| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
૧૦. રજ્જસુત્તવણ્ણના
10. Rajjasuttavaṇṇanā
૧૫૬. અહનન્તિ કરણે પચ્ચત્તવચનન્તિ આહ ‘‘અહનન્તેના’’તિ, પચ્ચત્તે એવ વા પચ્ચત્તવચનં, ‘‘અહનન્તો હુત્વા’’તિ વચનસેસેન ભવિતબ્બન્તિ અધિપ્પાયો. સેસપદેસુપિ એસેવ નયો. અજિનન્તિ અન્તોગધહેતુઅત્થં વદતીતિ આહ ‘‘પરસ્સ ધનજાનિં અકરોન્તેના’’તિ. અકારાપેન્તેનાતિ પરસ્સ ધનજાનિં અકારેન્તેન. અસોચન્તેનાતિ ભોગબ્યસનાદિવસેન પરં અસોચન્તેન. કસ્મા ભગવા એવં ચિન્તેસીતિ તત્થ કારણમાહ ‘‘ઇતી’’તિઆદિના. રજ્જે વિજિતે દણ્ડકરપીળિતેતિ ધનદણ્ડાદિદણ્ડેન ચેવ બલિના ચ બાધિતે.
156.Ahananti karaṇe paccattavacananti āha ‘‘ahanantenā’’ti, paccatte eva vā paccattavacanaṃ, ‘‘ahananto hutvā’’ti vacanasesena bhavitabbanti adhippāyo. Sesapadesupi eseva nayo. Ajinanti antogadhahetuatthaṃ vadatīti āha ‘‘parassa dhanajāniṃ akarontenā’’ti. Akārāpentenāti parassa dhanajāniṃ akārentena. Asocantenāti bhogabyasanādivasena paraṃ asocantena. Kasmā bhagavā evaṃ cintesīti tattha kāraṇamāha ‘‘itī’’tiādinā. Rajje vijite daṇḍakarapīḷiteti dhanadaṇḍādidaṇḍena ceva balinā ca bādhite.
ઇજ્ઝનકકોટ્ઠાસાતિ ચેતોવસિભાવાદિકસ્સ સાધનકકોટ્ઠાસા. વડ્ઢિતાતિ ભાવનાપારિપૂરિવસેન અનુબ્રૂહિતા. પુનપ્પુનં કતાતિ ભાવનાય બહુલીકરણેન અપરાપરં પવત્તિતા. યુત્તયાનન્તિ યથા યુત્તાનં આજઞ્ઞરથાનં સારથિના અધિટ્ઠિતં યથારુચિ પવત્તતિ, એવં યથારુચિપવત્તિતં ગમિતા. પતિટ્ઠટ્ઠેનાતિ અધિટ્ઠાનટ્ઠેન. વત્થુકતાતિ સબ્બસો ઉપક્કિલેસસોધનેન ઇદ્ધિવિસયતાય પતિટ્ઠાનભાવતો સુવિસોધિતપરિસ્સયવત્થુ વિય કતા. અવિજહિતાતિ પટિપક્ખદૂરીભાવતો સુભાવિતભાવેન તંતંઅધિટ્ઠાનયોગ્યતાય ન જહાપિતા. નિચ્ચાનુબદ્ધાતિ તતો એવ નિચ્ચં અનુબદ્ધા વિય કતા. સુપરિચિતાતિ સુટ્ઠુ સબ્બભાગેન ભાવનાનુપચયં ગમિતા. અવિરાધિતવેધિહત્થો વિયાતિ અવિરજ્ઝનભાવેન વિરજ્ઝનહત્થો વિય. સુટ્ઠુ સમારદ્ધાતિ ભાવનાઉપ્પત્તિયા સમ્મદેવ સમ્પાદિતા. ચિન્તેય્યાતિ અત્થુદ્ધારવસેન ચિન્તેય્ય.
Ijjhanakakoṭṭhāsāti cetovasibhāvādikassa sādhanakakoṭṭhāsā. Vaḍḍhitāti bhāvanāpāripūrivasena anubrūhitā. Punappunaṃ katāti bhāvanāya bahulīkaraṇena aparāparaṃ pavattitā. Yuttayānanti yathā yuttānaṃ ājaññarathānaṃ sārathinā adhiṭṭhitaṃ yathāruci pavattati, evaṃ yathārucipavattitaṃ gamitā. Patiṭṭhaṭṭhenāti adhiṭṭhānaṭṭhena. Vatthukatāti sabbaso upakkilesasodhanena iddhivisayatāya patiṭṭhānabhāvato suvisodhitaparissayavatthu viya katā. Avijahitāti paṭipakkhadūrībhāvato subhāvitabhāvena taṃtaṃadhiṭṭhānayogyatāya na jahāpitā. Niccānubaddhāti tato eva niccaṃ anubaddhā viya katā. Suparicitāti suṭṭhu sabbabhāgena bhāvanānupacayaṃ gamitā. Avirādhitavedhihattho viyāti avirajjhanabhāvena virajjhanahattho viya. Suṭṭhu samāraddhāti bhāvanāuppattiyā sammadeva sampāditā. Cinteyyāti atthuddhāravasena cinteyya.
