Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / மஜ்ஜி²மனிகாய • Majjhimanikāya |
7. ஸளாயதனவிப⁴ங்க³ஸுத்தங்
7. Saḷāyatanavibhaṅgasuttaṃ
304. ஏவங் மே ஸுதங் – ஏகங் ஸமயங் ப⁴க³வா ஸாவத்தி²யங் விஹரதி ஜேதவனே அனாத²பிண்டி³கஸ்ஸ ஆராமே. தத்ர கோ² ப⁴க³வா பி⁴க்கூ² ஆமந்தேஸி – ‘‘பி⁴க்க²வோ’’தி. ‘‘ப⁴த³ந்தே’’தி தே பி⁴க்கூ² ப⁴க³வதோ பச்சஸ்ஸோஸுங். ப⁴க³வா ஏதத³வோச – ‘‘ஸளாயதனவிப⁴ங்க³ங் வோ, பி⁴க்க²வே, தே³ஸெஸ்ஸாமி. தங் ஸுணாத², ஸாது⁴கங் மனஸி கரோத²; பா⁴ஸிஸ்ஸாமீ’’தி. ‘‘ஏவங், ப⁴ந்தே’’தி கோ² தே பி⁴க்கூ² ப⁴க³வதோ பச்சஸ்ஸோஸுங். ப⁴க³வா ஏதத³வோச –
304. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘saḷāyatanavibhaṅgaṃ vo, bhikkhave, desessāmi. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘‘ச² அஜ்ஜ²த்திகானி ஆயதனானி வேதி³தப்³பா³னி, ச² பா³ஹிரானி ஆயதனானி வேதி³தப்³பா³னி, ச² விஞ்ஞாணகாயா வேதி³தப்³பா³, ச² ப²ஸ்ஸகாயா வேதி³தப்³பா³, அட்டா²ரஸ மனோபவிசாரா வேதி³தப்³பா³, ச²த்திங்ஸ ஸத்தபதா³ வேதி³தப்³பா³, தத்ர இத³ங் நிஸ்ஸாய இத³ங் பஜஹத², தயோ ஸதிபட்டா²னா யத³ரியோ ஸேவதி யத³ரியோ ஸேவமானோ ஸத்தா² க³ணமனுஸாஸிதுமரஹதி, ஸோ வுச்சதி யொக்³கா³சரியானங் 1 அனுத்தரோ புரிஸத³ம்மஸாரதீ²’தி – அயமுத்³தே³ஸோ ஸளாயதனவிப⁴ங்க³ஸ்ஸ.
‘‘‘Cha ajjhattikāni āyatanāni veditabbāni, cha bāhirāni āyatanāni veditabbāni, cha viññāṇakāyā veditabbā, cha phassakāyā veditabbā, aṭṭhārasa manopavicārā veditabbā, chattiṃsa sattapadā veditabbā, tatra idaṃ nissāya idaṃ pajahatha, tayo satipaṭṭhānā yadariyo sevati yadariyo sevamāno satthā gaṇamanusāsitumarahati, so vuccati yoggācariyānaṃ 2 anuttaro purisadammasārathī’ti – ayamuddeso saḷāyatanavibhaṅgassa.
305. ‘‘‘ச² அஜ்ஜ²த்திகானி ஆயதனானி வேதி³தப்³பா³னீ’தி – இதி கோ² பனேதங் வுத்தங். கிஞ்சேதங் படிச்ச வுத்தங்? ‘சக்கா²யதனங் ஸோதாயதனங் கா⁴னாயதனங் ஜிவ்ஹாயதனங் காயாயதனங் மனாயதனங் – ச² அஜ்ஜ²த்திகானி ஆயதனானி வேதி³தப்³பா³னீ’தி – இதி யங் தங் வுத்தங் இத³மேதங் படிச்ச வுத்தங்.
305. ‘‘‘Cha ajjhattikāni āyatanāni veditabbānī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? ‘Cakkhāyatanaṃ sotāyatanaṃ ghānāyatanaṃ jivhāyatanaṃ kāyāyatanaṃ manāyatanaṃ – cha ajjhattikāni āyatanāni veditabbānī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘ச² பா³ஹிரானி ஆயதனானி வேதி³தப்³பா³னீ’தி – இதி கோ² பனேதங் வுத்தங் . கிஞ்சேதங் படிச்ச வுத்தங்? ‘ரூபாயதனங் ஸத்³தா³யதனங் க³ந்தா⁴யதனங் ரஸாயதனங் பொ²ட்ட²ப்³பா³யதனங் த⁴ம்மாயதனங் – ச² பா³ஹிரானி ஆயதனானி வேதி³தப்³பா³னீ’தி – இதி யங் தங் வுத்தங் இத³மேதங் படிச்ச வுத்தங்.
‘‘‘Cha bāhirāni āyatanāni veditabbānī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ . Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? ‘Rūpāyatanaṃ saddāyatanaṃ gandhāyatanaṃ rasāyatanaṃ phoṭṭhabbāyatanaṃ dhammāyatanaṃ – cha bāhirāni āyatanāni veditabbānī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘ச² விஞ்ஞாணகாயா வேதி³தப்³பா³’தி – இதி கோ² பனேதங் வுத்தங். கிஞ்சேதங் படிச்ச வுத்தங்? ‘சக்கு²விஞ்ஞாணங் ஸோதவிஞ்ஞாணங் கா⁴னவிஞ்ஞாணங் ஜிவ்ஹாவிஞ்ஞாணங் காயவிஞ்ஞாணங் மனோவிஞ்ஞாணங் – ச² விஞ்ஞாணகாயா வேதி³தப்³பா³’தி – இதி யங் தங் வுத்தங் இத³மேதங் படிச்ச வுத்தங்.
‘‘‘Cha viññāṇakāyā veditabbā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? ‘Cakkhuviññāṇaṃ sotaviññāṇaṃ ghānaviññāṇaṃ jivhāviññāṇaṃ kāyaviññāṇaṃ manoviññāṇaṃ – cha viññāṇakāyā veditabbā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘ச² ப²ஸ்ஸகாயா வேதி³தப்³பா³’தி – இதி கோ² பனேதங் வுத்தங். கிஞ்சேதங் படிச்ச வுத்தங்? ‘சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸோ ஸோதஸம்ப²ஸ்ஸோ கா⁴னஸம்ப²ஸ்ஸோ ஜிவ்ஹாஸம்ப²ஸ்ஸோ காயஸம்ப²ஸ்ஸோ மனோஸம்ப²ஸ்ஸோ – ச² ப²ஸ்ஸகாயா வேதி³தப்³பா³’தி – இதி யங் தங் வுத்தங் இத³மேதங் படிச்ச வுத்தங்.
‘‘‘Cha phassakāyā veditabbā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? ‘Cakkhusamphasso sotasamphasso ghānasamphasso jivhāsamphasso kāyasamphasso manosamphasso – cha phassakāyā veditabbā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘அட்டா²ரஸ மனோபவிசாரா வேதி³தப்³பா³’தி – இதி கோ² பனேதங் வுத்தங். கிஞ்சேதங் படிச்ச வுத்தங்? ‘சக்கு²னா ரூபங் தி³ஸ்வா ஸோமனஸ்ஸட்டா²னீயங் ரூபங் உபவிசரதி, தோ³மனஸ்ஸட்டா²னீயங் ரூபங் உபவிசரதி, உபெக்கா²ட்டா²னீயங் ரூபங் உபவிசரதி. ஸோதேன ஸத்³த³ங் ஸுத்வா…பே॰… கா⁴னேன க³ந்த⁴ங் கா⁴யித்வா… ஜிவ்ஹாய ரஸங் ஸாயித்வா… காயேன பொ²ட்ட²ப்³ப³ங் பு²ஸித்வா… மனஸா த⁴ம்மங் விஞ்ஞாய ஸோமனஸ்ஸட்டா²னீயங் த⁴ம்மங் உபவிசரதி, தோ³மனஸ்ஸட்டா²னீயங் த⁴ம்மங் உபவிசரதி, உபெக்கா²ட்டா²னீயங் த⁴ம்மங் உபவிசரதி. இதி ச² ஸோமனஸ்ஸூபவிசாரா, ச² தோ³மனஸ்ஸூபவிசாரா, ச² உபெக்கூ²பவிசாரா, அட்டா²ரஸ மனோபவிசாரா வேதி³தப்³பா³’தி – இதி யங் தங் வுத்தங் இத³மேதங் படிச்ச வுத்தங்.
‘‘‘Aṭṭhārasa manopavicārā veditabbā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? ‘Cakkhunā rūpaṃ disvā somanassaṭṭhānīyaṃ rūpaṃ upavicarati, domanassaṭṭhānīyaṃ rūpaṃ upavicarati, upekkhāṭṭhānīyaṃ rūpaṃ upavicarati. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā… manasā dhammaṃ viññāya somanassaṭṭhānīyaṃ dhammaṃ upavicarati, domanassaṭṭhānīyaṃ dhammaṃ upavicarati, upekkhāṭṭhānīyaṃ dhammaṃ upavicarati. Iti cha somanassūpavicārā, cha domanassūpavicārā, cha upekkhūpavicārā, aṭṭhārasa manopavicārā veditabbā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
306. ‘‘‘ச²த்திங்ஸ ஸத்தபதா³ வேதி³தப்³பா³’தி – இதி கோ² பனேதங் வுத்தங். கிஞ்சேதங் படிச்ச வுத்தங்? ச² கே³ஹஸிதானி 3 ஸோமனஸ்ஸானி, ச² நெக்க²ம்மஸிதானி 4 ஸோமனஸ்ஸானி, ச² கே³ஹஸிதானி தோ³மனஸ்ஸானி, ச² நெக்க²ம்மஸிதானி தோ³மனஸ்ஸானி, ச² கே³ஹஸிதா உபெக்கா², ச² நெக்க²ம்மஸிதா உபெக்கா². தத்த² கதமானி ச² கே³ஹஸிதானி ஸோமனஸ்ஸானி? சக்கு²விஞ்ஞெய்யானங் ரூபானங் இட்டா²னங் கந்தானங் மனாபானங் மனோரமானங் லோகாமிஸபடிஸங்யுத்தானங் படிலாப⁴ங் வா படிலாப⁴தோ ஸமனுபஸ்ஸதோ புப்³பே³ வா படிலத்³த⁴புப்³ப³ங் அதீதங் நிருத்³த⁴ங் விபரிணதங் ஸமனுஸ்ஸரதோ உப்பஜ்ஜதி ஸோமனஸ்ஸங். யங் ஏவரூபங் ஸோமனஸ்ஸங் இத³ங் வுச்சதி கே³ஹஸிதங் ஸோமனஸ்ஸங். ஸோதவிஞ்ஞெய்யானங் ஸத்³தா³னங்… கா⁴னவிஞ்ஞெய்யானங் க³ந்தா⁴னங்… ஜிவ்ஹாவிஞ்ஞெய்யானங் ரஸானங்… காயவிஞ்ஞெய்யானங் பொ²ட்ட²ப்³பா³னங்… மனோவிஞ்ஞெய்யானங் த⁴ம்மானங் இட்டா²னங் கந்தானங் மனாபானங்…பே॰… ஸோமனஸ்ஸங். யங் ஏவரூபங் ஸோமனஸ்ஸங் இத³ங் வுச்சதி கே³ஹஸிதங் ஸோமனஸ்ஸங். இமானி ச² கே³ஹஸிதானி ஸோமனஸ்ஸானி.
306. ‘‘‘Chattiṃsa sattapadā veditabbā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Cha gehasitāni 5 somanassāni, cha nekkhammasitāni 6 somanassāni, cha gehasitāni domanassāni, cha nekkhammasitāni domanassāni, cha gehasitā upekkhā, cha nekkhammasitā upekkhā. Tattha katamāni cha gehasitāni somanassāni? Cakkhuviññeyyānaṃ rūpānaṃ iṭṭhānaṃ kantānaṃ manāpānaṃ manoramānaṃ lokāmisapaṭisaṃyuttānaṃ paṭilābhaṃ vā paṭilābhato samanupassato pubbe vā paṭiladdhapubbaṃ atītaṃ niruddhaṃ vipariṇataṃ samanussarato uppajjati somanassaṃ. Yaṃ evarūpaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati gehasitaṃ somanassaṃ. Sotaviññeyyānaṃ saddānaṃ… ghānaviññeyyānaṃ gandhānaṃ… jivhāviññeyyānaṃ rasānaṃ… kāyaviññeyyānaṃ phoṭṭhabbānaṃ… manoviññeyyānaṃ dhammānaṃ iṭṭhānaṃ kantānaṃ manāpānaṃ…pe… somanassaṃ. Yaṃ evarūpaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati gehasitaṃ somanassaṃ. Imāni cha gehasitāni somanassāni.
‘‘தத்த² கதமானி ச² நெக்க²ம்மஸிதானி ஸோமனஸ்ஸானி? ரூபானங்த்வேவ அனிச்சதங் விதி³த்வா விபரிணாமவிராக³னிரோத⁴ங் 7, ‘புப்³பே³ சேவ ரூபா ஏதரஹி ச ஸப்³பே³ தே ரூபா அனிச்சா து³க்கா² விபரிணாமத⁴ம்மா’தி ஏவமேதங் யதா²பூ⁴தங் ஸம்மப்பஞ்ஞாய பஸ்ஸதோ உப்பஜ்ஜதி ஸோமனஸ்ஸங். யங் ஏவரூபங் ஸோமனஸ்ஸங் இத³ங் வுச்சதி நெக்க²ம்மஸிதங் ஸோமனஸ்ஸங். ஸத்³தா³னங்த்வேவ… க³ந்தா⁴னங்த்வேவ… ரஸானங்த்வேவ… பொ²ட்ட²ப்³பா³னங்த்வேவ… த⁴ம்மானங்த்வே அனிச்சதங் விதி³த்வா விபரிணாமவிராக³னிரோத⁴ங், ‘புப்³பே³ சேவ த⁴ம்மா ஏதரஹி ச ஸப்³பே³ தே த⁴ம்மா அனிச்சா து³க்கா² விபரிணாமத⁴ம்மா’தி ஏவமேதங் யதா²பூ⁴தங் ஸம்மப்பஞ்ஞாய பஸ்ஸதோ உப்பஜ்ஜதி ஸோமனஸ்ஸங். யங் ஏவரூபங் ஸோமனஸ்ஸங் இத³ங் வுச்சதி நெக்க²ம்மஸிதங் ஸோமனஸ்ஸங். இமானி ச² நெக்க²ம்மஸிதானி ஸோமனஸ்ஸானி.
‘‘Tattha katamāni cha nekkhammasitāni somanassāni? Rūpānaṃtveva aniccataṃ viditvā vipariṇāmavirāganirodhaṃ 8, ‘pubbe ceva rūpā etarahi ca sabbe te rūpā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato uppajjati somanassaṃ. Yaṃ evarūpaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati nekkhammasitaṃ somanassaṃ. Saddānaṃtveva… gandhānaṃtveva… rasānaṃtveva… phoṭṭhabbānaṃtveva… dhammānaṃtve aniccataṃ viditvā vipariṇāmavirāganirodhaṃ, ‘pubbe ceva dhammā etarahi ca sabbe te dhammā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato uppajjati somanassaṃ. Yaṃ evarūpaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati nekkhammasitaṃ somanassaṃ. Imāni cha nekkhammasitāni somanassāni.
307. ‘‘தத்த² கதமானி ச² கே³ஹஸிதானி தோ³மனஸ்ஸானி? சக்கு²விஞ்ஞெய்யானங் ரூபானங்…பே॰… ஸோதவிஞ்ஞெய்யானங் ஸத்³தா³னங்… கா⁴னவிஞ்ஞெய்யானங் க³ந்தா⁴னங்… ஜிவ்ஹாவிஞ்ஞெய்யானங் ரஸானங்… காயவிஞ்ஞெய்யானங் பொ²ட்ட²ப்³பா³னங்… மனோவிஞ்ஞெய்யானங் த⁴ம்மானங் இட்டா²னங் கந்தானங் மனாபானங் மனோரமானங் லோகாமிஸபடிஸங்யுத்தானங் அப்படிலாப⁴ங் வா அப்படிலாப⁴தோ ஸமனுபஸ்ஸதோ புப்³பே³ வா அப்படிலத்³த⁴புப்³ப³ங் அதீதங் நிருத்³த⁴ங் விபரிணதங் ஸமனுஸ்ஸரதோ உப்பஜ்ஜதி தோ³மனஸ்ஸங். யங் ஏவரூபங் தோ³மனஸ்ஸங் இத³ங் வுச்சதி கே³ஹஸிதங் தோ³மனஸ்ஸங். இமானி ச² கே³ஹஸிதானி தோ³மனஸ்ஸானி.
307. ‘‘Tattha katamāni cha gehasitāni domanassāni? Cakkhuviññeyyānaṃ rūpānaṃ…pe… sotaviññeyyānaṃ saddānaṃ… ghānaviññeyyānaṃ gandhānaṃ… jivhāviññeyyānaṃ rasānaṃ… kāyaviññeyyānaṃ phoṭṭhabbānaṃ… manoviññeyyānaṃ dhammānaṃ iṭṭhānaṃ kantānaṃ manāpānaṃ manoramānaṃ lokāmisapaṭisaṃyuttānaṃ appaṭilābhaṃ vā appaṭilābhato samanupassato pubbe vā appaṭiladdhapubbaṃ atītaṃ niruddhaṃ vipariṇataṃ samanussarato uppajjati domanassaṃ. Yaṃ evarūpaṃ domanassaṃ idaṃ vuccati gehasitaṃ domanassaṃ. Imāni cha gehasitāni domanassāni.
