Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā)

    ૩. સાધુસુત્તવણ્ણના

    3. Sādhusuttavaṇṇanā

    ૩૩. ઉદાનં ઉદાનેસીતિ પીતિવેગેન ઉગ્ગિરિતબ્બતાય ઉદાનં ઉગ્ગિરિ ઉચ્ચારેસિ. તયિદં યસ્મા પીતિસમુટ્ઠાપિતં વચનં, તસ્મા વુત્તં ‘‘ઉદાહારં ઉદાહરી’’તિ . યથા પન તં વચનં ‘‘ઉદાન’’ન્તિ વુચ્ચતિ, તં દસ્સેતું ‘‘યથા હી’’તિઆદિ વુત્તં. સદ્ધાયાતિ એત્થ -કારો હેતુઅત્થો. પરિચ્ચાગચેતનાય હિ સદ્ધા વિસેસપચ્ચયો અસ્સદ્ધસ્સ તદભાવતો. પિ-સદ્દો વુત્તત્થસમ્પિણ્ડનત્થો. ‘‘સાહૂ’’તિ પદં સાધુસદ્દેન સમાનત્થં દટ્ઠબ્બં. કથન્તિ દાનયુદ્ધાનં વિપક્ખસભાવાતિ અધિપ્પાયો. એતં ઉભયન્તિ દાનં યુદ્ધન્તિ ઇદં દ્વયં. જીવિતભીરુકોતિ જીવિતવિનાસભીરુકો. ખયભીરુકોતિ ભોગક્ખયસ્સ ભીરુકો. વદન્તોતિ જીવિતે સાલયતં, તતો એવ યુજ્ઝને અસમત્થતં પવેદેન્તો. છેજ્જન્તિ હત્થપાદાદિછેદો. ઉસ્સહન્તોતિ વીરિયં કરોન્તો. એવં ભોગે રક્ખિસ્સામીતિ તથા ભોગે અપરિક્ખીણે કરિસ્સામીતિ. વદન્તોતિ ઇધ ભોગેસુ લોભં, તતો એવ દાતું અસમત્થતં પવેદેન્તો. એવન્તિ એવં જીવિતભોગનિરપેક્ખતાય દાનઞ્ચ યુદ્ધઞ્ચ સમં હોતિ. સદ્ધાદિસમ્પન્નોતિ સદ્ધાધમ્મજીવિતાવીમંસાસીલાદિગુણસમન્નાગતો. સો હિ દેય્યવત્થુનો પરિત્તકત્તા અપ્પકમ્પિ દદન્તો અત્તનો પન ચિત્તસમ્પત્તિયા ખેત્તસમ્પત્તિયા ચ બહું ઉળારપુઞ્ઞં પવડ્ઢેન્તો બહુવિધં લોભ-દોસ-ઇસ્સા-મચ્છરિય-દિટ્ઠિવિચિકિચ્છાદિભેદં તપ્પટિપક્ખં અભિભવતિ, તતો એવ ચ તં મહપ્ફલં હોતિ મહાનિસંસં. અટ્ઠકથાયં પન ‘‘મચ્છેરં મદ્દતિ’’ચ્ચેવ વુત્તં, તસ્સ પન ઉજુવિપચ્ચનીકભાવતો.

    33.Udānaṃudānesīti pītivegena uggiritabbatāya udānaṃ uggiri uccāresi. Tayidaṃ yasmā pītisamuṭṭhāpitaṃ vacanaṃ, tasmā vuttaṃ ‘‘udāhāraṃ udāharī’’ti . Yathā pana taṃ vacanaṃ ‘‘udāna’’nti vuccati, taṃ dassetuṃ ‘‘yathā hī’’tiādi vuttaṃ. Saddhāyāti ettha ya-kāro hetuattho. Pariccāgacetanāya hi saddhā visesapaccayo assaddhassa tadabhāvato. Pi-saddo vuttatthasampiṇḍanattho. ‘‘Sāhū’’ti padaṃ sādhusaddena samānatthaṃ daṭṭhabbaṃ. Kathanti dānayuddhānaṃ vipakkhasabhāvāti adhippāyo. Etaṃ ubhayanti dānaṃ yuddhanti idaṃ dvayaṃ. Jīvitabhīrukoti jīvitavināsabhīruko. Khayabhīrukoti bhogakkhayassa bhīruko. Vadantoti jīvite sālayataṃ, tato eva yujjhane asamatthataṃ pavedento. Chejjanti hatthapādādichedo. Ussahantoti vīriyaṃ karonto. Evaṃ bhoge rakkhissāmīti tathā bhoge aparikkhīṇe karissāmīti. Vadantoti idha bhogesu lobhaṃ, tato eva dātuṃ asamatthataṃ pavedento. Evanti evaṃ jīvitabhoganirapekkhatāya dānañca yuddhañca samaṃ hoti. Saddhādisampannoti saddhādhammajīvitāvīmaṃsāsīlādiguṇasamannāgato. So hi deyyavatthuno parittakattā appakampi dadanto attano pana cittasampattiyā khettasampattiyā ca bahuṃ uḷārapuññaṃ pavaḍḍhento bahuvidhaṃ lobha-dosa-issā-macchariya-diṭṭhivicikicchādibhedaṃ tappaṭipakkhaṃ abhibhavati, tato eva ca taṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘maccheraṃ maddati’’cceva vuttaṃ, tassa pana ujuvipaccanīkabhāvato.

    પરત્થાતિ પરલોકે. એકસાટકબ્રાહ્મણવત્થુ અન્વયવસેન, અઙ્કુરવત્થુ બ્યતિરેકવસેન વિત્થારેતબ્બં.

    Paratthāti paraloke. Ekasāṭakabrāhmaṇavatthu anvayavasena, aṅkuravatthu byatirekavasena vitthāretabbaṃ.

    ધમ્મો લદ્ધો એતેનાતિ ધમ્મલદ્ધો, પુગ્ગલો. અગ્ગિઆહિતપદસ્સ વિય સદ્દસિદ્ધિ દટ્ઠબ્બા. ‘‘ઉટ્ઠાનન્તિ કાયિકં વીરિયં, વીરિયન્તિ ચેતસિક’’ન્તિ વદન્તિ. ઉટ્ઠાનન્તિ ભોગુપ્પાદે યુત્તપયુત્તતા. વીરિયન્તિ તજ્જો ઉસ્સાહો. યમસ્સ આણાપવત્તિટ્ઠાનં. વેતરણિમ્પિ ઇતરે નિરયે ચ અતિક્કમ્મ. તે પન અબ્બુદાદીનં વસેન અવીચિં દસધા કત્વા અવસેસમહાનિરયે સત્તપિ આયુપ્પમાણભેદેન તયો તયો કત્વા એકતિંસાતિ વદન્તિ. સઞ્જીવાદિનિરયસંવત્તનસ્સ કમ્મસ્સ તિક્ખમજ્ઝમુદુભાવેન તસ્સ આયુપ્પમાણસ્સ તિવિધતા વિભાવેતબ્બા. અપરે પન ‘‘અટ્ઠ મહાનિરયા સોળસ ઉસ્સદનિરયા આદિતો ચત્તારો સિતનિરયે એકં કત્વા સત્ત સિતનિરયાતિ એવં એકતિંસ મહાનિરયા’’તિ વદન્તિ. મહાનિરયગ્ગહણતો આદિતો ચત્તારો સિતનિરયા એકો નિરયો કતોતિ.

    Dhammo laddho etenāti dhammaladdho, puggalo. Aggiāhitapadassa viya saddasiddhi daṭṭhabbā. ‘‘Uṭṭhānanti kāyikaṃ vīriyaṃ, vīriyanti cetasika’’nti vadanti. Uṭṭhānanti bhoguppāde yuttapayuttatā. Vīriyanti tajjo ussāho. Yamassa āṇāpavattiṭṭhānaṃ. Vetaraṇimpi itare niraye ca atikkamma. Te pana abbudādīnaṃ vasena avīciṃ dasadhā katvā avasesamahāniraye sattapi āyuppamāṇabhedena tayo tayo katvā ekatiṃsāti vadanti. Sañjīvādinirayasaṃvattanassa kammassa tikkhamajjhamudubhāvena tassa āyuppamāṇassa tividhatā vibhāvetabbā. Apare pana ‘‘aṭṭha mahānirayā soḷasa ussadanirayā ādito cattāro sitaniraye ekaṃ katvā satta sitanirayāti evaṃ ekatiṃsa mahānirayā’’ti vadanti. Mahānirayaggahaṇato ādito cattāro sitanirayā eko nirayo katoti.

    તેસન્તિ વિચિનિત્વા ગહિતપચ્ચયાનં. પઞ્ચનવુતિપાસણ્ડભેદા પપઞ્ચસૂદનિસંવણ્ણનાયં વુત્તનયેન વેદિતબ્બા. તત્થાતિ તેસુ દ્વીસુ વિચિનનેસુ. દક્ખિણાવિચિનનં આહ, ઉપમાનાનિ હિ નામ યાવદેવ ઉપમેય્યત્થવિભાવનત્થાનિ. એતેન સુખેત્તગહણતોપિ દક્ખિણેય્યવિચિનનં દટ્ઠબ્બં.

    Tesanti vicinitvā gahitapaccayānaṃ. Pañcanavutipāsaṇḍabhedā papañcasūdanisaṃvaṇṇanāyaṃ vuttanayena veditabbā. Tatthāti tesu dvīsu vicinanesu. Dakkhiṇāvicinanaṃ āha, upamānāni hi nāma yāvadeva upameyyatthavibhāvanatthāni. Etena sukhettagahaṇatopi dakkhiṇeyyavicinanaṃ daṭṭhabbaṃ.

    પાણેસુ સંયમોતિ ઇમિના દસવિધમ્પિ કુસલકમ્મપથધમ્મં દસ્સેતિ. યથા હિ ‘‘પાણેસુ સંયમો’’તિ ઇમિના સત્તાનં જીવિતાવોરોપનતો સંયમો વુત્તો, એવં તેસં સાપતેય્યાવહારતો પરદારામસનતો વિસંવાદનતો અઞ્ઞમઞ્ઞભેદનતો ફરુસવચનેન સઙ્ઘટ્ટનતો નિરત્થકવિપ્પલપનતો પરસન્તકાભિજ્ઝાનતો ઉચ્છેદચિન્તનતો મિચ્છાભિનિવેસનતો ચ સંયમો હોતીતિ. તેનાહ ‘‘સીલાનિસંસં કથેતુમારદ્ધા’’તિ. ફરુસવચનસંયમો પનેત્થ સરૂપેનેવ વુત્તો.

    Pāṇesu saṃyamoti iminā dasavidhampi kusalakammapathadhammaṃ dasseti. Yathā hi ‘‘pāṇesu saṃyamo’’ti iminā sattānaṃ jīvitāvoropanato saṃyamo vutto, evaṃ tesaṃ sāpateyyāvahārato paradārāmasanato visaṃvādanato aññamaññabhedanato pharusavacanena saṅghaṭṭanato niratthakavippalapanato parasantakābhijjhānato ucchedacintanato micchābhinivesanato ca saṃyamo hotīti. Tenāha ‘‘sīlānisaṃsaṃ kathetumāraddhā’’ti. Pharusavacanasaṃyamo panettha sarūpeneva vutto.

    પરસ્સ ઉપવાદભયેનાતિ પાપકિરિયહેતુ પરેન અત્તનો વત્તબ્બઉપવાદભયેન. ઉપવાદભયાતિ ઉપવાદભયનિમિત્તં. ‘‘કથં નુ ખો અમ્હે પરે ન ઉપવદેય્યુ’’ન્તિ આસીસન્તા પાપં ન કરોન્તિ. ધમ્મપદમેવાતિ અસઙ્ખતધમ્મકોટ્ઠાસો એવ સેય્યો સેટ્ઠો. યસ્મા સબ્બસઙ્ખતં અનિચ્ચં ખયધમ્મં વયધમ્મં વિરાગધમ્મં નિરોધધમ્મં, તસ્મા તદધિગમાય ઉસ્સાહો કરણીયોતિ દસ્સેતિ. પુબ્બસદ્દો કાલવિસેસવિસયોતિ આહ ‘‘પુબ્બે ચ કસ્સપબુદ્ધાદિકાલેપી’’તિઆદિ. પુન અકાલવિસેસો અપાટિયેક્કો ભુમ્મત્થવિસયોવાતિ આહ ‘‘સબ્બેપિ વા’’તિઆદિ. તત્થ સબ્બેપિ વાતિ એતે સબ્બેપિ કસ્સપબુદ્ધાદયો લોકનાથા સન્તો નામ વૂપસન્તસબ્બકિલેસસન્તાપા સન્તસબ્ભૂતગુણત્તા.

    Parassa upavādabhayenāti pāpakiriyahetu parena attano vattabbaupavādabhayena. Upavādabhayāti upavādabhayanimittaṃ. ‘‘Kathaṃ nu kho amhe pare na upavadeyyu’’nti āsīsantā pāpaṃ na karonti. Dhammapadamevāti asaṅkhatadhammakoṭṭhāso eva seyyo seṭṭho. Yasmā sabbasaṅkhataṃ aniccaṃ khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhammaṃ, tasmā tadadhigamāya ussāho karaṇīyoti dasseti. Pubbasaddo kālavisesavisayoti āha ‘‘pubbe ca kassapabuddhādikālepī’’tiādi. Puna akālaviseso apāṭiyekko bhummatthavisayovāti āha ‘‘sabbepi vā’’tiādi. Tattha sabbepi vāti ete sabbepi kassapabuddhādayo lokanāthā santo nāma vūpasantasabbakilesasantāpā santasabbhūtaguṇattā.

    સાધુસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Sādhusuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૩. સાધુસુત્તં • 3. Sādhusuttaṃ

    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૩. સાધુસુત્તવણ્ણના • 3. Sādhusuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact