Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya

    ૬. સમ્મસસુત્તં

    6. Sammasasuttaṃ

    ૬૬. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા કુરૂસુ વિહરતિ કમ્માસધમ્મં નામ કુરૂનં નિગમો. તત્ર ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ભિક્ખવો’’તિ. ‘‘ભદન્તે’’તિ તે ભિક્ખૂ ભગવતો પચ્ચસ્સોસું. ભગવા એતદવોચ – ‘‘સમ્મસથ નો તુમ્હે, ભિક્ખવે, અન્તરં સમ્મસ’’ન્તિ 1. એવં વુત્તે, અઞ્ઞતરો ભિક્ખુ ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અહં ખો, ભન્તે, સમ્મસામિ અન્તરં સમ્મસ’’ન્તિ. ‘‘યથા કથં પન ત્વં, ભિક્ખુ, સમ્મસસિ અન્તરં સમ્મસ’’ન્તિ? અથ ખો સો ભિક્ખુ બ્યાકાસિ. યથા સો ભિક્ખુ બ્યાકાસિ ન સો ભિક્ખુ ભગવતો ચિત્તં આરાધેસિ.

    66. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kurūsu viharati kammāsadhammaṃ nāma kurūnaṃ nigamo. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘sammasatha no tumhe, bhikkhave, antaraṃ sammasa’’nti 2. Evaṃ vutte, aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhante, sammasāmi antaraṃ sammasa’’nti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, sammasasi antaraṃ sammasa’’nti? Atha kho so bhikkhu byākāsi. Yathā so bhikkhu byākāsi na so bhikkhu bhagavato cittaṃ ārādhesi.

    એવં વુત્તે, આયસ્મા આનન્દો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘એતસ્સ, ભગવા, કાલો; એતસ્સ, સુગત, કાલો; યં ભગવા અન્તરં સમ્મસં ભાસેય્ય. ભગવતો સુત્વા ભિક્ખૂ ધારેસ્સન્તી’’તિ. ‘‘તેનહાનન્દ, સુણાથ, સાધુકં મનસિ કરોથ; ભાસિસ્સામી’’તિ. ‘‘એવં, ભન્તે’’તિ ખો તે ભિક્ખૂ ભગવતો પચ્ચસ્સોસું. ભગવા એતદવોચ –

    Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etassa, bhagavā, kālo; etassa, sugata, kālo; yaṃ bhagavā antaraṃ sammasaṃ bhāseyya. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tenahānanda, suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –

    ‘‘ઇધ , ભિક્ખવે, ભિક્ખુ સમ્મસમાનો સમ્મસતિ અન્તરં સમ્મસં 3 – ‘યં ખો ઇદં અનેકવિધં નાનપ્પકારકં દુક્ખં લોકે ઉપ્પજ્જતિ જરામરણં. ઇદં ખો દુક્ખં કિંનિદાનં કિંસમુદયં કિંજાતિકં કિંપભવં, કિસ્મિં સતિ જરામરણં હોતિ, કિસ્મિં અસતિ જરામરણં ન હોતી’તિ? સો સમ્મસમાનો એવં જાનાતિ – ‘યં ખો ઇદં અનેકવિધં નાનપ્પકારકં દુક્ખં લોકે ઉપ્પજ્જતિ જરામરણં. ઇદં ખો દુક્ખં ઉપધિનિદાનં ઉપધિસમુદયં ઉપધિજાતિકં ઉપધિપભવં, ઉપધિસ્મિં સતિ જરામરણં હોતિ, ઉપધિસ્મિં અસતિ જરામરણં ન હોતી’તિ. સો જરામરણઞ્ચ પજાનાતિ જરામરણસમુદયઞ્ચ પજાનાતિ જરામરણનિરોધઞ્ચ પજાનાતિ યા ચ જરામરણનિરોધસારુપ્પગામિની પટિપદા તઞ્ચ પજાનાતિ. તથાપટિપન્નો ચ હોતિ અનુધમ્મચારી. અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ સબ્બસો સમ્મા દુક્ખક્ખયાય પટિપન્નો જરામરણનિરોધાય.

    ‘‘Idha , bhikkhave, bhikkhu sammasamāno sammasati antaraṃ sammasaṃ 4 – ‘yaṃ kho idaṃ anekavidhaṃ nānappakārakaṃ dukkhaṃ loke uppajjati jarāmaraṇaṃ. Idaṃ kho dukkhaṃ kiṃnidānaṃ kiṃsamudayaṃ kiṃjātikaṃ kiṃpabhavaṃ, kismiṃ sati jarāmaraṇaṃ hoti, kismiṃ asati jarāmaraṇaṃ na hotī’ti? So sammasamāno evaṃ jānāti – ‘yaṃ kho idaṃ anekavidhaṃ nānappakārakaṃ dukkhaṃ loke uppajjati jarāmaraṇaṃ. Idaṃ kho dukkhaṃ upadhinidānaṃ upadhisamudayaṃ upadhijātikaṃ upadhipabhavaṃ, upadhismiṃ sati jarāmaraṇaṃ hoti, upadhismiṃ asati jarāmaraṇaṃ na hotī’ti. So jarāmaraṇañca pajānāti jarāmaraṇasamudayañca pajānāti jarāmaraṇanirodhañca pajānāti yā ca jarāmaraṇanirodhasāruppagāminī paṭipadā tañca pajānāti. Tathāpaṭipanno ca hoti anudhammacārī. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu sabbaso sammā dukkhakkhayāya paṭipanno jarāmaraṇanirodhāya.

    ‘‘અથાપરં સમ્મસમાનો સમ્મસતિ અન્તરં સમ્મસં – ‘ઉપધિ પનાયં કિંનિદાનો કિંસમુદયો કિંજાતિકો કિંપભવો, કિસ્મિં સતિ ઉપધિ હોતિ, કિસ્મિં અસતિ ઉપધિ ન હોતી’તિ? સો સમ્મસમાનો એવં જાનાતિ – ‘ઉપધિ તણ્હાનિદાનો તણ્હાસમુદયો તણ્હાજાતિકો તણ્હાપભવો, તણ્હાય સતિ ઉપધિ હોતિ, તણ્હાય અસતિ ઉપધિ ન હોતી’તિ. સો ઉપધિઞ્ચ પજાનાતિ ઉપધિસમુદયઞ્ચ પજાનાતિ ઉપધિનિરોધઞ્ચ પજાનાતિ યા ચ ઉપધિનિરોધસારુપ્પગામિની પટિપદા તઞ્ચ પજાનાતિ. તથા પટિપન્નો ચ હોતિ અનુધમ્મચારી. અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ સબ્બસો સમ્મા દુક્ખક્ખયાય પટિપન્નો ઉપધિનિરોધાય.

    ‘‘Athāparaṃ sammasamāno sammasati antaraṃ sammasaṃ – ‘upadhi panāyaṃ kiṃnidāno kiṃsamudayo kiṃjātiko kiṃpabhavo, kismiṃ sati upadhi hoti, kismiṃ asati upadhi na hotī’ti? So sammasamāno evaṃ jānāti – ‘upadhi taṇhānidāno taṇhāsamudayo taṇhājātiko taṇhāpabhavo, taṇhāya sati upadhi hoti, taṇhāya asati upadhi na hotī’ti. So upadhiñca pajānāti upadhisamudayañca pajānāti upadhinirodhañca pajānāti yā ca upadhinirodhasāruppagāminī paṭipadā tañca pajānāti. Tathā paṭipanno ca hoti anudhammacārī. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu sabbaso sammā dukkhakkhayāya paṭipanno upadhinirodhāya.