‘‘தத்த² கதமானி ச² நெக்க²ம்மஸிதானி தோ³மனஸ்ஸானி? ரூபானங்த்வேவ அனிச்சதங் விதி³த்வா விபரிணாமவிராக³னிரோத⁴ங், ‘புப்³பே³ சேவ ரூபா ஏதரஹி ச ஸப்³பே³ தே ரூபா அனிச்சா து³க்கா² விபரிணாமத⁴ம்மா’தி ஏவமேதங் யதா²பூ⁴தங் ஸம்மப்பஞ்ஞாய தி³ஸ்வா அனுத்தரேஸு விமொக்கே²ஸு பிஹங் உபட்டா²பேதி – ‘குதா³ஸ்ஸு 9 நாமாஹங் ததா³யதனங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரிஸ்ஸாமி யத³ரியா ஏதரஹி ஆயதனங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரந்தீ’தி இதி அனுத்தரேஸு விமொக்கே²ஸு பிஹங் உபட்டா²பயதோ உப்பஜ்ஜதி பிஹபச்சயா தோ³மனஸ்ஸங். யங் ஏவரூபங் தோ³மனஸ்ஸங் இத³ங் வுச்சதி நெக்க²ம்மஸிதங் தோ³மனஸ்ஸங். ஸத்³தா³னங்த்வேவ…பே॰… க³ந்தா⁴னங்த்வேவ… ரஸானங்த்வேவ… பொ²ட்ட²ப்³பா³னங்த்வேவ… த⁴ம்மானங்த்வேவ அனிச்சதங் விதி³த்வா விபரிணாமவிராக³னிரோத⁴ங், ‘புப்³பே³ சேவ த⁴ம்மா ஏதரஹி ச ஸப்³பே³ தே த⁴ம்மா அனிச்சா து³க்கா² விபரிணாமத⁴ம்மா’தி ஏவமேதங் யதா²பூ⁴தங் ஸம்மப்பஞ்ஞாய தி³ஸ்வா அனுத்தரேஸு விமொக்கே²ஸு பிஹங் உபட்டா²பேதி – ‘குதா³ஸ்ஸு நாமாஹங் ததா³யதனங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரிஸ்ஸாமி யத³ரியா ஏதரஹி ஆயதனங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரந்தீ’தி இதி அனுத்தரேஸு விமொக்கே²ஸு பிஹங் உபட்டா²பயதோ உப்பஜ்ஜதி பிஹபச்சயா தோ³மனஸ்ஸங். யங் ஏவரூபங் தோ³மனஸ்ஸங் இத³ங் வுச்சதி நெக்க²ம்மஸிதங் தோ³மனஸ்ஸங். இமானி ச² நெக்க²ம்மஸிதானி தோ³மனஸ்ஸானி.
‘‘Tattha katamāni cha nekkhammasitāni domanassāni? Rūpānaṃtveva aniccataṃ viditvā vipariṇāmavirāganirodhaṃ, ‘pubbe ceva rūpā etarahi ca sabbe te rūpā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā anuttaresu vimokkhesu pihaṃ upaṭṭhāpeti – ‘kudāssu 10 nāmāhaṃ tadāyatanaṃ upasampajja viharissāmi yadariyā etarahi āyatanaṃ upasampajja viharantī’ti iti anuttaresu vimokkhesu pihaṃ upaṭṭhāpayato uppajjati pihapaccayā domanassaṃ. Yaṃ evarūpaṃ domanassaṃ idaṃ vuccati nekkhammasitaṃ domanassaṃ. Saddānaṃtveva…pe… gandhānaṃtveva… rasānaṃtveva… phoṭṭhabbānaṃtveva… dhammānaṃtveva aniccataṃ viditvā vipariṇāmavirāganirodhaṃ, ‘pubbe ceva dhammā etarahi ca sabbe te dhammā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā anuttaresu vimokkhesu pihaṃ upaṭṭhāpeti – ‘kudāssu nāmāhaṃ tadāyatanaṃ upasampajja viharissāmi yadariyā etarahi āyatanaṃ upasampajja viharantī’ti iti anuttaresu vimokkhesu pihaṃ upaṭṭhāpayato uppajjati pihapaccayā domanassaṃ. Yaṃ evarūpaṃ domanassaṃ idaṃ vuccati nekkhammasitaṃ domanassaṃ. Imāni cha nekkhammasitāni domanassāni.
308. ‘‘தத்த² கதமா ச² கே³ஹஸிதா உபெக்கா²? சக்கு²னா ரூபங் தி³ஸ்வா உப்பஜ்ஜதி உபெக்கா² பா³லஸ்ஸ மூள்ஹஸ்ஸ ( ) 11 புது²ஜ்ஜனஸ்ஸ அனோதி⁴ஜினஸ்ஸ அவிபாகஜினஸ்ஸ அனாதீ³னவத³ஸ்ஸாவினோ அஸ்ஸுதவதோ புது²ஜ்ஜனஸ்ஸ. யா ஏவரூபா உபெக்கா², ரூபங் ஸா நாதிவத்ததி. தஸ்மா ஸா 12 உபெக்கா² ‘கே³ஹஸிதா’தி வுச்சதி. ஸோதேன ஸத்³த³ங் ஸுத்வா… கா⁴னேன க³ந்த⁴ங் கா⁴யித்வா… ஜிவ்ஹாய ரஸங் ஸாயித்வா… காயேன பொ²ட்ட²ப்³ப³ங் பு²ஸித்வா… மனஸா த⁴ம்மங் விஞ்ஞாய உப்பஜ்ஜதி உபெக்கா² பா³லஸ்ஸ மூள்ஹஸ்ஸ புது²ஜ்ஜனஸ்ஸ அனோதி⁴ஜினஸ்ஸ அவிபாகஜினஸ்ஸ அனாதீ³னவத³ஸ்ஸாவினோ அஸ்ஸுதவதோ புது²ஜ்ஜனஸ்ஸ. யா ஏவரூபா உபெக்கா², த⁴ம்மங் ஸா நாதிவத்ததி. தஸ்மா ஸா உபெக்கா² ‘கே³ஹஸிதா’தி வுச்சதி. இமா ச² கே³ஹஸிதா உபெக்கா².
308. ‘‘Tattha katamā cha gehasitā upekkhā? Cakkhunā rūpaṃ disvā uppajjati upekkhā bālassa mūḷhassa ( ) 13 puthujjanassa anodhijinassa avipākajinassa anādīnavadassāvino assutavato puthujjanassa. Yā evarūpā upekkhā, rūpaṃ sā nātivattati. Tasmā sā 14 upekkhā ‘gehasitā’ti vuccati. Sotena saddaṃ sutvā… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā… manasā dhammaṃ viññāya uppajjati upekkhā bālassa mūḷhassa puthujjanassa anodhijinassa avipākajinassa anādīnavadassāvino assutavato puthujjanassa. Yā evarūpā upekkhā, dhammaṃ sā nātivattati. Tasmā sā upekkhā ‘gehasitā’ti vuccati. Imā cha gehasitā upekkhā.
‘‘தத்த² கதமா ச² நெக்க²ம்மஸிதா உபெக்கா²? ரூபானங்த்வேவ அனிச்சதங் விதி³த்வா விபரிணாமவிராக³னிரோத⁴ங், ‘புப்³பே³ சேவ ரூபா ஏதரஹி ச ஸப்³பே³ தே ரூபா அனிச்சா து³க்கா² விபரிணாமத⁴ம்மா’தி ஏவமேதங் யதா²பூ⁴தங் ஸம்மப்பஞ்ஞாய பஸ்ஸதோ உப்பஜ்ஜதி உபெக்கா². யா ஏவரூபா உபெக்கா², ரூபங் ஸா அதிவத்ததி. தஸ்மா ஸா உபெக்கா² ‘நெக்க²ம்மஸிதா’தி வுச்சதி. ஸத்³தா³னங்த்வேவ… க³ந்தா⁴னங்த்வேவ… ரஸானங்த்வேவ… பொ²ட்ட²ப்³பா³னங்த்வேவ… த⁴ம்மானங்த்வேவ அனிச்சதங் விதி³த்வா விபரிணாமவிராக³னிரோத⁴ங், ‘புப்³பே³ சேவ த⁴ம்மா ஏதரஹி ச ஸப்³பே³ தே த⁴ம்மா அனிச்சா து³க்கா² விபரிணாமத⁴ம்மா’தி ஏவமேதங் யதா²பூ⁴தங் ஸம்மப்பஞ்ஞாய பஸ்ஸதோ உப்பஜ்ஜதி உபெக்கா². யா ஏவரூபா உபெக்கா², த⁴ம்மங் ஸா அதிவத்ததி. தஸ்மா ஸா உபெக்கா² ‘நெக்க²ம்மஸிதா’தி வுச்சதி. இமா ச² நெக்க²ம்மஸிதா உபெக்கா². ‘ச²த்திங்ஸ ஸத்தபதா³ வேதி³தப்³பா³’தி – இதி யங் தங் வுத்தங் இத³மேதங் படிச்ச வுத்தங்.
‘‘Tattha katamā cha nekkhammasitā upekkhā? Rūpānaṃtveva aniccataṃ viditvā vipariṇāmavirāganirodhaṃ, ‘pubbe ceva rūpā etarahi ca sabbe te rūpā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato uppajjati upekkhā. Yā evarūpā upekkhā, rūpaṃ sā ativattati. Tasmā sā upekkhā ‘nekkhammasitā’ti vuccati. Saddānaṃtveva… gandhānaṃtveva… rasānaṃtveva… phoṭṭhabbānaṃtveva… dhammānaṃtveva aniccataṃ viditvā vipariṇāmavirāganirodhaṃ, ‘pubbe ceva dhammā etarahi ca sabbe te dhammā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato uppajjati upekkhā. Yā evarūpā upekkhā, dhammaṃ sā ativattati. Tasmā sā upekkhā ‘nekkhammasitā’ti vuccati. Imā cha nekkhammasitā upekkhā. ‘Chattiṃsa sattapadā veditabbā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
309. ‘‘தத்ர இத³ங் நிஸ்ஸாய இத³ங் பஜஹதா²’’தி – இதி கோ² பனேதங் வுத்தங்; கிஞ்சேதங் படிச்ச வுத்தங்? தத்ர, பி⁴க்க²வே, யானி ச² நெக்க²ம்மஸிதானி ஸோமனஸ்ஸானி தானி நிஸ்ஸாய தானி ஆக³ம்ம யானி ச² கே³ஹஸிதானி ஸோமனஸ்ஸானி தானி பஜஹத², தானி ஸமதிக்கமத². ஏவமேதேஸங் பஹானங் ஹோதி, ஏவமேதேஸங் ஸமதிக்கமோ ஹோதி.
309. ‘‘Tatra idaṃ nissāya idaṃ pajahathā’’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ; kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Tatra, bhikkhave, yāni cha nekkhammasitāni somanassāni tāni nissāya tāni āgamma yāni cha gehasitāni somanassāni tāni pajahatha, tāni samatikkamatha. Evametesaṃ pahānaṃ hoti, evametesaṃ samatikkamo hoti.
‘‘தத்ர, பி⁴க்க²வே, யானி ச² நெக்க²ம்மஸிதானி தோ³மனஸ்ஸானி தானி நிஸ்ஸாய தானி ஆக³ம்ம யானி ச² கே³ஹஸிதானி தோ³மனஸ்ஸானி தானி பஜஹத², தானி ஸமதிக்கமத². ஏவமேதேஸங் பஹானங் ஹோதி, ஏவமேதேஸங் ஸமதிக்கமோ ஹோதி.
‘‘Tatra, bhikkhave, yāni cha nekkhammasitāni domanassāni tāni nissāya tāni āgamma yāni cha gehasitāni domanassāni tāni pajahatha, tāni samatikkamatha. Evametesaṃ pahānaṃ hoti, evametesaṃ samatikkamo hoti.
‘‘தத்ர, பி⁴க்க²வே, யா ச² நெக்க²ம்மஸிதா உபெக்கா² தா நிஸ்ஸாய தா ஆக³ம்ம யா ச² கே³ஹஸிதா உபெக்கா² தா பஜஹத², தா ஸமதிக்கமத². ஏவமேதாஸங் பஹானங் ஹோதி, ஏவமேதாஸங் ஸமதிக்கமோ ஹோதி.
‘‘Tatra, bhikkhave, yā cha nekkhammasitā upekkhā tā nissāya tā āgamma yā cha gehasitā upekkhā tā pajahatha, tā samatikkamatha. Evametāsaṃ pahānaṃ hoti, evametāsaṃ samatikkamo hoti.
‘‘தத்ர, பி⁴க்க²வே, யானி ச² நெக்க²ம்மஸிதானி ஸோமனஸ்ஸானி தானி நிஸ்ஸாய தானி ஆக³ம்ம யானி ச² நெக்க²ம்மஸிதானி தோ³மனஸ்ஸானி தானி பஜஹத², தானி ஸமதிக்கமத². ஏவமேதேஸங் பஹானங் ஹோதி, ஏவமேதேஸங் ஸமதிக்கமோ ஹோதி.
‘‘Tatra, bhikkhave, yāni cha nekkhammasitāni somanassāni tāni nissāya tāni āgamma yāni cha nekkhammasitāni domanassāni tāni pajahatha, tāni samatikkamatha. Evametesaṃ pahānaṃ hoti, evametesaṃ samatikkamo hoti.
‘‘தத்ர, பி⁴க்க²வே, யா ச² நெக்க²ம்மஸிதா உபெக்கா² தா நிஸ்ஸாய தா ஆக³ம்ம யானி ச² நெக்க²ம்மஸிதானி ஸோமனஸ்ஸானி தானி பஜஹத², தானி ஸமதிக்கமத². ஏவமேதேஸங் பஹானங் ஹோதி, ஏவமேதேஸங் ஸமதிக்கமோ ஹோதி.
‘‘Tatra, bhikkhave, yā cha nekkhammasitā upekkhā tā nissāya tā āgamma yāni cha nekkhammasitāni somanassāni tāni pajahatha, tāni samatikkamatha. Evametesaṃ pahānaṃ hoti, evametesaṃ samatikkamo hoti.
310. ‘‘அத்தி² , பி⁴க்க²வே, உபெக்கா² நானத்தா நானத்தஸிதா, அத்தி² உபெக்கா² ஏகத்தா ஏகத்தஸிதா. கதமா ச, பி⁴க்க²வே, உபெக்கா² நானத்தா நானத்தஸிதா? அத்தி², பி⁴க்க²வே, உபெக்கா² ரூபேஸு, அத்தி² ஸத்³தே³ஸு , அத்தி² க³ந்தே⁴ஸு, அத்தி² ரஸேஸு, அத்தி² பொ²ட்ட²ப்³பே³ஸு – அயங், பி⁴க்க²வே, உபெக்கா² நானத்தா நானத்தஸிதா. கதமா ச, பி⁴க்க²வே, உபெக்கா² ஏகத்தா ஏகத்தஸிதா? அத்தி², பி⁴க்க²வே, உபெக்கா² ஆகாஸானஞ்சாயதனநிஸ்ஸிதா, அத்தி² விஞ்ஞாணஞ்சாயதனநிஸ்ஸிதா, அத்தி² ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனநிஸ்ஸிதா, அத்தி² நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனநிஸ்ஸிதா – அயங், பி⁴க்க²வே, உபெக்கா² ஏகத்தா ஏகத்தஸிதா.
310. ‘‘Atthi , bhikkhave, upekkhā nānattā nānattasitā, atthi upekkhā ekattā ekattasitā. Katamā ca, bhikkhave, upekkhā nānattā nānattasitā? Atthi, bhikkhave, upekkhā rūpesu, atthi saddesu , atthi gandhesu, atthi rasesu, atthi phoṭṭhabbesu – ayaṃ, bhikkhave, upekkhā nānattā nānattasitā. Katamā ca, bhikkhave, upekkhā ekattā ekattasitā? Atthi, bhikkhave, upekkhā ākāsānañcāyatananissitā, atthi viññāṇañcāyatananissitā, atthi ākiñcaññāyatananissitā, atthi nevasaññānāsaññāyatananissitā – ayaṃ, bhikkhave, upekkhā ekattā ekattasitā.
‘‘தத்ர, பி⁴க்க²வே, யாயங் உபெக்கா² ஏகத்தா ஏகத்தஸிதா தங் நிஸ்ஸாய தங் ஆக³ம்ம யாயங் உபெக்கா² நானத்தா நானத்தஸிதா தங் பஜஹத², தங் ஸமதிக்கமத². ஏவமேதிஸ்ஸா பஹானங் ஹோதி, ஏவமேதிஸ்ஸா ஸமதிக்கமோ ஹோதி.
‘‘Tatra, bhikkhave, yāyaṃ upekkhā ekattā ekattasitā taṃ nissāya taṃ āgamma yāyaṃ upekkhā nānattā nānattasitā taṃ pajahatha, taṃ samatikkamatha. Evametissā pahānaṃ hoti, evametissā samatikkamo hoti.
‘‘அதம்மயதங், பி⁴க்க²வே, நிஸ்ஸாய அதம்மயதங் ஆக³ம்ம யாயங் உபெக்கா² ஏகத்தா ஏகத்தஸிதா தங் பஜஹத², தங் ஸமதிக்கமத². ஏவமேதிஸ்ஸா பஹானங் ஹோதி, ஏவமேதிஸ்ஸா ஸமதிக்கமோ ஹோதி. ‘தத்ர இத³ங் நிஸ்ஸாய இத³ங் பஜஹதா²’தி – இதி யங் தங் வுத்தங் இத³மேதங் படிச்ச வுத்தங்.
‘‘Atammayataṃ, bhikkhave, nissāya atammayataṃ āgamma yāyaṃ upekkhā ekattā ekattasitā taṃ pajahatha, taṃ samatikkamatha. Evametissā pahānaṃ hoti, evametissā samatikkamo hoti. ‘Tatra idaṃ nissāya idaṃ pajahathā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
311. ‘‘‘தயோ ஸதிபட்டா²னா யத³ரியோ ஸேவதி, யத³ரியோ ஸேவமானோ ஸத்தா² க³ணமனுஸாஸிதுமரஹதீ’தி – இதி கோ² பனேதங் வுத்தங்; கிஞ்சேதங் படிச்ச வுத்தங்? இத⁴, பி⁴க்க²வே, ஸத்தா² ஸாவகானங் த⁴ம்மங் தே³ஸேதி அனுகம்பகோ ஹிதேஸீ அனுகம்பங் உபாதா³ய – ‘இத³ங் வோ ஹிதாய, இத³ங் வோ ஸுகா²யா’தி. தஸ்ஸ ஸாவகா ந ஸுஸ்ஸூஸந்தி, ந ஸோதங் ஓத³ஹந்தி, ந அஞ்ஞா சித்தங் உபட்ட²பெந்தி , வோக்கம்ம ச ஸத்து²ஸாஸனா வத்தந்தி. தத்ர, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ ந சேவ அனத்தமனோ ஹோதி, ந ச அனத்தமனதங் படிஸங்வேதே³தி, அனவஸ்ஸுதோ ச விஹரதி ஸதோ ஸம்பஜானோ. இத³ங், பி⁴க்க²வே, பட²மங் ஸதிபட்டா²னங் யத³ரியோ ஸேவதி, யத³ரியோ ஸேவமானோ ஸத்தா² க³ணமனுஸாஸிதுமரஹதி.
311. ‘‘‘Tayo satipaṭṭhānā yadariyo sevati, yadariyo sevamāno satthā gaṇamanusāsitumarahatī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ; kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Idha, bhikkhave, satthā sāvakānaṃ dhammaṃ deseti anukampako hitesī anukampaṃ upādāya – ‘idaṃ vo hitāya, idaṃ vo sukhāyā’ti. Tassa sāvakā na sussūsanti, na sotaṃ odahanti, na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti , vokkamma ca satthusāsanā vattanti. Tatra, bhikkhave, tathāgato na ceva anattamano hoti, na ca anattamanataṃ paṭisaṃvedeti, anavassuto ca viharati sato sampajāno. Idaṃ, bhikkhave, paṭhamaṃ satipaṭṭhānaṃ yadariyo sevati, yadariyo sevamāno satthā gaṇamanusāsitumarahati.
‘‘புன சபரங், பி⁴க்க²வே, ஸத்தா² ஸாவகானங் த⁴ம்மங் தே³ஸேதி அனுகம்பகோ ஹிதேஸீ அனுகம்பங் உபாதா³ய – ‘இத³ங் வோ ஹிதாய, இத³ங் வோ ஸுகா²யா’தி. தஸ்ஸ ஏகச்சே ஸாவகா ந ஸுஸ்ஸூஸந்தி, ந ஸோதங் ஓத³ஹந்தி, ந அஞ்ஞா சித்தங் உபட்ட²பெந்தி, வோக்கம்ம ச ஸத்து²ஸாஸனா வத்தந்தி; ஏகச்சே ஸாவகா ஸுஸ்ஸூஸந்தி, ஸோதங் ஓத³ஹந்தி, அஞ்ஞா சித்தங் உபட்ட²பெந்தி, ந ச வோக்கம்ம ஸத்து²ஸாஸனா வத்தந்தி . தத்ர, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ ந சேவ அனத்தமனோ ஹோதி, ந ச அனத்தமனதங் படிஸங்வேதே³தி; ந ச அத்தமனோ ஹோதி, ந ச அத்தமனதங் படிஸங்வேதே³தி. அனத்தமனதா ச அத்தமனதா ச – தது³ப⁴யங் அபி⁴னிவஜ்ஜெத்வா உபெக்க²கோ விஹரதி ஸதோ ஸம்பஜானோ. இத³ங் வுச்சதி, பி⁴க்க²வே, து³தியங் ஸதிபட்டா²னங் யத³ரியோ ஸேவதி, யத³ரியோ ஸேவமானோ ஸத்தா² க³ணமனுஸாஸிதுமரஹதி.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, satthā sāvakānaṃ dhammaṃ deseti anukampako hitesī anukampaṃ upādāya – ‘idaṃ vo hitāya, idaṃ vo sukhāyā’ti. Tassa ekacce sāvakā na sussūsanti, na sotaṃ odahanti, na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, vokkamma ca satthusāsanā vattanti; ekacce sāvakā sussūsanti, sotaṃ odahanti, aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, na ca vokkamma satthusāsanā vattanti . Tatra, bhikkhave, tathāgato na ceva anattamano hoti, na ca anattamanataṃ paṭisaṃvedeti; na ca attamano hoti, na ca attamanataṃ paṭisaṃvedeti. Anattamanatā ca attamanatā ca – tadubhayaṃ abhinivajjetvā upekkhako viharati sato sampajāno. Idaṃ vuccati, bhikkhave, dutiyaṃ satipaṭṭhānaṃ yadariyo sevati, yadariyo sevamāno satthā gaṇamanusāsitumarahati.
‘‘புன சபரங், பி⁴க்க²வே, ஸத்தா² ஸாவகானங் த⁴ம்மங் தே³ஸேதி அனுகம்பகோ ஹிதேஸீ அனுகம்பங் உபாதா³ய – ‘இத³ங் வோ ஹிதாய, இத³ங் வோ ஸுகா²யா’தி. தஸ்ஸ ஸாவகா ஸுஸ்ஸூஸந்தி, ஸோதங் ஓத³ஹந்தி, அஞ்ஞாசித்தங் உபட்ட²பெந்தி, ந ச வோக்கம்ம ஸத்து²ஸாஸனா வத்தந்தி. தத்ர, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ அத்தமனோ சேவ ஹோதி, அத்தமனதஞ்ச படிஸங்வேதே³தி, அனவஸ்ஸுதோ ச விஹரதி ஸதோ ஸம்பஜானோ. இத³ங் வுச்சதி, பி⁴க்க²வே, ததியங் ஸதிபட்டா²னங் யத³ரியோ ஸேவதி, யத³ரியோ ஸேவமானோ ஸத்தா² க³ணமனுஸாஸிதுமரஹதி. ‘தயோ ஸதிபட்டா²னா யத³ரியோ ஸேவதி, யத³ரியோ ஸேவமானோ ஸத்தா² க³ணமனுஸாஸிதுமரஹதீ’தி – இதி யங் தங் வுத்தங் இத³மேதங் படிச்ச வுத்தங்.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, satthā sāvakānaṃ dhammaṃ deseti anukampako hitesī anukampaṃ upādāya – ‘idaṃ vo hitāya, idaṃ vo sukhāyā’ti. Tassa sāvakā sussūsanti, sotaṃ odahanti, aññācittaṃ upaṭṭhapenti, na ca vokkamma satthusāsanā vattanti. Tatra, bhikkhave, tathāgato attamano ceva hoti, attamanatañca paṭisaṃvedeti, anavassuto ca viharati sato sampajāno. Idaṃ vuccati, bhikkhave, tatiyaṃ satipaṭṭhānaṃ yadariyo sevati, yadariyo sevamāno satthā gaṇamanusāsitumarahati. ‘Tayo satipaṭṭhānā yadariyo sevati, yadariyo sevamāno satthā gaṇamanusāsitumarahatī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
312. ‘‘‘ஸோ வுச்சதி யொக்³கா³சரியானங் அனுத்தரோ புரிஸத³ம்மஸாரதீ²’தி – இதி கோ² பனேதங் வுத்தங். கிஞ்சேதங் படிச்ச வுத்தங்? ஹத்தி²த³மகேன, பி⁴க்க²வே, ஹத்தி²த³ம்மோ ஸாரிதோ ஏகங்யேவ தி³ஸங் தா⁴வதி – புரத்தி²மங் வா பச்சி²மங் வா உத்தரங் வா த³க்கி²ணங் வா. அஸ்ஸத³மகேன, பி⁴க்க²வே, அஸ்ஸத³ம்மோ ஸாரிதோ ஏகஞ்ஞேவ தி³ஸங் தா⁴வதி – புரத்தி²மங் வா பச்சி²மங் வா உத்தரங் வா த³க்கி²ணங் வா. கோ³த³மகேன, பி⁴க்க²வே, கோ³த³ம்மோ ஸாரிதோ ஏகங்யேவ தி³ஸங் தா⁴வதி – புரத்தி²மங் வா பச்சி²மங் வா உத்தரங் வா த³க்கி²ணங் வா. ததா²க³தேன ஹி, பி⁴க்க²வே, அரஹதா ஸம்மாஸம்பு³த்³தே⁴ன புரிஸத³ம்மோ ஸாரிதோ அட்ட² தி³ஸா விதா⁴வதி. ரூபீ ரூபானி பஸ்ஸதி – அயங் ஏகா தி³ஸா; அஜ்ஜ²த்தங் அரூபஸஞ்ஞீ ப³ஹித்³தா⁴ ரூபானி பஸ்ஸதி – அயங் து³தியா தி³ஸா; ஸுப⁴ந்த்வேவ அதி⁴முத்தோ ஹோதி – அயங் ததியா தி³ஸா; ஸப்³ப³ஸோ ரூபஸஞ்ஞானங் ஸமதிக்கமா படிக⁴ஸஞ்ஞானங் அத்த²ங்க³மா நானத்தஸஞ்ஞானங் அமனஸிகாரா ‘அனந்தோ ஆகாஸோ’தி ஆகாஸானஞ்சாயதனங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி – அயங் சதுத்தீ² தி³ஸா; ஸப்³ப³ஸோ ஆகாஸானஞ்சாயதனங் ஸமதிக்கம்ம ‘அனந்தங் விஞ்ஞாண’ந்தி விஞ்ஞாணஞ்சாயதனங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி – அயங் பஞ்சமீ தி³ஸா; ஸப்³ப³ஸோ விஞ்ஞாணஞ்சாயதனங் ஸமதிக்கம்ம ‘நத்தி² கிஞ்சீ’தி ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி – அயங் ச²ட்டீ² தி³ஸா; ஸப்³ப³ஸோ ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனங் ஸமதிக்கம்ம நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி – அயங் ஸத்தமீ தி³ஸா; ஸப்³ப³ஸோ நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங் ஸமதிக்கம்ம ஸஞ்ஞாவேத³யிதனிரோத⁴ங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி – அயங் அட்ட²மீ தி³ஸா. ததா²க³தேன, பி⁴க்க²வே, அரஹதா ஸம்மாஸம்பு³த்³தே⁴ன புரிஸத³ம்மோ ஸாரிதோ இமா அட்ட² தி³ஸா விதா⁴வதி. ‘ஸோ வுச்சதி யொக்³கா³சரியானங் அனுத்தரோ புரிஸத³ம்மஸாரதீ²’தி – இதி யங் தங் வுத்தங் இத³மேதங் படிச்ச வுத்த’’ந்தி.
312. ‘‘‘So vuccati yoggācariyānaṃ anuttaro purisadammasārathī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Hatthidamakena, bhikkhave, hatthidammo sārito ekaṃyeva disaṃ dhāvati – puratthimaṃ vā pacchimaṃ vā uttaraṃ vā dakkhiṇaṃ vā. Assadamakena, bhikkhave, assadammo sārito ekaññeva disaṃ dhāvati – puratthimaṃ vā pacchimaṃ vā uttaraṃ vā dakkhiṇaṃ vā. Godamakena, bhikkhave, godammo sārito ekaṃyeva disaṃ dhāvati – puratthimaṃ vā pacchimaṃ vā uttaraṃ vā dakkhiṇaṃ vā. Tathāgatena hi, bhikkhave, arahatā sammāsambuddhena purisadammo sārito aṭṭha disā vidhāvati. Rūpī rūpāni passati – ayaṃ ekā disā; ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passati – ayaṃ dutiyā disā; subhantveva adhimutto hoti – ayaṃ tatiyā disā; sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ catutthī disā; sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ pañcamī disā; sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ chaṭṭhī disā; sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ sattamī disā; sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati – ayaṃ aṭṭhamī disā. Tathāgatena, bhikkhave, arahatā sammāsambuddhena purisadammo sārito imā aṭṭha disā vidhāvati. ‘So vuccati yoggācariyānaṃ anuttaro purisadammasārathī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vutta’’nti.
இத³மவோச ப⁴க³வா. அத்தமனா தே பி⁴க்கூ² ப⁴க³வதோ பா⁴ஸிதங் அபி⁴னந்து³ந்தி.
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
ஸளாயதனவிப⁴ங்க³ஸுத்தங் நிட்டி²தங் ஸத்தமங்.
Saḷāyatanavibhaṅgasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / மஜ்ஜி²மனிகாய (அட்ட²கதா²) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 7. ஸளாயதனவிப⁴ங்க³ஸுத்தவண்ணனா • 7. Saḷāyatanavibhaṅgasuttavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / ஸுத்தபிடக (டீகா) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / மஜ்ஜி²மனிகாய (டீகா) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 7. ஸளாயதனவிப⁴ங்க³ஸுத்தவண்ணனா • 7. Saḷāyatanavibhaṅgasuttavaṇṇanā