| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
૨. સનિદાનસુત્તવણ્ણના
2. Sanidānasuttavaṇṇanā
૯૬. ભાવનપુંસકમેતં ‘‘વિસમં ચન્દિમસૂરિયા પરિવત્તન્તી’’તિઆદીસુ (અ॰ નિ॰ ૪.૭૦) વિય. સનિદાનન્તિ અત્તનો ફલં નિદદાતીતિ નિદાનં, કારણન્તિ આહ ‘‘સનિદાનો સપ્પચ્ચયો’’તિ. કામપટિસંયુત્તોતિ કામરાગસઙ્ખાતેન કામેન પટિસંયુત્તો વા કામપટિબદ્ધો વા. તક્કેતીતિ તક્કો. અભૂતકારં સમારોપેત્વા કપ્પેતીતિ સઙ્કપ્પો. આરમ્મણે ચિત્તં અપ્પેતીતિ અપ્પના. વિસેસેન અપ્પેતીતિ બ્યપ્પના. આરમ્મણે ચિત્તં અભિનિરોપેન્તં વિય પવત્તતીતિ ચેતસો અભિનિરોપના. મિચ્છા વિપરીતો પાપકો સઙ્કપ્પોતિ મિચ્છાસઙ્કપ્પો. અઞ્ઞેસુ ચ કામપટિસંયુત્તેસુ વિજ્જમાનેસુ વિતક્કો એવ કામધાતુસદ્દેન નિરુળ્હો દટ્ઠબ્બો વિતક્કસ્સ કામપસઙ્ગપ્પત્તિસાતિસયત્તા. એસ નયો બ્યાપાદધાતુઆદીસુપિ. સબ્બેપિ અકુસલા ધમ્મા કામધાતુ હીનજ્ઝાસયેહિ કામેતબ્બધાતુભાવતો.
96.Bhāvanapuṃsakametaṃ ‘‘visamaṃ candimasūriyā parivattantī’’tiādīsu (a. ni. 4.70) viya. Sanidānanti attano phalaṃ nidadātīti nidānaṃ, kāraṇanti āha ‘‘sanidānosappaccayo’’ti. Kāmapaṭisaṃyuttoti kāmarāgasaṅkhātena kāmena paṭisaṃyutto vā kāmapaṭibaddho vā. Takketīti takko. Abhūtakāraṃ samāropetvā kappetīti saṅkappo. Ārammaṇe cittaṃ appetīti appanā. Visesena appetīti byappanā. Ārammaṇe cittaṃ abhiniropentaṃ viya pavattatīti cetaso abhiniropanā. Micchā viparīto pāpako saṅkappoti micchāsaṅkappo. Aññesu ca kāmapaṭisaṃyuttesu vijjamānesu vitakko eva kāmadhātusaddena niruḷho daṭṭhabbo vitakkassa kāmapasaṅgappattisātisayattā. Esa nayo byāpādadhātuādīsupi. Sabbepi akusalā dhammā kāmadhātu hīnajjhāsayehi kāmetabbadhātubhāvato.
કિલેસકામસ્સ આરમ્મણભાવત્તા સબ્બાકુસલસંગાહિકાય કામધાતુયા ઇતરા દ્વે સઙ્ગહેત્વા કથનં સબ્બસઙ્ગાહિકા. તિસ્સન્નં ધાતૂનં અઞ્ઞમઞ્ઞં અસઙ્કરતો કથા અસમ્ભિન્ના. ઇમં કામાવચરસઞ્ઞિતં કામવિતક્કસઞ્ઞિતઞ્ચ કામધાતું. પટિચ્ચાતિ પચ્ચયભૂતં લભિત્વા. તીહિ કારણેહીતિ તીહિ સારભૂતેહિ કારણેહિ.
Kilesakāmassa ārammaṇabhāvattā sabbākusalasaṃgāhikāya kāmadhātuyā itarā dve saṅgahetvā kathanaṃ sabbasaṅgāhikā. Tissannaṃ dhātūnaṃ aññamaññaṃ asaṅkarato kathā asambhinnā. Imaṃ kāmāvacarasaññitaṃ kāmavitakkasaññitañca kāmadhātuṃ. Paṭiccāti paccayabhūtaṃ labhitvā. Tīhi kāraṇehīti tīhi sārabhūtehi kāraṇehi.
બ્યાપાદવિતક્કો બ્યાપાદો ઉત્તરપદલોપેન, સો એવ નિજ્જીવટ્ઠેન સભાવધારણટ્ઠેન ધાતૂતિ બ્યાપાદધાતુ. બ્યાપજ્જતિ ચિત્તં એતેનાતિ બ્યાપાદો, દોસો. બ્યાપાદોપિ ધાતૂતિ યોજના. સહજાતપચ્ચયાદિવસેનાતિ સહજાતઅઞ્ઞમઞ્ઞનિસ્સયસમ્પયુત્તઅત્થિઅવિગતપચ્ચયવસેન. વિસેસેન હિ પરસ્સ અત્તનો ચ દુક્ખાપનં વિહિંસા, સા એવ ધાતુ, અત્થતો રોસના પરૂપઘાતો, તથા પવત્તો વા દોસસહગતચિત્તુપ્પાદો.
Byāpādavitakko byāpādo uttarapadalopena, so eva nijjīvaṭṭhena sabhāvadhāraṇaṭṭhena dhātūti byāpādadhātu. Byāpajjati cittaṃ etenāti byāpādo, doso. Byāpādopi dhātūti yojanā. Sahajātapaccayādivasenāti sahajātaaññamaññanissayasampayuttaatthiavigatapaccayavasena. Visesena hi parassa attano ca dukkhāpanaṃ vihiṃsā, sā eva dhātu, atthato rosanā parūpaghāto, tathā pavatto vā dosasahagatacittuppādo.
તિણગહને અરઞ્ઞેતિ તિણેહિ ગહનભૂતે અરઞ્ઞે. અનયબ્યસનન્તિ અપાયબ્યસનં, પરિહરણૂપાયરહિતં વિપત્તિન્તિ વા અત્થો. અવડ્ઢિં વિનાસન્તિ અવડ્ઢિઞ્ચેવ વિનાસઞ્ચાતિ વદન્તિ સબ્બસો વડ્ઢિરહિતં. સુક્ખતિણદાયો વિય આરમ્મણં કિલેસગ્ગિસંવદ્ધનટ્ઠેન. તિણુક્કા વિય અકુસલસઞ્ઞા અનુદહનટ્ઠેન. તિણકટ્ઠ…પે॰… સત્તા અનયબ્યસનાપત્તિતો. ‘‘ઇમે સત્તા’’તિ હિ અયોનિસો પટિપજ્જમાના અધિપ્પેતા. તેનાહ ‘‘યથા સુક્ખતિણદાયે’’તિઆદિ.
Tiṇagahane araññeti tiṇehi gahanabhūte araññe. Anayabyasananti apāyabyasanaṃ, pariharaṇūpāyarahitaṃ vipattinti vā attho. Avaḍḍhiṃ vināsanti avaḍḍhiñceva vināsañcāti vadanti sabbaso vaḍḍhirahitaṃ. Sukkhatiṇadāyo viya ārammaṇaṃ kilesaggisaṃvaddhanaṭṭhena. Tiṇukkā viyaakusalasaññā anudahanaṭṭhena. Tiṇakaṭṭha…pe… sattā anayabyasanāpattito. ‘‘Ime sattā’’ti hi ayoniso paṭipajjamānā adhippetā. Tenāha ‘‘yathā sukkhatiṇadāye’’tiādi.
સમતાભાવતો સમતાવિરોધતો વિસમતાહેતુતો ચ વિસમા રાગાદયોતિ આહ ‘‘રાગવિસમાદીનિ અનુગત’’ન્તિ. ઇચ્છિતબ્બા અવસ્સંભાવિનિભાવેન.
Samatābhāvato samatāvirodhato visamatāhetuto ca visamā rāgādayoti āha ‘‘rāgavisamādīni anugata’’nti. Icchitabbā avassaṃbhāvinibhāvena.
સંકિલેસતો નિક્ખમનટ્ઠેન નેક્ખમ્મો, સો એવ નિજ્જીવટ્ઠેન ધાતૂતિ નેક્ખમ્મધાતુ. સ્વાયં નેક્ખમ્મસદ્દો પબ્બજ્જાદીસુ કુસલવિતક્કે ચ નિરુળ્હોતિ આહ ‘‘નેક્ખમ્મવિતક્કોપિ નેક્ખમ્મધાતૂ’’તિ. ઇતરાપિ દ્વે ધાતુયોતિ અબ્યાપાદઅવિહિંસાધાતુયો વદતિ. વિસું દીપેતબ્બા સરૂપેન આગતત્તા. વિતક્કાદયોતિ નેક્ખમ્મસઙ્કપ્પચ્છન્દપરિળાહપરિયેસના. યથાનુરૂપં અત્તનો અત્તનો પચ્ચયાનુરૂપં. કથં પનેત્થ કુસલધમ્મેસુ પરિળાહો વુત્તોતિ? સઙ્ખારપરિળાહમત્તં સન્ધાયેતં વુત્તં, સોળસસુ આકારેસુ દુક્ખસચ્ચે સન્તાપટ્ઠો વિય વુત્તો, યસ્સ વિગમેન અરહતો સીતિભાવપ્પત્તિ વુચ્ચતિ.
Saṃkilesato nikkhamanaṭṭhena nekkhammo, so eva nijjīvaṭṭhena dhātūti nekkhammadhātu. Svāyaṃ nekkhammasaddo pabbajjādīsu kusalavitakke ca niruḷhoti āha ‘‘nekkhammavitakkopi nekkhammadhātū’’ti. Itarāpi dve dhātuyoti abyāpādaavihiṃsādhātuyo vadati. Visuṃ dīpetabbā sarūpena āgatattā. Vitakkādayoti nekkhammasaṅkappacchandapariḷāhapariyesanā. Yathānurūpaṃ attano attano paccayānurūpaṃ. Kathaṃ panettha kusaladhammesu pariḷāho vuttoti? Saṅkhārapariḷāhamattaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ, soḷasasu ākāresu dukkhasacce santāpaṭṭho viya vutto, yassa vigamena arahato sītibhāvappatti vuccati.
સયં ન બ્યાપજ્જતિ, તેન વા તંસમઙ્ગીપુગ્ગલો ન કિઞ્ચિ બ્યાપાદેતીતિ અબ્યાપાદો, વિહિંસાય વુત્તવિપરિયાયેહિ સા વેદિતબ્બા. હિતેસિભાવેન મિજ્જતિ સિનિય્હતીતિ મિત્તો, મિત્તસ્સ એસાતિ મેત્તિ, અબ્યાપાદો. મેત્તાયનાતિ મેત્તાકારણં, મેત્તાય વા અયના પવત્તના. મેત્તાયિતત્તન્તિ મેત્તાયિતસ્સ મેત્તાય પવત્તસ્સ ભાવો. મેત્તાચેતોવિમુત્તીતિ મેત્તાયનવસેન પવત્તો ચિત્તસમાધિ. સેસં વુત્તનયમેવ.
Sayaṃ na byāpajjati, tena vā taṃsamaṅgīpuggalo na kiñci byāpādetīti abyāpādo, vihiṃsāya vuttavipariyāyehi sā veditabbā. Hitesibhāvena mijjati siniyhatīti mitto, mittassa esāti metti, abyāpādo. Mettāyanāti mettākāraṇaṃ, mettāya vā ayanā pavattanā. Mettāyitattanti mettāyitassa mettāya pavattassa bhāvo. Mettācetovimuttīti mettāyanavasena pavatto cittasamādhi. Sesaṃ vuttanayameva.
સનિદાનસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Sanidānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૨. સનિદાનસુત્તં • 2. Sanidānasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૨. સનિદાનસુત્તવણ્ણના • 2. Sanidānasuttavaṇṇanā
