Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā |
૪. સમથક્ખન્ધકવણ્ણના
4. Samathakkhandhakavaṇṇanā
સમ્મુખાવિનયકથાવણ્ણના
Sammukhāvinayakathāvaṇṇanā
૧૮૬-૧૮૭. યત્થ યત્થ કમ્મવાચાય ‘‘અય’’ન્તિ વા ‘‘ઇમે’’તિ વા સમ્મુખાનિદ્દેસનિયમો અત્થિ, સબ્બં તં કમ્મં સમ્મુખાકરણીયમેવ, ન કેવલં તજ્જનીયાદિપઞ્ચવિધમેવ. પઞ્ચવિધસ્સેવ પન ઉદ્ધરિત્વા દસ્સનં કમ્મક્ખન્ધકે તાવ તસ્સેવ પાળિઆરુળ્હત્તા, ચતુવીસતિયા પારાજિકેસુ વિજ્જમાનેસુ પારાજિકકણ્ડે આગતાનંયેવ ચતુન્નં ઉદ્ધરિત્વા દસ્સનં વિયાતિ વેદિતબ્બં. તત્થ ‘‘પુગ્ગલસ્સ સમ્મુખતા હત્થપાસૂપગમનમેવા’’તિ વુત્તં, તં કારણં સમ્મુખાકરણીયસ્સપિ સમ્મુખાનિદ્દેસનિયમાભાવતો. કામં અયમત્થો કમ્મક્ખન્ધકેયેવ ‘‘તીહિ, ભિક્ખવે, અઙ્ગેહિ સમન્નાગતં તજ્જનીયકમ્મં અધમ્મકમ્મઞ્ચ હોતિ…પે॰… અસમ્મુખાકતં હોતી’’તિ (ચૂળવ॰ ૪) વચનેનેવ સિદ્ધો, તત્થ પન આપત્તિ ન દસ્સિતા. ઇધ ‘‘યો કરેય્ય, આપત્તિ દુક્કટસ્સા’’તિ તત્થ ભવિતબ્બાપત્તિદસ્સનત્થં ઇદં આરદ્ધન્તિ વેદિતબ્બં. ‘‘સમ્મુખાવિનયપતિરૂપકેન વૂપસન્તમ્પિ સમ્મુખાવિનયેનેવ વૂપસન્તગણનં ગચ્છતીતિ દસ્સેતું ‘અધમ્મવાદી પુગ્ગલો’તિઆદિ આરદ્ધ’’ન્તિ વુત્તં, લિખિતઞ્ચ. એવં વૂપસન્તં સમ્મુખાવિનયપતિરૂપકેન વૂપસન્તં નામ હોતિ, ન સમ્મુખાવિનયેન ચ અઞ્ઞેન કેનચીતિ દસ્સેતું ઇદમારદ્ધન્તિ આચરિયો.
186-187. Yattha yattha kammavācāya ‘‘aya’’nti vā ‘‘ime’’ti vā sammukhāniddesaniyamo atthi, sabbaṃ taṃ kammaṃ sammukhākaraṇīyameva, na kevalaṃ tajjanīyādipañcavidhameva. Pañcavidhasseva pana uddharitvā dassanaṃ kammakkhandhake tāva tasseva pāḷiāruḷhattā, catuvīsatiyā pārājikesu vijjamānesu pārājikakaṇḍe āgatānaṃyeva catunnaṃ uddharitvā dassanaṃ viyāti veditabbaṃ. Tattha ‘‘puggalassa sammukhatā hatthapāsūpagamanamevā’’ti vuttaṃ, taṃ kāraṇaṃ sammukhākaraṇīyassapi sammukhāniddesaniyamābhāvato. Kāmaṃ ayamattho kammakkhandhakeyeva ‘‘tīhi, bhikkhave, aṅgehi samannāgataṃ tajjanīyakammaṃ adhammakammañca hoti…pe… asammukhākataṃ hotī’’ti (cūḷava. 4) vacaneneva siddho, tattha pana āpatti na dassitā. Idha ‘‘yo kareyya, āpatti dukkaṭassā’’ti tattha bhavitabbāpattidassanatthaṃ idaṃ āraddhanti veditabbaṃ. ‘‘Sammukhāvinayapatirūpakena vūpasantampi sammukhāvinayeneva vūpasantagaṇanaṃ gacchatīti dassetuṃ ‘adhammavādī puggalo’tiādi āraddha’’nti vuttaṃ, likhitañca. Evaṃ vūpasantaṃ sammukhāvinayapatirūpakena vūpasantaṃ nāma hoti, na sammukhāvinayena ca aññena kenacīti dassetuṃ idamāraddhanti ācariyo.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / ચૂળવગ્ગપાળિ • Cūḷavaggapāḷi
૧. સમ્મુખાવિનયો • 1. Sammukhāvinayo
કણ્હપક્ખનવકં • Kaṇhapakkhanavakaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ચૂળવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / સમ્મુખાવિનયકથા • Sammukhāvinayakathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / સમ્મુખાવિનયકથાવણ્ણના • Sammukhāvinayakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૧. સમ્મુખાવિનયકથા • 1. Sammukhāvinayakathā