaṃ sāvakopī’’ti codetuṃ sāvako phalassa kataṃ paññapetīti āha. Itaro paṭikkhipati.
અત્થિ સાવકસ્સ ફલપરોપરિયત્તીતિઆદિ ફલે ઞાણસ્સ અત્થિતાય પચ્ચયપુચ્છનત્થં વુત્તં. અયઞ્હેત્થ અધિપ્પાયો – બુદ્ધાનં ‘‘ઇદં ફલં પરં, ઇદં ઓપર’’ન્તિ એવં ફલાનં ઉચ્ચાવચભાવજાનનસઙ્ખાતા ફલે પરોપરિયત્તિ નામ અત્થિ. તથા ઇન્દ્રિયપુગ્ગલપરોપરિયત્તિયો, તાસં અત્થિતાય તસ્સ તસ્સ પુગ્ગલસ્સ તેસં તેસં ઇન્દ્રિયાનં વસેન તં તં ફલં જાનન્તિ, કિં તે સાવકસ્સાપિ એતા પરોપરિયત્તિયો અત્થીતિ.
Atthi sāvakassa phalaparopariyattītiādi phale ñāṇassa atthitāya paccayapucchanatthaṃ vuttaṃ. Ayañhettha adhippāyo – buddhānaṃ ‘‘idaṃ phalaṃ paraṃ, idaṃ opara’’nti evaṃ phalānaṃ uccāvacabhāvajānanasaṅkhātā phale paropariyatti nāma atthi. Tathā indriyapuggalaparopariyattiyo, tāsaṃ atthitāya tassa tassa puggalassa tesaṃ tesaṃ indriyānaṃ vasena taṃ taṃ phalaṃ jānanti, kiṃ te sāvakassāpi etā paropariyattiyo atthīti.
અત્થિ સાવકસ્સ ખન્ધપઞ્ઞત્તીતિઆદીનિપિ ‘‘યદિ તે સાવકસ્સ બુદ્ધાનં વિય ફલે ઞાણં અત્થિ, ઇમા હિ પિસ્સ પઞ્ઞત્તીહિ ભવિતબ્બં. કિમસ્સ તા અત્થિ, સક્કોતિ સો એતા પઞ્ઞત્તિયો અત્તનો બલેન જાનિતું વા પઞ્ઞપેતું વા’’તિ ચોદનત્થં વુત્તાનિ. સાવકો જિનોતિઆદિ ‘‘યદિ સાવકસ્સ બુદ્ધાનં વિય ફલે ઞાણં અત્થિ, એવં સન્તે સ્વેવ જિનો’’તિ ચોદનત્થં વુત્તં. સાવકો અનુપ્પન્નસ્સાતિ પઞ્હેપિ અયમેવ નયો. અઞ્ઞાણીતિ પઞ્હે અવિજ્જાસઙ્ખાતસ્સ અઞ્ઞાણસ્સ વિહતત્તા પટિક્ખિત્તો, ન પનસ્સ બુદ્ધાનં વિય ફલે ઞાણં અત્થિ. તસ્મા અપ્પતિટ્ઠિતોવ પરવાદીવાદોતિ.
Atthi sāvakassa khandhapaññattītiādīnipi ‘‘yadi te sāvakassa buddhānaṃ viya phale ñāṇaṃ atthi, imā hi pissa paññattīhi bhavitabbaṃ. Kimassa tā atthi, sakkoti so etā paññattiyo attano balena jānituṃ vā paññapetuṃ vā’’ti codanatthaṃ vuttāni. Sāvako jinotiādi ‘‘yadi sāvakassa buddhānaṃ viya phale ñāṇaṃ atthi, evaṃ sante sveva jino’’ti codanatthaṃ vuttaṃ. Sāvako anuppannassāti pañhepi ayameva nayo. Aññāṇīti pañhe avijjāsaṅkhātassa aññāṇassa vihatattā paṭikkhitto, na panassa buddhānaṃ viya phale ñāṇaṃ atthi. Tasmā appatiṭṭhitova paravādīvādoti.
ફલઞાણકથાવણ્ણના.
Phalañāṇakathāvaṇṇanā.
પઞ્ચમો વગ્ગો.
Pañcamo vaggo.
મહાપણ્ણાસકો સમત્તો.
Mahāpaṇṇāsako samatto.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / કથાવત્થુપાળિ • Kathāvatthupāḷi / (૫૨) ૧૦. ફલઞાણકથા • (52) 10. Phalañāṇakathā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-મૂલટીકા • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ૧૦. ફલઞાણકથાવણ્ણના • 10. Phalañāṇakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-અનુટીકા • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ૧૦. ફલઞાણકથાવણ્ણના • 10. Phalañāṇakathāvaṇṇanā