Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / થેરીગાથા-અટ્ઠકથા • Therīgāthā-aṭṭhakathā

    ૩. પુણ્ણાથેરીગાથાવણ્ણના

    3. Puṇṇātherīgāthāvaṇṇanā

    પુણ્ણે પૂરસ્સુ ધમ્મેહીતિ પુણ્ણાય નામ સિક્ખમાનાય ગાથા. અયમ્પિ પુરિમબુદ્ધેસુ કતાધિકારા તત્થ તત્થ ભવે વિવટ્ટૂપનિસ્સયં કુસલં ઉપચિનન્તી બુદ્ધસુઞ્ઞે લોકે ચન્દભાગાય નદિયા તીરે કિન્નરયોનિયં નિબ્બત્તા. એકદિવસં તત્થ અઞ્ઞતરં પચ્ચેકબુદ્ધં દિસ્વા પસન્નમાનસા નળમાલાય તં પૂજેત્વા અઞ્જલિં પગ્ગય્હ અટ્ઠાસિ. સા તેન પુઞ્ઞકમ્મેન સુગતીસુયેવ સંસરન્તી ઇમસ્મિં બુદ્ધુપ્પાદે સાવત્થિયં ગહપતિમહાસાલકુલે નિબ્બત્તિ. પુણ્ણાતિસ્સા નામં અહોસિ. સા ઉપનિસ્સયસમ્પન્નતાય વીસતિવસ્સાનિ વસમાના મહાપજાપતિગોતમિયા સન્તિકે ધમ્મં સુત્વા પટિલદ્ધસદ્ધા પબ્બજિત્વા સિક્ખમાના એવ હુત્વા વિપસ્સનં આરભિ. સત્થા તસ્સા ગન્ધકુટિયં નિસિન્નો એવ ઓભાસં વિસ્સજ્જેત્વા –

    Puṇṇepūrassu dhammehīti puṇṇāya nāma sikkhamānāya gāthā. Ayampi purimabuddhesu katādhikārā tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinantī buddhasuññe loke candabhāgāya nadiyā tīre kinnarayoniyaṃ nibbattā. Ekadivasaṃ tattha aññataraṃ paccekabuddhaṃ disvā pasannamānasā naḷamālāya taṃ pūjetvā añjaliṃ paggayha aṭṭhāsi. Sā tena puññakammena sugatīsuyeva saṃsarantī imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ gahapatimahāsālakule nibbatti. Puṇṇātissā nāmaṃ ahosi. Sā upanissayasampannatāya vīsativassāni vasamānā mahāpajāpatigotamiyā santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddhā pabbajitvā sikkhamānā eva hutvā vipassanaṃ ārabhi. Satthā tassā gandhakuṭiyaṃ nisinno eva obhāsaṃ vissajjetvā –

    .

    3.

    ‘‘પુણ્ણે પૂરસ્સુ ધમ્મેહિ, ચન્દો પન્નરસેરિવ;

    ‘‘Puṇṇe pūrassu dhammehi, cando pannaraseriva;

    પરિપુણ્ણાય પઞ્ઞાય, તમોખન્ધં પદાલયા’’તિ. – ઇમં ગાથમાહ;

    Paripuṇṇāya paññāya, tamokhandhaṃ padālayā’’ti. – imaṃ gāthamāha;

    તત્થ પુણ્ણેતિ તસ્સા આલપનં. પૂરસ્સુ ધમ્મેહીતિ સત્તતિંસબોધિપક્ખિયધમ્મેહિ પરિપુણ્ણા હોહિ. ચન્દો પન્નરસેરિવાતિ ર-કારો પદસન્ધિકરો. પન્નરસે પુણ્ણમાસિયં સબ્બાહિ કલાહિ પરિપુણ્ણો ચન્દો વિય. પરિપુણ્ણાય પઞ્ઞાયાતિ સોળસન્નં કિચ્ચાનં પારિપૂરિયા પરિપુણ્ણાય અરહત્તમગ્ગપઞ્ઞાય. તમોખન્ધં પદાલયાતિ મોહક્ખન્ધં અનવસેસતો ભિન્દ સમુચ્છિન્દ. મોહક્ખન્ધપદાલનેન સહેવ સબ્બેપિ કિલેસા પદાલિતા હોન્તીતિ.

    Tattha puṇṇeti tassā ālapanaṃ. Pūrassu dhammehīti sattatiṃsabodhipakkhiyadhammehi paripuṇṇā hohi. Cando pannaraserivāti ra-kāro padasandhikaro. Pannarase puṇṇamāsiyaṃ sabbāhi kalāhi paripuṇṇo cando viya. Paripuṇṇāya paññāyāti soḷasannaṃ kiccānaṃ pāripūriyā paripuṇṇāya arahattamaggapaññāya. Tamokhandhaṃ padālayāti mohakkhandhaṃ anavasesato bhinda samucchinda. Mohakkhandhapadālanena saheva sabbepi kilesā padālitā hontīti.

    સા તં ગાથં સુત્વા વિપસ્સનં વડ્ઢેત્વા અરહત્તં પાપુણિ. તેન વુત્તં અપદાને (અપ॰ થેરી ૨.૧.૩૭-૪૫) –

    Sā taṃ gāthaṃ sutvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. therī 2.1.37-45) –

    ‘‘ચન્દભાગાનદીતીરે, અહોસિં કિન્નરી તદા;

    ‘‘Candabhāgānadītīre, ahosiṃ kinnarī tadā;

    અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, સયમ્ભું અપરાજિતં.

    Addasaṃ virajaṃ buddhaṃ, sayambhuṃ aparājitaṃ.

    ‘‘પસન્નચિત્તા સુમના, વેદજાતા કતઞ્જલી;

    ‘‘Pasannacittā sumanā, vedajātā katañjalī;

    નળમાલં ગહેત્વાન, સયમ્ભું અભિપૂજયિં.

    Naḷamālaṃ gahetvāna, sayambhuṃ abhipūjayiṃ.

    ‘‘તેન કમ્મેન સુકતેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;

    ‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;

    જહિત્વા કિન્નરીદેહં, અગચ્છિં તિદસં ગતિં.

    Jahitvā kinnarīdehaṃ, agacchiṃ tidasaṃ gatiṃ.

    ‘‘છત્તિંસદેવરાજૂનં, મહેસિત્તમકારયિં;

    ‘‘Chattiṃsadevarājūnaṃ, mahesittamakārayiṃ;

    દસન્નં ચક્કવત્તીનં, મહેસિત્તમકારયિં;

    Dasannaṃ cakkavattīnaṃ, mahesittamakārayiṃ;

    સંવેજેત્વાન મે ચિત્તં, પબ્બજિં અનગારિયં.

    Saṃvejetvāna me cittaṃ, pabbajiṃ anagāriyaṃ.

    ‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;

    સબ્બાસવપરિક્ખીણા, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો.

    Sabbāsavaparikkhīṇā, natthi dāni punabbhavo.

    ‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;

    ‘‘Catunnavutito kappe, yaṃ pupphamabhipūjayiṃ;

    દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફપૂજાયિદં ફલં.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, pupphapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે॰… કતં બુદ્ધસ્સ સાસન’’ન્તિ.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    અરહત્તં પન પત્વા સા થેરી તમેવ ગાથં ઉદાનેસિ. અયમેવ ચસ્સા અઞ્ઞાબ્યાકરણગાથા અહોસીતિ.

    Arahattaṃ pana patvā sā therī tameva gāthaṃ udānesi. Ayameva cassā aññābyākaraṇagāthā ahosīti.

    પુણ્ણાથેરીગાથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Puṇṇātherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / થેરીગાથાપાળિ • Therīgāthāpāḷi / ૩. પુણ્ણાથેરીગાથા • 3. Puṇṇātherīgāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact