| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
૬. સમ્મસસુત્તવણ્ણના
6. Sammasasuttavaṇṇanā
૬૬. છટ્ઠે અસ્સાતિ ભગવતો. સણ્હસુખુમધમ્મપરિદીપનતો સુખુમા. તીહિ લક્ખણેહિ અઙ્કિયત્તા તિલક્ખણાહતા, અનિચ્ચાદિલક્ખણપરિદીપિનીતિ અત્થો. અરિયધમ્માધિગમસ્સ ઉપનિસ્સયભૂતેન હેતુના સહેતુકા. તિહેતુકપટિસન્ધિપઞ્ઞાય પાટિહારિયપઞ્ઞાય ચ અત્થિતાય પઞ્ઞવન્તો ન કેવલં અજ્ઝત્તિકઅઙ્ગસમ્પત્તિયેવ, બાહિરઙ્ગસમ્પત્તિપિ નેસમત્થીતિ દસ્સેતું ‘‘સિનિદ્ધાની’’તિઆદિ વુત્તં. અબ્ભન્તરન્તિ અજ્ઝત્તં. પચ્ચયસમ્મસનન્તિ પચ્ચયુપ્પન્નાનં પચ્ચયવીમંસં.
66. Chaṭṭhe assāti bhagavato. Saṇhasukhumadhammaparidīpanato sukhumā. Tīhi lakkhaṇehi aṅkiyattā tilakkhaṇāhatā, aniccādilakkhaṇaparidīpinīti attho. Ariyadhammādhigamassa upanissayabhūtena hetunā sahetukā. Tihetukapaṭisandhipaññāya pāṭihāriyapaññāya ca atthitāya paññavanto na kevalaṃ ajjhattikaaṅgasampattiyeva, bāhiraṅgasampattipi nesamatthīti dassetuṃ ‘‘siniddhānī’’tiādi vuttaṃ. Abbhantaranti ajjhattaṃ. Paccayasammasananti paccayuppannānaṃ paccayavīmaṃsaṃ.
આરમ્ભાનુરૂપા અનુસન્ધિ યથાનુસન્ધિ. ન ગતાતિ ન સમ્પત્તા. અસમ્ભિન્નપદન્તિ અવોમિસ્સકપદં, અઞ્ઞત્થ એવં અનાગતં વાક્યન્તિ અત્થો. તેનાહ ‘‘અઞ્ઞત્થ હિ એવં વુત્તં નામ નત્થી’’તિ. એવન્તિ ‘‘તેનહાનન્દા’’તિ એકવચનં, ‘‘સુણાથ મનસિ કરોથા’’તિ બહુવચનં કત્વા વુત્તં નામ નત્થીતિ અત્થો. કેચિ પન ‘‘તેનહાનન્દા’’તિ ઇધાપિ બહુવચનમેવ કત્વા પઠન્તિ ‘‘સાધુ અનુરુદ્ધા’’તિઆદીસુ વિય. ઉપધીતિ અધિપ્પેતં ઉપધીયતિ એત્થ દુક્ખન્તિ. ઉપ્પજ્જતિ ઉપ્પાદક્ખણં ઉદયં પટિલભતિ ‘‘પાકટભાવો ઠિતિકો, અત્તલાભો ઉદયો’’તિ. નિવિસતિ નિવેસં ઓકાસં પટિલભતિ. એકવારમેવ હિ ઉપ્પન્નમત્તસ્સ ધમ્મસ્સ દુબ્બલત્તેન ઓકાસે વિય પતિટ્ઠહનં નત્થિ, પુનપ્પુનં આરમ્મણે પવત્તમાનં નિવિટ્ઠં પતિટ્ઠિતં નામ હોતિ. તેનાહ ‘‘નિવિસતીતિ પુનપ્પુનં પવત્તિવસેન પતિટ્ઠહતી’’તિ.
Ārambhānurūpā anusandhi yathānusandhi. Na gatāti na sampattā. Asambhinnapadanti avomissakapadaṃ, aññattha evaṃ anāgataṃ vākyanti attho. Tenāha ‘‘aññattha hi evaṃ vuttaṃ nāma natthī’’ti. Evanti ‘‘tenahānandā’’ti ekavacanaṃ, ‘‘suṇātha manasi karothā’’ti bahuvacanaṃ katvā vuttaṃ nāma natthīti attho. Keci pana ‘‘tenahānandā’’ti idhāpi bahuvacanameva katvā paṭhanti ‘‘sādhu anuruddhā’’tiādīsu viya. Upadhīti adhippetaṃ upadhīyati ettha dukkhanti. Uppajjati uppādakkhaṇaṃ udayaṃ paṭilabhati ‘‘pākaṭabhāvo ṭhitiko, attalābho udayo’’ti. Nivisati nivesaṃ okāsaṃ paṭilabhati. Ekavārameva hi uppannamattassa dhammassa dubbalattena okāse viya patiṭṭhahanaṃ natthi, punappunaṃ ārammaṇe pavattamānaṃ niviṭṭhaṃ patiṭṭhitaṃ nāma hoti. Tenāha ‘‘nivisatīti punappunaṃ pavattivasena patiṭṭhahatī’’ti.
પિયસભાવન્તિ પિયાયિતબ્બજાતિકં. મધુરસભાવન્તિ ઇટ્ઠજાતિકં. અભિનિવિટ્ઠાતિ તણ્હાભિનિવેસેન ઓતિણ્ણા. સમ્પત્તિયન્તિ ભવસમ્પત્તિયં. નિમિત્તગ્ગહણાનુસારેનાતિ પટિબિમ્બગ્ગહણાનુસારેન. કણ્ણસ્સ છિદ્દપદેસં રજતનાળિકં વિય, કણ્ણબદ્ધં પન પામઙ્ગસુત્તં વિય. તુઙ્ગા ઉચ્ચા દીઘા નાસિકા તુઙ્ગનાસા. એવં લદ્ધવોહારં અત્તનો ઘાનં. ‘‘લદ્ધવોહારા’’તિ વા પાઠો. તસ્મિં સતિ તુઙ્ગા નાસા યેસં તે તુઙ્ગનાસા. એવં લદ્ધવોહારા સત્તા અત્તનો ઘાનન્તિ યોજના વણ્ણસણ્ઠાનતો રત્તકમ્બલપટલં વિય. સમ્ફસ્સતો મુદુસિનિદ્ધં કિચ્ચતો સિનિદ્ધમધુરરસદં. સાલલટ્ઠિન્તિ સાલક્ખન્ધં.
Piyasabhāvanti piyāyitabbajātikaṃ. Madhurasabhāvanti iṭṭhajātikaṃ. Abhiniviṭṭhāti taṇhābhinivesena otiṇṇā. Sampattiyanti bhavasampattiyaṃ. Nimittaggahaṇānusārenāti paṭibimbaggahaṇānusārena. Kaṇṇassa chiddapadesaṃ rajatanāḷikaṃ viya, kaṇṇabaddhaṃ pana pāmaṅgasuttaṃ viya. Tuṅgā uccā dīghā nāsikā tuṅganāsā. Evaṃ laddhavohāraṃ attano ghānaṃ. ‘‘Laddhavohārā’’ti vā pāṭho. Tasmiṃ sati tuṅgā nāsā yesaṃ te tuṅganāsā. Evaṃ laddhavohārā sattā attano ghānanti yojanā vaṇṇasaṇṭhānato rattakambalapaṭalaṃ viya. Samphassato mudusiniddhaṃ kiccato siniddhamadhurarasadaṃ. Sālalaṭṭhinti sālakkhandhaṃ.
અદ્દસંસૂતિ પસ્સિંસુ. એવં વુત્તન્તિ ‘‘કંસે’’તિ એવં વુત્તં અધિટ્ઠાનવોહારેન.
Addasaṃsūti passiṃsu. Evaṃ vuttanti ‘‘kaṃse’’ti evaṃ vuttaṃ adhiṭṭhānavohārena.
સમ્પત્તિન્તિ વણ્ણાદિગુણં. આદીનવન્તિ મરણગ્ગતતો.
Sampattinti vaṇṇādiguṇaṃ. Ādīnavanti maraṇaggatato.
સત્તુપાનીયેનાતિ સત્તું પક્ખિપિત્વા આલોલિતપાનીયેન. ચત્તારિ પાનાનિ વિય ચત્તારો મગ્ગા તણ્હાપિપાસાવૂપસમનતો.
Sattupānīyenāti sattuṃ pakkhipitvā ālolitapānīyena. Cattāri pānāni viya cattāro maggā taṇhāpipāsāvūpasamanato.
સમ્મસસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Sammasasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૬. સમ્મસસુત્તં • 6. Sammasasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૬. સમ્મસસુત્તવણ્ણના • 6. Sammasasuttavaṇṇanā