    ‘‘અથાપરં સમ્મસમાનો સમ્મસતિ અન્તરં સમ્મસં – ‘તણ્હા પનાયં કત્થ ઉપ્પજ્જમાના ઉપ્પજ્જતિ, કત્થ નિવિસમાના નિવિસતી’તિ? સો સમ્મસમાનો એવં જાનાતિ – યં ખો લોકે પિયરૂપં સાતરૂપં એત્થેસા તણ્હા ઉપ્પજ્જમાના ઉપ્પજ્જતિ, એત્થ નિવિસમાના નિવિસતિ . કિઞ્ચ લોકે પિયરૂપં સાતરૂપં? ચક્ખું લોકે પિયરૂપં, સાતરૂપં. એત્થેસા તણ્હા ઉપ્પજ્જમાના ઉપ્પજ્જતિ, એત્થ નિવિસમાના નિવિસતિ. સોતં લોકે પિયરૂપં સાતરૂપં…પે॰… ઘાનં લોકે પિયરૂપં સાતરૂપં… જિવ્હા લોકે પિયરૂપં સાતરૂપં… કાયો લોકે પિયરૂપં સાતરૂપં… મનો લોકે પિયરૂપં સાતરૂપં એત્થેસા તણ્હા ઉપ્પજ્જમાના ઉપ્પજ્જતિ એત્થ નિવિસમાના નિવિસતિ.

    ‘‘Athāparaṃ sammasamāno sammasati antaraṃ sammasaṃ – ‘taṇhā panāyaṃ kattha uppajjamānā uppajjati, kattha nivisamānā nivisatī’ti? So sammasamāno evaṃ jānāti – yaṃ kho loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati, ettha nivisamānā nivisati . Kiñca loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ? Cakkhuṃ loke piyarūpaṃ, sātarūpaṃ. Etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati, ettha nivisamānā nivisati. Sotaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ…pe… ghānaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ… jivhā loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ… kāyo loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ… mano loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati ettha nivisamānā nivisati.

    ‘‘યે હિ કેચિ, ભિક્ખવે, અતીતમદ્ધાનં સમણા વા બ્રાહ્મણા વા યં લોકે પિયરૂપં સાતરૂપં તં નિચ્ચતો અદ્દક્ખું સુખતો અદ્દક્ખું અત્તતો અદ્દક્ખું આરોગ્યતો અદ્દક્ખું ખેમતો અદ્દક્ખું. તે તણ્હં વડ્ઢેસું. યે તણ્હં વડ્ઢેસું તે ઉપધિં વડ્ઢેસું. યે ઉપધિં વડ્ઢેસું તે દુક્ખં વડ્ઢેસું. યે દુક્ખં વડ્ઢેસું તે ન પરિમુચ્ચિંસુ જાતિયા જરાય મરણેન સોકેહિ પરિદેવેહિ દુક્ખેહિ દોમનસ્સેહિ ઉપાયાસેહિ, ન પરિમુચ્ચિંસુ દુક્ખસ્માતિ વદામિ.

    ‘‘Ye hi keci, bhikkhave, atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ niccato addakkhuṃ sukhato addakkhuṃ attato addakkhuṃ ārogyato addakkhuṃ khemato addakkhuṃ. Te taṇhaṃ vaḍḍhesuṃ. Ye taṇhaṃ vaḍḍhesuṃ te upadhiṃ vaḍḍhesuṃ. Ye upadhiṃ vaḍḍhesuṃ te dukkhaṃ vaḍḍhesuṃ. Ye dukkhaṃ vaḍḍhesuṃ te na parimucciṃsu jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimucciṃsu dukkhasmāti vadāmi.

    ‘‘યેપિ હિ કેચિ, ભિક્ખવે, અનાગતમદ્ધાનં સમણા વા બ્રાહ્મણા વા યં લોકે પિયરૂપં સાતરૂપં તં નિચ્ચતો દક્ખિસ્સન્તિ 5 સુખતો દક્ખિસ્સન્તિ અત્તતો દક્ખિસ્સન્તિ આરોગ્યતો દક્ખિસ્સન્તિ ખેમતો દક્ખિસ્સન્તિ. તે તણ્હં વડ્ઢિસ્સન્તિ. યે તણ્હં વડ્ઢિસ્સન્તિ તે ઉપધિં વડ્ઢિસ્સન્તિ. યે ઉપધિં વડ્ઢિસ્સન્તિ તે દુક્ખં વડ્ઢિસ્સન્તિ. યે દુક્ખં વડ્ઢિસ્સન્તિ તે ન પરિમુચ્ચિસ્સન્તિ જાતિયા જરાય મરણેન સોકેહિ પરિદેવેહિ દુક્ખેહિ દોમનસ્સેહિ ઉપાયાસેહિ, ન પરિમુચ્ચિસ્સન્તિ દુક્ખસ્માતિ વદામિ.

    ‘‘Yepi hi keci, bhikkhave, anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ niccato dakkhissanti 6 sukhato dakkhissanti attato dakkhissanti ārogyato dakkhissanti khemato dakkhissanti. Te taṇhaṃ vaḍḍhissanti. Ye taṇhaṃ vaḍḍhissanti te upadhiṃ vaḍḍhissanti. Ye upadhiṃ vaḍḍhissanti te dukkhaṃ vaḍḍhissanti. Ye dukkhaṃ vaḍḍhissanti te na parimuccissanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimuccissanti dukkhasmāti vadāmi.

    ‘‘યેપિ હિ કેચિ, ભિક્ખવે, એતરહિ સમણા વા બ્રાહ્મણા વા યં લોકે પિયરૂપં સાતરૂપં તં નિચ્ચતો પસ્સન્તિ સુખતો પસ્સન્તિ અત્તતો પસ્સન્તિ આરોગ્યતો પસ્સન્તિ ખેમતો પસ્સન્તિ. તે તણ્હં વડ્ઢેન્તિ . યે તણ્હં વડ્ઢેન્તિ તે ઉપધિં વડ્ઢેન્તિ. યે ઉપધિં વડ્ઢેન્તિ તે દુક્ખં વડ્ઢેન્તિ. યે દુક્ખં વડ્ઢેન્તિ તે ન પરિમુચ્ચન્તિ જાતિયા જરાય મરણેન સોકેહિ પરિદેવેહિ દુક્ખેહિ દોમનસ્સેહિ ઉપાયાસેહિ, ન પરિમુચ્ચન્તિ દુક્ખસ્માતિ વદામિ.

    ‘‘Yepi hi keci, bhikkhave, etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ niccato passanti sukhato passanti attato passanti ārogyato passanti khemato passanti. Te taṇhaṃ vaḍḍhenti . Ye taṇhaṃ vaḍḍhenti te upadhiṃ vaḍḍhenti. Ye upadhiṃ vaḍḍhenti te dukkhaṃ vaḍḍhenti. Ye dukkhaṃ vaḍḍhenti te na parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimuccanti dukkhasmāti vadāmi.

    ‘‘સેય્યથાપિ , ભિક્ખવે, આપાનીયકંસો વણ્ણસમ્પન્નો ગન્ધસમ્પન્નો રસસમ્પન્નો. સો ચ ખો વિસેન સંસટ્ઠો. અથ પુરિસો આગચ્છેય્ય ઘમ્માભિતત્તો ઘમ્મપરેતો કિલન્તો તસિતો પિપાસિતો. તમેનં એવં વદેય્યું – ‘અયં તે, અમ્ભો પુરિસ, આપાનીયકંસો વણ્ણસમ્પન્નો ગન્ધસમ્પન્નો રસસમ્પન્નો; સો ચ ખો વિસેન સંસટ્ઠો. સચે આકઙ્ખસિ પિવ. પિવતો હિ ખો તં છાદેસ્સતિ વણ્ણેનપિ ગન્ધેનપિ રસેનપિ, પિવિત્વા ચ પન તતોનિદાનં મરણં વા નિગચ્છસિ મરણમત્તં વા દુક્ખ’ન્તિ. સો તં આપાનીયકંસં સહસા અપ્પટિસઙ્ખા પિવેય્ય, નપ્પટિનિસ્સજ્જેય્ય. સો તતોનિદાનં મરણં વા નિગચ્છેય્ય મરણમત્તં વા દુક્ખં. એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, યે હિ કેચિ અતીતમદ્ધાનં સમણા વા બ્રાહ્મણા વા યં લોકે પિયરૂપં…પે॰… અનાગતમદ્ધાનં…પે॰… એતરહિ સમણા વા બ્રાહ્મણા વા યં લોકે પિયરૂપં સાતરૂપં તં નિચ્ચતો પસ્સન્તિ સુખતો પસ્સન્તિ અત્તતો પસ્સન્તિ આરોગ્યતો પસ્સન્તિ ખેમતો પસ્સન્તિ, તે તણ્હં વડ્ઢેન્તિ. યે તણ્હં વડ્ઢેન્તિ તે ઉપધિં વડ્ઢેન્તિ. યે ઉપધિં વડ્ઢેન્તિ તે દુક્ખં વડ્ઢેન્તિ. યે દુક્ખં વડ્ઢેન્તિ તે ન પરિમુચ્ચન્તિ જાતિયા જરાય મરણેન સોકેહિ પરિદેવેહિ દુક્ખેહિ દોમનસ્સેહિ ઉપાયાસેહિ, ન પરિમુચ્ચન્તિ દુક્ખસ્માતિ વદામિ.

    ‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, āpānīyakaṃso vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno. So ca kho visena saṃsaṭṭho. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ayaṃ te, ambho purisa, āpānīyakaṃso vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno; so ca kho visena saṃsaṭṭho. Sace ākaṅkhasi piva. Pivato hi kho taṃ chādessati vaṇṇenapi gandhenapi rasenapi, pivitvā ca pana tatonidānaṃ maraṇaṃ vā nigacchasi maraṇamattaṃ vā dukkha’nti. So taṃ āpānīyakaṃsaṃ sahasā appaṭisaṅkhā piveyya, nappaṭinissajjeyya. So tatonidānaṃ maraṇaṃ vā nigaccheyya maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ. Evameva kho, bhikkhave, ye hi keci atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ…pe… anāgatamaddhānaṃ…pe… etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ niccato passanti sukhato passanti attato passanti ārogyato passanti khemato passanti, te taṇhaṃ vaḍḍhenti. Ye taṇhaṃ vaḍḍhenti te upadhiṃ vaḍḍhenti. Ye upadhiṃ vaḍḍhenti te dukkhaṃ vaḍḍhenti. Ye dukkhaṃ vaḍḍhenti te na parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimuccanti dukkhasmāti vadāmi.

    ‘‘યે ચ ખો કેચિ, ભિક્ખવે, અતીતમદ્ધાનં સમણા વા બ્રાહ્મણા વા યં લોકે પિયરૂપં સાતરૂપં તં અનિચ્ચતો અદ્દક્ખું દુક્ખતો અદ્દક્ખું અનત્તતો અદ્દક્ખું રોગતો અદ્દક્ખું ભયતો અદ્દક્ખું, તે તણ્હં પજહિંસુ. યે તણ્હં પજહિંસુ તે ઉપધિં પજહિંસુ. યે ઉપધિં પજહિંસુ તે દુક્ખં પજહિંસુ. યે દુક્ખં પજહિંસુ તે પરિમુચ્ચિંસુ જાતિયા જરાય મરણેન સોકેહિ પરિદેવેહિ દુક્ખેહિ દોમનસ્સેહિ ઉપાયાસેહિ, પરિમુચ્ચિંસુ દુક્ખસ્માતિ વદામિ.

    ‘‘Ye ca kho keci, bhikkhave, atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ aniccato addakkhuṃ dukkhato addakkhuṃ anattato addakkhuṃ rogato addakkhuṃ bhayato addakkhuṃ, te taṇhaṃ pajahiṃsu. Ye taṇhaṃ pajahiṃsu te upadhiṃ pajahiṃsu. Ye upadhiṃ pajahiṃsu te dukkhaṃ pajahiṃsu. Ye dukkhaṃ pajahiṃsu te parimucciṃsu jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimucciṃsu dukkhasmāti vadāmi.

    ‘‘યેપિ હિ કેચિ, ભિક્ખવે, અનાગતમદ્ધાનં સમણા વા બ્રાહ્મણા વા યં લોકે પિયરૂપં સાતરૂપં તં અનિચ્ચતો દક્ખિસ્સન્તિ દુક્ખતો દક્ખિસ્સન્તિ અનત્તતો દક્ખિસ્સન્તિ રોગતો દક્ખિસ્સન્તિ ભયતો દક્ખિસ્સન્તિ, તે તણ્હં પજહિસ્સન્તિ. યે તણ્હં પજહિસ્સન્તિ…પે॰… પરિમુચ્ચિસ્સન્તિ દુક્ખસ્માતિ વદામિ.

    ‘‘Yepi hi keci, bhikkhave, anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ aniccato dakkhissanti dukkhato dakkhissanti anattato dakkhissanti rogato dakkhissanti bhayato dakkhissanti, te taṇhaṃ pajahissanti. Ye taṇhaṃ pajahissanti…pe… parimuccissanti dukkhasmāti vadāmi.

    ‘‘યેપિ હિ કેચિ, ભિક્ખવે, એતરહિ સમણા વા બ્રાહ્મણા વા યં લોકે પિયરૂપં સાતરૂપં તં અનિચ્ચતો પસ્સન્તિ દુક્ખતો પસ્સન્તિ અનત્તતો પસ્સન્તિ રોગતો પસ્સન્તિ ભયતો પસ્સન્તિ, તે તણ્હં પજહન્તિ. યે તણ્હં પજહન્તિ તે ઉપધિં પજહન્તિ. યે ઉપધિં પજહન્તિ તે દુક્ખં પજહન્તિ. યે દુક્ખં પજહન્તિ તે પરિમુચ્ચન્તિ જાતિયા જરાય મરણેન સોકેહિ પરિદેવેહિ દુક્ખેહિ દોમનસ્સેહિ ઉપાયાસેહિ, પરિમુચ્ચન્તિ દુક્ખસ્માતિ વદામિ.

    ‘‘Yepi hi keci, bhikkhave, etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ aniccato passanti dukkhato passanti anattato passanti rogato passanti bhayato passanti, te taṇhaṃ pajahanti. Ye taṇhaṃ pajahanti te upadhiṃ pajahanti. Ye upadhiṃ pajahanti te dukkhaṃ pajahanti. Ye dukkhaṃ pajahanti te parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimuccanti dukkhasmāti vadāmi.

    ‘‘સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, આપાનીયકંસો વણ્ણસમ્પન્નો ગન્ધસમ્પન્નો રસસમ્પન્નો. સો ચ ખો વિસેન સંસટ્ઠો. અથ પુરિસો આગચ્છેય્ય ઘમ્માભિતત્તો ઘમ્મપરેતો કિલન્તો તસિતો પિપાસિતો. તમેનં એવં વદેય્યું – ‘અયં તે, અમ્ભો પુરિસ, આપાનીયકંસો વણ્ણસમ્પન્નો ગન્ધસમ્પન્નો રસસમ્પન્નો સો ચ ખો વિસેન સંસટ્ઠો. સચે આકઙ્ખસિ પિવ. પિવતો હિ ખો તં છાદેસ્સતિ વણ્ણેનપિ ગન્ધેનપિ રસેનપિ; પિવિત્વા ચ પન તતોનિદાનં મરણં વા નિગચ્છસિ મરણમત્તં વા દુક્ખ’ન્તિ. અથ ખો, ભિક્ખવે, તસ્સ પુરિસસ્સ એવમસ્સ – ‘સક્કા ખો મે અયં સુરાપિપાસિતા 7 પાનીયેન વા વિનેતું દધિમણ્ડકેન વા વિનેતું ભટ્ઠલોણિકાય 8 વા વિનેતું લોણસોવીરકેન વા વિનેતું, ન ત્વેવાહં તં પિવેય્યં, યં મમ અસ્સ દીઘરત્તં હિતાય સુખાયા’તિ. સો તં આપાનીયકંસં પટિસઙ્ખા ન પિવેય્ય, પટિનિસ્સજ્જેય્ય . સો તતોનિદાનં ન મરણં વા નિગચ્છેય્ય મરણમત્તં વા દુક્ખં. એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, યે હિ કેચિ અતીતમદ્ધાનં સમણા વા બ્રાહ્મણા વા યં લોકે પિયરૂપં સાતરૂપં તં અનિચ્ચતો અદ્દક્ખું દુક્ખતો અદ્દક્ખું અનત્તતો અદ્દક્ખું રોગતો અદ્દક્ખું ભયતો અદ્દક્ખું, તે તણ્હં પજહિંસુ. યે તણ્હં પજહિંસુ તે ઉપધિં પજહિંસુ. યે ઉપધિં પજહિંસુ તે દુક્ખં પજહિંસુ. યે દુક્ખં પજહિંસુ તે પરિમુચ્ચિંસુ જાતિયા જરાય મરણેન સોકેહિ પરિદેવેહિ દુક્ખેહિ દોમનસ્સેહિ ઉપાયાસેહિ, પરિમુચ્ચિંસુ દુક્ખસ્માતિ વદામિ.

    ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, āpānīyakaṃso vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno. So ca kho visena saṃsaṭṭho. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ayaṃ te, ambho purisa, āpānīyakaṃso vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno so ca kho visena saṃsaṭṭho. Sace ākaṅkhasi piva. Pivato hi kho taṃ chādessati vaṇṇenapi gandhenapi rasenapi; pivitvā ca pana tatonidānaṃ maraṇaṃ vā nigacchasi maraṇamattaṃ vā dukkha’nti. Atha kho, bhikkhave, tassa purisassa evamassa – ‘sakkā kho me ayaṃ surāpipāsitā 9 pānīyena vā vinetuṃ dadhimaṇḍakena vā vinetuṃ bhaṭṭhaloṇikāya 10 vā vinetuṃ loṇasovīrakena vā vinetuṃ, na tvevāhaṃ taṃ piveyyaṃ, yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’ti. So taṃ āpānīyakaṃsaṃ paṭisaṅkhā na piveyya, paṭinissajjeyya . So tatonidānaṃ na maraṇaṃ vā nigaccheyya maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ. Evameva kho, bhikkhave, ye hi keci atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ aniccato addakkhuṃ dukkhato addakkhuṃ anattato addakkhuṃ rogato addakkhuṃ bhayato addakkhuṃ, te taṇhaṃ pajahiṃsu. Ye taṇhaṃ pajahiṃsu te upadhiṃ pajahiṃsu. Ye upadhiṃ pajahiṃsu te dukkhaṃ pajahiṃsu. Ye dukkhaṃ pajahiṃsu te parimucciṃsu jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimucciṃsu dukkhasmāti vadāmi.

    ‘‘યેપિ હિ કેચિ, ભિક્ખવે, અનાગતમદ્ધાનં…પે॰… એતરહિ સમણા વા બ્રાહ્મણા વા યં લોકે પિયરૂપં સાતરૂપં તં અનિચ્ચતો પસ્સન્તિ દુક્ખતો પસ્સન્તિ અનત્તતો પસ્સન્તિ રોગતો પસ્સન્તિ ભયતો પસ્સન્તિ, તે તણ્હં પજહન્તિ. યે તણ્હં પજહન્તિ તે ઉપધિં પજહન્તિ. યે ઉપધિં પજહન્તિ તે દુક્ખં પજહન્તિ. યે દુક્ખં પજહન્તિ તે પરિમુચ્ચન્તિ જાતિયા જરાય મરણેન સોકેહિ પરિદેવેહિ દુક્ખેહિ દોમનસ્સેહિ ઉપાયાસેહિ, પરિમુચ્ચન્તિ દુક્ખસ્માતિ વદામી’’તિ. છટ્ઠં.

    ‘‘Yepi hi keci, bhikkhave, anāgatamaddhānaṃ…pe… etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ aniccato passanti dukkhato passanti anattato passanti rogato passanti bhayato passanti, te taṇhaṃ pajahanti. Ye taṇhaṃ pajahanti te upadhiṃ pajahanti. Ye upadhiṃ pajahanti te dukkhaṃ pajahanti. Ye dukkhaṃ pajahanti te parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimuccanti dukkhasmāti vadāmī’’ti. Chaṭṭhaṃ.







    Footnotes:
    1. અન્તરા સમ્મસનન્તિ (સી॰)
    2. antarā sammasananti (sī.)
    3. સમ્મસનં (સી॰)
    4. sammasanaṃ (sī.)
    5. દક્ખિન્તિ (સી॰)
    6. dakkhinti (sī.)
    7. સુરાપિપાસા (?)
    8. મટ્ઠલોણિકાય (સી॰ સ્યા॰ કં॰ પી॰)
    9. surāpipāsā (?)
    10. maṭṭhaloṇikāya (sī. syā. kaṃ. pī.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૬. સમ્મસસુત્તવણ્ણના • 6. Sammasasuttavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૬. સમ્મસસુત્તવણ્ણના • 6. Sammasasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact