| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
૪. સેવિતબ્બાસેવિતબ્બસુત્તવણ્ણના
4. Sevitabbāsevitabbasuttavaṇṇanā
૧૦૯. એવં મે સુતન્તિ સેવિતબ્બાસેવિતબ્બસુત્તં. તત્થ તઞ્ચ અઞ્ઞમઞ્ઞં કાયસમાચારન્તિ અઞ્ઞં સેવિતબ્બં કાયસમાચારં, અઞ્ઞં અસેવિતબ્બં વદામિ, સેવિતબ્બમેવ કેનચિ પરિયાયેન અસેવિતબ્બન્તિ, અસેવિતબ્બં વા સેવિતબ્બન્તિ ચ ન વદામીતિ અત્થો. વચીસમાચારાદીસુ એસેવ નયો. ઇતિ ભગવા સત્તહિ પદેહિ માતિકં ઠપેત્વા વિત્થારતો અવિભજિત્વાવ દેસનં નિટ્ઠાપેસિ. કસ્મા? સારિપુત્તત્થેરસ્સ ઓકાસકરણત્થં.
109.Evaṃme sutanti sevitabbāsevitabbasuttaṃ. Tattha tañca aññamaññaṃ kāyasamācāranti aññaṃ sevitabbaṃ kāyasamācāraṃ, aññaṃ asevitabbaṃ vadāmi, sevitabbameva kenaci pariyāyena asevitabbanti, asevitabbaṃ vā sevitabbanti ca na vadāmīti attho. Vacīsamācārādīsu eseva nayo. Iti bhagavā sattahi padehi mātikaṃ ṭhapetvā vitthārato avibhajitvāva desanaṃ niṭṭhāpesi. Kasmā? Sāriputtattherassa okāsakaraṇatthaṃ.
૧૧૩. મનોસમાચારે મિચ્છાદિટ્ઠિસમ્માદિટ્ઠિયો દિટ્ઠિપટિલાભવસેન વિસું અઙ્ગં હુત્વા ઠિતાતિ ન ગહિતા.
113.Manosamācāre micchādiṭṭhisammādiṭṭhiyo diṭṭhipaṭilābhavasena visuṃ aṅgaṃ hutvā ṭhitāti na gahitā.
૧૧૪. ચિત્તુપ્પાદે અકમ્મપથપ્પત્તા અભિજ્ઝાદયો વેદિતબ્બા.
114.Cittuppāde akammapathappattā abhijjhādayo veditabbā.
૧૧૫. સઞ્ઞાપટિલાભવારે અભિજ્ઝાસહગતાય સઞ્ઞાયાતિઆદીનિ કામસઞ્ઞાદીનં દસ્સનત્થં વુત્તાનિ.
115. Saññāpaṭilābhavāre abhijjhāsahagatāya saññāyātiādīni kāmasaññādīnaṃ dassanatthaṃ vuttāni.
૧૧૭. સબ્યાબજ્ઝન્તિ સદુક્ખં. અપરિનિટ્ઠિતભાવાયાતિ ભવાનં અપરિનિટ્ઠિતભાવાય. એત્થ ચ સબ્યાબજ્ઝત્તભાવા નામ ચત્તારો હોન્તિ. પુથુજ્જનોપિ હિ યો તેનત્તભાવેન ભવં પરિનિટ્ઠાપેતું ન સક્કોતિ, તસ્સ પટિસન્ધિતો પટ્ઠાય અકુસલા ધમ્મા વડ્ઢન્તિ, કુસલા ધમ્મા ચ પરિહાયન્તિ, સદુક્ખમેવ અત્તભાવં અભિનિબ્બત્તેતિ નામ. તથા સોતાપન્નસકદાગામિઅનાગામિનો. પુથુજ્જનાદયો તાવ હોન્તુ, અનાગામી કથં સબ્યાબજ્ઝં અત્તભાવં અભિનિબ્બત્તેતિ, કથઞ્ચસ્સ અકુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તિ, કુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તીતિ. અનાગામીપિ હિ સુદ્ધાવાસે નિબ્બત્તો ઉય્યાનવિમાનકપ્પરુક્ખે ઓલોકેત્વા ‘‘અહો સુખં અહો સુખ’’ન્તિ ઉદાનં ઉદાનેતિ, અનાગામિનો ભવલોભો ભવતણ્હા અપ્પહીનાવ હોન્તિ, તસ્સ અપ્પહીનતણ્હતાય અકુસલા વડ્ઢન્તિ નામ, કુસલા પરિહાયન્તિ નામ, સદુક્ખમેવ અત્તભાવં અભિનિબ્બત્તેતિ, અપરિનિટ્ઠિતભવોયેવ હોતીતિ વેદિતબ્બો.
117.Sabyābajjhanti sadukkhaṃ. Apariniṭṭhitabhāvāyāti bhavānaṃ apariniṭṭhitabhāvāya. Ettha ca sabyābajjhattabhāvā nāma cattāro honti. Puthujjanopi hi yo tenattabhāvena bhavaṃ pariniṭṭhāpetuṃ na sakkoti, tassa paṭisandhito paṭṭhāya akusalā dhammā vaḍḍhanti, kusalā dhammā ca parihāyanti, sadukkhameva attabhāvaṃ abhinibbatteti nāma. Tathā sotāpannasakadāgāmianāgāmino. Puthujjanādayo tāva hontu, anāgāmī kathaṃ sabyābajjhaṃ attabhāvaṃ abhinibbatteti, kathañcassa akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantīti. Anāgāmīpi hi suddhāvāse nibbatto uyyānavimānakapparukkhe oloketvā ‘‘aho sukhaṃ aho sukha’’nti udānaṃ udāneti, anāgāmino bhavalobho bhavataṇhā appahīnāva honti, tassa appahīnataṇhatāya akusalā vaḍḍhanti nāma, kusalā parihāyanti nāma, sadukkhameva attabhāvaṃ abhinibbatteti, apariniṭṭhitabhavoyeva hotīti veditabbo.
અબ્યાબજ્ઝન્તિ અદુક્ખં. અયમ્પિ ચતુન્નં જનાનં વસેન વેદિતબ્બો. યો હિ પુથુજ્જનોપિ તેનત્તભાવેન ભવં પરિનિટ્ઠાપેતું સક્કોતિ, પુન પટિસન્ધિં ન ગણ્હાતિ, તસ્સ પટિસન્ધિગ્ગહણતો પટ્ઠાય અકુસલા પરિહાયન્તિ, કુસલાયેવ વડ્ઢન્તિ, અદુક્ખમેવ અત્તભાવં નિબ્બત્તેતિ, પરિનિટ્ઠિતભવોયેવ નામ હોતિ. તથા સોતાપન્નસકદાગામિઅનાગામિનો. સોતાપન્નાદયો તાવ હોન્તુ, પુથુજ્જનો કથં અબ્યાબજ્ઝઅત્તભાવં નિબ્બત્તેતિ, કથઞ્ચસ્સ અકુસલપરિહાનિઆદીનિ હોન્તીતિ. પુથુજ્જનોપિ પચ્છિમભવિકો તેનત્તભાવેન ભવં પરિનિટ્ઠાપેતું સમત્થો હોતિ. તસ્સ અઙ્ગુલિમાલસ્સ વિય એકેનૂનપાણસહસ્સં ઘાતેન્તસ્સાપિ અત્તભાવો અબ્યાબજ્ઝોયેવ નામ, ભવં પરિનિટ્ઠાપેતિયેવ નામ. અકુસલમેવ હાયતિ, વિપસ્સનમેવ ગબ્ભં ગણ્હાપેતિ નામ.
Abyābajjhanti adukkhaṃ. Ayampi catunnaṃ janānaṃ vasena veditabbo. Yo hi puthujjanopi tenattabhāvena bhavaṃ pariniṭṭhāpetuṃ sakkoti, puna paṭisandhiṃ na gaṇhāti, tassa paṭisandhiggahaṇato paṭṭhāya akusalā parihāyanti, kusalāyeva vaḍḍhanti, adukkhameva attabhāvaṃ nibbatteti, pariniṭṭhitabhavoyeva nāma hoti. Tathā sotāpannasakadāgāmianāgāmino. Sotāpannādayo tāva hontu, puthujjano kathaṃ abyābajjhaattabhāvaṃ nibbatteti, kathañcassa akusalaparihāniādīni hontīti. Puthujjanopi pacchimabhaviko tenattabhāvena bhavaṃ pariniṭṭhāpetuṃ samattho hoti. Tassa aṅgulimālassa viya ekenūnapāṇasahassaṃ ghātentassāpi attabhāvo abyābajjhoyeva nāma, bhavaṃ pariniṭṭhāpetiyeva nāma. Akusalameva hāyati, vipassanameva gabbhaṃ gaṇhāpeti nāma.
૧૧૯. ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યન્તિઆદીસુ યસ્મા એકચ્ચસ્સ તસ્મિંયેવ રૂપે રાગાદયો ઉપ્પજ્જન્તિ, અભિનન્દતિ અસ્સાદેતિ, અભિનન્દન્તો અસ્સાદેન્તો અનયબ્યસનં પાપુણાતિ, એકચ્ચસ્સ નુપ્પજ્જન્તિ, નિબ્બિન્દતિ વિરજ્જતિ, નિબ્બિન્દન્તો વિરજ્જન્તો નિબ્બુતિં પાપુણાતિ, તસ્મા ‘‘તઞ્ચ અઞ્ઞમઞ્ઞ’’ન્તિ ન વુત્તં. એસ નયો સબ્બત્થ.
119.Cakkhuviññeyyantiādīsu yasmā ekaccassa tasmiṃyeva rūpe rāgādayo uppajjanti, abhinandati assādeti, abhinandanto assādento anayabyasanaṃ pāpuṇāti, ekaccassa nuppajjanti, nibbindati virajjati, nibbindanto virajjanto nibbutiṃ pāpuṇāti, tasmā ‘‘tañca aññamañña’’nti na vuttaṃ. Esa nayo sabbattha.
એવં વિત્થારેન અત્થં આજાનેય્યુન્તિ એત્થ કે ભગવતો ઇમસ્સ ભાસિતસ્સ અત્થં આજાનન્તિ, કે ન આજાનન્તીતિ? યે તાવ ઇમસ્સ સુત્તસ્સ પાળિઞ્ચ અટ્ઠકથઞ્ચ ઉગ્ગણ્હિત્વા તક્કરા ન હોન્તિ, યથાવુત્તં અનુલોમપટિપદં ન પટિપજ્જન્તિ, તે ન આજાનન્તિ નામ. યે પન તક્કરા હોન્તિ, યથાવુત્તં અનુલોમપટિપદં પટિપજ્જન્તિ, તે આજાનન્તિ નામ. એવં સન્તેપિ સપટિસન્ધિકાનં તાવ દીઘરત્તં હિતાય સુખાય હોતુ, અપ્પટિસન્ધિકાનં કથં હોતીતિ. અપ્પટિસન્ધિકા અનુપાદાના વિય જાતવેદા પરિનિબ્બાયન્તિ, કપ્પસતસહસ્સાનમ્પિ અચ્ચયેન તેસં પુન દુક્ખં નામ નત્થિ. ઇતિ એકંસેન તેસંયેવ દીઘરત્તં હિતાય સુખાય હોતિ. સેસં સબ્બત્થ ઉત્તાનમેવાતિ.
Evaṃ vitthārena atthaṃ ājāneyyunti ettha ke bhagavato imassa bhāsitassa atthaṃ ājānanti, ke na ājānantīti? Ye tāva imassa suttassa pāḷiñca aṭṭhakathañca uggaṇhitvā takkarā na honti, yathāvuttaṃ anulomapaṭipadaṃ na paṭipajjanti, te na ājānanti nāma. Ye pana takkarā honti, yathāvuttaṃ anulomapaṭipadaṃ paṭipajjanti, te ājānanti nāma. Evaṃ santepi sapaṭisandhikānaṃ tāva dīgharattaṃ hitāya sukhāya hotu, appaṭisandhikānaṃ kathaṃ hotīti. Appaṭisandhikā anupādānā viya jātavedā parinibbāyanti, kappasatasahassānampi accayena tesaṃ puna dukkhaṃ nāma natthi. Iti ekaṃsena tesaṃyeva dīgharattaṃ hitāya sukhāya hoti. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
પપઞ્ચસૂદનિયા મજ્ઝિમનિકાયટ્ઠકથાય
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
સેવિતબ્બાસેવિતબ્બસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Sevitabbāsevitabbasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya / ૪. સેવિતબ્બાસેવિતબ્બસુત્તં • 4. Sevitabbāsevitabbasuttaṃ
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ૪. સેવિતબ્બાસેવિતબ્બસુત્તવણ્ણના • 4. Sevitabbāsevitabbasuttavaṇṇanā
