| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ઉદાન-અટ્ઠકથા • Udāna-aṭṭhakathā |
૬. સોણસુત્તવણ્ણના
6. Soṇasuttavaṇṇanā
૪૬. છટ્ઠે અવન્તીસૂતિ અવન્તિરટ્ઠે. કુરરઘરેતિ એવંનામકે નગરે. પવત્તે પબ્બતેતિ પવત્તનામકે પબ્બતે. ‘‘પપાતે પબ્બતે’’તિપિ પઠન્તિ. સોણો ઉપાસકો કુટિકણ્ણોતિ નામેન સોણો નામ, તીહિ સરણગમનેહિ ઉપાસકભાવપ્પટિવેદનેન ઉપાસકો, કોટિઅગ્ઘનકસ્સ કણ્ણપિળન્ધનસ્સ ધારણેન ‘‘કોટિકણ્ણો’’તિ વત્તબ્બે ‘‘કુટિકણ્ણો’’તિ એવં અભિઞ્ઞાતો, ન સુખુમાલસોણોતિ અધિપ્પાયો . અયઞ્હિ આયસ્મતો મહાકચ્ચાયનસ્સ સન્તિકે ધમ્મં સુત્વા સાસને અભિપ્પસન્નો, સરણેસુ ચ સીલેસુ ચ પતિટ્ઠિતો પવત્તે પબ્બતે છાયૂદકસમ્પન્ને ઠાને વિહારં કારેત્વા થેરં તત્થ વસાપેત્વા ચતૂહિ પચ્ચયેહિ ઉપટ્ઠાતિ. તેન વુત્તં – ‘‘આયસ્મતો મહાકચ્ચાનસ્સ ઉપટ્ઠાકો હોતી’’તિ.
46. Chaṭṭhe avantīsūti avantiraṭṭhe. Kuraraghareti evaṃnāmake nagare. Pavatte pabbateti pavattanāmake pabbate. ‘‘Papāte pabbate’’tipi paṭhanti. Soṇo upāsako kuṭikaṇṇoti nāmena soṇo nāma, tīhi saraṇagamanehi upāsakabhāvappaṭivedanena upāsako, koṭiagghanakassa kaṇṇapiḷandhanassa dhāraṇena ‘‘koṭikaṇṇo’’ti vattabbe ‘‘kuṭikaṇṇo’’ti evaṃ abhiññāto, na sukhumālasoṇoti adhippāyo . Ayañhi āyasmato mahākaccāyanassa santike dhammaṃ sutvā sāsane abhippasanno, saraṇesu ca sīlesu ca patiṭṭhito pavatte pabbate chāyūdakasampanne ṭhāne vihāraṃ kāretvā theraṃ tattha vasāpetvā catūhi paccayehi upaṭṭhāti. Tena vuttaṃ – ‘‘āyasmato mahākaccānassa upaṭṭhāko hotī’’ti.
સો કાલેન કાલં થેરસ્સ ઉપટ્ઠાનં ગચ્છતિ. થેરો ચસ્સ ધમ્મં દેસેતિ. તેન સંવેગબહુલો ધમ્મચરિયાય ઉસ્સાહજાતો વિહરતિ. સો એકદા સત્થેન સદ્ધિં વાણિજ્જત્થાય ઉજ્જેનિં ગચ્છન્તો અન્તરામગ્ગે અટવિયં સત્થે નિવિટ્ઠે રત્તિયં જનસમ્બાધભયેન એકમન્તં અપક્કમ્મ નિદ્દં ઉપગઞ્છિ. સત્થો પચ્ચૂસવેલાયં ઉટ્ઠાય ગતો, ન એકોપિ સોણં પબોધેસિ, સબ્બેપિ વિસરિત્વા અગમંસુ. સો પભાતાય રત્તિયા પબુજ્ઝિત્વા ઉટ્ઠાય કઞ્ચિ અપસ્સન્તો સત્થેનેવ ગતમગ્ગં ગહેત્વા સીઘં સીઘં ગચ્છન્તો એકં વટરુક્ખં ઉપગઞ્છિ. તત્થ અદ્દસ એકં મહાકાયં વિરૂપદસ્સનં ગચ્છન્તં પુરિસં અટ્ઠિતો મુત્તાનિ અત્તનો મંસાનિ સયમેવ ખાદન્તં, દિસ્વાન ‘‘કોસિ ત્વ’’ન્તિ પુચ્છિ. ‘‘પેતોમ્હિ, ભન્તે’’તિ. ‘‘કસ્મા એવં કરોસી’’તિ. ‘‘અત્તનો પુબ્બકમ્મેના’’તિ. ‘‘કિં પન તં કમ્મ’’ન્તિ. ‘‘અહં પુબ્બે ભારુકચ્છનગરવાસી કૂટવાણિજો હુત્વા પરેસં સન્તકં વઞ્ચેત્વા ખાદિં, સમણે ચ ભિક્ખાય ઉપગતે ‘તુમ્હાકં મંસં ખાદથા’તિ અક્કોસિં, તેન કમ્મેન એતરહિ ઇમં દુક્ખં અનુભવામી’’તિ. તં સુત્વા સોણો અતિવિય સંવેગં પટિલભિ.
So kālena kālaṃ therassa upaṭṭhānaṃ gacchati. Thero cassa dhammaṃ deseti. Tena saṃvegabahulo dhammacariyāya ussāhajāto viharati. So ekadā satthena saddhiṃ vāṇijjatthāya ujjeniṃ gacchanto antarāmagge aṭaviyaṃ satthe niviṭṭhe rattiyaṃ janasambādhabhayena ekamantaṃ apakkamma niddaṃ upagañchi. Sattho paccūsavelāyaṃ uṭṭhāya gato, na ekopi soṇaṃ pabodhesi, sabbepi visaritvā agamaṃsu. So pabhātāya rattiyā pabujjhitvā uṭṭhāya kañci apassanto sattheneva gatamaggaṃ gahetvā sīghaṃ sīghaṃ gacchanto ekaṃ vaṭarukkhaṃ upagañchi. Tattha addasa ekaṃ mahākāyaṃ virūpadassanaṃ gacchantaṃ purisaṃ aṭṭhito muttāni attano maṃsāni sayameva khādantaṃ, disvāna ‘‘kosi tva’’nti pucchi. ‘‘Petomhi, bhante’’ti. ‘‘Kasmā evaṃ karosī’’ti. ‘‘Attano pubbakammenā’’ti. ‘‘Kiṃ pana taṃ kamma’’nti. ‘‘Ahaṃ pubbe bhārukacchanagaravāsī kūṭavāṇijo hutvā paresaṃ santakaṃ vañcetvā khādiṃ, samaṇe ca bhikkhāya upagate ‘tumhākaṃ maṃsaṃ khādathā’ti akkosiṃ, tena kammena etarahi imaṃ dukkhaṃ anubhavāmī’’ti. Taṃ sutvā soṇo ativiya saṃvegaṃ paṭilabhi.
તતો પરં ગચ્છન્તો મુખતો પગ્ઘરિતકાળલોહિતે દ્વે પેતદારકે પસ્સિત્વા તથેવ પુચ્છિ. તેપિસ્સ અત્તનો કમ્મં કથેસું. તે કિર ભારુકચ્છનગરે દારકકાલે ગન્ધવાણિજ્જાય જીવિકં કપ્પેન્તા અત્તનો માતરિ ખીણાસવે નિમન્તેત્વા ભોજેન્તિયા ગેહં ગન્ત્વા ‘‘અમ્હાકં સન્તકં કસ્મા સમણાનં દેસિ, તયા દિન્નં ભોજનં ભુઞ્જનકસમણાનં મુખતો કાળલોહિતં પગ્ઘરતૂ’’તિ અક્કોસિંસુ. તે તેન કમ્મેન નિરયે પચ્ચિત્વા તસ્સ વિપાકાવસેસેન પેતયોનિયં નિબ્બત્તિત્વા તદા ઇમં દુક્ખં અનુભવન્તિ. તમ્પિ સુત્વા સોણો અતિવિય સંવેગજાતો અહોસિ.
Tato paraṃ gacchanto mukhato paggharitakāḷalohite dve petadārake passitvā tatheva pucchi. Tepissa attano kammaṃ kathesuṃ. Te kira bhārukacchanagare dārakakāle gandhavāṇijjāya jīvikaṃ kappentā attano mātari khīṇāsave nimantetvā bhojentiyā gehaṃ gantvā ‘‘amhākaṃ santakaṃ kasmā samaṇānaṃ desi, tayā dinnaṃ bhojanaṃ bhuñjanakasamaṇānaṃ mukhato kāḷalohitaṃ paggharatū’’ti akkosiṃsu. Te tena kammena niraye paccitvā tassa vipākāvasesena petayoniyaṃ nibbattitvā tadā imaṃ dukkhaṃ anubhavanti. Tampi sutvā soṇo ativiya saṃvegajāto ahosi.
સો ઉજ્જેનિં ગન્ત્વા તં કરણીયં તીરેત્વા કુલઘરં પચ્ચાગતો થેરં ઉપસઙ્કમિત્વા કતપટિસન્થારો થેરસ્સ તમત્થં આરોચેસિ. થેરોપિસ્સ પવત્તિનિવત્તીસુ આદીનવાનિસંસે વિભાવેન્તો ધમ્મં દેસેસિ. સો થેરં વન્દિત્વા ગેહં ગતો સાયમાસં ભુઞ્જિત્વા સયનં ઉપગતો થોકંયેવ નિદ્દાયિત્વા પબુજ્ઝિત્વા સયનતલે નિસજ્જ યથાસુતં ધમ્મં પચ્ચવેક્ખિતું આરદ્ધો. તસ્સ તં ધમ્મં પચ્ચવેક્ખતો, તે ચ પેતત્તભાવે અનુસ્સરતો સંસારદુક્ખં અતિવિય ભયાનકં હુત્વા ઉપટ્ઠાસિ, પબ્બજ્જાય ચિત્તં નમિ. સો વિભાતાય રત્તિયા સરીરપટિજગ્ગનં કત્વા થેરં ઉપસઙ્કમિત્વા અત્તનો અજ્ઝાસયં આરોચેત્વા પબ્બજ્જં યાચિ. તેન વુત્તં – ‘‘અથ ખો સોણસ્સ ઉપાસકસ્સ કુટિકણ્ણસ્સ રહોગતસ્સ…પે॰… પબ્બાજેતુ મં, ભન્તે, અય્યો મહાકચ્ચાનો’’તિ.
So ujjeniṃ gantvā taṃ karaṇīyaṃ tīretvā kulagharaṃ paccāgato theraṃ upasaṅkamitvā katapaṭisanthāro therassa tamatthaṃ ārocesi. Theropissa pavattinivattīsu ādīnavānisaṃse vibhāvento dhammaṃ desesi. So theraṃ vanditvā gehaṃ gato sāyamāsaṃ bhuñjitvā sayanaṃ upagato thokaṃyeva niddāyitvā pabujjhitvā sayanatale nisajja yathāsutaṃ dhammaṃ paccavekkhituṃ āraddho. Tassa taṃ dhammaṃ paccavekkhato, te ca petattabhāve anussarato saṃsāradukkhaṃ ativiya bhayānakaṃ hutvā upaṭṭhāsi, pabbajjāya cittaṃ nami. So vibhātāya rattiyā sarīrapaṭijagganaṃ katvā theraṃ upasaṅkamitvā attano ajjhāsayaṃ ārocetvā pabbajjaṃ yāci. Tena vuttaṃ – ‘‘atha kho soṇassa upāsakassa kuṭikaṇṇassa rahogatassa…pe… pabbājetu maṃ, bhante, ayyo mahākaccāno’’ti.
તત્થ યથા યથાતિઆદીનં પદાનં અયં સઙ્ખેપત્થો – યેન યેન આકારેન અય્યો મહાકચ્ચાનો ધમ્મં દેસેતિ આચિક્ખતિ પઞ્ઞપેતિ પટ્ઠપેતિ વિવરતિ વિભજતિ ઉત્તાનીકરોતિ પકાસેતિ, તેન તેન મે ઉપપરિક્ખતો એવં હોતિ, યદેતં સિક્ખત્તયબ્રહ્મચરિયં એકમ્પિ દિવસં અક્ખણ્ડં કત્વા ચરિમકચિત્તં પાપેતબ્બતાય એકન્તપરિપુણ્ણં. એકદિવસમ્પિ કિલેસમલેન અમલિનં કત્વા ચરિમકચિત્તં પાપેતબ્બતાય એકન્તપરિસુદ્ધં. સઙ્ખલિખિતન્તિ લિખિતસઙ્ખસદિસં ધોતસઙ્ખસપ્પટિભાગં ચરિતબ્બં. ઇદં ન સુકરં અગારં અજ્ઝાવસતા અગારમજ્ઝે વસન્તેન એકન્ત પરિપુણ્ણં…પે॰… ચરિતું યંનૂનાહં કેસે ચેવ મસ્સૂનિ ચ ઓહારેત્વા વોરોપેત્વા કાસાયરસપીતતાય કાસાયાનિ બ્રહ્મચરિયં ચરન્તાનં અનુચ્છવિકાનિ વત્થાનિ અચ્છાદેત્વા નિવાસેત્વા ચેવ પારુપિત્વા ચ અગારસ્મા નિક્ખમિત્વા અનગારિયં પબ્બજેય્યં . યસ્મા અગારસ્સ હિતં કસિવાણિજ્જાદિકમ્મં અગારિયન્તિ વુચ્ચતિ, તઞ્ચ પબ્બજ્જાય નત્થિ, તસ્મા પબ્બજ્જા અનગારિયા નામ. તં અનગારિયં પબ્બજ્જં પબ્બજેય્યં ઉપગચ્છેય્યં, પટિપજ્જેય્યન્તિ અત્થો.
Tattha yathā yathātiādīnaṃ padānaṃ ayaṃ saṅkhepattho – yena yena ākārena ayyo mahākaccāno dhammaṃ deseti ācikkhati paññapeti paṭṭhapeti vivarati vibhajati uttānīkaroti pakāseti, tena tena me upaparikkhato evaṃ hoti, yadetaṃ sikkhattayabrahmacariyaṃ ekampi divasaṃ akkhaṇḍaṃ katvā carimakacittaṃ pāpetabbatāya ekantaparipuṇṇaṃ. Ekadivasampi kilesamalena amalinaṃ katvā carimakacittaṃ pāpetabbatāya ekantaparisuddhaṃ. Saṅkhalikhitanti likhitasaṅkhasadisaṃ dhotasaṅkhasappaṭibhāgaṃ caritabbaṃ. Idaṃ nasukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā agāramajjhe vasantena ekanta paripuṇṇaṃ…pe… carituṃ yaṃnūnāhaṃ kese ceva massūni ca ohāretvā voropetvā kāsāyarasapītatāya kāsāyāni brahmacariyaṃ carantānaṃ anucchavikāni vatthāni acchādetvā nivāsetvā ceva pārupitvā ca agārasmā nikkhamitvā anagāriyaṃ pabbajeyyaṃ. Yasmā agārassa hitaṃ kasivāṇijjādikammaṃ agāriyanti vuccati, tañca pabbajjāya natthi, tasmā pabbajjā anagāriyā nāma. Taṃ anagāriyaṃ pabbajjaṃ pabbajeyyaṃ upagaccheyyaṃ, paṭipajjeyyanti attho.
એવં અત્તના રહોવિતક્કિતં સોણો ઉપાસકો થેરસ્સ આરોચેત્વા તં પટિપજ્જિતુકામો ‘‘પબ્બાજેતુ મં, ભન્તે, અય્યો મહાકચ્ચાનો’’તિ આહ. થેરો પન ‘‘તાવસ્સ ઞાણપરિપાકં કથ’’ન્તિ ઉપધારેત્વા ઞાણપરિપાકં આગમયમાનો ‘‘દુક્કરં ખો’’તિઆદિના પબ્બજ્જાછન્દં નિવારેસિ.
Evaṃ attanā rahovitakkitaṃ soṇo upāsako therassa ārocetvā taṃ paṭipajjitukāmo ‘‘pabbājetu maṃ, bhante, ayyo mahākaccāno’’ti āha. Thero pana ‘‘tāvassa ñāṇaparipākaṃ katha’’nti upadhāretvā ñāṇaparipākaṃ āgamayamāno ‘‘dukkaraṃ kho’’tiādinā pabbajjāchandaṃ nivāresi.
તત્થ એકભત્તન્તિ ‘‘એકભત્તિકો હોતિ રત્તૂપરતો વિરતો વિકાલભોજના’’તિ (દી॰ નિ॰ ૧.૧૯૪; અ॰ નિ॰ ૩.૭૧) એવં વુત્તં વિકાલભોજનવિરતિં સન્ધાય વદતિ. એકસેય્યન્તિ અદુતિયસેય્યં. એત્થ ચ સેય્યાસીસેન ‘‘એકો તિટ્ઠતિ, એકો ગચ્છતિ, એકો નિસીદતી’’તિઆદિના (મહાનિ॰ ૭; ૪૯) નયેન વુત્તેસુ ચતૂસુ ઇરિયાપથેસુ કાયવિવેકં દીપેતિ, ન એકાકિના હુત્વા સયનમત્તં. બ્રહ્મચરિયન્તિ મેથુનવિરતિબ્રહ્મચરિયં, સિક્ખત્તયાનુયોગસઙ્ખાતં સાસનબ્રહ્મચરિયં વા. ઇઙ્ઘાતિ ચોદનત્થે નિપાતો. તત્થેવાતિ ગેહેયેવ. બુદ્ધાનં સાસનં અનુયુઞ્જાતિ નિચ્ચસીલઉપોસથસીલાદિભેદં પઞ્ચઙ્ગઅટ્ઠઙ્ગદસઙ્ગસીલં, તદનુરૂપઞ્ચ સમાધિપઞ્ઞાભાવનં અનુયુઞ્જ. એતઞ્હિ ઉપાસકેન પુબ્બભાગે અનુયુઞ્જિતબ્બં બુદ્ધસાસનં નામ. તેનાહ – ‘‘કાલયુત્તં એકભત્તં એકસેય્યં બ્રહ્મરિય’’ન્તિ.
Tattha ekabhattanti ‘‘ekabhattiko hoti rattūparato virato vikālabhojanā’’ti (dī. ni. 1.194; a. ni. 3.71) evaṃ vuttaṃ vikālabhojanaviratiṃ sandhāya vadati. Ekaseyyanti adutiyaseyyaṃ. Ettha ca seyyāsīsena ‘‘eko tiṭṭhati, eko gacchati, eko nisīdatī’’tiādinā (mahāni. 7; 49) nayena vuttesu catūsu iriyāpathesu kāyavivekaṃ dīpeti, na ekākinā hutvā sayanamattaṃ. Brahmacariyanti methunaviratibrahmacariyaṃ, sikkhattayānuyogasaṅkhātaṃ sāsanabrahmacariyaṃ vā. Iṅghāti codanatthe nipāto. Tatthevāti geheyeva. Buddhānaṃ sāsanaṃ anuyuñjāti niccasīlauposathasīlādibhedaṃ pañcaṅgaaṭṭhaṅgadasaṅgasīlaṃ, tadanurūpañca samādhipaññābhāvanaṃ anuyuñja. Etañhi upāsakena pubbabhāge anuyuñjitabbaṃ buddhasāsanaṃ nāma. Tenāha – ‘‘kālayuttaṃ ekabhattaṃ ekaseyyaṃ brahmariya’’nti.
તત્થ કાલયુત્તન્તિ ચાતુદ્દસીપઞ્ચદસીઅટ્ઠમીપાટિહારિયપક્ખસઙ્ખાતેન કાલેન યુત્તં, યથાવુત્તકાલે વા તુય્હં અનુયુઞ્જન્તસ્સ યુત્તં પતિરૂપં સક્કુણેય્યં, ન સબ્બકાલં પબ્બજ્જાતિ અધિપ્પાયો. સબ્બમેતં ઞાણસ્સ અપરિપક્કત્તા તસ્સ કામાનં દુપ્પહાનતાય સમ્માપટિપત્તિયં યોગ્યં કારાપેતું વદતિ, ન પબ્બજ્જાછન્દં નિવારેતું. પબ્બજ્જાભિસઙ્ખારોતિ પબ્બજિતું આરમ્ભો ઉસ્સાહો. પટિપસ્સમ્ભીતિ ઇન્દ્રિયાનં અપરિપક્કત્તા, સંવેગસ્સ ચ નાતિતિક્ખભાવતો વૂપસમિ. કિઞ્ચાપિ પટિપસ્સમ્ભિ, થેરેન વુત્તવિધિં પન અનુતિટ્ઠન્તો કાલેન કાલં થેરં ઉપસઙ્કમિત્વા પયિરુપાસન્તો ધમ્મં સુણાતિ. તસ્સ વુત્તનયેનેવ દુતિયં પબ્બજ્જાય ચિત્તં ઉપ્પજ્જિ, થેરસ્સ ચ આરોચેસિ. દુતિયમ્પિ થેરો પટિક્ખિપિ. તતિયવારે પન ઞાણસ્સ પરિપક્કભાવં ઞત્વા ‘‘ઇદાનિ નં પબ્બાજેતું કાલો’’તિ થેરો પબ્બાજેસિ, પબ્બજિતઞ્ચ તં તીણિ સંવચ્છરાનિ અતિક્કમિત્વા ગણં પરિયેસિત્વા ઉપસમ્પાદેસિ. તં સન્ધાય વુત્તં – ‘‘દુતિયમ્પિ ખો સોણો…પે॰… ઉપસમ્પાદેસી’’તિ.
Tattha kālayuttanti cātuddasīpañcadasīaṭṭhamīpāṭihāriyapakkhasaṅkhātena kālena yuttaṃ, yathāvuttakāle vā tuyhaṃ anuyuñjantassa yuttaṃ patirūpaṃ sakkuṇeyyaṃ, na sabbakālaṃ pabbajjāti adhippāyo. Sabbametaṃ ñāṇassa aparipakkattā tassa kāmānaṃ duppahānatāya sammāpaṭipattiyaṃ yogyaṃ kārāpetuṃ vadati, na pabbajjāchandaṃ nivāretuṃ. Pabbajjābhisaṅkhāroti pabbajituṃ ārambho ussāho. Paṭipassambhīti indriyānaṃ aparipakkattā, saṃvegassa ca nātitikkhabhāvato vūpasami. Kiñcāpi paṭipassambhi, therena vuttavidhiṃ pana anutiṭṭhanto kālena kālaṃ theraṃ upasaṅkamitvā payirupāsanto dhammaṃ suṇāti. Tassa vuttanayeneva dutiyaṃ pabbajjāya cittaṃ uppajji, therassa ca ārocesi. Dutiyampi thero paṭikkhipi. Tatiyavāre pana ñāṇassa paripakkabhāvaṃ ñatvā ‘‘idāni naṃ pabbājetuṃ kālo’’ti thero pabbājesi, pabbajitañca taṃ tīṇi saṃvaccharāni atikkamitvā gaṇaṃ pariyesitvā upasampādesi. Taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘dutiyampi kho soṇo…pe… upasampādesī’’ti.
તત્થ અપ્પભિક્ખુકોતિ કતિપયભિક્ખુકો. તદા કિર ભિક્ખૂ યેભુય્યેન મજ્ઝિમદેસે એવ વસિંસુ. તસ્મા તત્થ કતિપયા એવ અહેસું , તે ચ એકસ્મિં નિગમે એકો, એકસ્મિં દ્વેતિ એવં વિસું વિસું વસિંસુ. કિચ્છેનાતિ દુક્ખેન. કસિરેનાતિ આયાસેન. તતો તતોતિ તસ્મા તસ્મા ગામનિગમાદિતો. થેરેન હિ કતિપયે ભિક્ખૂ આનેત્વા અઞ્ઞેસુ આનીયમાનેસુ પુબ્બે આનીતા કેનચિદેવ કરણીયેન પક્કમિંસુ, કિઞ્ચિ કાલં આગમેત્વા પુન તેસુ આનીયમાનેસુ ઇતરે પક્કમિંસુ. એવં પુનપ્પુનં આનયનેન સન્નિપાતો ચિરેનેવ અહોસિ, થેરો ચ તદા એકવિહારી અહોસિ. દસવગ્ગં ભિક્ખુસઙ્ઘં સન્નિપાતેત્વાતિ તદા ભગવતા પચ્ચન્તદેસેપિ દસવગ્ગેનેવ સઙ્ઘેન ઉપસમ્પદા અનુઞ્ઞાતા. ઇતોનિદાનઞ્હિ થેરેન યાચિતો પઞ્ચવગ્ગેન સઙ્ઘેન પચ્ચન્તદેસે ઉપસમ્પદં અનુજાનિ. તેન વુત્તં – ‘‘તિણ્ણં વસ્સાનં…પે॰… સન્નિપાતેત્વા’’તિ.
Tattha appabhikkhukoti katipayabhikkhuko. Tadā kira bhikkhū yebhuyyena majjhimadese eva vasiṃsu. Tasmā tattha katipayā eva ahesuṃ , te ca ekasmiṃ nigame eko, ekasmiṃ dveti evaṃ visuṃ visuṃ vasiṃsu. Kicchenāti dukkhena. Kasirenāti āyāsena. Tato tatoti tasmā tasmā gāmanigamādito. Therena hi katipaye bhikkhū ānetvā aññesu ānīyamānesu pubbe ānītā kenacideva karaṇīyena pakkamiṃsu, kiñci kālaṃ āgametvā puna tesu ānīyamānesu itare pakkamiṃsu. Evaṃ punappunaṃ ānayanena sannipāto cireneva ahosi, thero ca tadā ekavihārī ahosi. Dasavaggaṃ bhikkhusaṅghaṃ sannipātetvāti tadā bhagavatā paccantadesepi dasavaggeneva saṅghena upasampadā anuññātā. Itonidānañhi therena yācito pañcavaggena saṅghena paccantadese upasampadaṃ anujāni. Tena vuttaṃ – ‘‘tiṇṇaṃ vassānaṃ…pe… sannipātetvā’’ti.
વસ્સંવુટ્ઠસ્સાતિ ઉપસમ્પજ્જિત્વા પઠમવસ્સં ઉપગન્ત્વા વુસિતવતો. ઈદિસો ચ ઈદિસો ચાતિ એવરૂપો ચ એવરૂપો ચ, એવરૂપાય નામકાયરૂપકાયસમ્પત્તિયા સમન્નાગતો, એવરૂપાય ધમ્મકાયસમ્પત્તિયા સમન્નાગતોતિ સુતોયેવ મે સો ભગવા. ન ખો મે સો ભગવા સમ્મુખા દિટ્ઠોતિ એતેન પુથુજ્જનસદ્ધાય એવં આયસ્મા સોણો ભગવન્તં દટ્ઠુકામો અહોસિ. અપરભાગે પન સત્થારા સદ્ધિં એકગન્ધકુટિયં વસિત્વા પચ્ચૂસસમયં અજ્ઝિટ્ઠો સોળસ અટ્ઠકવગ્ગિકાનિ સત્થુ સમ્મુખા અટ્ઠિં કત્વા મનસિ કત્વા સબ્બં ચેતસો સમન્નાહરિત્વા અત્થધમ્મપ્પટિસંવેદી હુત્વા ભણન્તો ધમ્મૂપસઞ્હિતપામોજ્જાદિમુખેન સમાહિતો સરભઞ્ઞપરિયોસાને વિપસ્સનં પટ્ઠપેત્વા સઙ્ખારે સમ્મસન્તો અનુપુબ્બેન અરહત્તં પાપુણિ. એતદત્થમેવ હિસ્સ ભગવતા અત્તના સદ્ધિં એકગન્ધકુટિયં વાસો આણત્તોતિ વદન્તિ.
Vassaṃvuṭṭhassāti upasampajjitvā paṭhamavassaṃ upagantvā vusitavato. Īdiso ca īdiso cāti evarūpo ca evarūpo ca, evarūpāya nāmakāyarūpakāyasampattiyā samannāgato, evarūpāya dhammakāyasampattiyā samannāgatoti sutoyeva me so bhagavā. Na kho me so bhagavā sammukhā diṭṭhoti etena puthujjanasaddhāya evaṃ āyasmā soṇo bhagavantaṃ daṭṭhukāmo ahosi. Aparabhāge pana satthārā saddhiṃ ekagandhakuṭiyaṃ vasitvā paccūsasamayaṃ ajjhiṭṭho soḷasa aṭṭhakavaggikāni satthu sammukhā aṭṭhiṃ katvā manasi katvā sabbaṃ cetaso samannāharitvā atthadhammappaṭisaṃvedī hutvā bhaṇanto dhammūpasañhitapāmojjādimukhena samāhito sarabhaññapariyosāne vipassanaṃ paṭṭhapetvā saṅkhāre sammasanto anupubbena arahattaṃ pāpuṇi. Etadatthameva hissa bhagavatā attanā saddhiṃ ekagandhakuṭiyaṃ vāso āṇattoti vadanti.
કેચિ પનાહુ – ‘‘ન ખો મે સો ભગવા સમ્મુખા દિટ્ઠો’’તિ ઇદં રૂપકાયદસ્સનમેવ સન્ધાય વુત્તન્તિ. આયસ્મા હિ સોણો પબ્બજિત્વાવ થેરસ્સ સન્તિકે કમ્મટ્ઠાનં ગહેત્વા ઘટેન્તો વાયમન્તો અનુપસમ્પન્નોવ સોતાપન્નો હુત્વા ઉપસમ્પજ્જિત્વા ‘‘ઉપાસકાપિ સોતાપન્ના હોન્તિ, અહમ્પિ સોતાપન્નો, કિમેત્થ ચિત્ત’’ન્તિ ઉપરિમગ્ગત્થાય વિપસ્સનં વડ્ઢેત્વા અન્તોવસ્સેયેવ છળભિઞ્ઞો હુત્વા વિસુદ્ધિપવારણાય પવારેસિ . અરિયસચ્ચદસ્સનેન હિ ભગવતો ધમ્મકાયો દિટ્ઠો નામ હોતિ. વુત્તઞ્હેતં –
Keci panāhu – ‘‘na kho me so bhagavā sammukhā diṭṭho’’ti idaṃ rūpakāyadassanameva sandhāya vuttanti. Āyasmā hi soṇo pabbajitvāva therassa santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā ghaṭento vāyamanto anupasampannova sotāpanno hutvā upasampajjitvā ‘‘upāsakāpi sotāpannā honti, ahampi sotāpanno, kimettha citta’’nti uparimaggatthāya vipassanaṃ vaḍḍhetvā antovasseyeva chaḷabhiñño hutvā visuddhipavāraṇāya pavāresi . Ariyasaccadassanena hi bhagavato dhammakāyo diṭṭho nāma hoti. Vuttañhetaṃ –
‘‘યો ખો, વક્કલિ, ધમ્મં પસ્સતિ, સો મં પસ્સતિ. યો મં પસ્સતિ, સો ધમ્મં પસ્સતી’’તિ (સં॰ નિ॰ ૩.૮૭).
‘‘Yo kho, vakkali, dhammaṃ passati, so maṃ passati. Yo maṃ passati, so dhammaṃ passatī’’ti (saṃ. ni. 3.87).
તસ્માસ્સ ધમ્મકાયદસ્સનં પગેવ સિદ્ધં, પવારેત્વા પન રૂપકાયં દટ્ઠુકામો અહોસીતિ.
Tasmāssa dhammakāyadassanaṃ pageva siddhaṃ, pavāretvā pana rūpakāyaṃ daṭṭhukāmo ahosīti.
‘‘સચે મં ઉપજ્ઝાયો અનુજાનાતી’’તિપિ પાઠો. ‘‘ભન્તે’’તિ પન લિખન્તિ. તથા ‘‘સાધુ સાધુ, આવુસો સોણ, ગચ્છ ત્વં, આવુસો સોણા’’તિપિ પાઠો. ‘‘આવુસો’’તિ પન કેસુચિ પોત્થકેસુ નત્થિ. તથા ‘‘એવમાવુસોતિ ખો આયસ્મા સોણો’’તિપિ પાઠો. આવુસોવાદોયેવ હિ અઞ્ઞમઞ્ઞં ભિક્ખૂનં ભગવતો ધરમાનકાલે આચિણ્ણો. ભગવન્તં પાસાદિકન્તિઆદીનં પદાનં અત્થો હેટ્ઠા વુત્તોયેવ.
‘‘Sace maṃ upajjhāyo anujānātī’’tipi pāṭho. ‘‘Bhante’’ti pana likhanti. Tathā ‘‘sādhu sādhu, āvuso soṇa, gaccha tvaṃ, āvuso soṇā’’tipi pāṭho. ‘‘Āvuso’’ti pana kesuci potthakesu natthi. Tathā ‘‘evamāvusoti kho āyasmā soṇo’’tipi pāṭho. Āvusovādoyeva hi aññamaññaṃ bhikkhūnaṃ bhagavato dharamānakāle āciṇṇo. Bhagavantaṃ pāsādikantiādīnaṃ padānaṃ attho heṭṭhā vuttoyeva.
કચ્ચિ ભિક્ખુ ખમનીયન્તિ ભિક્ખુ ઇદં તુય્હં ચતુચક્કં નવદ્વારં સરીરયન્તં કચ્ચિ ખમનીયં, કિં સક્કા ખમિતું સહિતું પરિહરિતું, કિં દુક્ખભારો નાભિભવતિ. કચ્ચિ યાપનીયન્તિ કિં તંતંકિચ્ચેસુ યાપેતું ગમેતું સક્કા, ન કઞ્ચિ અન્તરાયન્તિ દસ્સેતિ. કચ્ચિસિ અપ્પકિલમથેનાતિ અનાયાસેન ઇમં એત્તકં અદ્ધાનં કચ્ચિ આગતોસિ.
Kacci bhikkhu khamanīyanti bhikkhu idaṃ tuyhaṃ catucakkaṃ navadvāraṃ sarīrayantaṃ kacci khamanīyaṃ, kiṃ sakkā khamituṃ sahituṃ pariharituṃ, kiṃ dukkhabhāro nābhibhavati. Kacci yāpanīyanti kiṃ taṃtaṃkiccesu yāpetuṃ gametuṃ sakkā, na kañci antarāyanti dasseti. Kaccisi appakilamathenāti anāyāsena imaṃ ettakaṃ addhānaṃ kacci āgatosi.
એતદહોસીતિ બુદ્ધાચિણ્ણં અનુસ્સરન્તસ્સ આયસ્મતો આનન્દસ્સ એતં ‘‘યસ્સ ખો મં ભગવા’’તિઆદિના ઇદાનિ વુચ્ચમાનં ચિત્તે આચિણ્ણં અહોસિ. એકવિહારેતિ એકગન્ધકુટિયં. ગન્ધકુટિ હિ ઇધ વિહારોતિ અધિપ્પેતા. વત્થુન્તિ વસિતું.
Etadahosīti buddhāciṇṇaṃ anussarantassa āyasmato ānandassa etaṃ ‘‘yassa kho maṃ bhagavā’’tiādinā idāni vuccamānaṃ citte āciṇṇaṃ ahosi. Ekavihāreti ekagandhakuṭiyaṃ. Gandhakuṭi hi idha vihāroti adhippetā. Vatthunti vasituṃ.
નિસજ્જાય વીતિનામેત્વાતિ એત્થ યસ્મા ભગવા આયસ્મતો સોણસ્સ સમાપત્તિસમાપજ્જને પટિસન્થારં કરોન્તો સાવકસાધારણા સબ્બા સમાપત્તિયો અનુલોમપટિલોમં સમાપજ્જન્તો બહુદેવ રત્તિં…પે॰… વિહારં પાવિસિ, તસ્મા આયસ્માપિ સોણો ભગવતો અધિપ્પાયં ઞત્વા તદનુરૂપં સબ્બા તા સમાપત્તિયો સમાપજ્જન્તો ‘‘બહુદેવ રત્તિં…પે॰… વિહારં પાવિસી’’તિ કેચિ વદન્તિ. પવિસિત્વા ચ ભગવતા અનુઞ્ઞાતો ચીવરં તિરોકરણીયં કત્વાપિ ભગવતો પાદપસ્સે નિસજ્જાય વીતિનામેસિ. અજ્ઝેસીતિ આણાપેસિ. પટિભાતુ તં ભિક્ખુ ધમ્મો ભાસિતુન્તિ ભિક્ખુ તુય્હં ધમ્મો ભાસિતું ઉપટ્ઠાતુ ઞાણમુખે આગચ્છતુ, યથાસુતં યથાપરિયત્તં ધમ્મં ભણાહીતિ અત્થો.
Nisajjāya vītināmetvāti ettha yasmā bhagavā āyasmato soṇassa samāpattisamāpajjane paṭisanthāraṃ karonto sāvakasādhāraṇā sabbā samāpattiyo anulomapaṭilomaṃ samāpajjanto bahudeva rattiṃ…pe… vihāraṃ pāvisi, tasmā āyasmāpi soṇo bhagavato adhippāyaṃ ñatvā tadanurūpaṃ sabbā tā samāpattiyo samāpajjanto ‘‘bahudeva rattiṃ…pe… vihāraṃ pāvisī’’ti keci vadanti. Pavisitvā ca bhagavatā anuññāto cīvaraṃ tirokaraṇīyaṃ katvāpi bhagavato pādapasse nisajjāya vītināmesi. Ajjhesīti āṇāpesi. Paṭibhātu taṃ bhikkhu dhammo bhāsitunti bhikkhu tuyhaṃ dhammo bhāsituṃ upaṭṭhātu ñāṇamukhe āgacchatu, yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ bhaṇāhīti attho.
સોળસ અટ્ઠકવગ્ગિકાનીતિ અટ્ઠકવગ્ગભૂતાનિ કામસુત્તાદીનિ સોળસ સુત્તાનિ. સરેન અભણીતિ સુત્તુસ્સારણસરેન અભાસિ, સરભઞ્ઞવસેન કથેસીતિ અત્થો. સરભઞ્ઞપરિયોસાનેતિ ઉસ્સારણાવસાને. સુગ્ગહિતાનીતિ સમ્મા ઉગ્ગહિતાનિ. સુમનસિકતાનીતિ સુટ્ઠુ મનસિ કતાનિ. એકચ્ચો ઉગ્ગહણકાલે સમ્મા ઉગ્ગહેત્વાપિ પચ્છા સજ્ઝાયાદિવસેન મનસિ કરણકાલે બ્યઞ્જનાનિ વા મિચ્છા રોપેતિ, પદપચ્છાભટ્ઠં વા કરોતિ, ન એવમયં. ઇમિના પન સમ્મદેવ યથુગ્ગહિતં મનસિ કતાનિ. તેન વુત્તં – ‘‘સુમનસિકતાનીતિ સુટ્ઠુ મનસિ કતાની’’તિ. સૂપધારિતાનીતિ અત્થતોપિ સુટ્ઠુ ઉપધારિતાનિ. અત્થે હિ સુટ્ટુ ઉપધારિતે સક્કા પાળિં સમ્મા ઉસ્સારેતું. કલ્યાણિયાસિ વાચાય સમન્નાગતોતિ સિથિલધનિતાદીનં યથાવિધાનવચનેન પરિમણ્ડલપદબ્યઞ્જનપરિપુણ્ણાય પોરિયા વાચાય સમન્નાગતો આસિ. વિસ્સટ્ઠાયાતિ વિમુત્તાય. એતેનસ્સ વિમુત્તવાદિતં દસ્સેતિ. અનેલગળાયાતિ એલા વુચ્ચતિ દોસો, તં ન પગ્ઘરતીતિ અનેલગળા, તાય નિદ્દોસાયાતિ અત્થો. અથ વા અનેલગળાયાતિ અનેલાય ચ અગળાય ચ નિદ્દોસાય અગળિતપદબ્યઞ્જનાય, અપરિહીનપદબ્યઞ્જનાયાતિ અત્થો. તથા હિ નં ભગવા ‘‘એતદગ્ગં, ભિક્ખવે, મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં કલ્યાણવાક્કરણાનં યદિદં સોણો કુટિકણ્ણો’’તિ (અ॰ નિ॰ ૧.૨૦૬) એતદગ્ગે ઠપેસિ. અત્થસ્સ વિઞ્ઞાપનિયાતિ યથાધિપ્પેતં અત્થં વિઞ્ઞાપેતું સમત્થાય.
Soḷasa aṭṭhakavaggikānīti aṭṭhakavaggabhūtāni kāmasuttādīni soḷasa suttāni. Sarena abhaṇīti suttussāraṇasarena abhāsi, sarabhaññavasena kathesīti attho. Sarabhaññapariyosāneti ussāraṇāvasāne. Suggahitānīti sammā uggahitāni. Sumanasikatānīti suṭṭhu manasi katāni. Ekacco uggahaṇakāle sammā uggahetvāpi pacchā sajjhāyādivasena manasi karaṇakāle byañjanāni vā micchā ropeti, padapacchābhaṭṭhaṃ vā karoti, na evamayaṃ. Iminā pana sammadeva yathuggahitaṃ manasi katāni. Tena vuttaṃ – ‘‘sumanasikatānīti suṭṭhu manasi katānī’’ti. Sūpadhāritānīti atthatopi suṭṭhu upadhāritāni. Atthe hi suṭṭu upadhārite sakkā pāḷiṃ sammā ussāretuṃ. Kalyāṇiyāsi vācāya samannāgatoti sithiladhanitādīnaṃ yathāvidhānavacanena parimaṇḍalapadabyañjanaparipuṇṇāya poriyā vācāya samannāgato āsi. Vissaṭṭhāyāti vimuttāya. Etenassa vimuttavāditaṃ dasseti. Anelagaḷāyāti elā vuccati doso, taṃ na paggharatīti anelagaḷā, tāya niddosāyāti attho. Atha vā anelagaḷāyāti anelāya ca agaḷāya ca niddosāya agaḷitapadabyañjanāya, aparihīnapadabyañjanāyāti attho. Tathā hi naṃ bhagavā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ kalyāṇavākkaraṇānaṃ yadidaṃ soṇo kuṭikaṇṇo’’ti (a. ni. 1.206) etadagge ṭhapesi. Atthassa viññāpaniyāti yathādhippetaṃ atthaṃ viññāpetuṃ samatthāya.
કતિવસ્સોતિ સો કિર મજ્ઝિમવયસ્સ તતિયકોટ્ઠાસે ઠિતો આકપ્પસમ્પન્નો ચ પરેસં ચિરતરપબ્બજિતો વિય ખાયતિ. તં સન્ધાય ભગવા પુચ્છતીતિ કેચિ, તં અકારણં. એવં સન્તે સમાધિસુખં અનુભવિતું યુત્તો, એત્તકં કાલં કસ્મા પમાદમાપન્નોતિ પુન અનુયુઞ્જિતું સત્થા ‘‘કતિવસ્સોસી’’તિ તં પુચ્છતિ. તેનેવાહ – ‘‘કિસ્સ પન ત્વં ભિક્ખુ એવં ચિરં અકાસી’’તિ.
Kativassoti so kira majjhimavayassa tatiyakoṭṭhāse ṭhito ākappasampanno ca paresaṃ ciratarapabbajito viya khāyati. Taṃ sandhāya bhagavā pucchatīti keci, taṃ akāraṇaṃ. Evaṃ sante samādhisukhaṃ anubhavituṃ yutto, ettakaṃ kālaṃ kasmā pamādamāpannoti puna anuyuñjituṃ satthā ‘‘kativassosī’’ti taṃ pucchati. Tenevāha – ‘‘kissa pana tvaṃ bhikkhu evaṃ ciraṃ akāsī’’ti.
તત્થ કિસ્સાતિ કિં કારણા. એવં ચિરં અકાસીતિ એવં ચિરાયિ, કેન કારણેન એવં ચિરકાલં પબ્બજ્જં અનુપગન્ત્વા અગારમજ્ઝે વસીતિ અત્થો. ચિરં દિટ્ઠો મેતિ ચિરેન ચિરકાલેન મયા દિટ્ઠો. કામેસૂતિ કિલેસકામેસુ ચ વત્થુકામેસુ ચ. આદીનવોતિ દોસો. અપિ ચાતિ કામેસુ આદીનવે કેનચિ પકારેન દિટ્ઠેપિ ન તાવાહં ઘરાવાસતો નિક્ખમિતું અસક્ખિં. કસ્મા? સમ્બાધો ઘરાવાસો ઉચ્ચાવચેહિ કિચ્ચકરણીયેહિ સમુપબ્યૂળ્હો અગારિયભાવો. તેનેવાહ – ‘‘બહુકિચ્ચો બહુકરણીયો’’તિ.
Tattha kissāti kiṃ kāraṇā. Evaṃ ciraṃ akāsīti evaṃ cirāyi, kena kāraṇena evaṃ cirakālaṃ pabbajjaṃ anupagantvā agāramajjhe vasīti attho. Ciraṃ diṭṭho meti cirena cirakālena mayā diṭṭho. Kāmesūti kilesakāmesu ca vatthukāmesu ca. Ādīnavoti doso. Api cāti kāmesu ādīnave kenaci pakārena diṭṭhepi na tāvāhaṃ gharāvāsato nikkhamituṃ asakkhiṃ. Kasmā? Sambādho gharāvāso uccāvacehi kiccakaraṇīyehi samupabyūḷho agāriyabhāvo. Tenevāha – ‘‘bahukicco bahukaraṇīyo’’ti.
એતમત્થં વિદિત્વાતિ કામેસુ યથાભૂતં આદીનવદસ્સિનો ચિત્તં ચિરાયિત્વાપિ ન પતિટ્ઠાતિ, અઞ્ઞદત્થુ પદુમપલાસે ઉદકબિન્દુ વિય વિનિવત્તતિયેવાતિ એતમત્થં સબ્બાકારતો વિદિત્વા. ઇમં ઉદાનન્તિ પવત્તિં નિવત્તિઞ્ચ સમ્મદેવ જાનન્તો પવત્તિયં તન્નિમિત્તે ચ ન કદાચિપિ રમતીતિ ઇદમત્થદીપકં ઇમં ઉદાનં ઉદાનેસિ.
Etamatthaṃ viditvāti kāmesu yathābhūtaṃ ādīnavadassino cittaṃ cirāyitvāpi na patiṭṭhāti, aññadatthu padumapalāse udakabindu viya vinivattatiyevāti etamatthaṃ sabbākārato viditvā. Imaṃ udānanti pavattiṃ nivattiñca sammadeva jānanto pavattiyaṃ tannimitte ca na kadācipi ramatīti idamatthadīpakaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.
તત્થ દિસ્વા આદીનવં લોકેતિ સબ્બસ્મિં સઙ્ખારલોકે ‘‘અનિચ્ચો દુક્ખો વિપરિણામધમ્મો’’તિઆદિના આદીનવં દોસં પઞ્ઞાય પસ્સિત્વા. એતેન વિપસ્સનાવારો કથિતો . ઞત્વા ધમ્મં નિરુપધિન્તિ સબ્બૂપધિપટિનિસ્સગ્ગત્તા નિરુપધિં નિબ્બાનધમ્મં યથાભૂતં ઞત્વા નિસ્સરણવિવેકાસઙ્ખતામતસભાવતો મગ્ગઞાણેન પટિવિજ્ઝિત્વા. ‘‘દિસ્વા ઞત્વા’’તિ ઇમેસં પદાનં ‘‘સપ્પિં પિવિત્વા બલં હોતિ, સીહં દિસ્વા ભયં હોતિ, પઞ્ઞાય દિસ્વા આસવા પરિક્ખીણા હોન્તી’’તિઆદીસુ (પુ॰ પ॰ ૨૦૮; અ॰ નિ॰ ૯.૪૨-૪૩) વિય હેતુઅત્થતા દટ્ઠબ્બા. અરિયો ન રમતી પાપેતિ કિલેસેહિ આરકત્તા અરિયો સપ્પુરિસો અણુમત્તેપિ પાપે ન રમતિ. કસ્મા? પાપે ન રમતી સુચીતિ સુવિસુદ્ધકાયસમાચારાદિતાય વિસુદ્ધપુગ્ગલો રાજહંસો વિય ઉક્કારટ્ઠાને પાપે સંકિલિટ્ઠધમ્મે ન રમતિ નાભિનન્દતિ. ‘‘પાપો ન રમતી સુચિ’’ન્તિપિ પાઠો. તસ્સત્થો – પાપો પાપપુગ્ગલો સુચિં અનવજ્જં વોદાનધમ્મં ન રમતિ, અઞ્ઞદત્થુ ગામસૂકરાદયો વિય ઉક્કારટ્ઠાનં અસુચિં સંકિલેસધમ્મંયેવ રમતીતિ પટિપક્ખતો દેસનં પરિવત્તેતિ.
Tattha disvā ādīnavaṃ loketi sabbasmiṃ saṅkhāraloke ‘‘anicco dukkho vipariṇāmadhammo’’tiādinā ādīnavaṃ dosaṃ paññāya passitvā. Etena vipassanāvāro kathito . Ñatvā dhammaṃ nirupadhinti sabbūpadhipaṭinissaggattā nirupadhiṃ nibbānadhammaṃ yathābhūtaṃ ñatvā nissaraṇavivekāsaṅkhatāmatasabhāvato maggañāṇena paṭivijjhitvā. ‘‘Disvā ñatvā’’ti imesaṃ padānaṃ ‘‘sappiṃ pivitvā balaṃ hoti, sīhaṃ disvā bhayaṃ hoti, paññāya disvā āsavā parikkhīṇā hontī’’tiādīsu (pu. pa. 208; a. ni. 9.42-43) viya hetuatthatā daṭṭhabbā. Ariyo na ramatī pāpeti kilesehi ārakattā ariyo sappuriso aṇumattepi pāpe na ramati. Kasmā? Pāpe na ramatī sucīti suvisuddhakāyasamācārāditāya visuddhapuggalo rājahaṃso viya ukkāraṭṭhāne pāpe saṃkiliṭṭhadhamme na ramati nābhinandati. ‘‘Pāpo na ramatī suci’’ntipi pāṭho. Tassattho – pāpo pāpapuggalo suciṃ anavajjaṃ vodānadhammaṃ na ramati, aññadatthu gāmasūkarādayo viya ukkāraṭṭhānaṃ asuciṃ saṃkilesadhammaṃyeva ramatīti paṭipakkhato desanaṃ parivatteti.
એવં ભગવતા ઉદાને ઉદાનિતે આયસ્મા સોણો ઉટ્ઠાયાસના ભગવન્તં વન્દિત્વા અત્તનો ઉપજ્ઝાયસ્સ વચનેન પચ્ચન્તદેસે પઞ્ચવગ્ગેન ઉપસમ્પદાદિપઞ્ચવત્થૂનિ યાચિ. ભગવાપિ તાનિ અનુજાનીતિ તં સબ્બં ખન્ધકે (મહાવ॰ ૨૪૨ આદયો) આગતનયેન વેદિતબ્બં.
Evaṃ bhagavatā udāne udānite āyasmā soṇo uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ vanditvā attano upajjhāyassa vacanena paccantadese pañcavaggena upasampadādipañcavatthūni yāci. Bhagavāpi tāni anujānīti taṃ sabbaṃ khandhake (mahāva. 242 ādayo) āgatanayena veditabbaṃ.
છટ્ઠસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Chaṭṭhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / ઉદાનપાળિ • Udānapāḷi / ૬. સોણસુત્તં • 6. Soṇasuttaṃ
