| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પઞ્ચપકરણ-અટ્ઠકથા • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
૬. સમ્પયુત્તવારવણ્ણના
6. Sampayuttavāravaṇṇanā
૩૯૨-૪૦૦. સમ્પયુત્તવારે કુસલં ધમ્મં સમ્પયુત્તોતિ કુસલં ધમ્મં સમ્પયુત્તપચ્ચયં કત્વાતિ અત્થો. સેસમેત્થ સંસટ્ઠવારે વુત્તનયેનેવ વેદિતબ્બં. અવસાને પનસ્સ ‘‘સંસટ્ઠત્તં નામ સમ્પયુત્તત્તં, સમ્પયુત્તત્તં નામ સંસટ્ઠત્ત’’ન્તિ ઇદં ઉભિન્નમ્પિ એતેસં વારાનં અત્થતો નિન્નાનાકરણભાવદસ્સનત્થં વુત્તં. અત્થતો હિ એતેપિ પટિચ્ચસહજાતા વિય પચ્ચયનિસ્સયા વિય ચ નિન્નાનાકરણા. એવં સન્તેપિ અઞ્ઞમઞ્ઞસ્સ અત્થનિયમનત્થં વુત્તા. ‘‘સંસટ્ઠા યોજિતા હયા’’તિઆદીસુ (જા॰ ૨.૨૨.૭૦) હિ અસમ્પયુત્તમ્પિ સંસટ્ઠન્તિ વુચ્ચતિ. ‘‘યા સા વીમંસા કોસજ્જસહગતા કોસજ્જસમ્પયુત્તા’’તિઆદીસુ (સં॰ નિ॰ ૫.૮૩૨) અસંસટ્ઠં વોકિણ્ણમ્પિ સમ્પયુત્તન્તિ. ઇતિ સંસટ્ઠવારેન એકુપ્પાદલક્ખણસ્સ સમ્પયુત્તસ્સ સંસટ્ઠભાવં સમ્પયુત્તવારેન ચ સંસટ્ઠસ્સ એકુપ્પાદાદિલક્ખણસ્સ સમ્પયુત્તભાવં નિયમેતું ઉભોપેતે વુત્તા. અપિચ તથા બુજ્ઝનકાનં અજ્ઝાસયવસેન દેસનાવિલાસેન નિરુત્તિપટિસમ્ભિદાપભેદજાનનવસેન ચાપિ એતે ઉભોપિ વુત્તાતિ.
392-400. Sampayuttavāre kusalaṃ dhammaṃ sampayuttoti kusalaṃ dhammaṃ sampayuttapaccayaṃ katvāti attho. Sesamettha saṃsaṭṭhavāre vuttanayeneva veditabbaṃ. Avasāne panassa ‘‘saṃsaṭṭhattaṃ nāma sampayuttattaṃ, sampayuttattaṃ nāma saṃsaṭṭhatta’’nti idaṃ ubhinnampi etesaṃ vārānaṃ atthato ninnānākaraṇabhāvadassanatthaṃ vuttaṃ. Atthato hi etepi paṭiccasahajātā viya paccayanissayā viya ca ninnānākaraṇā. Evaṃ santepi aññamaññassa atthaniyamanatthaṃ vuttā. ‘‘Saṃsaṭṭhā yojitā hayā’’tiādīsu (jā. 2.22.70) hi asampayuttampi saṃsaṭṭhanti vuccati. ‘‘Yā sā vīmaṃsā kosajjasahagatā kosajjasampayuttā’’tiādīsu (saṃ. ni. 5.832) asaṃsaṭṭhaṃ vokiṇṇampi sampayuttanti. Iti saṃsaṭṭhavārena ekuppādalakkhaṇassa sampayuttassa saṃsaṭṭhabhāvaṃ sampayuttavārena ca saṃsaṭṭhassa ekuppādādilakkhaṇassa sampayuttabhāvaṃ niyametuṃ ubhopete vuttā. Apica tathā bujjhanakānaṃ ajjhāsayavasena desanāvilāsena niruttipaṭisambhidāpabhedajānanavasena cāpi ete ubhopi vuttāti.
સમ્પયુત્તવારવણ્ણના.
Sampayuttavāravaṇṇanā.
એતેસુ પન છસુ વારેસુ અત્થિ કોચિ પચ્ચયો એકન્તં અનુલોમતો ન તિટ્ઠતિ, પચ્ચનીકતોવ તિટ્ઠતિ; અત્થિ એકન્તં પચ્ચનીકતો ન તિટ્ઠતિ, અનુલોમતોવ તિટ્ઠતિ; અત્થિ અનેકન્તં અનુલોમતો ચેવ તિટ્ઠતિ, પચ્ચનીકતો ચાતિ ઇદં પકિણ્ણકં વેદિતબ્બં. તત્થ પઠમો પઞ્હો પચ્છાજાતસ્સ, દુતિયો મહાચતુક્કસ્સ, તતિયો યુજ્જમાનકાનં સેસાનં વસેન વેદિતબ્બોતિ.
Etesu pana chasu vāresu atthi koci paccayo ekantaṃ anulomato na tiṭṭhati, paccanīkatova tiṭṭhati; atthi ekantaṃ paccanīkato na tiṭṭhati, anulomatova tiṭṭhati; atthi anekantaṃ anulomato ceva tiṭṭhati, paccanīkato cāti idaṃ pakiṇṇakaṃ veditabbaṃ. Tattha paṭhamo pañho pacchājātassa, dutiyo mahācatukkassa, tatiyo yujjamānakānaṃ sesānaṃ vasena veditabboti.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / પટ્ઠાનપાળિ • Paṭṭhānapāḷi / ૧. કુસલત્તિકં • 1. Kusalattikaṃ
