Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya

    ૮. રાહુલોવાદસુત્તં

    8. Rāhulovādasuttaṃ

    ૧૨૧. એકં સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. અથ ખો ભગવતો રહોગતસ્સ પટિસલ્લીનસ્સ એવં ચેતસો પરિવિતક્કો ઉદપાદિ – ‘‘પરિપક્કા ખો રાહુલસ્સ વિમુત્તિપરિપાચનિયા ધમ્મા; યંનૂનાહં રાહુલં ઉત્તરિં આસવાનં ખયે વિનેય્ય’’ન્તિ. અથ ખો ભગવા પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય સાવત્થિયં પિણ્ડાય ચરિત્વા પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાતપટિક્કન્તો આયસ્મન્તં રાહુલં આમન્તેસિ – ‘‘ગણ્હાહિ, રાહુલ, નિસીદનં. યેન અન્ધવનં તેનુપસઙ્કમિસ્સામ દિવાવિહારાયા’’તિ . ‘‘એવં, ભન્તે’’તિ ખો આયસ્મા રાહુલો ભગવતો પટિસ્સુત્વા નિસીદનં આદાય ભગવન્તં પિટ્ઠિતો પિટ્ઠિતો અનુબન્ધિ.

    121. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho bhagavato rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘paripakkā kho rāhulassa vimuttiparipācaniyā dhammā; yaṃnūnāhaṃ rāhulaṃ uttariṃ āsavānaṃ khaye vineyya’’nti. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi – ‘‘gaṇhāhi, rāhula, nisīdanaṃ. Yena andhavanaṃ tenupasaṅkamissāma divāvihārāyā’’ti . ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā rāhulo bhagavato paṭissutvā nisīdanaṃ ādāya bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandhi.

    તેન ખો પન સમયેન અનેકાનિ દેવતાસહસ્સાનિ ભગવન્તં અનુબન્ધાનિ હોન્તિ – ‘‘અજ્જ ભગવા આયસ્મન્તં રાહુલં ઉત્તરિં આસવાનં ખયે વિનેસ્સતી’’તિ. અથ ખો ભગવા અન્ધવનં અજ્ઝોગાહેત્વા અઞ્ઞતરસ્મિં રુક્ખમૂલે પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ. આયસ્માપિ ખો રાહુલો ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નં ખો આયસ્મન્તં રાહુલં ભગવા એતદવોચ –

    Tena kho pana samayena anekāni devatāsahassāni bhagavantaṃ anubandhāni honti – ‘‘ajja bhagavā āyasmantaṃ rāhulaṃ uttariṃ āsavānaṃ khaye vinessatī’’ti. Atha kho bhagavā andhavanaṃ ajjhogāhetvā aññatarasmiṃ rukkhamūle paññatte āsane nisīdi. Āyasmāpi kho rāhulo bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ rāhulaṃ bhagavā etadavoca –

    ‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, રાહુલ, ચક્ખુ નિચ્ચં વા અનિચ્ચં વા’’તિ?

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, rāhula, cakkhu niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?

    ‘‘અનિચ્ચં, ભન્તે’’.

    ‘‘Aniccaṃ, bhante’’.

    ‘‘યં પનાનિચ્ચં દુક્ખં વા તં સુખં વા’’તિ?

    ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?

    ‘‘દુક્ખં, ભન્તે’’.

    ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.

    ‘‘યં પનાનિચ્ચં દુક્ખં વિપરિણામધમ્મં, કલ્લં નુ તં સમનુપસ્સિતું – ‘એતં મમ, એસોહમસ્મિ, એસો મે અત્તા’’’તિ?

    ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?

    ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’. ( ) 1

    ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ( ) 2

    ‘‘રૂપા નિચ્ચા વા અનિચ્ચા વા’’તિ?

    ‘‘Rūpā niccā vā aniccā vā’’ti?

    ‘‘અનિચ્ચા, ભન્તે’’…પે॰….

    ‘‘Aniccā, bhante’’…pe….

    ‘‘ચક્ખુવિઞ્ઞાણં નિચ્ચં વા અનિચ્ચં વા’’તિ?

    ‘‘Cakkhuviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?

    ‘‘અનિચ્ચં, ભન્તે’’…પે॰….

    ‘‘Aniccaṃ, bhante’’…pe….

    ‘‘ચક્ખુસમ્ફસ્સો નિચ્ચો વા અનિચ્ચો વા’’તિ?

    ‘‘Cakkhusamphasso nicco vā anicco vā’’ti?

    ‘‘અનિચ્ચો, ભન્તે’’…પે॰….

    ‘‘Anicco, bhante’’…pe….

    ‘‘યમ્પિદં ચક્ખુસમ્ફસ્સપચ્ચયા ઉપ્પજ્જતિ વેદનાગતં, સઞ્ઞાગતં, સઙ્ખારગતં, વિઞ્ઞાણગતં, તમ્પિ નિચ્ચં વા અનિચ્ચં વા’’તિ?

    ‘‘Yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedanāgataṃ, saññāgataṃ, saṅkhāragataṃ, viññāṇagataṃ, tampi niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?

    ‘‘અનિચ્ચં, ભન્તે’’.

    ‘‘Aniccaṃ, bhante’’.

    ‘‘યં પનાનિચ્ચં દુક્ખં વા તં સુખં વા’’તિ?

    ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?

    ‘‘દુક્ખં, ભન્તે’’.

    ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.

    ‘‘યં પનાનિચ્ચં દુક્ખં વિપરિણામધમ્મં, કલ્લં નુ તં સમનુપસ્સિતું – ‘એતં મમ, એસોહમસ્મિ , એસો મે અત્તા’’’તિ?

    ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi , eso me attā’’’ti?

    ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’…પે॰….

    ‘‘No hetaṃ, bhante’’…pe….

    ‘‘જિવ્હા નિચ્ચા વા અનિચ્ચા વા’’તિ?

    ‘‘Jivhā niccā vā aniccā vā’’ti?

    ‘‘અનિચ્ચા, ભન્તે’’…પે॰….

    ‘‘Aniccā, bhante’’…pe….

    ‘‘જિવ્હાવિઞ્ઞાણં નિચ્ચં વા અનિચ્ચં વા’’તિ?

    ‘‘Jivhāviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?

    ‘‘અનિચ્ચં, ભન્તે’’…પે॰….

    ‘‘Aniccaṃ, bhante’’…pe….

    ‘‘જિવ્હાસમ્ફસ્સો નિચ્ચો વા અનિચ્ચો વા’’તિ?

    ‘‘Jivhāsamphasso nicco vā anicco vā’’ti?

    ‘‘અનિચ્ચો, ભન્તે’’…પે॰….

    ‘‘Anicco, bhante’’…pe….

    ‘‘યમ્પિદં જિવ્હાસમ્ફસ્સપચ્ચયા ઉપ્પજ્જતિ વેદનાગતં, સઞ્ઞાગતં, સઙ્ખારગતં, વિઞ્ઞાણગતં, તમ્પિ નિચ્ચં વા અનિચ્ચં વા’’તિ?

    ‘‘Yampidaṃ jivhāsamphassapaccayā uppajjati vedanāgataṃ, saññāgataṃ, saṅkhāragataṃ, viññāṇagataṃ, tampi niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?

    ‘‘અનિચ્ચં, ભન્તે’’.

    ‘‘Aniccaṃ, bhante’’.

    ‘‘યં પનાનિચ્ચં દુક્ખં વા તં સુખં વા’’તિ?

    ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?

    ‘‘દુક્ખં, ભન્તે’’.

    ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.

    ‘‘યં પનાનિચ્ચં દુક્ખં વિપરિણામધમ્મં, કલ્લં નુ તં સમનુપસ્સિતું – ‘એતં મમ, એસોહમસ્મિ, એસો મે અત્તા’’’તિ?

    ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?

    ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’…પે॰….

    ‘‘No hetaṃ, bhante’’…pe….

    ‘‘મનો નિચ્ચો વા અનિચ્ચો વા’’તિ?

    ‘‘Mano nicco vā anicco vā’’ti?

    ‘‘અનિચ્ચો, ભન્તે’’.

    ‘‘Anicco, bhante’’.

    ‘‘યં પનાનિચ્ચં દુક્ખં વા તં સુખં વાતિ?

    ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti?

    ‘‘દુક્ખં, ભન્તે’’.

    ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.

    ‘‘યં પનાનિચ્ચં દુક્ખં વિપરિણામધમ્મં, કલ્લં નુ તં સમનુપસ્સિતું ‘એતં મમ, એસોહમસ્મિ, એસો મે અત્તા’’’તિ?

    ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?

    ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’.

    ‘‘No hetaṃ, bhante’’.

    ‘‘ધમ્મા નિચ્ચા વા અનિચ્ચા વા’’તિ?

    ‘‘Dhammā niccā vā aniccā vā’’ti?

    ‘‘અનિચ્ચા, ભન્તે’’…પે॰….

    ‘‘Aniccā, bhante’’…pe….

    ‘‘મનોવિઞ્ઞાણં નિચ્ચં વા અનિચ્ચં વા’’તિ?

    ‘‘Manoviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?

    ‘‘અનિચ્ચં, ભન્તે’’…પે॰….

    ‘‘Aniccaṃ, bhante’’…pe….

    ‘‘મનોસમ્ફસ્સો નિચ્ચો વા અનિચ્ચો વા’’તિ?

    ‘‘Manosamphasso nicco vā anicco vā’’ti?

    ‘‘અનિચ્ચો, ભન્તે’’…પે॰….

    ‘‘Anicco, bhante’’…pe….

    ‘‘યમ્પિદં મનોસમ્ફસ્સપચ્ચયા ઉપ્પજ્જતિ વેદનાગતં, સઞ્ઞાગતં, સઙ્ખારગતં, વિઞ્ઞાણગતં, તમ્પિ નિચ્ચં વા અનિચ્ચં વા’’તિ?

    ‘‘Yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedanāgataṃ, saññāgataṃ, saṅkhāragataṃ, viññāṇagataṃ, tampi niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?

    ‘‘અનિચ્ચં, ભન્તે’’.

    ‘‘Aniccaṃ, bhante’’.

    ‘‘યં પનાનિચ્ચં દુક્ખં વા તં સુખં વા’’તિ?

    ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?

    ‘‘દુક્ખં, ભન્તે’’.

    ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.

    ‘‘યં પનાનિચ્ચં દુક્ખં વિપરિણામધમ્મં, કલ્લં નુ તં સમનુપસ્સિતું – ‘એતં મમ, એસોહમસ્મિ, એસો મે અત્તા’’’તિ?

    ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?

    ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’.

    ‘‘No hetaṃ, bhante’’.

    ‘‘એવં પસ્સં, રાહુલ, સુતવા અરિયસાવકો ચક્ખુસ્મિમ્પિ નિબ્બિન્દતિ, રૂપેસુપિ નિબ્બિન્દતિ, ચક્ખુવિઞ્ઞાણેપિ નિબ્બિન્દતિ, ચક્ખુસમ્ફસ્સેપિ નિબ્બિન્દતિ, યમ્પિદં ચક્ખુસમ્ફસ્સપચ્ચયા ઉપ્પજ્જતિ વેદનાગતં સઞ્ઞાગતં સઙ્ખારગતં વિઞ્ઞાણગતં તસ્મિમ્પિ નિબ્બિન્દતિ…પે॰… જિવ્હાયપિ નિબ્બિન્દતિ, રસેસુપિ નિબ્બિન્દતિ, જિવ્હાવિઞ્ઞાણેપિ નિબ્બિન્દતિ, જિવ્હાસમ્ફસ્સેપિ નિબ્બિન્દતિ, યમ્પિદં જિવ્હાસમ્ફસ્સપચ્ચયા ઉપ્પજ્જતિ વેદનાગતં સઞ્ઞાગતં સઙ્ખારગતં વિઞ્ઞાણગતં તસ્મિમ્પિ નિબ્બિન્દતિ…પે॰….

    ‘‘Evaṃ passaṃ, rāhula, sutavā ariyasāvako cakkhusmimpi nibbindati, rūpesupi nibbindati, cakkhuviññāṇepi nibbindati, cakkhusamphassepi nibbindati, yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ tasmimpi nibbindati…pe… jivhāyapi nibbindati, rasesupi nibbindati, jivhāviññāṇepi nibbindati, jivhāsamphassepi nibbindati, yampidaṃ jivhāsamphassapaccayā uppajjati vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ tasmimpi nibbindati…pe….

    ‘‘મનસ્મિમ્પિ નિબ્બિન્દતિ, ધમ્મેસુપિ નિબ્બિન્દતિ, મનોવિઞ્ઞાણેપિ નિબ્બિન્દતિ, મનોસમ્ફસ્સેપિ નિબ્બિન્દતિ, યમ્પિદં મનોસમ્ફસ્સપચ્ચયા ઉપ્પજ્જતિ વેદનાગતં સઞ્ઞાગતં સઙ્ખારગતં વિઞ્ઞાણગતં તસ્મિમ્પિ નિબ્બિન્દતિ. નિબ્બિન્દં વિરજ્જતિ; વિરાગા વિમુચ્ચતિ; વિમુત્તસ્મિં વિમુત્તમિતિ ઞાણં હોતિ. ‘ખીણા જાતિ, વુસિતં બ્રહ્મચરિયં, કતં કરણીયં, નાપરં ઇત્થત્તાયા’તિ પજાનાતી’’તિ.

    ‘‘Manasmimpi nibbindati, dhammesupi nibbindati, manoviññāṇepi nibbindati, manosamphassepi nibbindati, yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ tasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati; vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti.

    ઇદમવોચ ભગવા. અત્તમનો આયસ્મા રાહુલો ભગવતો ભાસિતં અભિનન્દિ. ઇમસ્મિઞ્ચ પન વેય્યાકરણસ્મિં ભઞ્ઞમાને આયસ્મતો રાહુલસ્સ અનુપાદાય આસવેહિ ચિત્તં વિમુચ્ચિ. અનેકાનઞ્ચ દેવતાસહસ્સાનં વિરજં વીતમલં ધમ્મચક્ખું ઉદપાદિ – ‘‘યં કિઞ્ચિ સમુદયધમ્મં, સબ્બં તં નિરોધધમ્મ’’ન્તિ. અટ્ઠમં.

    Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā rāhulo bhagavato bhāsitaṃ abhinandi. Imasmiñca pana veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne āyasmato rāhulassa anupādāya āsavehi cittaṃ vimucci. Anekānañca devatāsahassānaṃ virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti. Aṭṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. (તં કિં મઞ્ઞસિ) એવમિતરેસુપિ (મ॰ નિ॰ ૩.૪૧૬-૪૧૭)
    2. (taṃ kiṃ maññasi) evamitaresupi (ma. ni. 3.416-417)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૮. રાહુલોવાદસુત્તવણ્ણના • 8. Rāhulovādasuttavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૮. રાહુલોવાદસુત્તવણ્ણના • 8. Rāhulovādasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact