Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
૬. રોહિતસ્સસુત્તવણ્ણના
6. Rohitassasuttavaṇṇanā
૧૦૭. એકોકાસેતિ ચક્કવાળસ્સ પરિયન્તસઞ્ઞિતે એકસ્મિં ઓકાસે. ભુમ્મન્તિ ‘‘યત્થા’’તિ ઇદં ભુમ્મવચનં, સામઞ્ઞતો વુત્તમ્પિ ‘‘સો લોકસ્સ અન્તો’’તિ વચનતો વિસિટ્ઠવિસયમેવ હોતિ. ‘‘ન જાયતિ ન મીયતી’’તિ વત્વા પુન ‘‘ન ચવતિ ન ઉપપજ્જતી’’તિ કસ્મા વુત્તન્તિ આહ ‘‘ઇદં અપરાપરં…પે॰… ગહિત’’ન્તિ. પદગમનેનાતિ પદસા ગમનેન. સઙ્ખારલોકસ્સ અન્તં સન્ધાય વદતિ ઉપરિ સચ્ચાનિ પકાસેતુકામો. સઙ્ખારલોકસ્સ હિ અન્તો નિબ્બાનં.
107.Ekokāseti cakkavāḷassa pariyantasaññite ekasmiṃ okāse. Bhummanti ‘‘yatthā’’ti idaṃ bhummavacanaṃ, sāmaññato vuttampi ‘‘so lokassa anto’’ti vacanato visiṭṭhavisayameva hoti. ‘‘Na jāyati na mīyatī’’ti vatvā puna ‘‘na cavati na upapajjatī’’ti kasmā vuttanti āha ‘‘idaṃ aparāparaṃ…pe… gahita’’nti. Padagamanenāti padasā gamanena. Saṅkhāralokassa antaṃ sandhāya vadati upari saccāni pakāsetukāmo. Saṅkhāralokassa hi anto nibbānaṃ.
દળ્હં થિરં ધનુ એતસ્સાતિ દળ્હધન્વા. સો એવ દળ્હધમ્મોતિ વુત્તો. તેનાહ ‘‘દળ્હધનૂ’’તિ. ઉત્તમપ્પમાણેનાતિ સહસ્સથામપ્પમાણેન. ધનુસિપ્પસિક્ખિતતાય ધનુગ્ગહો, ન ધનુગ્ગહમત્તેનાતિ આહ ‘‘ધનુગ્ગહોતિ ધનુઆચરિયો’’તિ. ‘‘ધનુગ્ગહો’’તિ વત્વા ‘‘સિક્ખિતો’’તિ વુત્તે ધનુસિક્ખાય સિક્ખિતોતિ વિઞ્ઞાયતિ, સિક્ખા ચ એત્તકે કાલે સમત્થસ્સ ઉક્કંસગતો હોતીતિ આહ ‘‘દસ દ્વાદસ વસ્સાનિ ધનુસિપ્પં સિક્ખિતો’’તિ. ઉસભપ્પમાણેપીતિ વીસતિયટ્ઠિયો ઉસભં, તસ્મિં ઉસભપ્પમાણે પદેસે. વાલગ્ગન્તિ વાળકોટિં. કતહત્થોતિ પરિચિતહત્થો. કતસરક્ખેપોતિ વિવટસરક્ખેપપદેસદસ્સનવસેન સરક્ખેપકતાવી. તેનાહ ‘‘દસ્સિતસિપ્પો’’તિ. ‘‘કતસિપ્પો’’તિ કેચિ. અસન્તિ એતેનાતિ અસનં, કણ્ડો. તાલચ્છાયન્તિ તાલચ્છાદિં, સા પન રતનમત્તા, વિદત્થિચતુરઙ્ગુલા વા.
Daḷhaṃ thiraṃ dhanu etassāti daḷhadhanvā. So eva daḷhadhammoti vutto. Tenāha ‘‘daḷhadhanū’’ti. Uttamappamāṇenāti sahassathāmappamāṇena. Dhanusippasikkhitatāya dhanuggaho, na dhanuggahamattenāti āha ‘‘dhanuggahoti dhanuācariyo’’ti. ‘‘Dhanuggaho’’ti vatvā ‘‘sikkhito’’ti vutte dhanusikkhāya sikkhitoti viññāyati, sikkhā ca ettake kāle samatthassa ukkaṃsagato hotīti āha ‘‘dasa dvādasa vassāni dhanusippaṃ sikkhito’’ti. Usabhappamāṇepīti vīsatiyaṭṭhiyo usabhaṃ, tasmiṃ usabhappamāṇe padese. Vālagganti vāḷakoṭiṃ. Katahatthoti paricitahattho. Katasarakkhepoti vivaṭasarakkhepapadesadassanavasena sarakkhepakatāvī. Tenāha ‘‘dassitasippo’’ti. ‘‘Katasippo’’ti keci. Asanti etenāti asanaṃ, kaṇḍo. Tālacchāyanti tālacchādiṃ, sā pana ratanamattā, vidatthicaturaṅgulā vā.
પુરત્થિમસમુદ્દાતિ એકસ્મિં ચક્કવાળે પુરત્થિમસમુદ્દા. સમુદ્દસીસેન પુરત્થિમચક્કવાળમુખવટ્ટિં વદતિ. પચ્છિમસમુદ્દોતિ એત્થાપિ એસેવ નયો. નિપ્પપઞ્ચતન્તિ અદન્ધકારિતં. સમ્પત્તેતિ તાદિસેન જવેન ગચ્છન્તેન સમ્પત્તે. અનોતત્તેતિ એત્થાપિ ‘‘સમ્પત્તે’’તિ પદં આનેત્વા સમ્બન્ધો, તથા ‘‘નાગલતાદન્તકટ્ઠં ખાદિત્વા’’તિ એત્થાપિ. તદાતિ યદા સો લોકન્તગવેસકો અહોસિ, તદા. દીઘાયુકકાલોતિ અનેકવસ્સસહસ્સાયુકકાલો. ચક્કવાળલોકસ્સાતિ સામઞ્ઞવસેન એકવચનં, ચક્કવાળલોકન્તિ અત્થો. ઇમસ્મિંયેવ ચક્કવાળે નિબ્બત્તિ પુબ્બપરિચરિયસિદ્ધાય નિકન્તિયા. સસઞ્ઞિમ્હિ સમનકેતિ ન રૂપધમ્મમત્તકે, અથ ખો પઞ્ચક્ખન્ધસમુદાયેતિ દસ્સેતિ. સમિતપાપોતિ સમુચ્છિન્નસંકિલેસધમ્મો.
Puratthimasamuddāti ekasmiṃ cakkavāḷe puratthimasamuddā. Samuddasīsena puratthimacakkavāḷamukhavaṭṭiṃ vadati. Pacchimasamuddoti etthāpi eseva nayo. Nippapañcatanti adandhakāritaṃ. Sampatteti tādisena javena gacchantena sampatte. Anotatteti etthāpi ‘‘sampatte’’ti padaṃ ānetvā sambandho, tathā ‘‘nāgalatādantakaṭṭhaṃ khāditvā’’ti etthāpi. Tadāti yadā so lokantagavesako ahosi, tadā. Dīghāyukakāloti anekavassasahassāyukakālo. Cakkavāḷalokassāti sāmaññavasena ekavacanaṃ, cakkavāḷalokanti attho. Imasmiṃyeva cakkavāḷe nibbatti pubbaparicariyasiddhāya nikantiyā. Sasaññimhi samanaketi na rūpadhammamattake, atha kho pañcakkhandhasamudāyeti dasseti. Samitapāpoti samucchinnasaṃkilesadhammo.
રોહિતસ્સસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Rohitassasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૬. રોહિતસ્સસુત્તં • 6. Rohitassasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૬. રોહિતસ્સસુત્તવણ્ણના • 6. Rohitassasuttavaṇṇanā