પબ્બતસ્સાતિ પબ્બતો અસ્સ. પબ્બતો અસ્સાતિ પબ્બતો ભવેય્ય કીદિસસ્સાતિ આહ ‘‘સુવણ્ણસ્સા’’તિઆદિ. જાતરૂપસ્સાતિ આતપરૂપસમ્પન્નસ્સ. દ્વિક્ખત્તુમ્પિ તાવ મહન્તોતિ યત્તકો સો પબ્બતો હોતિ, દ્વિક્ખત્તું તત્તકો. એકસ્સાતિ એકસ્સપિ પુગ્ગલસ્સ નાલં ન પરિયત્તો તણ્હાય દુપ્પૂરણભાવા. એવં જાનન્તોતિ એવં તણ્હાય દુપ્પૂરણભાવાદીનવતં જાનન્તો. સમં ચરેય્યાતિ પરવત્થુપરામાસાદિં વિહાય કાયાદીહિ સમમેવ પટિપજ્જેય્ય.
Pabbatassāti pabbato assa. Pabbato assāti pabbato bhaveyya kīdisassāti āha ‘‘suvaṇṇassā’’tiādi. Jātarūpassāti ātaparūpasampannassa. Dvikkhattumpi tāva mahantoti yattako so pabbato hoti, dvikkhattuṃ tattako. Ekassāti ekassapi puggalassa nālaṃ na pariyatto taṇhāya duppūraṇabhāvā. Evaṃ jānantoti evaṃ taṇhāya duppūraṇabhāvādīnavataṃ jānanto. Samaṃ careyyāti paravatthuparāmāsādiṃ vihāya kāyādīhi samameva paṭipajjeyya.
દુક્ખં તણ્હાનિદાનં, તણ્હા કામગુણનિદાના, તસ્મા દુક્ખસ્સ તણ્હાપચ્ચયકામગુણનિદાનત્તં વુત્તં. તન્તિ દુક્ખં. યતોનિદાનં હોતીતિ યંનિદાનં યંકારણં તં પવત્તતિ. એવં યો અદક્ખીતિ યો પરિઞ્ઞાતવત્થુકો એવં દુક્ખં તસ્સ નિદાનભૂતે કામગુણે ચ તથતો પઞ્ઞાચક્ખુના પસ્સિ. કેન કારણેન નમેય્ય? તં કારણં નત્થીતિ અત્થો. કામગુણઉપધિન્તિ કામગુણસઙ્ખાતં ઉપધિં. સજ્જતિ એત્થાતિ સઙ્ગો એસો, લગ્ગનમેતન્તિ એવં વિદિત્વા. તમેવ કામાભિભૂતો નપ્પટિસેવેય્ય ન લગ્ગેય્યાતિ એવં વિનયાય વૂપસમાય સિક્ખેય્યાતિ.
Dukkhaṃ taṇhānidānaṃ, taṇhā kāmaguṇanidānā, tasmā dukkhassa taṇhāpaccayakāmaguṇanidānattaṃ vuttaṃ. Tanti dukkhaṃ. Yatonidānaṃ hotīti yaṃnidānaṃ yaṃkāraṇaṃ taṃ pavattati. Evaṃ yo adakkhīti yo pariññātavatthuko evaṃ dukkhaṃ tassa nidānabhūte kāmaguṇe ca tathato paññācakkhunā passi. Kena kāraṇena nameyya? Taṃ kāraṇaṃ natthīti attho. Kāmaguṇaupadhinti kāmaguṇasaṅkhātaṃ upadhiṃ. Sajjati etthāti saṅgo eso, lagganametanti evaṃviditvā. Tameva kāmābhibhūto nappaṭiseveyya na laggeyyāti evaṃ vinayāya vūpasamāya sikkheyyāti.
રજ્જસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Rajjasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
દુતિયવગ્ગવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Dutiyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૧૦. રજ્જસુત્તં • 10. Rajjasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૧૦. રજ્જસુત્તવણ્ણના • 10. Rajjasuttavaṇṇanā
