Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અપદાન-અટ્ઠકથા • Apadāna-aṭṭhakathā

    ૩-૮. પિણ્ડોલભારદ્વાજત્થેરઅપદાનવણ્ણના

    3-8. Piṇḍolabhāradvājattheraapadānavaṇṇanā

    પદુમુત્તરો નામ જિનોતિઆદિકં આયસ્મતો પિણ્ડોલભારદ્વાજસ્સ અપદાનં. અયમ્પિ પુરિમબુદ્ધેસુ કતાધિકારો તત્થ તત્થ ભવે વિવટ્ટૂપનિસ્સયાનિ પુઞ્ઞાનિ ઉપચિનન્તો પદુમુત્તરસ્સ ભગવતો કાલે સીહયોનિયં નિબ્બત્તિત્વા પબ્બતપાદે ગુહાયં વિહાસિ. ભગવા તસ્સ અનુગ્ગહં કાતું ગોચરાય પક્કન્તકાલે તસ્સ સયનગુહં પવિસિત્વા નિરોધં સમાપજ્જિત્વા નિસીદિ. સીહો ગોચરં ગહેત્વા નિવત્તો ગુહદ્વારે ઠત્વા ભગવન્તં દિસ્વા હટ્ઠતુટ્ઠો જલજથલજપુપ્ફેહિ પૂજં કત્વા ચિત્તં પસાદેન્તો ભગવતો આરક્ખણત્થાય અઞ્ઞે વાળમિગે અપનેતું તીસુ વેલાસુ સીહનાદં નદન્તો બુદ્ધગતાય સતિયા અટ્ઠાસિ. યથા પઠમદિવસે, એવં સત્તાહં પૂજેસિ. ભગવા ‘‘સત્તાહચ્ચયેન નિરોધા વુટ્ઠહિત્વા વટ્ટિસ્સતિ ઇમસ્સ એત્તકો ઉપનિસ્સયો’’તિ તસ્સ પસ્સન્તસ્સેવ આકાસં પક્ખન્દિત્વા વિહારમેવ ગતો.

    Padumuttaronāma jinotiādikaṃ āyasmato piṇḍolabhāradvājassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle sīhayoniyaṃ nibbattitvā pabbatapāde guhāyaṃ vihāsi. Bhagavā tassa anuggahaṃ kātuṃ gocarāya pakkantakāle tassa sayanaguhaṃ pavisitvā nirodhaṃ samāpajjitvā nisīdi. Sīho gocaraṃ gahetvā nivatto guhadvāre ṭhatvā bhagavantaṃ disvā haṭṭhatuṭṭho jalajathalajapupphehi pūjaṃ katvā cittaṃ pasādento bhagavato ārakkhaṇatthāya aññe vāḷamige apanetuṃ tīsu velāsu sīhanādaṃ nadanto buddhagatāya satiyā aṭṭhāsi. Yathā paṭhamadivase, evaṃ sattāhaṃ pūjesi. Bhagavā ‘‘sattāhaccayena nirodhā vuṭṭhahitvā vaṭṭissati imassa ettako upanissayo’’ti tassa passantasseva ākāsaṃ pakkhanditvā vihārameva gato.

    સીહો બુદ્ધવિયોગદુક્ખં અધિવાસેતું અસક્કોન્તો કાલં કત્વા હંસવતીનગરે મહાભોગકુલે નિબ્બત્તિત્વા વયપ્પત્તો નગરવાસીહિ સદ્ધિં વિહારં ગન્ત્વા સત્થુ ધમ્મદેસનં સુત્વા પસન્નો સત્તાહં બુદ્ધપ્પમુખસ્સ ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ મહાદાનં પવત્તેત્વા યાવજીવં પુઞ્ઞાનિ કત્વા અપરાપરં દેવમનુસ્સેસુ સંસરન્તો અમ્હાકં ભગવતો કાલે કોસમ્બિયં રઞ્ઞો ઉદેનસ્સ પુરોહિતસ્સ પુત્તો હુત્વા નિબ્બત્તિ. ભારદ્વાજોતિસ્સ નામં અહોસિ. સો વયપ્પતો તયો વેદે ઉગ્ગહેત્વા પઞ્ચ માણવકસતાનિ મન્તે વાચેન્તો મહગ્ઘસભાવેન અનનુરૂપાચારત્તા તેહિ પરિચ્ચત્તો રાજગહં ગન્ત્વા ભગવતો ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ ચ લાભસક્કારં દિસ્વા સાસને પબ્બજિત્વા ભોજને અમત્તઞ્ઞૂ હુત્વા વિહરતિ. સત્થારા ઉપાયેન મત્તઞ્ઞુતાય પતિટ્ઠાપેન્તો વિપસ્સનં પટ્ઠપેત્વા નચિરસ્સેવ છળભિઞ્ઞો અહોસિ. છળભિઞ્ઞો પન હુત્વા ભગવતો સમ્મુખા ‘‘યં સાવકેહિ પત્તબ્બં, તં મયા અનુપ્પત્ત’’ન્તિ, ભિક્ખુસઙ્ઘે ચ ‘‘યસ્સ મગ્ગે વા ફલે વા કઙ્ખા અત્થિ, સો મં પુચ્છતૂ’’તિ સીહનાદં નદિ. તેન તં ભગવા – ‘‘એતદગ્ગં, ભિક્ખવે, મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં સીહનાદિકાનં યદિદં પિણ્ડોલભારદ્વાજો’’તિ (અ॰ નિ॰ ૧.૧૮૮, ૧૯૫) એતદગ્ગે ઠપેસિ.

    Sīho buddhaviyogadukkhaṃ adhivāsetuṃ asakkonto kālaṃ katvā haṃsavatīnagare mahābhogakule nibbattitvā vayappatto nagaravāsīhi saddhiṃ vihāraṃ gantvā satthu dhammadesanaṃ sutvā pasanno sattāhaṃ buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa mahādānaṃ pavattetvā yāvajīvaṃ puññāni katvā aparāparaṃ devamanussesu saṃsaranto amhākaṃ bhagavato kāle kosambiyaṃ rañño udenassa purohitassa putto hutvā nibbatti. Bhāradvājotissa nāmaṃ ahosi. So vayappato tayo vede uggahetvā pañca māṇavakasatāni mante vācento mahagghasabhāvena ananurūpācārattā tehi pariccatto rājagahaṃ gantvā bhagavato bhikkhusaṅghassa ca lābhasakkāraṃ disvā sāsane pabbajitvā bhojane amattaññū hutvā viharati. Satthārā upāyena mattaññutāya patiṭṭhāpento vipassanaṃ paṭṭhapetvā nacirasseva chaḷabhiñño ahosi. Chaḷabhiñño pana hutvā bhagavato sammukhā ‘‘yaṃ sāvakehi pattabbaṃ, taṃ mayā anuppatta’’nti, bhikkhusaṅghe ca ‘‘yassa magge vā phale vā kaṅkhā atthi, so maṃ pucchatū’’ti sīhanādaṃ nadi. Tena taṃ bhagavā – ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ sīhanādikānaṃ yadidaṃ piṇḍolabhāradvājo’’ti (a. ni. 1.188, 195) etadagge ṭhapesi.

    ૬૧૩. એવં એતદગ્ગં ઠાનં પત્વા પુબ્બે કતપુઞ્ઞસમ્ભારં સરિત્વા સોમનસ્સવસેન અત્તનો પુઞ્ઞકમ્માપદાનં વિભાવેન્તો પદુમુત્તરોતિઆદિમાહ. તસ્સત્થો હેટ્ઠા વુત્તોવ. પુરતો હિમવન્તસ્સાતિ હિમાલયપબ્બતતો પુબ્બદિસાભાગેતિ અત્થો. ચિત્તકૂટે વસી તદાતિ યદા અહં સીહો મિગરાજા હુત્વા હિમવન્તપબ્બતસમીપે વસામિ, તદા પદુમુત્તરો નામ સત્થા અનેકેહિ ચ ઓસધેહિ, અનેકેહિ ચ રતનેહિ ચિત્તવિચિત્તતાય ચિત્તકૂટે ચિત્તપબ્બતસિખરે વસીતિ સમ્બન્ધો.

    613. Evaṃ etadaggaṃ ṭhānaṃ patvā pubbe katapuññasambhāraṃ saritvā somanassavasena attano puññakammāpadānaṃ vibhāvento padumuttarotiādimāha. Tassattho heṭṭhā vuttova. Purato himavantassāti himālayapabbatato pubbadisābhāgeti attho. Cittakūṭevasī tadāti yadā ahaṃ sīho migarājā hutvā himavantapabbatasamīpe vasāmi, tadā padumuttaro nāma satthā anekehi ca osadhehi, anekehi ca ratanehi cittavicittatāya cittakūṭe cittapabbatasikhare vasīti sambandho.

    ૬૧૪. અભીતરૂપો તત્થાસિન્તિ અભીતસભાવો નિબ્ભયસભાવો મિગરાજા તત્થ આસિં અહોસિન્તિ અત્થો. ચતુક્કમોતિ ચતૂહિ દિસાહિ કમો ગન્તું સમત્થો. યસ્સ સદ્દં સુણિત્વાનાતિ યસ્સ મિગરઞ્ઞો સીહનાદં સુત્વા બહુજ્જના બહુસત્તા વિક્ખમ્ભન્તિ વિસેસેન ખમ્ભન્તિ ભાયન્તિ.

    614.Abhītarūpo tatthāsinti abhītasabhāvo nibbhayasabhāvo migarājā tattha āsiṃ ahosinti attho. Catukkamoti catūhi disāhi kamo gantuṃ samattho. Yassa saddaṃ suṇitvānāti yassa migarañño sīhanādaṃ sutvā bahujjanā bahusattā vikkhambhanti visesena khambhanti bhāyanti.

    ૬૧૫. સુફુલ્લં પદુમં ગય્હાતિ ભગવતિ પસાદેન સુપુપ્ફિતપદુમપુપ્ફં ડંસિત્વા. નરાસભં નરાનં આસભં ઉત્તમં સેટ્ઠં સમ્બુદ્ધં ઉપગચ્છિં, સમીપં અગમિન્તિ અત્થો. વુટ્ઠિતસ્સ સમાધિમ્હાતિ નિરોધસમાપત્તિતો વુટ્ઠિતસ્સ બુદ્ધસ્સ તં પુપ્ફં અભિરોપયિં પૂજેસિન્તિ અત્થો.

    615.Suphullaṃ padumaṃ gayhāti bhagavati pasādena supupphitapadumapupphaṃ ḍaṃsitvā. Narāsabhaṃ narānaṃ āsabhaṃ uttamaṃ seṭṭhaṃ sambuddhaṃ upagacchiṃ, samīpaṃ agaminti attho. Vuṭṭhitassa samādhimhāti nirodhasamāpattito vuṭṭhitassa buddhassa taṃ pupphaṃ abhiropayiṃ pūjesinti attho.

    ૬૧૬. ચતુદ્દિસં નમસ્સિત્વાતિ ચતૂસુ દિસાસુ નમસ્સિત્વા સકં ચિત્તં અત્તનો ચિત્તં પસાદેત્વા આદરેન પતિટ્ઠપેત્વા સીહનાદં અભીતનાદં અનદિં ઘોસેસિન્તિ અત્થો.

    616.Catuddisaṃ namassitvāti catūsu disāsu namassitvā sakaṃ cittaṃ attano cittaṃ pasādetvā ādarena patiṭṭhapetvā sīhanādaṃ abhītanādaṃ anadiṃ ghosesinti attho.

    ૬૧૭. તતો બુદ્ધેન દિન્નબ્યાકરણં પકાસેન્તો પદુમુત્તરોતિઆદિમાહ. તં ઉત્તાનત્થમેવ.

    617. Tato buddhena dinnabyākaraṇaṃ pakāsento padumuttarotiādimāha. Taṃ uttānatthameva.

    ૬૧૮. વદતં સેટ્ઠોતિ ‘‘મયં બુદ્ધા, મયં બુદ્ધા’’તિ વદન્તાનં અઞ્ઞતિત્થિયાનં સેટ્ઠો ઉત્તમો બુદ્ધો આગતોતિ સમ્બન્ધો. તસ્સ આગતસ્સ ભગવતો તં ધમ્મં સોસ્સામ સુણિસ્સામાતિ અત્થો.

    618.Vadataṃ seṭṭhoti ‘‘mayaṃ buddhā, mayaṃ buddhā’’ti vadantānaṃ aññatitthiyānaṃ seṭṭho uttamo buddho āgatoti sambandho. Tassa āgatassa bhagavato taṃ dhammaṃ sossāma suṇissāmāti attho.

    ૬૧૯. તેસં હાસપરેતાનન્તિ હાસેહિ સોમનસ્સેહિ પરેતાનં અભિભૂતાનં સમન્નાગતાનં તેસં દેવમનુસ્સાનં. લોકનાયકોતિ લોકસ્સ નાયકો સગ્ગમોક્ખસમ્પાપકો મમ સદ્દં મય્હં સીહનાદં પકિત્તેસિ પકાસેસિ કથેસિ, દીઘદસ્સી અનાગતકાલદસ્સી મહામુનિ મુનીનમન્તરે મહન્તો મુનિ. સેસગાથા સુવિઞ્ઞેય્યમેવ.

    619.Tesaṃhāsaparetānanti hāsehi somanassehi paretānaṃ abhibhūtānaṃ samannāgatānaṃ tesaṃ devamanussānaṃ. Lokanāyakoti lokassa nāyako saggamokkhasampāpako mama saddaṃ mayhaṃ sīhanādaṃ pakittesi pakāsesi kathesi, dīghadassī anāgatakāladassī mahāmuni munīnamantare mahanto muni. Sesagāthā suviññeyyameva.

    ૬૨૨. નામેન પદુમો નામ ચક્કવત્તી હુત્વા ચતુસટ્ઠિયા જાતિયા ઇસ્સરિયં ઇસ્સરભાવં રજ્જં કારયિસ્સતીતિ અત્થો.

    622. Nāmena padumo nāma cakkavattī hutvā catusaṭṭhiyā jātiyā issariyaṃ issarabhāvaṃ rajjaṃ kārayissatīti attho.

    ૬૨૩. કપ્પસતસહસ્સમ્હીતિ સામ્યત્થે ભુમ્મવચનં, કપ્પસતસહસ્સાનં પરિયોસાનેતિ અત્થો.

    623.Kappasatasahassamhīti sāmyatthe bhummavacanaṃ, kappasatasahassānaṃ pariyosāneti attho.

    ૬૨૪. પકાસિતે પાવચનેતિ તેન ગોતમેન ભગવતા પિટકત્તયે પકાસિતે દેસિતેતિ અત્થો. બ્રહ્મબન્ધુ ભવિસ્સતીતિ તદા ગોતમસ્સ ભગવતો કાલે અયં સીહો મિગરાજા બ્રાહ્મણકુલે નિબ્બત્તિસ્સતીતિ અત્થો. બ્રહ્મઞ્ઞા અભિનિક્ખમ્માતિ બ્રાહ્મણકુલતો નિક્ખમિત્વા તસ્સ ભગવતો સાસને પબ્બજિસ્સતીતિ સમ્બન્ધો.

    624.Pakāsite pāvacaneti tena gotamena bhagavatā piṭakattaye pakāsite desiteti attho. Brahmabandhu bhavissatīti tadā gotamassa bhagavato kāle ayaṃ sīho migarājā brāhmaṇakule nibbattissatīti attho. Brahmaññā abhinikkhammāti brāhmaṇakulato nikkhamitvā tassa bhagavato sāsane pabbajissatīti sambandho.

    ૬૨૫. પધાનપહિતત્તોતિ વીરિયકરણત્થં પેસિતચિત્તો. ઉપધિસઙ્ખાતાનં કિલેસાનં અભાવેન નિરુપધિ. કિલેસદરથાનં અભાવેન ઉપસન્તો. સબ્બાસવે સકલાસવે પરિઞ્ઞાય પહાય અનાસવો નિક્કિલેસો નિબ્બાયિસ્સતિ ખન્ધપરિનિબ્બાનેન નિબ્બુતો ભવિસ્સતીતિ અત્થો.

    625.Padhānapahitattoti vīriyakaraṇatthaṃ pesitacitto. Upadhisaṅkhātānaṃ kilesānaṃ abhāvena nirupadhi. Kilesadarathānaṃ abhāvena upasanto. Sabbāsave sakalāsave pariññāya pahāya anāsavo nikkileso nibbāyissati khandhaparinibbānena nibbuto bhavissatīti attho.

    ૬૨૬. વિજને પન્તસેય્યમ્હીતિ જનસમ્બાધરહિતે દૂરારઞ્ઞસેનાસનેતિ અત્થો. વાળમિગસમાકુલેતિ કાળસીહાદીહિ ચણ્ડમિગસઙ્ગેહિ આકુલે સંકિણ્ણેતિ અત્થો. સેસં વુત્તત્થમેવાતિ.

    626.Vijane pantaseyyamhīti janasambādharahite dūrāraññasenāsaneti attho. Vāḷamigasamākuleti kāḷasīhādīhi caṇḍamigasaṅgehi ākule saṃkiṇṇeti attho. Sesaṃ vuttatthamevāti.

    પિણ્ડોલભારદ્વાજત્થેરઅપદાનવણ્ણના સમત્તા.

    Piṇḍolabhāradvājattheraapadānavaṇṇanā samattā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / અપદાનપાળિ • Apadānapāḷi / ૩-૮. પિણ્ડોલભારદ્વાજત્થેરઅપદાનં • 3-8. Piṇḍolabhāradvājattheraapadānaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact