Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પરિવાર-અટ્ઠકથા • Parivāra-aṭṭhakathā |
સમુટ્ઠાનસીસવણ્ણના
Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
૨૫૭. તદનન્તરાય પન સમુટ્ઠાનકથાય અનત્તા ઇતિ નિચ્છયાતિ અનત્તા ઇતિ નિચ્છિતા. સભાગધમ્માનન્તિ અનિચ્ચાકારાદીહિ સભાગાનં સઙ્ખતધમ્માનં. નામમત્તં ન નાયતીતિ નામમત્તમ્પિ ન પઞ્ઞાયતિ. દુક્ખહાનિન્તિ દુક્ખઘાતનં. ખન્ધકા યા ચ માતિકાતિ ખન્ધકા યા ચ માતિકાતિ અત્થો. અયમેવ વા પાઠો. સમુટ્ઠાનં નિયતો કતન્તિ સમુટ્ઠાનં નિયતોકતં નિયતકતં; નિયતસમુટ્ઠાનન્તિ અત્થો. એતેન ભૂતારોચનચોરિવુટ્ઠાપનઅનનુઞ્ઞાતસિક્ખાપદત્તયસ્સ સઙ્ગહો પચ્ચેતબ્બો. એતાનેવ હિ તીણિ સિક્ખાપદાનિ નિયતસમુટ્ઠાનાનિ, અઞ્ઞેહિ સદ્ધિં અસમ્ભિન્નસમુટ્ઠાનાનિ.
257. Tadanantarāya pana samuṭṭhānakathāya anattā iti nicchayāti anattā iti nicchitā. Sabhāgadhammānanti aniccākārādīhi sabhāgānaṃ saṅkhatadhammānaṃ. Nāmamattaṃ na nāyatīti nāmamattampi na paññāyati. Dukkhahāninti dukkhaghātanaṃ. Khandhakā yā ca mātikāti khandhakā yā ca mātikāti attho. Ayameva vā pāṭho. Samuṭṭhānaṃ niyato katanti samuṭṭhānaṃ niyatokataṃ niyatakataṃ; niyatasamuṭṭhānanti attho. Etena bhūtārocanacorivuṭṭhāpanaananuññātasikkhāpadattayassa saṅgaho paccetabbo. Etāneva hi tīṇi sikkhāpadāni niyatasamuṭṭhānāni, aññehi saddhiṃ asambhinnasamuṭṭhānāni.
સમ્ભેદં નિદાનઞ્ચઞ્ઞન્તિ અઞ્ઞમ્પિ સમ્ભેદઞ્ચ નિદાનઞ્ચ. તત્થ સમ્ભેદવચનેન સમુટ્ઠાનસમ્ભેદસ્સ ગહણં પચ્ચેતબ્બં, તાનિ હિ તીણિ સિક્ખાપદાનિ ઠપેત્વા સેસાનિ સમ્ભિન્નસમુટ્ઠાનાનિ. નિદાનવચનેન સિક્ખાપદાનં પઞ્ઞત્તિદેસસઙ્ખાતં નિદાનં પચ્ચેતબ્બં. સુત્તે દિસ્સન્તિ ઉપરીતિ સિક્ખાપદાનં સમુટ્ઠાનનિયમો સમ્ભેદો નિદાનન્તિ ઇમાનિ તીણિ સુત્તમ્હિ એવ દિસ્સન્તિ; પઞ્ઞાયન્તીતિ અત્થો. તત્થ ‘‘એકેન સમુટ્ઠાનેન સમુટ્ઠાતિ, કાયતો ચ ચિત્તતો ચા’’તિઆદિમ્હિ તાવ પુરિમનયે સમુટ્ઠાનનિયમો ચ સમ્ભેદો ચ દિસ્સન્તિ. ઇતરં પન નિદાનં નામ –
Sambhedaṃ nidānañcaññanti aññampi sambhedañca nidānañca. Tattha sambhedavacanena samuṭṭhānasambhedassa gahaṇaṃ paccetabbaṃ, tāni hi tīṇi sikkhāpadāni ṭhapetvā sesāni sambhinnasamuṭṭhānāni. Nidānavacanena sikkhāpadānaṃ paññattidesasaṅkhātaṃ nidānaṃ paccetabbaṃ. Sutte dissanti uparīti sikkhāpadānaṃ samuṭṭhānaniyamo sambhedo nidānanti imāni tīṇi suttamhi eva dissanti; paññāyantīti attho. Tattha ‘‘ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti, kāyato ca cittato cā’’tiādimhi tāva purimanaye samuṭṭhānaniyamo ca sambhedo ca dissanti. Itaraṃ pana nidānaṃ nāma –
‘‘વેસાલિયા રાજગહે, સાવત્થિયા ચ આળવી;
‘‘Vesāliyā rājagahe, sāvatthiyā ca āḷavī;
કોસમ્બિયા ચ સક્કેસુ, ભગ્ગેસુ ચેવ પઞ્ઞત્તા’’તિ.
Kosambiyā ca sakkesu, bhaggesu ceva paññattā’’ti.
એવં ઉપરિ દિસ્સતિ, પરતો આગતે સુત્તે દિસ્સતીતિ વેદિતબ્બં.
Evaṃ upari dissati, parato āgate sutte dissatīti veditabbaṃ.
‘‘વિભઙ્ગે દ્વીસૂ’’તિ ગાથાય અયમત્થો – યં સિક્ખાપદં દ્વીસુ વિભઙ્ગેસુ પઞ્ઞત્તં ઉપોસથદિવસે ભિક્ખૂ ચ ભિક્ખુનિયો ચ ઉદ્દિસન્તિ, તસ્સ યથાઞાયં સમુટ્ઠાનં પવક્ખામિ, તં મે સુણાથાતિ.
‘‘Vibhaṅgedvīsū’’ti gāthāya ayamattho – yaṃ sikkhāpadaṃ dvīsu vibhaṅgesu paññattaṃ uposathadivase bhikkhū ca bhikkhuniyo ca uddisanti, tassa yathāñāyaṃ samuṭṭhānaṃ pavakkhāmi, taṃ me suṇāthāti.
સઞ્ચરિત્તાનુભાસનઞ્ચાતિ સઞ્ચરિત્તઞ્ચ સમનુભાસનઞ્ચ. અતિરેકઞ્ચ ચીવરન્તિ અતિરેકચીવરં ; કથિનન્તિ અત્થો. લોમાનિ પદસોધમ્મોતિ એળકલોમાનિ ચ પદસોધમ્મો ચ. ભૂતં સંવિધાનેન ચાતિ ભૂતારોચનઞ્ચ સંવિદહિત્વા અદ્ધાનપ્પટિપજ્જનઞ્ચ. થેય્યદેસના ચોરિં ચાતિ થેય્યસત્થો ચ છત્તપાણિસ્સ અગિલાનસ્સ ધમ્મદેસના ચ ચોરિવુટ્ઠાપનઞ્ચ. અનનુઞ્ઞાતાય તેરસાતિ માતાપિતુસામિકેહિ અનનુઞ્ઞાતાય સદ્ધિં ઇમાનિ તેરસ સમુટ્ઠાનાનિ હોન્તિ. સદિસા ઇધ દિસ્સરેતિ ઇધ ઉભતોવિભઙ્ગે એતેસુ તેરસસુ સમુટ્ઠાનસીસેસુ એકેકસ્મિં અઞ્ઞાનિપિ સદિસાનિ સમુટ્ઠાનાનિ દિસ્સન્તિ.
Sañcarittānubhāsanañcāti sañcarittañca samanubhāsanañca. Atirekañca cīvaranti atirekacīvaraṃ ; kathinanti attho. Lomāni padasodhammoti eḷakalomāni ca padasodhammo ca. Bhūtaṃ saṃvidhānena cāti bhūtārocanañca saṃvidahitvā addhānappaṭipajjanañca. Theyyadesanā coriṃ cāti theyyasattho ca chattapāṇissa agilānassa dhammadesanā ca corivuṭṭhāpanañca. Ananuññātāya terasāti mātāpitusāmikehi ananuññātāya saddhiṃ imāni terasa samuṭṭhānāni honti. Sadisā idha dissareti idha ubhatovibhaṅge etesu terasasu samuṭṭhānasīsesu ekekasmiṃ aññānipi sadisāni samuṭṭhānāni dissanti.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / પરિવારપાળિ • Parivārapāḷi / સમુટ્ઠાનસ્સુદ્દાનં • Samuṭṭhānassuddānaṃ
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / સમુટ્ઠાનસીસવણ્ણના • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / સમુટ્ઠાનસીસવણ્ણના • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / સમુટ્ઠાનસીસવણ્ણના • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / સમુટ્ઠાનસીસવણ્ણના • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā