Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā |
સઙ્ઘિકચીવરુપ્પાદકથાવણ્ણના
Saṅghikacīvaruppādakathāvaṇṇanā
૩૬૩. નો ચે અત્થતં હોતિ ‘‘એકં ચીવરમાસ’’ન્તિ ન વત્તબ્બં. કસ્મા? ‘‘અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, તસ્સેવ તાનિ ચીવરાનિ યાવ ચીવરમાસા’’તિ વચનસ્સ અભાવતો, તસ્મા અનત્થતકથિનસ્સ અનનુઞ્ઞાતન્તિ ચે? ન, હેટ્ઠા અનુઞ્ઞાતત્તા, તતો લીનત્થદીપનત્થમિધ તથા વુત્તત્તા ચ. હેટ્ઠા હિ ‘‘અકાલચીવરં નામ અનત્થતે કથિને એકાદસમાસે ઉપ્પન્નં, અત્થતે કથિને સત્તમાસે ઉપ્પન્નં, કાલેપિ આદિસ્સ દિન્નં, એતં અકાલચીવરં નામા’’તિ (પારા॰ ૫૦૦) વચનતો અનત્થતકથિનાનં એકચીવરમાસે ઉપ્પન્નં, તેસંયેવ હોતીતિ સિદ્ધં, તસ્મા ઇધ તં અવત્વા એકોપિ તયો ગણપૂરકે લભિત્વા કથિનં અત્થરિતું લભતીતિ ઇમં લીનત્થં પકાસેતું ‘‘યાવ કથિનસ્સ ઉબ્ભારાયા’’તિ વુત્તં. ઇતરથા અયમત્થો ન ઞાયતિ. ‘‘જાનિતબ્બો ચ વિનયધરેહીતિ તથા વુત્તોતિ અપરે’’તિ વુત્તં. અત્થતં હોતિ, પઞ્ચ માસે સબ્બં તસ્સેવ ભિક્ખુનો હોતીતિ સમ્બન્ધો. અચ્ચન્તસંયોગવસેન ઉપયોગવચનં. ‘‘ઇધ વસ્સંવુત્થસઙ્ઘસ્સા’’તિ નિયમિતત્તા ‘‘વસ્સાવાસિકં દેમા’’તિ એત્થ ચ ‘‘ઇધા’’તિ અધિકારત્તા તસ્મિં વુત્તે લભતિ. ‘‘પિટ્ઠિસમયે ઉપ્પન્નત્તાતિ ચીવરકાલસ્સાસન્નત્તા ચ અનત્થતકથિનાનમ્પિ વુત્થવસ્સાનઞ્ચ અનુઞ્ઞાતટ્ઠાનત્તા એવ વુત્ત’’ન્તિ અઞ્ઞતરસ્મિં ગણ્ઠિપદે લિખિતં. કેચિ પન ‘‘યં પન ઇદં ‘ઇધ વસ્સંવુત્થસઙ્ઘસ્સા’તિઆદિં કત્વા યાવ ‘અનાગતવસ્સે’તિ પદં, તાવ પુચ્છિત્વા ‘કસ્મા? પિટ્ઠિસમયે ઉપ્પન્નત્તા’તિ ઇદં પરતો ‘તત્ર સમ્મુખીભૂતાનં સબ્બેસં પાપુણાતી’તિ ઇમસ્સ પરિયોસાને ‘કસ્મા? પિટ્ઠિસમયે ઉપ્પન્નત્તા’તિ લિખિતબ્બં. કસ્માતિ ચે? પરતો ‘ચીવરમાસતો પટ્ઠાય યાવ હેમન્તસ્સા’તિ વુત્તેન નિબ્બિસેસત્તા, તસ્મા એવ એકચ્ચેસુ પણ્ડિતન્તિ વદન્તી’’તિ વદન્તિ. ઇધ પન ઇધ-સદ્દેન વિસેસિતં, તત્થ નત્થિ, તસ્મા અઞ્ઞમઞ્ઞવિરોધો નત્થીતિ ગહેતબ્બં. ‘‘મય્હિમાનિ ચીવરાનિ પાપુણન્તી’’તિ વચનમેવાધિટ્ઠાનં, ઇદમેત્થ ઉક્કટ્ઠવસેન વુત્તં. ‘‘મય્હિમાનિ ચીવરાની’તિ વુત્તેપિ અધિટ્ઠિતમેવ હોતી’’તિ વુત્તં. ‘‘મય્હિમાની’તિ વુત્તે તસ્સ ચીવરાનિ નામ નત્થિ, તસ્મા ‘ચીવરાનિ પાપુણન્તી’તિ વત્તબ્બમેવા’’તિ વદન્તિ. દુગ્ગહિતાનીતિ સઙ્ઘિકાનેવ હોન્તિ. ‘‘ગહિતમેવ નામા’તિ ઇમસ્સ ઇદં પત્તન્તિ કિઞ્ચાપિ ન વિદિતં, તે પન ભાગા તેસં અત્થતો પત્તાયેવાતિ અધિપ્પાયો’’તિ લિખિતં. ‘‘એકસ્મિં અપતિતે પુન આગતા લભન્તી’’તિ વુત્તં.
363. No ce atthataṃ hoti ‘‘ekaṃ cīvaramāsa’’nti na vattabbaṃ. Kasmā? ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, tasseva tāni cīvarāni yāva cīvaramāsā’’ti vacanassa abhāvato, tasmā anatthatakathinassa ananuññātanti ce? Na, heṭṭhā anuññātattā, tato līnatthadīpanatthamidha tathā vuttattā ca. Heṭṭhā hi ‘‘akālacīvaraṃ nāma anatthate kathine ekādasamāse uppannaṃ, atthate kathine sattamāse uppannaṃ, kālepi ādissa dinnaṃ, etaṃ akālacīvaraṃ nāmā’’ti (pārā. 500) vacanato anatthatakathinānaṃ ekacīvaramāse uppannaṃ, tesaṃyeva hotīti siddhaṃ, tasmā idha taṃ avatvā ekopi tayo gaṇapūrake labhitvā kathinaṃ attharituṃ labhatīti imaṃ līnatthaṃ pakāsetuṃ ‘‘yāva kathinassa ubbhārāyā’’ti vuttaṃ. Itarathā ayamattho na ñāyati. ‘‘Jānitabboca vinayadharehīti tathā vuttoti apare’’ti vuttaṃ. Atthataṃ hoti, pañca māse sabbaṃ tasseva bhikkhuno hotīti sambandho. Accantasaṃyogavasena upayogavacanaṃ. ‘‘Idha vassaṃvutthasaṅghassā’’ti niyamitattā ‘‘vassāvāsikaṃ demā’’ti ettha ca ‘‘idhā’’ti adhikārattā tasmiṃ vutte labhati. ‘‘Piṭṭhisamaye uppannattāti cīvarakālassāsannattā ca anatthatakathinānampi vutthavassānañca anuññātaṭṭhānattā eva vutta’’nti aññatarasmiṃ gaṇṭhipade likhitaṃ. Keci pana ‘‘yaṃ pana idaṃ ‘idha vassaṃvutthasaṅghassā’tiādiṃ katvā yāva ‘anāgatavasse’ti padaṃ, tāva pucchitvā ‘kasmā? Piṭṭhisamaye uppannattā’ti idaṃ parato ‘tatra sammukhībhūtānaṃ sabbesaṃ pāpuṇātī’ti imassa pariyosāne ‘kasmā? Piṭṭhisamaye uppannattā’ti likhitabbaṃ. Kasmāti ce? Parato ‘cīvaramāsato paṭṭhāya yāva hemantassā’ti vuttena nibbisesattā, tasmā eva ekaccesu paṇḍitanti vadantī’’ti vadanti. Idha pana idha-saddena visesitaṃ, tattha natthi, tasmā aññamaññavirodho natthīti gahetabbaṃ. ‘‘Mayhimāni cīvarāni pāpuṇantī’’ti vacanamevādhiṭṭhānaṃ, idamettha ukkaṭṭhavasena vuttaṃ. ‘‘Mayhimāni cīvarānī’ti vuttepi adhiṭṭhitameva hotī’’ti vuttaṃ. ‘‘Mayhimānī’ti vutte tassa cīvarāni nāma natthi, tasmā ‘cīvarāni pāpuṇantī’ti vattabbamevā’’ti vadanti. Duggahitānīti saṅghikāneva honti. ‘‘Gahitameva nāmā’ti imassa idaṃ pattanti kiñcāpi na viditaṃ, te pana bhāgā tesaṃ atthato pattāyevāti adhippāyo’’ti likhitaṃ. ‘‘Ekasmiṃ apatite puna āgatā labhantī’’ti vuttaṃ.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi / ૨૨૨. સઙ્ઘિકચીવરુપ્પાદકથા • 222. Saṅghikacīvaruppādakathā
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / સઙ્ઘિકચીવરુપ્પાદકથા • Saṅghikacīvaruppādakathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / સઙ્ઘિકચીવરુપ્પાદકથાવણ્ણના • Saṅghikacīvaruppādakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / સઙ્ઘિકચીવરુપ્પાદકથાવણ્ણના • Saṅghikacīvaruppādakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૨૨૨. સઙ્ઘિકચીવરુપ્પાદકથા • 222. Saṅghikacīvaruppādakathā