| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
૨. પુબ્બેસમ્બોધસુત્તવણ્ણના
2. Pubbesambodhasuttavaṇṇanā
૧૧૫. અયં પથવીધાતું નિસ્સાય તં આરબ્ભ પવત્તો અસ્સાદો. એવં પવત્તાનન્તિ એવં કાયે પભાવસ્સ પવેદનવસેનેવ પવત્તાનં. હુત્વા અભાવાકારેનાતિ પુબ્બે અવિજ્જમાના પચ્ચયસામગ્ગિયા હુત્વા ઉપ્પજ્જિત્વા પુન ભઙ્ગુપગમનતો ઉદ્ધં અભાવાકારેન. ન નિચ્ચાતિ અનિચ્ચા અદ્ધુવત્તા, ધુવં નિચ્ચં. પટિપીળનાકારેનાતિ ઉદયબ્બયવસેન અભિણ્હં પીળનાકારેન દુક્ખટ્ઠેન. સભાવવિગમાકારેનાતિ અત્તનો સભાવસ્સ વિગચ્છનાકારેન. સભાવધમ્મા હિ અપ્પમત્તં ખણં પત્વા નિરુજ્ઝન્તિ. તસ્મા તે ‘‘જરાય મરણેન ચા’’તિ દ્વેધા વિપરિણમન્તિ. તેનાહ ‘‘વિપરિણામધમ્મા’’તિ. આદીનં વાતિ પવત્તેતીતિ આદીનવો, પરમકાપઞ્ઞતા. વિનીયતીતિ વૂપસમીયતિ. અચ્ચન્તપ્પહાનવસેન નિસ્સરતિ એતેનાતિ નિસ્સરણં.
115. Ayaṃ pathavīdhātuṃ nissāya taṃ ārabbha pavatto assādo. Evaṃ pavattānanti evaṃ kāye pabhāvassa pavedanavaseneva pavattānaṃ. Hutvā abhāvākārenāti pubbe avijjamānā paccayasāmaggiyā hutvā uppajjitvā puna bhaṅgupagamanato uddhaṃ abhāvākārena. Na niccāti aniccā addhuvattā, dhuvaṃ niccaṃ. Paṭipīḷanākārenāti udayabbayavasena abhiṇhaṃ pīḷanākārena dukkhaṭṭhena. Sabhāvavigamākārenāti attano sabhāvassa vigacchanākārena. Sabhāvadhammā hi appamattaṃ khaṇaṃ patvā nirujjhanti. Tasmā te ‘‘jarāya maraṇena cā’’ti dvedhā vipariṇamanti. Tenāha ‘‘vipariṇāmadhammā’’ti. Ādīnaṃ vāti pavattetīti ādīnavo, paramakāpaññatā. Vinīyatīti vūpasamīyati. Accantappahānavasena nissarati etenāti nissaraṇaṃ.
સાયં નિપન્ના સબ્બરત્તિં ખેપેત્વા પાતો ઉટ્ઠહામ, માસપુણ્ણઘટો વિય નો સરીરં નિસ્સન્દાભાવતો.
Sāyaṃ nipannā sabbarattiṃ khepetvā pāto uṭṭhahāma, māsapuṇṇaghaṭo viya no sarīraṃ nissandābhāvato.
ફુસિતમત્તેસુપીતિ ઉદકસ્સ ફુસિતમત્તેસુપિ.
Phusitamattesupīti udakassa phusitamattesupi.
અતિનામેન્તિ કાલં. એવં વુત્તનયેન પવત્તા પુગ્ગલા એતા પથવીધાતુઆદયો અસ્સાદેન્તિ નામ અભિરતિવસેન તત્થ આકઙ્ખુપ્પાદનતો.
Atināmenti kālaṃ. Evaṃ vuttanayena pavattā puggalā etā pathavīdhātuādayo assādenti nāma abhirativasena tattha ākaṅkhuppādanato.
અભિવિસિટ્ઠેન ઞાણેનાતિ અગ્ગમગ્ગઞાણેન. રુક્ખો બોધિ ‘‘બુજ્ઝતિ એત્થા’’તિ કત્વા. મગ્ગો બોધિ ‘‘બુજ્ઝતિ એતેના’’તિ કત્વા. સબ્બઞ્ઞુતઞ્ઞાણં બોધિ સમ્મા સામઞ્ચ સબ્બધમ્માનં બુજ્ઝનતો. નિબ્બાનં બોધિ બુજ્ઝિતબ્બતો. તેસન્તિ નિદ્ધારણે સામિવચનં. સાવકપારમીઞાણન્તિ સાવકપારમીઞાણં યાથાવતો દસ્સનવત્થુ.
Abhivisiṭṭhena ñāṇenāti aggamaggañāṇena. Rukkho bodhi ‘‘bujjhati etthā’’ti katvā. Maggo bodhi ‘‘bujjhati etenā’’ti katvā. Sabbaññutaññāṇaṃ bodhi sammā sāmañca sabbadhammānaṃ bujjhanato. Nibbānaṃ bodhi bujjhitabbato. Tesanti niddhāraṇe sāmivacanaṃ. Sāvakapāramīñāṇanti sāvakapāramīñāṇaṃ yāthāvato dassanavatthu.
અકુપ્પાતિ પટિપક્ખેહિ અકોપેતબ્બો. કારણતોતિ અરિયમગ્ગતો. તતો હિસ્સ અકુપ્પતા. તેનાહ ‘‘સા હી’’તિઆદી. આરમ્મણતોતિ નિબ્બાનારમ્મણતો નિબ્બાનારમ્મણાનં લોકિયસમાપત્તીનં અભાવતો.
Akuppāti paṭipakkhehi akopetabbo. Kāraṇatoti ariyamaggato. Tato hissa akuppatā. Tenāha ‘‘sā hī’’tiādī. Ārammaṇatoti nibbānārammaṇato nibbānārammaṇānaṃ lokiyasamāpattīnaṃ abhāvato.
વિત્થારવસેનાતિ એકેકધાતુવસેનાતિ વદન્તિ, એકેકિસ્સા પન ધાતુયા લક્ખણવિભત્તિદસ્સનવસેન. યન્તિ હેતુઅત્થે નિપાતો, યં નિમિત્તન્તિ અત્થો. અસ્સાદેતિ એતેનાતિ અસ્સાદો, તણ્હા. અયં પથવીધાતુયા અસ્સાદોતિ એત્થ અયં-સદ્દો ‘‘પહાનપટિવેધો’’તિ એત્થાપિ આનેત્વા સમ્બન્ધિતબ્બો ‘‘અયં પહાનપટિવેધો પટિવિજ્ઝિતબ્બટ્ઠેન સમુદયસચ્ચ’’ન્તિ. એસ નયો સેસસચ્ચેસુપિ. યાતિ યથાવુત્તેસુ અસ્સાદો આદીનવો નિસ્સરણન્તિ ઇમેસુ તીસુ ઠાનેસુ પવત્તા યા દિટ્ઠિ…પે॰… યો સમાધિ, અયં ભાવનાપટિવેધો મગ્ગસચ્ચન્તિ વુત્તનયેનેવ યોજેતબ્બં.
Vitthāravasenāti ekekadhātuvasenāti vadanti, ekekissā pana dhātuyā lakkhaṇavibhattidassanavasena. Yanti hetuatthe nipāto, yaṃ nimittanti attho. Assādeti etenāti assādo, taṇhā. Ayaṃ pathavīdhātuyā assādoti ettha ayaṃ-saddo ‘‘pahānapaṭivedho’’ti etthāpi ānetvā sambandhitabbo ‘‘ayaṃ pahānapaṭivedho paṭivijjhitabbaṭṭhena samudayasacca’’nti. Esa nayo sesasaccesupi. Yāti yathāvuttesu assādo ādīnavo nissaraṇanti imesu tīsu ṭhānesu pavattā yā diṭṭhi…pe… yo samādhi, ayaṃ bhāvanāpaṭivedho maggasaccanti vuttanayeneva yojetabbaṃ.
પુબ્બેસમ્બોધસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Pubbesambodhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૨. પુબ્બેસમ્બોધસુત્તં • 2. Pubbesambodhasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૨. પુબ્બેસમ્બોધસુત્તવણ્ણના • 2. Pubbesambodhasuttavaṇṇanā
