Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મહાવિભઙ્ગ • Mahāvibhaṅga

    ૮. રૂપિયસિક્ખાપદં

    8. Rūpiyasikkhāpadaṃ

    ૫૮૨. તેન સમયેન બુદ્ધો ભગવા રાજગહે વિહરતિ વેળુવને કલન્દકનિવાપે. તેન ખો પન સમયેન આયસ્મા ઉપનન્દો સક્યપુત્તો અઞ્ઞતરસ્સ કુલસ્સ કુલૂપકો હોતિ નિચ્ચભત્તિકો. યં તસ્મિં કુલે ઉપ્પજ્જતિ ખાદનીયં વા ભોજનીયં વા તતો આયસ્મતો ઉપનન્દસ્સ સક્યપુત્તસ્સ પટિવિસો ઠપિય્યતિ. તેન ખો પન સમયેન સાયં તસ્મિં કુલે મંસં ઉપ્પન્નં હોતિ. તતો આયસ્મતો ઉપનન્દસ્સ સક્યપુત્તસ્સ પટિવિસો ઠપિતો હોતિ. તસ્સ કુલસ્સ દારકો રત્તિયા પચ્ચૂસસમયં પચ્ચુટ્ઠાય રોદતિ – ‘‘મંસં મે દેથા’’તિ. અથ ખો સો પુરિસો પજાપતિં એતદવોચ – ‘‘અય્યસ્સ પટિવિસં દારકસ્સ દેહિ. અઞ્ઞં ચેતાપેત્વા અય્યસ્સ દસ્સામા’’તિ.

    582. Tena samayena buddho bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena āyasmā upanando sakyaputto aññatarassa kulassa kulūpako hoti niccabhattiko. Yaṃ tasmiṃ kule uppajjati khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā tato āyasmato upanandassa sakyaputtassa paṭiviso ṭhapiyyati. Tena kho pana samayena sāyaṃ tasmiṃ kule maṃsaṃ uppannaṃ hoti. Tato āyasmato upanandassa sakyaputtassa paṭiviso ṭhapito hoti. Tassa kulassa dārako rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya rodati – ‘‘maṃsaṃ me dethā’’ti. Atha kho so puriso pajāpatiṃ etadavoca – ‘‘ayyassa paṭivisaṃ dārakassa dehi. Aññaṃ cetāpetvā ayyassa dassāmā’’ti.

    અથ ખો આયસ્મા ઉપનન્દો સક્યપુત્તો પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરં આદાય યેન તં કુલં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ. અથ ખો સો પુરિસો યેનાયસ્મા ઉપનન્દો સક્યપુત્તો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં ઉપનન્દં સક્યપુત્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો સો પુરિસો આયસ્મન્તં ઉપનન્દં સક્યપુત્તં એતદવોચ – ‘‘હિય્યો ખો, ભન્તે, સાયં મંસં ઉપ્પન્નં અહોસિ. તતો અય્યસ્સ પટિવિસો ઠપિતો. અયં , ભન્તે, દારકો રત્તિયા પચ્ચૂસસમયં પચ્ચુટ્ઠાય રોદતિ – ‘મંસં મે દેથા’તિ. અય્યસ્સ પટિવિસો દારકસ્સ દિન્નો. કહાપણેન, ભન્તે, કિં આહરિય્યતૂ’’તિ? ‘‘પરિચ્ચત્તો મે, આવુસો, કહાપણો’’તિ? ‘‘આમ, ભન્તે, પરિચ્ચત્તો’’તિ. ‘‘તઞ્ઞેવ મે, આવુસો, કહાપણં દેહી’’તિ.

    Atha kho āyasmā upanando sakyaputto pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaraṃ ādāya yena taṃ kulaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho so puriso yenāyasmā upanando sakyaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so puriso āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ etadavoca – ‘‘hiyyo kho, bhante, sāyaṃ maṃsaṃ uppannaṃ ahosi. Tato ayyassa paṭiviso ṭhapito. Ayaṃ , bhante, dārako rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya rodati – ‘maṃsaṃ me dethā’ti. Ayyassa paṭiviso dārakassa dinno. Kahāpaṇena, bhante, kiṃ āhariyyatū’’ti? ‘‘Pariccatto me, āvuso, kahāpaṇo’’ti? ‘‘Āma, bhante, pariccatto’’ti. ‘‘Taññeva me, āvuso, kahāpaṇaṃ dehī’’ti.

    અથ ખો સો પુરિસો આયસ્મતો ઉપનન્દસ્સ સક્યપુત્તસ્સ કહાપણં દત્વા ઉજ્ઝાયતિ ખિય્યતિ વિપાચેતિ – ‘‘તથેવ મયં રૂપિયં પટિગ્ગણ્હામ એવમેવિમે સમણા સક્યપુત્તિયા રૂપિયં પટિગ્ગણ્હન્તી’’તિ. અસ્સોસું ખો ભિક્ખૂ તસ્સ પુરિસસ્સ ઉજ્ઝાયન્તસ્સ ખિય્યન્તસ્સ વિપાચેન્તસ્સ. યે તે ભિક્ખૂ અપ્પિચ્છા…પે॰… તે ઉજ્ઝાયન્તિ ખિય્યન્તિ વિપાચેન્તિ – ‘‘કથઞ્હિ નામ આયસ્મા ઉપનન્દો સક્યપુત્તો રૂપિયં પટિગ્ગહેસ્સતી’’તિ! અથ ખો તે ભિક્ખૂ આયસ્મન્તં ઉપનન્દં સક્યપુત્તં અનેકપરિયાયેન વિગરહિત્વા ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું…પે॰… ‘‘સચ્ચં કિર ત્વં, ઉપનન્દ, રૂપિયં પટિગ્ગહેસી’’તિ 1? ‘‘સચ્ચં, ભગવા’’તિ. વિગરહિ બુદ્ધો ભગવા…પે॰… કથઞ્હિ નામ ત્વં, મોઘપુરિસ, રૂપિયં પટિગ્ગહેસ્સસિ! નેતં, મોઘપુરિસ, અપ્પસન્નાનં વા પસાદાય…પે॰… એવઞ્ચ પન, ભિક્ખવે, ઇમં સિક્ખાપદં ઉદ્દિસેય્યાથ –

    Atha kho so puriso āyasmato upanandassa sakyaputtassa kahāpaṇaṃ datvā ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘tatheva mayaṃ rūpiyaṃ paṭiggaṇhāma evamevime samaṇā sakyaputtiyā rūpiyaṃ paṭiggaṇhantī’’ti. Assosuṃ kho bhikkhū tassa purisassa ujjhāyantassa khiyyantassa vipācentassa. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā upanando sakyaputto rūpiyaṃ paṭiggahessatī’’ti! Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, upananda, rūpiyaṃ paṭiggahesī’’ti 2? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, rūpiyaṃ paṭiggahessasi! Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –

    ૫૮૩. ‘‘યો પન ભિક્ખુ જાતરૂપરજતં ઉગ્ગણ્હેય્ય વા ઉગ્ગણ્હાપેય્ય વા ઉપનિક્ખિત્તં વા સાદિયેય્ય, નિસ્સગ્ગિયં પાચિત્તિય’’ન્તિ.

    583.‘‘Yo pana bhikkhu jātarūparajataṃ uggaṇheyya vā uggaṇhāpeyya vā upanikkhittaṃ vā sādiyeyya, nissaggiyaṃ pācittiya’’nti.

    ૫૮૪. યો પનાતિ યો યાદિસો…પે॰… ભિક્ખૂતિ…પે॰… અયં ઇમસ્મિં અત્થે અધિપ્પેતો ભિક્ખૂતિ.

    584.Yopanāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.

    જાતરૂપં નામ સત્થુવણ્ણો વુચ્ચતિ .

    Jātarūpaṃ nāma satthuvaṇṇo vuccati .

    રજતં નામ કહાપણો લોહમાસકો દારુમાસકો જતુમાસકો યે વોહારં ગચ્છન્તિ.

    Rajataṃ nāma kahāpaṇo lohamāsako dārumāsako jatumāsako ye vohāraṃ gacchanti.

    ઉગ્ગણ્હેય્યાતિ સયં ગણ્હાતિ નિસ્સગ્ગિયં પાચિત્તિયં 3.

    Uggaṇheyyāti sayaṃ gaṇhāti nissaggiyaṃ pācittiyaṃ 4.

    ઉગ્ગણ્હાપેય્યાતિ અઞ્ઞં ગાહાપેતિ નિસ્સગ્ગિયં પાચિત્તિયં 5.

    Uggaṇhāpeyyāti aññaṃ gāhāpeti nissaggiyaṃ pācittiyaṃ 6.

    ઉપનિક્ખિત્તં વા સાદિયેય્યાતિ ઇદં અય્યસ્સ હોતૂતિ ઉપનિક્ખિત્તં સાદિયતિ, નિસ્સગ્ગિયં હોતિ. સઙ્ઘમજ્ઝે નિસ્સજ્જિતબ્બં. એવઞ્ચ પન, ભિક્ખવે, નિસ્સજ્જિતબ્બં – તેન ભિક્ખુના સઙ્ઘં ઉપસઙ્કમિત્વા એકંસં ઉત્તરાસઙ્ગં કરિત્વા વુડ્ઢાનં ભિક્ખૂનં પાદે વન્દિત્વા ઉક્કુટિકં નિસીદિત્વા અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વા એવમસ્સ વચનીયો – ‘‘અહં, ભન્તે, રૂપિયં પટિગ્ગહેસિં. ઇદં મે નિસ્સગ્ગિયં. ઇમાહં સઙ્ઘસ્સ નિસ્સજ્જામી’’તિ. નિસ્સજ્જિત્વા આપત્તિ દેસેતબ્બા. બ્યત્તેન ભિક્ખુના પટિબલેન આપત્તિ પટિગ્ગહેતબ્બા. સચે તત્થ આગચ્છતિ આરામિકો વા ઉપાસકો વા સો વત્તબ્બો – ‘‘આવુસો, ઇમં જાનાહી’’તિ. સચે સો ભણતિ – ‘‘ઇમિના કિં આહરિય્યતૂ’’તિ, ન વત્તબ્બો – ‘‘ઇમં વા ઇમં વા આહરા’’તિ. કપ્પિયં આચિક્ખિતબ્બં – સપ્પિ વા તેલં વા મધુ વા ફાણિતં વા. સચે સો તેન પરિવત્તેત્વા કપ્પિયં આહરતિ રૂપિયપ્પટિગ્ગાહકં ઠપેત્વા સબ્બેહેવ પરિભુઞ્જિતબ્બં. એવઞ્ચેતં લભેથ, ઇચ્ચેતં કુસલં; નો ચે લભેથ, સો વત્તબ્બો – ‘‘આવુસો, ઇમં છડ્ડેહી’’તિ. સચે સો છડ્ડેતિ, ઇચ્ચેતં કુસલં; નો ચે છડ્ડેતિ, પઞ્ચહઙ્ગેહિ સમન્નાગતો ભિક્ખુ રૂપિયછડ્ડકો સમ્મન્નિતબ્બો – યો ન છન્દાગતિં ગચ્છેય્ય, ન દોસાગતિં ગચ્છેય્ય, ન મોહાગતિં ગચ્છેય્ય, ન ભયાગતિં ગચ્છેય્ય, છડ્ડિતાછડ્ડિતઞ્ચ જાનેય્ય. એવઞ્ચ પન, ભિક્ખવે, સમ્મન્નિતબ્બો. પઠમં ભિક્ખુ યાચિતબ્બો. યાચિત્વા બ્યત્તેન ભિક્ખુના પટિબલેન સઙ્ઘો ઞાપેતબ્બો –

    Upanikkhittaṃvā sādiyeyyāti idaṃ ayyassa hotūti upanikkhittaṃ sādiyati, nissaggiyaṃ hoti. Saṅghamajjhe nissajjitabbaṃ. Evañca pana, bhikkhave, nissajjitabbaṃ – tena bhikkhunā saṅghaṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā vuḍḍhānaṃ bhikkhūnaṃ pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassa vacanīyo – ‘‘ahaṃ, bhante, rūpiyaṃ paṭiggahesiṃ. Idaṃ me nissaggiyaṃ. Imāhaṃ saṅghassa nissajjāmī’’ti. Nissajjitvā āpatti desetabbā. Byattena bhikkhunā paṭibalena āpatti paṭiggahetabbā. Sace tattha āgacchati ārāmiko vā upāsako vā so vattabbo – ‘‘āvuso, imaṃ jānāhī’’ti. Sace so bhaṇati – ‘‘iminā kiṃ āhariyyatū’’ti, na vattabbo – ‘‘imaṃ vā imaṃ vā āharā’’ti. Kappiyaṃ ācikkhitabbaṃ – sappi vā telaṃ vā madhu vā phāṇitaṃ vā. Sace so tena parivattetvā kappiyaṃ āharati rūpiyappaṭiggāhakaṃ ṭhapetvā sabbeheva paribhuñjitabbaṃ. Evañcetaṃ labhetha, iccetaṃ kusalaṃ; no ce labhetha, so vattabbo – ‘‘āvuso, imaṃ chaḍḍehī’’ti. Sace so chaḍḍeti, iccetaṃ kusalaṃ; no ce chaḍḍeti, pañcahaṅgehi samannāgato bhikkhu rūpiyachaḍḍako sammannitabbo – yo na chandāgatiṃ gaccheyya, na dosāgatiṃ gaccheyya, na mohāgatiṃ gaccheyya, na bhayāgatiṃ gaccheyya, chaḍḍitāchaḍḍitañca jāneyya. Evañca pana, bhikkhave, sammannitabbo. Paṭhamaṃ bhikkhu yācitabbo. Yācitvā byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –

    ૫૮૫. ‘‘સુણાતુ મે, ભન્તે, સઙ્ઘો. યદિ સઙ્ઘસ્સ પત્તકલ્લં, સઙ્ઘો ઇત્થન્નામં ભિક્ખું રૂપિયછડ્ડકં સમ્મન્નેય્ય. એસા ઞત્તિ.

    585. ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ rūpiyachaḍḍakaṃ sammanneyya. Esā ñatti.

    ‘‘સુણાતુ મે, ભન્તે, સઙ્ઘો. સઙ્ઘો ઇત્થન્નામં ભિક્ખું રૂપિયછડ્ડકં સમ્મન્નતિ. યસ્સાયસ્મતો ખમતિ ઇત્થન્નામસ્સ ભિક્ખુનો રૂપિયછડ્ડકસ્સ સમ્મુતિ, સો તુણ્હસ્સ; યસ્સ નક્ખમતિ, સો ભાસેય્ય.

    ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ rūpiyachaḍḍakaṃ sammannati. Yassāyasmato khamati itthannāmassa bhikkhuno rūpiyachaḍḍakassa sammuti, so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya.

    ‘‘સમ્મતો સઙ્ઘેન ઇત્થન્નામો ભિક્ખુ રૂપિયછડ્ડકો. ખમતિ સઙ્ઘસ્સ, તસ્મા તુણ્હી, એવમેતં ધારયામી’’તિ.

    ‘‘Sammato saṅghena itthannāmo bhikkhu rūpiyachaḍḍako. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti.

    તેન સમ્મતેન ભિક્ખુના અનિમિત્તં કત્વા પાતેતબ્બં. સચે નિમિત્તં કત્વા પાતેતિ, આપત્તિ દુક્કટસ્સ.

    Tena sammatena bhikkhunā animittaṃ katvā pātetabbaṃ. Sace nimittaṃ katvā pāteti, āpatti dukkaṭassa.

    ૫૮૬. રૂપિયે રૂપિયસઞ્ઞી રૂપિયં પટિગ્ગણ્હાતિ, નિસ્સગ્ગિયં પાચિત્તિયં. રૂપિયે વેમતિકો રૂપિયં પટિગ્ગણ્હાતિ, નિસ્સગ્ગિયં પાચિત્તિયં. રૂપિયે અરૂપિયસઞ્ઞી રૂપિયં પટિગ્ગણ્હાતિ, નિસ્સગ્ગિયં પાચિત્તિયં.

    586. Rūpiye rūpiyasaññī rūpiyaṃ paṭiggaṇhāti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Rūpiye vematiko rūpiyaṃ paṭiggaṇhāti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Rūpiye arūpiyasaññī rūpiyaṃ paṭiggaṇhāti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ.

    અરૂપિયે રૂપિયસઞ્ઞી, આપત્તિ દુક્કટસ્સ. અરૂપિયે વેમતિકો, આપત્તિ દુક્કટસ્સ. અરૂપિયે અરૂપિયસઞ્ઞી, અનાપત્તિ.

    Arūpiye rūpiyasaññī, āpatti dukkaṭassa. Arūpiye vematiko, āpatti dukkaṭassa. Arūpiye arūpiyasaññī, anāpatti.

    અનાપત્તિ અજ્ઝારામે વા અજ્ઝાવસથે વા ઉગ્ગહેત્વા વા ઉગ્ગહાપેત્વા વા નિક્ખિપતિ – યસ્સ ભવિસ્સતિ સો હરિસ્સતીતિ, ઉમ્મત્તકસ્સ, આદિકમ્મિકસ્સાતિ.

    Anāpatti ajjhārāme vā ajjhāvasathe vā uggahetvā vā uggahāpetvā vā nikkhipati – yassa bhavissati so harissatīti, ummattakassa, ādikammikassāti.

    રૂપિયસિક્ખાપદં નિટ્ઠિતં અટ્ઠમં.

    Rūpiyasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. પટિગ્ગણ્હાસીતિ (સ્યા॰)
    2. paṭiggaṇhāsīti (syā.)
    3. નિસ્સગ્ગિયં હોતિ (સ્યા॰)
    4. nissaggiyaṃ hoti (syā.)
    5. નિસ્સગ્ગિયં હોતિ (સ્યા॰)
    6. nissaggiyaṃ hoti (syā.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૮. રૂપિયસિક્ખાપદવણ્ણના • 8. Rūpiyasikkhāpadavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ૮. રૂપિયસિક્ખાપદવણ્ણના • 8. Rūpiyasikkhāpadavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ૮. રૂપિયસિક્ખાપદવણ્ણના • 8. Rūpiyasikkhāpadavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ૮. રૂપિયસિક્ખાપદવણ્ણના • 8. Rūpiyasikkhāpadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact