Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / થેરીગાથા-અટ્ઠકથા • Therīgāthā-aṭṭhakathā

    ૧૪. તિંસનિપાતો

    14. Tiṃsanipāto

    ૧. સુભાજીવકમ્બવનિકાથેરીગાથાવણ્ણના

    1. Subhājīvakambavanikātherīgāthāvaṇṇanā

    તિંસનિપાતે જીવકમ્બવનં રમ્મન્તિઆદિકા સુભાય જીવકમ્બવનિકાય થેરિયા ગાથા. અયમ્પિ પુરિમબુદ્ધેસુ કતાધિકારા તત્થ તત્થ ભવે વિવટ્ટૂપનિસ્સયં કુસલં ઉપચિનન્તી, સમ્ભાવિતકુસલમૂલા અનુક્કમેન પરિબ્રૂહિતવિમોક્ખસમ્ભારા પરિપક્કઞાણા હુત્વા, ઇમસ્મિં બુદ્ધુપ્પાદે રાજગહે બ્રાહ્મણમહાસાલકુલે નિબ્બત્તિ, સુભાતિસ્સા નામમહોસિ. તસ્સા કિર સરીરાવયવા સોભનવણ્ણયુત્તા અહેસું, તસ્મા સુભાતિ અન્વત્થમેવ નામં જાતં. સા સત્થુ રાજગહપ્પવેસને પટિલદ્ધસદ્ધા ઉપાસિકા હુત્વા અપરભાગે સંસારે જાતસંવેગા કામેસુ આદીનવં દિસ્વા નેક્ખમ્મઞ્ચ ખેમતો સલ્લક્ખન્તી મહાપજાપતિયા ગોતમિયા સન્તિકે પબ્બજિત્વા વિપસ્સનાય કમ્મં કરોન્તી કતિપાહેનેવ અનાગામિફલે પતિટ્ઠાસિ.

    Tiṃsanipāte jīvakambavanaṃ rammantiādikā subhāya jīvakambavanikāya theriyā gāthā. Ayampi purimabuddhesu katādhikārā tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinantī, sambhāvitakusalamūlā anukkamena paribrūhitavimokkhasambhārā paripakkañāṇā hutvā, imasmiṃ buddhuppāde rājagahe brāhmaṇamahāsālakule nibbatti, subhātissā nāmamahosi. Tassā kira sarīrāvayavā sobhanavaṇṇayuttā ahesuṃ, tasmā subhāti anvatthameva nāmaṃ jātaṃ. Sā satthu rājagahappavesane paṭiladdhasaddhā upāsikā hutvā aparabhāge saṃsāre jātasaṃvegā kāmesu ādīnavaṃ disvā nekkhammañca khemato sallakkhantī mahāpajāpatiyā gotamiyā santike pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karontī katipāheneva anāgāmiphale patiṭṭhāsi.

    અથ નં એકદિવસં અઞ્ઞતરો રાજગહવાસી ધુત્તપુરિસો તરુણો પઠમયોબ્બને ઠિતો જીવકમ્બવને દિવાવિહારાય ગચ્છન્તિં દિસ્વા પટિબદ્ધચિત્તો હુત્વા મગ્ગં ઓવરન્તો કામેહિ નિમન્તેસિ. સા તસ્સ નાનપ્પકારેહિ કામાનં આદીનવં અત્તનો ચ નેક્ખમ્મજ્ઝાસયં પવેદેન્તી ધમ્મં કથેસિ. સો ધમ્મકથં સુત્વાપિ ન પટિક્કમતિ, નિબન્ધતિયેવ. થેરી નં અત્તનો વચને અતિટ્ઠન્તં અક્ખિમ્હિ ચ અભિરત્તં દિસ્વા, ‘‘હન્દ, તયા સમ્ભાવિતં અક્ખિ’’ન્તિ અત્તનો એકં અક્ખિં ઉપ્પાટેત્વા તસ્સ ઉપનેસિ. તતો સો પુરિસો સન્તાસો સંવેગજાતો તત્થ વિગતરાગોવ હુત્વા થેરિં ખમાપેત્વા ગતો. થેરી સત્થુ સન્તિકં અગમાસિ. સત્થુનો સહ દસ્સનેનેવસ્સા અક્ખિ પટિપાકતિકં અહોસિ. તતો સા બુદ્ધગતાય પીતિયા નિરન્તરં ફુટા હુત્વા અટ્ઠાસિ. સત્થા તસ્સા ચિત્તાચારં ઞત્વા ધમ્મં દેસેત્વા અગ્ગમગ્ગત્થાય કમ્મટ્ઠાનં આચિક્ખિ. સા પીતિં વિક્ખમ્ભેત્વા તાવદેવ વિપસ્સનં વડ્ઢેત્વા સહ પટિસમ્ભિદાહિ અરહત્તં પાપુણિ. અરહત્તં પન પત્વા ફલસુખેન નિબ્બાનસુખેન વિહરન્તી અત્તનો પટિપત્તિં પચ્ચવેક્ખિત્વા અત્તના તેન ચ ધુત્તપુરિસેન વુત્તગાથા ઉદાનવસેન –

    Atha naṃ ekadivasaṃ aññataro rājagahavāsī dhuttapuriso taruṇo paṭhamayobbane ṭhito jīvakambavane divāvihārāya gacchantiṃ disvā paṭibaddhacitto hutvā maggaṃ ovaranto kāmehi nimantesi. Sā tassa nānappakārehi kāmānaṃ ādīnavaṃ attano ca nekkhammajjhāsayaṃ pavedentī dhammaṃ kathesi. So dhammakathaṃ sutvāpi na paṭikkamati, nibandhatiyeva. Therī naṃ attano vacane atiṭṭhantaṃ akkhimhi ca abhirattaṃ disvā, ‘‘handa, tayā sambhāvitaṃ akkhi’’nti attano ekaṃ akkhiṃ uppāṭetvā tassa upanesi. Tato so puriso santāso saṃvegajāto tattha vigatarāgova hutvā theriṃ khamāpetvā gato. Therī satthu santikaṃ agamāsi. Satthuno saha dassanenevassā akkhi paṭipākatikaṃ ahosi. Tato sā buddhagatāya pītiyā nirantaraṃ phuṭā hutvā aṭṭhāsi. Satthā tassā cittācāraṃ ñatvā dhammaṃ desetvā aggamaggatthāya kammaṭṭhānaṃ ācikkhi. Sā pītiṃ vikkhambhetvā tāvadeva vipassanaṃ vaḍḍhetvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇi. Arahattaṃ pana patvā phalasukhena nibbānasukhena viharantī attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā attanā tena ca dhuttapurisena vuttagāthā udānavasena –

    ૩૬૮.

    368.

    ‘‘જીવકમ્બવનં રમ્મં, ગચ્છન્તિં ભિક્ખુનિં સુભં;

    ‘‘Jīvakambavanaṃ rammaṃ, gacchantiṃ bhikkhuniṃ subhaṃ;

    ધુત્તકો સન્નિવારેસિ, તમેનં અબ્રવી સુભા.

    Dhuttako sannivāresi, tamenaṃ abravī subhā.

    ૩૬૯.

    369.

    ‘‘કિં તે અપરાધિતં મયા, યં મં ઓવરિયાન તિટ્ઠસિ;

    ‘‘Kiṃ te aparādhitaṃ mayā, yaṃ maṃ ovariyāna tiṭṭhasi;

    ન હિ પબ્બજિતાય આવુસો, પુરિસો સમ્ફુસનાય કપ્પતિ.

    Na hi pabbajitāya āvuso, puriso samphusanāya kappati.

    ૩૭૦.

    370.

    ‘‘ગરુકે મમ સત્થુસાસને, યા સિક્ખા સુગતેન દેસિતા;

    ‘‘Garuke mama satthusāsane, yā sikkhā sugatena desitā;

    પરિસુદ્ધપદં અનઙ્ગણં, કિં મં ઓવરિયાન તિટ્ઠસિ.

    Parisuddhapadaṃ anaṅgaṇaṃ, kiṃ maṃ ovariyāna tiṭṭhasi.

    ૩૭૧.

    371.

    ‘‘આવિલચિત્તો અનાવિલં, સરજો વીતરજં અનઙ્ગણં;

    ‘‘Āvilacitto anāvilaṃ, sarajo vītarajaṃ anaṅgaṇaṃ;

    સબ્બત્થ વિમુત્તમાનસં, કિં મં ઓવરિયાન તિટ્ઠસિ.

    Sabbattha vimuttamānasaṃ, kiṃ maṃ ovariyāna tiṭṭhasi.

    ૩૭૨.

    372.

    ‘‘દહરા ચ અપાપિકા ચસિ, કિં તે પબ્બજ્જા કરિસ્સતિ;

    ‘‘Daharā ca apāpikā casi, kiṃ te pabbajjā karissati;

    નિક્ખિપ કાસાયચીવરં, એહિ રમામ સુપુપ્ફિતે વને.

    Nikkhipa kāsāyacīvaraṃ, ehi ramāma supupphite vane.

    ૩૭૩.

    373.

    ‘‘મધુરઞ્ચ પવન્તિ સબ્બસો, કુસુમરજેન સમુટ્ઠિતા દુમા;

    ‘‘Madhurañca pavanti sabbaso, kusumarajena samuṭṭhitā dumā;

    પઠમવસન્તો સુખો ઉતુ, એહિ રમામ સુપુપ્ફિતે વને.

    Paṭhamavasanto sukho utu, ehi ramāma supupphite vane.

    ૩૭૪.

    374.

    ‘‘કુસુમિતસિખરા ચ પાદપા, અભિગજ્જન્તિવ માલુતેરિતા;

    ‘‘Kusumitasikharā ca pādapā, abhigajjantiva māluteritā;

    કા તુય્હં રતિ ભવિસ્સતિ, યદિ એકા વનમોગહિસ્સસિ.

    Kā tuyhaṃ rati bhavissati, yadi ekā vanamogahissasi.

    ૩૭૫.

    375.

    ‘‘વાળમિગસઙ્ઘસેવિતં, કુઞ્જરમત્તકરેણુલોળિતં;

    ‘‘Vāḷamigasaṅghasevitaṃ, kuñjaramattakareṇuloḷitaṃ;

    અસહાયિકા ગન્તુમિચ્છસિ, રહિતં ભિંસનકં મહાવનં.

    Asahāyikā gantumicchasi, rahitaṃ bhiṃsanakaṃ mahāvanaṃ.

    ૩૭૬.

    376.

    ‘‘તપનીયકતાવ ધીતિકા, વિચરસિ ચિત્તલતેવ અચ્છરા;

    ‘‘Tapanīyakatāva dhītikā, vicarasi cittalateva accharā;

    કાસિકસુખુમેહિ વગ્ગુભિ, સોભસી સુવસનેહિ નૂપમે.

    Kāsikasukhumehi vaggubhi, sobhasī suvasanehi nūpame.

    ૩૭૭.

    377.

    ‘‘અહં તવ વસાનુગો સિયં, યદિ વિહરેમસે કાનનન્તરે;

    ‘‘Ahaṃ tava vasānugo siyaṃ, yadi viharemase kānanantare;

    ન હિ મત્થિ તયા પિયત્તરો, પાણો કિન્નરિમન્દલોચને.

    Na hi matthi tayā piyattaro, pāṇo kinnarimandalocane.

    ૩૭૮.

    378.

    ‘‘યદિ મે વચનં કરિસ્સસિ, સુખિતા એહિ અગારમાવસ;

    ‘‘Yadi me vacanaṃ karissasi, sukhitā ehi agāramāvasa;

    પાસાદનિવાતવાસિની, પરિકમ્મં તે કરોન્તુ નારિયો.

    Pāsādanivātavāsinī, parikammaṃ te karontu nāriyo.

    ૩૭૯.

    379.

    ‘‘કાસિકસુખુમાનિ ધારય, અભિરોપેહિ ચ માલવણ્ણકં;

    ‘‘Kāsikasukhumāni dhāraya, abhiropehi ca mālavaṇṇakaṃ;

    કઞ્ચનમણિમુત્તકં બહું, વિવિધં આભરણં કરોમિ તે.

    Kañcanamaṇimuttakaṃ bahuṃ, vividhaṃ ābharaṇaṃ karomi te.

    ૩૮૦.

    380.

    ‘‘સુધોતરજપચ્છદં સુભં, ગોનકતૂલિકસન્થતં નવં;

    ‘‘Sudhotarajapacchadaṃ subhaṃ, gonakatūlikasanthataṃ navaṃ;

    અભિરુહ સયનં મહારહં, ચન્દનમણ્ડિતસારગન્ધિકં.

    Abhiruha sayanaṃ mahārahaṃ, candanamaṇḍitasāragandhikaṃ.

    ૩૮૧.

    381.

    ‘‘ઉપ્પલં ચુદકા સમુગ્ગતં, યથા તં અમનુસ્સસેવિતં;

    ‘‘Uppalaṃ cudakā samuggataṃ, yathā taṃ amanussasevitaṃ;

    એવં ત્વં બ્રહ્મચારિની, સકેસઙ્ગેસુ જરં ગમિસ્સસિ.

    Evaṃ tvaṃ brahmacārinī, sakesaṅgesu jaraṃ gamissasi.

    ૩૮૨.

    382.

    ‘‘કિં તે ઇધ સારસમ્મતં, કુણપપૂરમ્હિ સુસાનવડ્ઢને;

    ‘‘Kiṃ te idha sārasammataṃ, kuṇapapūramhi susānavaḍḍhane;

    ભેદનધમ્મે કળેવરે, યં દિસ્વા વિમનો ઉદિક્ખસિ.

    Bhedanadhamme kaḷevare, yaṃ disvā vimano udikkhasi.

    ૩૮૩.

    383.

    ‘‘અક્ખીનિ ચ તૂરિયારિવ, કિન્નરિયારિવ પબ્બતન્તરે;

    ‘‘Akkhīni ca tūriyāriva, kinnariyāriva pabbatantare;

    તવ મે નયનાનિ દક્ખિય, ભિય્યો કામરતી પવડ્ઢતિ.

    Tava me nayanāni dakkhiya, bhiyyo kāmaratī pavaḍḍhati.

    ૩૮૪.

    384.

    ‘‘ઉપ્પલસિખરોપમાનિ તે, વિમલે હાટકસન્નિભે મુખે;

    ‘‘Uppalasikharopamāni te, vimale hāṭakasannibhe mukhe;

    તવ મે નયનાનિ દક્ખિય, ભિય્યો કામગુણો પવડ્ઢતિ.

    Tava me nayanāni dakkhiya, bhiyyo kāmaguṇo pavaḍḍhati.

    ૩૮૫.

    385.

    ‘‘અપિ દૂરગતા સરમ્હસે, આયતપમ્હે વિસુદ્ધદસ્સને;

    ‘‘Api dūragatā saramhase, āyatapamhe visuddhadassane;

    ન હિ મત્થિ તયા પિયત્તરો, નયના કિન્નરિમન્દલોચને.

    Na hi matthi tayā piyattaro, nayanā kinnarimandalocane.

    ૩૮૬.

    386.

    ‘‘અપથેન પયાતુમિચ્છસિ, ચન્દં કીળનકં ગવેસસિ;

    ‘‘Apathena payātumicchasi, candaṃ kīḷanakaṃ gavesasi;

    મેરું લઙ્ઘેતુમિચ્છસિ, યો ત્વં બુદ્ધસુતં મગ્ગયસિ.

    Meruṃ laṅghetumicchasi, yo tvaṃ buddhasutaṃ maggayasi.

    ૩૮૭.

    387.

    ‘‘નત્થિ હિ લોકે સદેવકે, રાગો યત્થપિ દાનિ મે સિયા;

    ‘‘Natthi hi loke sadevake, rāgo yatthapi dāni me siyā;

    નપિ નં જાનામિ કીરિસો, અથ મગ્ગેન હતો સમૂલકો.

    Napi naṃ jānāmi kīriso, atha maggena hato samūlako.

    ૩૮૮.

    388.

    ‘‘ઇઙ્ગાલકુયાવ ઉજ્ઝિતો, વિસપત્તોરિવ અગ્ગિતો કતો;

    ‘‘Iṅgālakuyāva ujjhito, visapattoriva aggito kato;

    નપિ નં પસ્સામિ કીરિસો, અથ મગ્ગેન હતો સમૂલકો.

    Napi naṃ passāmi kīriso, atha maggena hato samūlako.

    ૩૮૯.

    389.

    ‘‘યસ્સા સિયા અપચ્ચવેક્ખિતં, સત્થા વા અનુપાસિતો સિયા;

    ‘‘Yassā siyā apaccavekkhitaṃ, satthā vā anupāsito siyā;

    ત્વં તાદિસિકં પલોભય, જાનન્તિં સો ઇમં વિહઞ્ઞસિ.

    Tvaṃ tādisikaṃ palobhaya, jānantiṃ so imaṃ vihaññasi.

    ૩૯૦.

    390.

    ‘‘મય્હઞ્હિ અક્કુટ્ઠવન્દિતે, સુખદુક્ખે ચ સતી ઉપટ્ઠિતા;

    ‘‘Mayhañhi akkuṭṭhavandite, sukhadukkhe ca satī upaṭṭhitā;

    સઙ્ખતમસુભન્તિ જાનિય, સબ્બત્થેવ મનો ન લિમ્પતિ.

    Saṅkhatamasubhanti jāniya, sabbattheva mano na limpati.

    ૩૯૧.

    391.

    ‘‘સાહં સુગતસ્સ સાવિકા, મગ્ગટ્ઠઙ્ગિકયાનયાયિની;

    ‘‘Sāhaṃ sugatassa sāvikā, maggaṭṭhaṅgikayānayāyinī;

    ઉદ્ધટસલ્લા અનાસવા, સુઞ્ઞાગારગતા રમામહં.

    Uddhaṭasallā anāsavā, suññāgāragatā ramāmahaṃ.

    ૩૯૨.

    392.

    ‘‘દિટ્ઠા હિ મયા સુચિત્તિતા, સોમ્ભા દારુકપિલ્લકાનિ વા;

    ‘‘Diṭṭhā hi mayā sucittitā, sombhā dārukapillakāni vā;

    તન્તીહિ ચ ખીલકેહિ ચ, વિનિબદ્ધા વિવિધં પનચ્ચકા.

    Tantīhi ca khīlakehi ca, vinibaddhā vividhaṃ panaccakā.

    ૩૯૩.

    393.

    ‘‘તમ્હુદ્ધટે તન્તિખીલકે, વિસ્સટ્ઠે વિકલે પરિક્રિતે;

    ‘‘Tamhuddhaṭe tantikhīlake, vissaṭṭhe vikale parikrite;

    ન વિન્દેય્ય ખણ્ડસો કતે, કિમ્હિ તત્થ મનં નિવેસયે.

    Na vindeyya khaṇḍaso kate, kimhi tattha manaṃ nivesaye.

    ૩૯૪.

    394.

    ‘‘તથૂપમા દેહકાનિ મં, તેહિ ધમ્મેહિ વિના ન વત્તન્તિ;

    ‘‘Tathūpamā dehakāni maṃ, tehi dhammehi vinā na vattanti;

    ધમ્મેહિ વિના ન વત્તતિ, કિમ્હિ તત્થ મનં નિવેસયે.

    Dhammehi vinā na vattati, kimhi tattha manaṃ nivesaye.

    ૩૯૫.

    395.

    ‘‘યથા હરિતાલેન મક્ખિતં, અદ્દસ ચિત્તિકં ભિત્તિયા કતં;

    ‘‘Yathā haritālena makkhitaṃ, addasa cittikaṃ bhittiyā kataṃ;

    તમ્હિ તે વિપરીતદસ્સનં, સઞ્ઞા માનુસિકા નિરત્થિકા.

    Tamhi te viparītadassanaṃ, saññā mānusikā niratthikā.

    ૩૯૬.

    396.

    ‘‘માયં વિય અગ્ગતો કતં, સુપિનન્તેવ સુવણ્ણપાદપં;

    ‘‘Māyaṃ viya aggato kataṃ, supinanteva suvaṇṇapādapaṃ;

    ઉપગચ્છસિ અન્ધ રિત્તકં, જનમજ્ઝેરિવ રુપ્પરૂપકં.

    Upagacchasi andha rittakaṃ, janamajjheriva rupparūpakaṃ.

    ૩૯૭.

    397.

    ‘‘વટ્ટનિરિવ કોટરોહિતા, મજ્ઝે પુબ્બુળકા સઅસ્સુકા;

    ‘‘Vaṭṭaniriva koṭarohitā, majjhe pubbuḷakā saassukā;

    પીળકોળિકા ચેત્થ જાયતિ, વિવિધા ચક્ખુવિધા ચ પિણ્ડિતા.

    Pīḷakoḷikā cettha jāyati, vividhā cakkhuvidhā ca piṇḍitā.

    ૩૯૮.

    398.

    ‘‘ઉપ્પાટિય ચારુદસ્સના, ન ચ પજ્જિત્થ અસઙ્ગમાનસા;

    ‘‘Uppāṭiya cārudassanā, na ca pajjittha asaṅgamānasā;

    હન્દ તે ચક્ખું હરસ્સુ તં, તસ્સ નરસ્સ અદાસિ તાવદે.

    Handa te cakkhuṃ harassu taṃ, tassa narassa adāsi tāvade.

    ૩૯૯.

    399.

    ‘‘તસ્સ ચ વિરમાસિ તાવદે, રાગો તત્થ ખમાપયી ચ નં;

    ‘‘Tassa ca viramāsi tāvade, rāgo tattha khamāpayī ca naṃ;

    સોત્થિ સિયા બ્રહ્મચારિની, ન પુનો એદિસકં ભવિસ્સતિ.

    Sotthi siyā brahmacārinī, na puno edisakaṃ bhavissati.

    ૪૦૦.

    400.

    ‘‘આસાદિય એદિસં જનં, અગ્ગિં પજ્જલિતંવ લિઙ્ગિય;

    ‘‘Āsādiya edisaṃ janaṃ, aggiṃ pajjalitaṃva liṅgiya;

    ગણ્હિય આસીવિસં વિય, અપિ નુ સોત્થિ સિયા ખમેહિ નો.

    Gaṇhiya āsīvisaṃ viya, api nu sotthi siyā khamehi no.

    ૪૦૧.

    401.

    ‘‘મુત્તા ચ તતો સા ભિક્ખુની, અગમી બુદ્ધવરસ્સ સન્તિકં;

    ‘‘Muttā ca tato sā bhikkhunī, agamī buddhavarassa santikaṃ;

    પસ્સિય વરપુઞ્ઞલક્ખણં, ચક્ખુ આસિ યથા પુરાણક’’ન્તિ. –

    Passiya varapuññalakkhaṇaṃ, cakkhu āsi yathā purāṇaka’’nti. –

    ઇમા ગાથા પચ્ચુદાહાસિ.

    Imā gāthā paccudāhāsi.

    તત્થ જીવકમ્બવનન્તિ જીવકસ્સ કોમારભચ્ચસ્સ અમ્બવનં. રમ્મન્તિ રમણીયં. તં કિર ભૂમિભાગસમ્પત્તિયા છાયૂદકસમ્પત્તિયા ચ રુક્ખાનં રોપિતાકારેન અતિવિય મનુઞ્ઞં મનોરમં. ગચ્છન્તિન્તિ અમ્બવનં ઉદ્દિસ્સ ગતં, દિવાવિહારાય ઉપગચ્છન્તિં. સુભન્તિ એવંનામિકં. ધુત્તકોતિ ઇત્થિધુત્તો. રાજગહવાસી કિરેકો મહાવિભવસ્સ સુવણ્ણકારસ્સ પુત્તો યુવા અભિરૂપો ઇત્થિધુત્તો પુરિસો મત્તો વિચરતિ. સો તં પટિપથે દિસ્વા પટિબદ્ધચિત્તો મગ્ગં ઉપરુન્ધિત્વા અટ્ઠાસિ. તેન વુત્તં – ‘‘ધુત્તકો સન્નિવારેસી’’તિ, મમ ગમનં નિસેધેસીતિ અત્થો. તમેનં અબ્રવી સુભાતિ તમેનં નિવારેત્વા ઠિતં ધુત્તં સુભા ભિક્ખુની કથેસિ. એત્થ ચ ‘‘ગચ્છન્તિં ભિક્ખુનિં સુભં, અબ્રવિ સુભા’’તિ ચ અત્તાનમેવ થેરી અઞ્ઞં વિય કત્વા વદતિ. થેરિયા વુત્તગાથાનં સમ્બન્ધદસ્સનવસેન સઙ્ગીતિકારેહિ અયં ગાથા વુત્તા.

    Tattha jīvakambavananti jīvakassa komārabhaccassa ambavanaṃ. Rammanti ramaṇīyaṃ. Taṃ kira bhūmibhāgasampattiyā chāyūdakasampattiyā ca rukkhānaṃ ropitākārena ativiya manuññaṃ manoramaṃ. Gacchantinti ambavanaṃ uddissa gataṃ, divāvihārāya upagacchantiṃ. Subhanti evaṃnāmikaṃ. Dhuttakoti itthidhutto. Rājagahavāsī kireko mahāvibhavassa suvaṇṇakārassa putto yuvā abhirūpo itthidhutto puriso matto vicarati. So taṃ paṭipathe disvā paṭibaddhacitto maggaṃ uparundhitvā aṭṭhāsi. Tena vuttaṃ – ‘‘dhuttako sannivāresī’’ti, mama gamanaṃ nisedhesīti attho. Tamenaṃ abravī subhāti tamenaṃ nivāretvā ṭhitaṃ dhuttaṃ subhā bhikkhunī kathesi. Ettha ca ‘‘gacchantiṃ bhikkhuniṃ subhaṃ, abravi subhā’’ti ca attānameva therī aññaṃ viya katvā vadati. Theriyā vuttagāthānaṃ sambandhadassanavasena saṅgītikārehi ayaṃ gāthā vuttā.

    ‘‘અબ્રવી સુભા’’તિ વત્વા તસ્સા વુત્તાકારદસ્સનત્થં આહ ‘‘કિં તે અપરાધિત’’ન્તિઆદિ. તત્થ કિં તે અપરાધિતં મયાતિ કિં તુય્હં, આવુસો, મયા અપરદ્ધં. યં મં ઓવરિયાન તિટ્ઠસીતિ યેન અપરાધેન મં ગચ્છન્તિં ઓવરિત્વા ગમનં નિસેધેત્વા તિટ્ઠસિ, સો નત્થેવાતિ અધિપ્પાયો. અથ ઇત્થીતિસઞ્ઞાય એવં પટિપજ્જસિ, એવમ્પિ ન યુત્તન્તિ દસ્સેન્તી આહ – ‘‘ન હિ પબ્બજિતાય, આવુસો, પુરિસો સમ્ફુસનાય કપ્પતી’’તિ, આવુસો સુવણ્ણકારપુત્ત , લોકિયચારિત્તેનપિ પુરિસસ્સ પબ્બજિતાનં સમ્ફુસનાય ન કપ્પતિ, પબ્બજિતાય પન પુરિસો તિરચ્છાનગતોપિ સમ્ફુસનાય ન કપ્પતિ, તિટ્ઠતુ તાવ પુરિસફુસના, રાગવસેનસ્સા નિસ્સગ્ગિયેન પુરિસસ્સ નિસ્સગ્ગિયસ્સાપિ ફુસના ન કપ્પતેવ.

    ‘‘Abravī subhā’’ti vatvā tassā vuttākāradassanatthaṃ āha ‘‘kiṃ te aparādhita’’ntiādi. Tattha kiṃ te aparādhitaṃ mayāti kiṃ tuyhaṃ, āvuso, mayā aparaddhaṃ. Yaṃ maṃ ovariyāna tiṭṭhasīti yena aparādhena maṃ gacchantiṃ ovaritvā gamanaṃ nisedhetvā tiṭṭhasi, so natthevāti adhippāyo. Atha itthītisaññāya evaṃ paṭipajjasi, evampi na yuttanti dassentī āha – ‘‘na hi pabbajitāya, āvuso, puriso samphusanāya kappatī’’ti, āvuso suvaṇṇakāraputta , lokiyacārittenapi purisassa pabbajitānaṃ samphusanāya na kappati, pabbajitāya pana puriso tiracchānagatopi samphusanāya na kappati, tiṭṭhatu tāva purisaphusanā, rāgavasenassā nissaggiyena purisassa nissaggiyassāpi phusanā na kappateva.

    તેનાહ ‘‘ગરુકે મમ સત્થુસાસને’’તિઆદિ. તસ્સત્થો – ગરુકે પાસાણચ્છત્તં વિય ગરુકાતબ્બે મય્હં સત્થુ સાસને યા સિક્ખા ભિક્ખુનિયો ઉદ્દિસ્સ સુગતેન સમ્માસમ્બુદ્ધેન દેસિતા પઞ્ઞત્તા. તાહિ પરિસુદ્ધપદં પરિસુદ્ધકુસલકોટ્ઠાસં, રાગાદિઅઙ્ગણાનં સબ્બસો અભાવેન અનઙ્ગણં, એવંભૂતં મં ગચ્છન્તિં કેન કારણેન આવરિત્વા તિટ્ઠસીતિ.

    Tenāha ‘‘garuke mama satthusāsane’’tiādi. Tassattho – garuke pāsāṇacchattaṃ viya garukātabbe mayhaṃ satthu sāsane yā sikkhā bhikkhuniyo uddissa sugatena sammāsambuddhena desitā paññattā. Tāhi parisuddhapadaṃ parisuddhakusalakoṭṭhāsaṃ, rāgādiaṅgaṇānaṃ sabbaso abhāvena anaṅgaṇaṃ, evaṃbhūtaṃ maṃ gacchantiṃ kena kāraṇena āvaritvā tiṭṭhasīti.

    આવિલચિત્તોતિ ચિત્તસ્સ આવિલભાવકરાનં કામવિતક્કાદીનં વસેન આવિલચિત્તો, ત્વં તદભાવતો અનાવિલં, રાગરજાદીનં વસેન સરજો, સાઙ્ગણો તદભાવતો વીતરજં અનઙ્ગણં સબ્બત્થ ખન્ધપઞ્ચકે સમુચ્છેદવિમુત્તિયા વિમુત્તમાનસં, મં કસ્મા ઓવરિત્વા તિટ્ઠસીતિ?

    Āvilacittoti cittassa āvilabhāvakarānaṃ kāmavitakkādīnaṃ vasena āvilacitto, tvaṃ tadabhāvato anāvilaṃ, rāgarajādīnaṃ vasena sarajo, sāṅgaṇo tadabhāvato vītarajaṃ anaṅgaṇaṃ sabbattha khandhapañcake samucchedavimuttiyā vimuttamānasaṃ, maṃ kasmā ovaritvā tiṭṭhasīti?

    એવં થેરિયા વુત્તે ધુત્તકો અત્તનો અધિપ્પાયં વિભાવેન્તો ‘‘દહરા ચા’’તિઆદિના દસ ગાથા અભાસિ. તત્થ દહરાતિ તરુણી પઠમે યોબ્બને ઠિતા. અપાપિકા ચસીતિ રૂપેન અલામિકા ચ અસિ , ઉત્તમરૂપધરા ચાહોસીતિ અધિપ્પાયો. કિં તે પબ્બજ્જા કરિસ્સતીતિ તુય્હં એવં પઠમવયે ઠિતાય રૂપસમ્પન્નાય પબ્બજ્જા કિં કરિસ્સતિ, વુડ્ઢાય બીભચ્છરૂપાય વા પબ્બજિતબ્બન્તિ અધિપ્પાયેન વદતિ. નિક્ખિપાતિ છડ્ડેહિ. ‘‘ઉક્ખિપા’’તિ વા પાઠો, અપનેહીતિ અત્થો.

    Evaṃ theriyā vutte dhuttako attano adhippāyaṃ vibhāvento ‘‘daharā cā’’tiādinā dasa gāthā abhāsi. Tattha daharāti taruṇī paṭhame yobbane ṭhitā. Apāpikā casīti rūpena alāmikā ca asi , uttamarūpadharā cāhosīti adhippāyo. Kiṃ te pabbajjā karissatīti tuyhaṃ evaṃ paṭhamavaye ṭhitāya rūpasampannāya pabbajjā kiṃ karissati, vuḍḍhāya bībhaccharūpāya vā pabbajitabbanti adhippāyena vadati. Nikkhipāti chaḍḍehi. ‘‘Ukkhipā’’ti vā pāṭho, apanehīti attho.

    મધુરન્તિ સુભં, સુગન્ધન્તિ અત્થો. પવન્તીતિ વાયન્તિ. સબ્બસોતિ સમન્તતો. કુસુમરજેન સમુટ્ઠિતા દુમાતિ ઇમે રુક્ખા મન્દવાતેન સમુટ્ઠહમાનકુસુમરેણુજાતેન અત્તનો કુસુમરજેન સયં સમુટ્ઠિતા વિય હુત્વા સમન્તતો સુરભી વાયન્તિ. પઠમવસન્તો સુખો ઉતૂતિ અયં પઠમો વસન્તમાસો સુખસમ્ફસ્સો ચ ઉતુ વત્તતીતિ અત્થો.

    Madhuranti subhaṃ, sugandhanti attho. Pavantīti vāyanti. Sabbasoti samantato. Kusumarajena samuṭṭhitā dumāti ime rukkhā mandavātena samuṭṭhahamānakusumareṇujātena attano kusumarajena sayaṃ samuṭṭhitā viya hutvā samantato surabhī vāyanti. Paṭhamavasanto sukhoutūti ayaṃ paṭhamo vasantamāso sukhasamphasso ca utu vattatīti attho.

    કુસુમિતસિખરાતિ સુપુપ્ફિતગ્ગા. અભિગજ્જન્તિવ માલુતેરિતાતિ વાતેન સઞ્ચલિતા અભિગજ્જન્તિવ અભિત્થનિતા વિય તિટ્ઠન્તિ. યદિ એકા વનમોગહિસ્સસીતિ સચે ત્વં એકિકા વનમોગાહિસ્સસિ, કા નામ તે તત્થ રતિ ભવિસ્સતીતિ અત્તના બદ્ધસુખાભિરત્તત્તા એવમાહ.

    Kusumitasikharāti supupphitaggā. Abhigajjantiva māluteritāti vātena sañcalitā abhigajjantiva abhitthanitā viya tiṭṭhanti. Yadi ekā vanamogahissasīti sace tvaṃ ekikā vanamogāhissasi, kā nāma te tattha rati bhavissatīti attanā baddhasukhābhirattattā evamāha.

    વાળમિગસઙ્ઘસેવિતન્તિ સીહબ્યગ્ઘાદિવાળમિગસમૂહેહિ તત્થ તત્થ ઉપસેવિતં. કુઞ્જરમત્તકરેણુલોળિતન્તિ મત્તકુઞ્જરેહિ હત્થિનીહિ ચ મિગાનં ચિત્તતાપનેન રુક્ખગચ્છાદીનં સાખાભઞ્જનેન ચ આલોળિતપદેસં. કિઞ્ચાપિ તસ્મિં વને ઈદિસં તદા નત્થિ, વનં નામ એવરૂપન્તિ તં ભિંસાપેતુકામો એવમાહ. રહિતન્તિ જનરહિતં વિજનં. ભિંસનકન્તિ ભયજનકં.

    Vāḷamigasaṅghasevitanti sīhabyagghādivāḷamigasamūhehi tattha tattha upasevitaṃ. Kuñjaramattakareṇuloḷitanti mattakuñjarehi hatthinīhi ca migānaṃ cittatāpanena rukkhagacchādīnaṃ sākhābhañjanena ca āloḷitapadesaṃ. Kiñcāpi tasmiṃ vane īdisaṃ tadā natthi, vanaṃ nāma evarūpanti taṃ bhiṃsāpetukāmo evamāha. Rahitanti janarahitaṃ vijanaṃ. Bhiṃsanakanti bhayajanakaṃ.

    તપનીયકતાવ ધીતિકાતિ રત્તસુવણ્ણેન વિચરિતા ધીતલિકા વિય સુકુસલેન યન્તાચરિયેન યન્તયોગવસેન સજ્જિતા સુવણ્ણપટિમા વિય વિચરસિ, ઇદાનેવ ઇતો ચિતો ચ સઞ્ચરસિ. ચિત્તલતેવ અચ્છરાતિ ચિત્તલતાનામકે ઉય્યાને દેવચ્છરા વિય. કાસિકસુખુમેહીતિ કાસિરટ્ઠે ઉપ્પન્નેહિ અતિવિય સુખુમેહિ. વગ્ગુભીતિ સિનિદ્ધમટ્ઠેહિ. સોભસી સુવસનેહિ નૂપમેતિ નિવાસનપારુપનવત્થેહિ અનુપમે ઉપમારહિતે ત્વં ઇદાનિ મે વસાનુગો સોભસીતિ ભાવિનં અત્તનો અધિપ્પાયવસેન એકન્તિકં વત્તમાનં વિય કત્વા વદતિ.

    Tapanīyakatāva dhītikāti rattasuvaṇṇena vicaritā dhītalikā viya sukusalena yantācariyena yantayogavasena sajjitā suvaṇṇapaṭimā viya vicarasi, idāneva ito cito ca sañcarasi. Cittalateva accharāti cittalatānāmake uyyāne devaccharā viya. Kāsikasukhumehīti kāsiraṭṭhe uppannehi ativiya sukhumehi. Vaggubhīti siniddhamaṭṭhehi. Sobhasī suvasanehi nūpameti nivāsanapārupanavatthehi anupame upamārahite tvaṃ idāni me vasānugo sobhasīti bhāvinaṃ attano adhippāyavasena ekantikaṃ vattamānaṃ viya katvā vadati.

    અહં તવ વસાનુગો સિયન્તિ અહમ્પિ તુય્હં વસાનુગો કિંકારપટિસ્સાવી ભવેય્યં. યદિ વિહરેમસે કાનનન્તરેતિ યદિ મયં ઉભોપિ વનન્તરે સહ વસામ રમામ. ન હિ મત્થિ તયા પિયત્તરોતિ વસાનુગભાવસ્સ કારણમાહ. પાણોતિ સત્તો, અઞ્ઞો કોચિપિ સત્તો તયા પિયતરો મય્હં ન હિ અત્થીતિ અત્થો. અથ વા પાણોતિ અત્તનો જીવિતં સન્ધાય વદતિ, મય્હં જીવિતં તયા પિયતરં ન હિ અત્થીતિ અત્થો. કિન્નરિમન્દલોચનેતિ કિન્નરિયા વિય મન્દપુથુવિલોચને.

    Ahaṃ tava vasānugo siyanti ahampi tuyhaṃ vasānugo kiṃkārapaṭissāvī bhaveyyaṃ. Yadi viharemase kānanantareti yadi mayaṃ ubhopi vanantare saha vasāma ramāma. Na hi matthi tayā piyattaroti vasānugabhāvassa kāraṇamāha. Pāṇoti satto, añño kocipi satto tayā piyataro mayhaṃ na hi atthīti attho. Atha vā pāṇoti attano jīvitaṃ sandhāya vadati, mayhaṃ jīvitaṃ tayā piyataraṃ na hi atthīti attho. Kinnarimandalocaneti kinnariyā viya mandaputhuvilocane.

    યદિ મે વચનં કરિસ્સસિ, સુખિતા એહિ અગારમાવસાતિ સચે ત્વં મમ વચનં કરિસ્સસિ, એકાસનં એકસેય્યં બ્રહ્મચરિયદુક્ખં પહાય એહિ કામભોગેહિ સુખિતા હુત્વા અગારં અજ્ઝાવસ. ‘‘સુખિતા હેતિ અગારમાવસન્તી’’તિ કેચિ પઠન્તિ, તેસં સુખિતા ભવિસ્સતિ, અગારં અજ્ઝાવસન્તીતિ અત્થો. પાસાદનિવાતવાસિનીતિ નિવાતેસુ પાસાદેસુ વાસિની. ‘‘પાસાદવિમાનવાસિની’’તિ ચ પાઠો, વિમાનસદિસેસુ પાસાદેસુ વાસિનીતિ અત્થો. પરિકમ્મન્તિ વેય્યાવચ્ચં.

    Yadi me vacanaṃ karissasi, sukhitā ehi agāramāvasāti sace tvaṃ mama vacanaṃ karissasi, ekāsanaṃ ekaseyyaṃ brahmacariyadukkhaṃ pahāya ehi kāmabhogehi sukhitā hutvā agāraṃ ajjhāvasa. ‘‘Sukhitā heti agāramāvasantī’’ti keci paṭhanti, tesaṃ sukhitā bhavissati, agāraṃ ajjhāvasantīti attho. Pāsādanivātavāsinīti nivātesu pāsādesu vāsinī. ‘‘Pāsādavimānavāsinī’’ti ca pāṭho, vimānasadisesu pāsādesu vāsinīti attho. Parikammanti veyyāvaccaṃ.

    ધારયાતિ પરિદહ, નિવાસેહિ ચેવ ઉત્તરિયઞ્ચ કરોહિ. અભિરોપેહીતિ મણ્ડનવિભૂસનવસેન વા સરીરં આરોપય, અલઙ્કરોહીતિ અત્થો. માલવણ્ણકન્તિ માલઞ્ચેવ ગન્ધવિલેપનઞ્ચ. કઞ્ચનમણિમુત્તકન્તિ કઞ્ચનેન મણિમુત્તાહિ ચ યુત્તં, સુવણ્ણમયમણિમુત્તાહિ ખચિતન્તિ અત્થો. બહુન્તિ હત્થૂપગાદિભેદતો બહુપ્પકારં. વિવિધન્તિ કરણવિકતિયા નાનાવિધં.

    Dhārayāti paridaha, nivāsehi ceva uttariyañca karohi. Abhiropehīti maṇḍanavibhūsanavasena vā sarīraṃ āropaya, alaṅkarohīti attho. Mālavaṇṇakanti mālañceva gandhavilepanañca. Kañcanamaṇimuttakanti kañcanena maṇimuttāhi ca yuttaṃ, suvaṇṇamayamaṇimuttāhi khacitanti attho. Bahunti hatthūpagādibhedato bahuppakāraṃ. Vividhanti karaṇavikatiyā nānāvidhaṃ.

    સુધોતરજપચ્છદન્તિ સુધોતતાય પવાહિતરજં ઉત્તરચ્છદં. સુભન્તિ સોભનં. ગોનકતૂલિકસન્થતન્તિ દીઘલોમકાળકોજવેન ચેવ હંસલોમાદિપુણ્ણાય તૂલિકાય ચ સન્થતં. નવન્તિ અભિનવં. મહારહન્તિ મહગ્ઘં. ચન્દનમણ્ડિતસારગન્ધિકન્તિ ગોસીસકાદિસારચન્દનેન મણ્ડિતતાય સુરભિગન્ધિકં, એવરૂપં સયનમારુહ, તં આરુહિત્વા યથાસુખં સયાહિ ચેવ નિસીદ ચાતિ અત્થો.

    Sudhotarajapacchadanti sudhotatāya pavāhitarajaṃ uttaracchadaṃ. Subhanti sobhanaṃ. Gonakatūlikasanthatanti dīghalomakāḷakojavena ceva haṃsalomādipuṇṇāya tūlikāya ca santhataṃ. Navanti abhinavaṃ. Mahārahanti mahagghaṃ. Candanamaṇḍitasāragandhikanti gosīsakādisāracandanena maṇḍitatāya surabhigandhikaṃ, evarūpaṃ sayanamāruha, taṃ āruhitvā yathāsukhaṃ sayāhi ceva nisīda cāti attho.

    ઉપ્પલં ચુદકા સમુગ્ગતન્તિ -કારો નિપાતમત્તં, ઉદકતો ઉગ્ગતં ઉટ્ઠિતં અચ્ચુગ્ગમ્મ ઠિતં સુફુલ્લમુપ્પલં. યથા તં અમનુસ્સસેવિતન્તિ તઞ્ચ રક્ખસપરિગ્ગહિતાય પોક્ખરણિયા જાતત્તા નિમ્મનુસ્સેહિ સેવિતં કેનચિ અપરિભુત્તમેવ ભવેય્ય. એવં ત્વં બ્રહ્મચારિનીતિ એવમેવ તં સુટ્ઠુ ફુલ્લમુપ્પલં વિય તુવં બ્રહ્મચારિની. સકેસઙ્ગેસુ અત્તનો સરીરાવયવેસુ કેનચિ અપરિભુત્તેસુયેવ જરં ગમિસ્સસિ, મુધાયેવ જરાજિણ્ણા ભવિસ્સસિ.

    Uppalaṃ cudakā samuggatanti ca-kāro nipātamattaṃ, udakato uggataṃ uṭṭhitaṃ accuggamma ṭhitaṃ suphullamuppalaṃ. Yathā taṃ amanussasevitanti tañca rakkhasapariggahitāya pokkharaṇiyā jātattā nimmanussehi sevitaṃ kenaci aparibhuttameva bhaveyya. Evaṃ tvaṃ brahmacārinīti evameva taṃ suṭṭhu phullamuppalaṃ viya tuvaṃ brahmacārinī. Sakesaṅgesu attano sarīrāvayavesu kenaci aparibhuttesuyeva jaraṃ gamissasi, mudhāyeva jarājiṇṇā bhavissasi.

    એવં ધુત્તકેન અત્તનો અધિપ્પાયે પકાસિતે થેરી સરીરસભાવવિભાવનેન તં તત્થ વિચ્છિન્દેન્તી ‘‘કિં તે ઇધા’’તિ ગાથમાહ. તસ્સત્થો – આવુસો સુવણ્ણકારપુત્ત, કેસાદિકુણપપૂરે એકન્તેન ભેદનધમ્મે સુસાનવડ્ઢને, ઇધ ઇમસ્મિં કાયસઞ્ઞિતે અસુચિકળેવરે કિં નામ તવ સારન્તિ સમ્મતં સમ્ભાવિતં, યં દિસ્વા વિમનો અઞ્ઞતરસ્મિં આરમ્મણે વિગતમનસઙ્કપ્પો, એત્થેવ વા અવિમનો સોમનસ્સિકો હુત્વા ઉદિક્ખસિ, તં મય્હં કથેહીતિ.

    Evaṃ dhuttakena attano adhippāye pakāsite therī sarīrasabhāvavibhāvanena taṃ tattha vicchindentī ‘‘kiṃ te idhā’’ti gāthamāha. Tassattho – āvuso suvaṇṇakāraputta, kesādikuṇapapūre ekantena bhedanadhamme susānavaḍḍhane, idha imasmiṃ kāyasaññite asucikaḷevare kiṃ nāma tava sāranti sammataṃ sambhāvitaṃ, yaṃ disvā vimano aññatarasmiṃ ārammaṇe vigatamanasaṅkappo, ettheva vā avimano somanassiko hutvā udikkhasi, taṃ mayhaṃ kathehīti.

    તં સુત્વા ધુત્તકો કિઞ્ચાપિ તસ્સા રૂપં ચાતુરિયસોભિતં, પઠમદસ્સનતો પન પટ્ઠાય યસ્મિં દિટ્ઠિપાતે પટિબદ્ધચિત્તો, તમેવ અપદિસન્તો ‘‘અક્ખીનિ ચ તૂરિયારિવા’’તિઆદિમાહ. કામઞ્ચાયં થેરી સુટ્ઠુ સંયતતાય સન્તિન્દ્રિયા, તાય થિરવિપ્પસન્નસોમ્મસન્તનયનનિપાતેસુ કમ્માનુભાવનિપ્ફન્નેસુ પસન્નપઞ્ચપ્પસાદપટિમણ્ડિતેસુ નયનેસુ લબ્ભમાને પભાવિસિટ્ઠચાતુરિયે દિટ્ઠિપાતે, યસ્મા સયં ચરિતહાવભાવવિલાસાદિપરિકપ્પવઞ્ચિતો સો ધુત્તો જાતો, તસ્માસ્સ દિટ્ઠિરાગો સવિસેસં વેપુલ્લં અગમાસિ. તત્થ અક્ખીનિ ચ તૂરિયારિવાતિ તૂરિ વુચ્ચતિ મિગી, ચ-સદ્દો નિપાતમત્તં, મિગચ્છાપાય વિય તે અક્ખીનીતિ અત્થો. ‘‘કોરિયારિવા’’તિ વા પાળિ, કુઞ્ચકારકુક્કુટિયાતિ વુત્તં હોતિ. કિન્નરિયારિવ પબ્બતન્તરેતિ પબ્બતકુચ્છિયં વિચરમાનાય કિન્નરિવનિતાય વિય ચ તે અક્ખીનીતિ અત્થો. તવ મે નયનાનિ દક્ખિયાતિ તવ વુત્તગુણવિસેસાનિ નયનાનિ દિસ્વા, ભિય્યો ઉપરૂપરિ મે કામાભિરતિ પવડ્ઢતિ.

    Taṃ sutvā dhuttako kiñcāpi tassā rūpaṃ cāturiyasobhitaṃ, paṭhamadassanato pana paṭṭhāya yasmiṃ diṭṭhipāte paṭibaddhacitto, tameva apadisanto ‘‘akkhīni ca tūriyārivā’’tiādimāha. Kāmañcāyaṃ therī suṭṭhu saṃyatatāya santindriyā, tāya thiravippasannasommasantanayananipātesu kammānubhāvanipphannesu pasannapañcappasādapaṭimaṇḍitesu nayanesu labbhamāne pabhāvisiṭṭhacāturiye diṭṭhipāte, yasmā sayaṃ caritahāvabhāvavilāsādiparikappavañcito so dhutto jāto, tasmāssa diṭṭhirāgo savisesaṃ vepullaṃ agamāsi. Tattha akkhīni ca tūriyārivāti tūri vuccati migī, ca-saddo nipātamattaṃ, migacchāpāya viya te akkhīnīti attho. ‘‘Koriyārivā’’ti vā pāḷi, kuñcakārakukkuṭiyāti vuttaṃ hoti. Kinnariyāriva pabbatantareti pabbatakucchiyaṃ vicaramānāya kinnarivanitāya viya ca te akkhīnīti attho. Tava me nayanāni dakkhiyāti tava vuttaguṇavisesāni nayanāni disvā, bhiyyo uparūpari me kāmābhirati pavaḍḍhati.

    ઉપ્પલસિખરોપમાનિ તેતિ રત્તુપ્પલઅગ્ગસદિસાનિ પમ્હાનિ તવ. વિમલેતિ નિમ્મલે. હાટકસન્નિભેતિ કઞ્ચનરૂપકસ્સ મુખસદિસે તે મુખે, નયનાનિ દક્ખિયાતિ યોજના.

    Uppalasikharopamāniteti rattuppalaaggasadisāni pamhāni tava. Vimaleti nimmale. Hāṭakasannibheti kañcanarūpakassa mukhasadise te mukhe, nayanāni dakkhiyāti yojanā.

    અપિ દૂરગતાતિ દૂરં ઠાનં ગતાપિ. સરમ્હસેતિ અઞ્ઞં કિઞ્ચિ અચિન્તેત્વા તવ નયનાનિ એવ અનુસ્સરામિ. આયતપમ્હેતિ દીઘપખુમે. વિસુદ્ધદસ્સનેતિ નિમ્મલલોચને. ન હિ મત્થિ તયા પિયત્તરો નયનાતિ તવ નયનતો અઞ્ઞો કોચિ મય્હં પિયતરો નત્થિ. તયાતિ હિ સામિઅત્થે એવ કરણવચનં.

    Api dūragatāti dūraṃ ṭhānaṃ gatāpi. Saramhaseti aññaṃ kiñci acintetvā tava nayanāni eva anussarāmi. Āyatapamheti dīghapakhume. Visuddhadassaneti nimmalalocane. Na hi matthi tayā piyattaro nayanāti tava nayanato añño koci mayhaṃ piyataro natthi. Tayāti hi sāmiatthe eva karaṇavacanaṃ.

    એવં ચક્ખુસમ્પત્તિયા ઉમ્માદિતસ્સ વિય તં તં વિપ્પલપતો તસ્સ પુરિસસ્સ મનોરથં વિપરિવત્તેન્તી થેરી ‘‘અપથેના’’તિઆદિના દ્વાદસ ગાથા અભાસિ. તત્થ અપથેન પયાતુમિચ્છસીતિ, આવુસો સુવણ્ણકારપુત્ત, સન્તે અઞ્ઞસ્મિં ઇત્થિજને યો ત્વં બુદ્ધસુતં બુદ્ધસ્સ ભગવતો ઓરસધીતરં મં મગ્ગયસિ પત્થેસિ, સો ત્વં સન્તે ખેમે ઉજુમગ્ગે અપથેન કણ્ટકનિવુતેન સભયેન કુમ્મગ્ગેન પયાતુમિચ્છસિ પટિપજ્જિતુકામોસિ, ચન્દં કીળનકં ગવેસસિ ચન્દમણ્ડલં કીળાગોળકં કાતુકામોસિ, મેરું લઙ્ઘેતુમિચ્છસિ ચતુરાસીતિયોજનસહસ્સુબ્બેધં સિનેરુપબ્બતરાજં લઙ્ઘયિત્વા અપરભાગે ઠાતુકામોસિ, સો ત્વં મં બુદ્ધસુતં મગ્ગયસીતિ યોજના.

    Evaṃ cakkhusampattiyā ummāditassa viya taṃ taṃ vippalapato tassa purisassa manorathaṃ viparivattentī therī ‘‘apathenā’’tiādinā dvādasa gāthā abhāsi. Tattha apathena payātumicchasīti, āvuso suvaṇṇakāraputta, sante aññasmiṃ itthijane yo tvaṃ buddhasutaṃ buddhassa bhagavato orasadhītaraṃ maṃ maggayasi patthesi, so tvaṃ sante kheme ujumagge apathena kaṇṭakanivutena sabhayena kummaggena payātumicchasi paṭipajjitukāmosi, candaṃ kīḷanakaṃ gavesasi candamaṇḍalaṃ kīḷāgoḷakaṃ kātukāmosi, meruṃ laṅghetumicchasi caturāsītiyojanasahassubbedhaṃ sinerupabbatarājaṃ laṅghayitvā aparabhāge ṭhātukāmosi, so tvaṃ maṃ buddhasutaṃ maggayasīti yojanā.

    ઇદાનિ તસ્સ અત્તનો અવિસયભાવં પત્થનાય ચ વિઘાતાવહતં દસ્સેતું ‘‘નત્થી’’તિઆદિ વુત્તં. તત્થ રાગો યત્થપિ દાનિ મે સિયાતિ યત્થ ઇદાનિ મે રાગો સિયા ભવેય્ય, તં આરમ્મણં સદેવકે લોકે નત્થિ એવ. નપિ નં જાનામિ કીરિસોતિ નં રાગં કીરિસોતિપિ ન જાનામિ. અથ મગ્ગેન હતો સમૂલકોતિ અથાતિ નિપાતમત્તં. અયોનિસોમનસિકારસઙ્ખાતેન મૂલેન સમૂલકો રાગો અરિયમગ્ગેન હતો સમુગ્ઘાતિતો.

    Idāni tassa attano avisayabhāvaṃ patthanāya ca vighātāvahataṃ dassetuṃ ‘‘natthī’’tiādi vuttaṃ. Tattha rāgo yatthapi dāni me siyāti yattha idāni me rāgo siyā bhaveyya, taṃ ārammaṇaṃ sadevake loke natthi eva. Napi naṃ jānāmi kīrisoti naṃ rāgaṃ kīrisotipi na jānāmi. Atha maggena hato samūlakoti athāti nipātamattaṃ. Ayonisomanasikārasaṅkhātena mūlena samūlako rāgo ariyamaggena hato samugghātito.

    ઇઙ્ગાલકુયાતિ અઙ્ગારકાસુયા. ઉજ્ઝિતોતિ વાતુક્ખિત્તો વિય યો કોચિ, દહનિયા ઇન્ધનં વિયાતિ અત્થો. વિસપત્તોરિવાતિ વિસગતભાજનં વિય. અગ્ગિતો કતોતિ અગ્ગિતો અઙ્ગારતો અપગતો કતો, વિસસ્સ લેસમ્પિ અસેસેત્વા અપનીતો વિનાસિતોતિ અત્થો.

    Iṅgālakuyāti aṅgārakāsuyā. Ujjhitoti vātukkhitto viya yo koci, dahaniyā indhanaṃ viyāti attho. Visapattorivāti visagatabhājanaṃ viya. Aggito katoti aggito aṅgārato apagato kato, visassa lesampi asesetvā apanīto vināsitoti attho.

    યસ્સા સિયા અપચ્ચવેક્ખિતન્તિ યસ્સા ઇત્થિયા ઇદં ખન્ધપઞ્ચકં ઞાણેન અપ્પટિવેક્ખિતં અપરિઞ્ઞાતં સિયા. સત્તા વા અનુસાસિતો સિયાતિ સત્તા વા ધમ્મસરીરસ્સ અદસ્સનેન યસ્સા ઇત્થિયા અનનુસાસિતો સિયા. ત્વં તાદિસિકં પલોભયાતિ, આવુસો, ત્વં તથારૂપં અપરિમદ્દિતસઙ્ખારં અપચ્ચવેક્ખિતલોકુત્તરધમ્મં કામેહિ પલોભય ઉપગચ્છ. જાનન્તિં સો ઇમં વિહઞ્ઞસીતિ સો ત્વં પવત્તિં નિવત્તિઞ્ચ યાથાવતો જાનન્તિં પટિવિદ્ધસચ્ચં ઇમં સુભં ભિક્ખુનિં આગમ્મ વિહઞ્ઞસિ, સમ્પતિ આયતિઞ્ચ વિઘાતં દુક્ખં આપજ્જસિ.

    Yassā siyā apaccavekkhitanti yassā itthiyā idaṃ khandhapañcakaṃ ñāṇena appaṭivekkhitaṃ apariññātaṃ siyā. Sattā vā anusāsito siyāti sattā vā dhammasarīrassa adassanena yassā itthiyā ananusāsito siyā. Tvaṃ tādisikaṃ palobhayāti, āvuso, tvaṃ tathārūpaṃ aparimadditasaṅkhāraṃ apaccavekkhitalokuttaradhammaṃ kāmehi palobhaya upagaccha. Jānantiṃ so imaṃ vihaññasīti so tvaṃ pavattiṃ nivattiñca yāthāvato jānantiṃ paṭividdhasaccaṃ imaṃ subhaṃ bhikkhuniṃ āgamma vihaññasi, sampati āyatiñca vighātaṃ dukkhaṃ āpajjasi.

    ઇદાનિસ્સ વિઘાતાપત્તિતં કારણવિભાવનેન દસ્સેન્તી ‘‘મય્હં હી’’તિઆદિમાહ. તત્થ હીતિ હેતુઅત્થે નિપાતો. અક્કુટ્ઠવન્દિતેતિ અક્કોસે વન્દનાય ચ. સુખદુક્ખેતિ સુખે ચ દુક્ખે ચ, ઇટ્ઠાનિટ્ઠવિસયસમાયોગે વા. સતી ઉપટ્ઠિતાતિ પચ્ચવેક્ખણયુત્તા સતિ સબ્બકાલં ઉપટ્ઠિતા. સઙ્ખતમસુભન્તિ જાનિયાતિ તેભૂમકં સઙ્ખારગતં કિલેસાસુચિપગ્ઘરણેન અસુભન્તિ ઞત્વા. સબ્બત્થેવાતિ સબ્બસ્મિંયેવ ભવત્તયે મય્હં મનો તણ્હાલેપાદિના ન ઉપલિમ્પતિ.

    Idānissa vighātāpattitaṃ kāraṇavibhāvanena dassentī ‘‘mayhaṃ hī’’tiādimāha. Tattha ti hetuatthe nipāto. Akkuṭṭhavanditeti akkose vandanāya ca. Sukhadukkheti sukhe ca dukkhe ca, iṭṭhāniṭṭhavisayasamāyoge vā. Satī upaṭṭhitāti paccavekkhaṇayuttā sati sabbakālaṃ upaṭṭhitā. Saṅkhatamasubhanti jāniyāti tebhūmakaṃ saṅkhāragataṃ kilesāsucipaggharaṇena asubhanti ñatvā. Sabbatthevāti sabbasmiṃyeva bhavattaye mayhaṃ mano taṇhālepādinā na upalimpati.

    મગ્ગટ્ઠઙ્ગિકયાનયાયિનીતિ અટ્ઠઙ્ગિકમગ્ગસઙ્ખાતેન અરિયયાનેન નિબ્બાનપુરં યાયિની ઉપગતા. ઉદ્ધટસલ્લાતિ અત્તનો સન્તાનતો સમુદ્ધટરાગાદિસલ્લા.

    Maggaṭṭhaṅgikayānayāyinīti aṭṭhaṅgikamaggasaṅkhātena ariyayānena nibbānapuraṃ yāyinī upagatā. Uddhaṭasallāti attano santānato samuddhaṭarāgādisallā.

    સુચિત્તિતાતિ હત્થપાદમુખાદિઆકારેન સુટ્ઠુ ચિત્તિતા વિરચિતા. સોમ્ભાતિ સુમ્ભકા. દારુકપિલ્લકાનિ વાતિ દારુદણ્ડાદીહિ ઉપરચિતરૂપકાનિ. તન્તીહીતિ ન્હારુસુત્તકેહિ. ખીલકેહીતિ હત્થપાદપિટ્ઠિકણ્ણાદિઅત્થાય ઠપિતદણ્ડેહિ. વિનિબદ્ધાતિ વિવિધેનાકારેન બદ્ધા. વિવિધં પનચ્ચકાતિ યન્તસુત્તાદીનં અઞ્છનવિસ્સજ્જનાદિના પટ્ઠપિતનચ્ચકા, પનચ્ચન્તા વિય દિટ્ઠાતિ યોજના.

    Sucittitāti hatthapādamukhādiākārena suṭṭhu cittitā viracitā. Sombhāti sumbhakā. Dārukapillakāni vāti dārudaṇḍādīhi uparacitarūpakāni. Tantīhīti nhārusuttakehi. Khīlakehīti hatthapādapiṭṭhikaṇṇādiatthāya ṭhapitadaṇḍehi. Vinibaddhāti vividhenākārena baddhā. Vividhaṃ panaccakāti yantasuttādīnaṃ añchanavissajjanādinā paṭṭhapitanaccakā, panaccantā viya diṭṭhāti yojanā.

    તમ્હુદ્ધટે તન્તિખીલકેતિ સન્નિવેસવિસિટ્ઠરચનાવિસેસયુત્તં ઉપાદાય રૂપકસમઞ્ઞા તમ્હિ તન્તિમ્હિ ખીલકે ચ ઠાનતો ઉદ્ધટે બન્ધન્તો વિસ્સટ્ઠે, વિસું કરણેન અઞ્ઞમઞ્ઞં વિકલે, તહિં તહિં ખિપનેન પરિક્રિતે વિકિરિતે. ન વિન્દેય્ય ખણ્ડસો કતેતિ પોત્થકરૂપસ્સ અવયવે ખણ્ડાખણ્ડિતે કતે પોત્થકરૂપં ન વિન્દેય્ય, ન ઉપલભેય્ય. એવં સન્તે કિમ્હિ તત્થ મનં નિવેસયે તસ્મિં પોત્થકરૂપાવયવે કિમ્હિ કિં ખાણુકે, ઉદાહુ રજ્જુકે, મત્તિકાપિણ્ડાદિકે વા મનં મનસઞ્ઞં નિવેસેય્ય, વિસઙ્ખારે અવયવે સા સઞ્ઞા કદાચિપિ નપતેય્યાતિ અત્થો.

    Tamhuddhaṭe tantikhīlaketi sannivesavisiṭṭharacanāvisesayuttaṃ upādāya rūpakasamaññā tamhi tantimhi khīlake ca ṭhānato uddhaṭe bandhanto vissaṭṭhe, visuṃ karaṇena aññamaññaṃ vikale, tahiṃ tahiṃ khipanena parikrite vikirite. Na vindeyya khaṇḍaso kateti potthakarūpassa avayave khaṇḍākhaṇḍite kate potthakarūpaṃ na vindeyya, na upalabheyya. Evaṃ sante kimhi tattha manaṃ nivesaye tasmiṃ potthakarūpāvayave kimhi kiṃ khāṇuke, udāhu rajjuke, mattikāpiṇḍādike vā manaṃ manasaññaṃ niveseyya, visaṅkhāre avayave sā saññā kadācipi napateyyāti attho.

    તથૂપમાતિ તંસદિસા તેન પોત્થકરૂપેન સદિસા. કિન્તિ ચે આહ ‘‘દેહકાની’’તિઆદિ. તત્થ દેહકાનીતિ હત્થપાદમુખાદિદેહાવયવા. ન્તિ મે પટિબદ્ધા ઉપટ્ઠહન્તિ. તેહિ ધમ્મેહીતિ તેહિ પથવિઆદીહિ ચ ચક્ખાદીહિ ચ ધમ્મેહિ. વિના ન વત્તન્તીતિ ન હિ તથા તથા સન્નિવિટ્ઠે પથવિઆદિધમ્મે મુઞ્ચિત્વા દેહા નામ સન્તિ. ધમ્મેહિ વિના ન વત્તતીતિ દેહો અવયવેહિ અવયવધમ્મેહિ વિના ન વત્તતિ ન ઉપલબ્ભતિ. એવં સન્તે કિમ્હિ તત્થ મનં નિવેસયેતિ કિમ્હિ કિં પથવિયં, ઉદાહુ આપાદિકે દેહોતિ વા હત્થપાદાદીનીતિ વા મનં મનસઞ્ઞં નિવેસેય્ય. યસ્મા પથવિઆદિપસાદધમ્મમત્તે એસા સમઞ્ઞા, યદિદં દેહોતિ વા હત્થપાદાદીનીતિ વા સત્તોતિ વા ઇત્થીતિ વા પુરિસોતિ વા, તસ્મા ન એત્થ જાનતો કોચિ અભિનિવેસો હોતીતિ.

    Tathūpamāti taṃsadisā tena potthakarūpena sadisā. Kinti ce āha ‘‘dehakānī’’tiādi. Tattha dehakānīti hatthapādamukhādidehāvayavā. Manti me paṭibaddhā upaṭṭhahanti. Tehi dhammehīti tehi pathaviādīhi ca cakkhādīhi ca dhammehi. Vinā na vattantīti na hi tathā tathā sanniviṭṭhe pathaviādidhamme muñcitvā dehā nāma santi. Dhammehi vinā na vattatīti deho avayavehi avayavadhammehi vinā na vattati na upalabbhati. Evaṃ sante kimhi tattha manaṃ nivesayeti kimhi kiṃ pathaviyaṃ, udāhu āpādike dehoti vā hatthapādādīnīti vā manaṃ manasaññaṃ niveseyya. Yasmā pathaviādipasādadhammamatte esā samaññā, yadidaṃ dehoti vā hatthapādādīnīti vā sattoti vā itthīti vā purisoti vā, tasmā na ettha jānato koci abhiniveso hotīti.

    યથા હરિતાલેન મક્ખિતં, અદ્દસ ચિત્તિકં ભિત્તિયા કતન્તિ યથા કુસલેન ચિત્તકારેન ભિત્તિયં હરિતાલેન મક્ખિતં લિત્તં તેન લેપં દત્વા કતં આલિખિતં ચિત્તિકં ઇત્થિરૂપં અદ્દસ પસ્સેય્ય. તત્થ યા ઉપથમ્ભનખેપનાદિકિરિયાસમ્પત્તિયા માનુસિકા નુ ખો અયં ભિત્તિ અપસ્સાય ઠિતાતિ સઞ્ઞા, સા નિરત્થકા મનુસ્સભાવસઙ્ખાતસ્સ અત્થસ્સ તત્થ અભાવતો, માનુસીતિ પન કેવલં તહિં તસ્સ ચ વિપરીતદસ્સનં, યાથાવતો ગહણં ન હોતિ, ધમ્મપુઞ્જમત્તે ઇત્થિપુરિસાદિગહણમ્પિ એવં સમ્પદમિદં દટ્ઠબ્બન્તિ અધિપ્પાયો.

    Yathā haritālena makkhitaṃ, addasa cittikaṃ bhittiyā katanti yathā kusalena cittakārena bhittiyaṃ haritālena makkhitaṃ littaṃ tena lepaṃ datvā kataṃ ālikhitaṃ cittikaṃ itthirūpaṃ addasa passeyya. Tattha yā upathambhanakhepanādikiriyāsampattiyā mānusikā nu kho ayaṃ bhitti apassāya ṭhitāti saññā, sā niratthakā manussabhāvasaṅkhātassa atthassa tattha abhāvato, mānusīti pana kevalaṃ tahiṃ tassa ca viparītadassanaṃ, yāthāvato gahaṇaṃ na hoti, dhammapuñjamatte itthipurisādigahaṇampi evaṃ sampadamidaṃ daṭṭhabbanti adhippāyo.

    માયં વિય અગ્ગતો કતન્તિ માયાકારેન પુરતો ઉપટ્ઠાપિતં માયાસદિસં. સુપિનન્તેવ સુવણ્ણપાદપન્તિ સુપિનમેવ સુપિનન્તં, તત્થ ઉપટ્ઠિતસુવણ્ણમયરુક્ખં વિય. ઉપગચ્છસિ અન્ધ રિત્તકન્તિ અન્ધબાલ રિત્તકં તુચ્છકં અન્તોસારરહિતં ઇમં અત્તભાવં ‘‘એતં મમા’’તિ સારવન્તં વિય ઉપગચ્છસિ અભિનિવિસસિ. જનમજ્ઝેરિવ રુપ્પરૂપકન્તિ માયાકારેન મહાજનમજ્ઝે દસ્સિતં રૂપિયરૂપસદિસં સારં વિય ઉપટ્ઠહન્તં, અસારન્તિ અત્થો.

    Māyaṃ viya aggato katanti māyākārena purato upaṭṭhāpitaṃ māyāsadisaṃ. Supinanteva suvaṇṇapādapanti supinameva supinantaṃ, tattha upaṭṭhitasuvaṇṇamayarukkhaṃ viya. Upagacchasi andha rittakanti andhabāla rittakaṃ tucchakaṃ antosārarahitaṃ imaṃ attabhāvaṃ ‘‘etaṃ mamā’’ti sāravantaṃ viya upagacchasi abhinivisasi. Janamajjheriva rupparūpakanti māyākārena mahājanamajjhe dassitaṃ rūpiyarūpasadisaṃ sāraṃ viya upaṭṭhahantaṃ, asāranti attho.

    વટ્ટનિરિવાતિ લાખાય ગુળિકા વિય. કોટરોહિતાતિ કોટરે રુક્ખસુસિરે ઠપિતા. મજ્ઝે પુબ્બુળકાતિ અક્ખિદલમજ્ઝે ઠિતજલપુબ્બુળસદિસા. સઅસ્સુકાતિ અસ્સુજલસહિતા. પીળકોળિકાતિ અક્ખિગૂથકો. એત્થ જાયતીતિ એતસ્મિં અક્ખિમણ્ડલે ઉભોસુ કોટીસુ વિસગન્ધં વાયન્તો નિબ્બત્તતિ. પીળકોળિકાતિ વા અક્ખિદલેસુ નિબ્બત્તનકા પીળકા વુચ્ચતિ. વિવિધાતિ સેતનીલમણ્ડલાનઞ્ચેવ રત્તપીતાદીનં સત્તન્નં પટલાનઞ્ચ વસેન અનેકવિધા. ચક્ખુવિધાતિ ચક્ખુભાગા ચક્ખુપ્પકારા વા તસ્સ અનેકકલાપગતભાવતો. પિણ્ડિતાતિ સમુદિતા.

    Vaṭṭanirivāti lākhāya guḷikā viya. Koṭarohitāti koṭare rukkhasusire ṭhapitā. Majjhe pubbuḷakāti akkhidalamajjhe ṭhitajalapubbuḷasadisā. Saassukāti assujalasahitā. Pīḷakoḷikāti akkhigūthako. Ettha jāyatīti etasmiṃ akkhimaṇḍale ubhosu koṭīsu visagandhaṃ vāyanto nibbattati. Pīḷakoḷikāti vā akkhidalesu nibbattanakā pīḷakā vuccati. Vividhāti setanīlamaṇḍalānañceva rattapītādīnaṃ sattannaṃ paṭalānañca vasena anekavidhā. Cakkhuvidhāti cakkhubhāgā cakkhuppakārā vā tassa anekakalāpagatabhāvato. Piṇḍitāti samuditā.

    એવં ચક્ખુસ્મિં સારજ્જન્તસ્સ ચક્ખુનો અસુભતં અનવટ્ઠિતતાય અનિચ્ચતઞ્ચ વિભાવેસિ . વિભાવેત્વા ચ યથા નામ કોચિ લોભનીયં ભણ્ડં ગહેત્વા ચોરકન્તારં પટિપજ્જન્તો ચોરેહિ પલિબુદ્ધો તં લોભનીયભણ્ડં દત્વા ગચ્છતિ, એવમેવ ચક્ખુમ્હિ સારત્તેન તેન પુરિસેન પલિબુદ્ધા થેરી અત્તનો ચક્ખું ઉપ્પાટેત્વા તસ્સ અદાસિ. તેન વુત્તં ‘‘ઉપ્પાટિય ચારુદસ્સના’’તિઆદિ. તત્થ ઉપ્પાટિયાતિ ઉપ્પાટેત્વા ચક્ખુકૂપતો નીહરિત્વા. ચારુદસ્સનાતિ પિયદસ્સના મનોહરદસ્સના. ન ચ પજ્જિત્થાતિ તસ્મિં ચક્ખુસ્મિં સઙ્ગં નાપજ્જિ. અસઙ્ગમાનસાતિ કત્થચિપિ આરમ્મણે અનાસત્તચિત્તા. હન્દ તે ચક્ખુન્તિ તયા કામિતં તતો એવ મયા દિન્નત્તા તે ચક્ખુસઞ્ઞિતં અસુચિપિણ્ડં ગણ્હ, ગહેત્વા હરસ્સુ પસાદયુત્તં ઇચ્છિતં ઠાનં નેહિ.

    Evaṃ cakkhusmiṃ sārajjantassa cakkhuno asubhataṃ anavaṭṭhitatāya aniccatañca vibhāvesi . Vibhāvetvā ca yathā nāma koci lobhanīyaṃ bhaṇḍaṃ gahetvā corakantāraṃ paṭipajjanto corehi palibuddho taṃ lobhanīyabhaṇḍaṃ datvā gacchati, evameva cakkhumhi sārattena tena purisena palibuddhā therī attano cakkhuṃ uppāṭetvā tassa adāsi. Tena vuttaṃ ‘‘uppāṭiya cārudassanā’’tiādi. Tattha uppāṭiyāti uppāṭetvā cakkhukūpato nīharitvā. Cārudassanāti piyadassanā manoharadassanā. Na ca pajjitthāti tasmiṃ cakkhusmiṃ saṅgaṃ nāpajji. Asaṅgamānasāti katthacipi ārammaṇe anāsattacittā. Handa te cakkhunti tayā kāmitaṃ tato eva mayā dinnattā te cakkhusaññitaṃ asucipiṇḍaṃ gaṇha, gahetvā harassu pasādayuttaṃ icchitaṃ ṭhānaṃ nehi.

    તસ્સ ચ વિરમાસિ તાવદેતિ તસ્સ ધુત્તપુરિસસ્સ તાવદેવ અક્ખિમ્હિ ઉપ્પાટિતક્ખણે એવ રાગો વિગચ્છિ. તત્થાતિ અક્ખિમ્હિ, તસ્સં વા થેરિયં. અથ વા તત્થાતિ તસ્મિંયેવ ઠાને. ખમાપયીતિ ખમાપેસિ. સોત્થિ સિયા બ્રહ્મચારિનીતિ સેટ્ઠચારિનિ મહેસિકે તુય્હં આરોગ્યમેવ ભવેય્ય. ન પુનો એદિસકં ભવિસ્સતીતિ ઇતો પરં એવરૂપં અનાચારચરણં ન ભવિસ્સતિ, ન કરિસ્સામીતિ અત્થો.

    Tassa ca viramāsi tāvadeti tassa dhuttapurisassa tāvadeva akkhimhi uppāṭitakkhaṇe eva rāgo vigacchi. Tatthāti akkhimhi, tassaṃ vā theriyaṃ. Atha vā tatthāti tasmiṃyeva ṭhāne. Khamāpayīti khamāpesi. Sotthi siyā brahmacārinīti seṭṭhacārini mahesike tuyhaṃ ārogyameva bhaveyya. Na puno edisakaṃbhavissatīti ito paraṃ evarūpaṃ anācāracaraṇaṃ na bhavissati, na karissāmīti attho.

    આસાદિયાતિ ઘટ્ટેત્વા. એદિસન્તિ એવરૂપં સબ્બત્થ વીતરાગં. અગ્ગિં પજ્જલિતંવ લિઙ્ગિયાતિ પજ્જલિતં અગ્ગિં આલિઙ્ગેત્વા વિય.

    Āsādiyāti ghaṭṭetvā. Edisanti evarūpaṃ sabbattha vītarāgaṃ. Aggiṃ pajjalitaṃva liṅgiyāti pajjalitaṃ aggiṃ āliṅgetvā viya.

    તતોતિ તસ્મા ધુત્તપુરિસા. સા ભિક્ખુનીતિ સા સુભા ભિક્ખુની. અગમી બુદ્ધવરસ્સ સન્તિકન્તિ સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ સન્તિકં ઉપગચ્છિ ઉપસઙ્કમિ. પસ્સિય વરપુઞ્ઞલક્ખણન્તિ ઉત્તમેહિ પુઞ્ઞસમ્ભારેહિ નિબ્બત્તમહાપુરિસલક્ખણં દિસ્વા. યથા પુરાણકન્તિ પોરાણં વિય ઉપ્પાટનતો પુબ્બે વિય ચક્ખુ પટિપાકતિકં અહોસિ. યમેત્થ અન્તરન્તરા ન વુત્તં, તં વુત્તનયત્તા સુવિઞ્ઞેય્યમેવ.

    Tatoti tasmā dhuttapurisā. Sā bhikkhunīti sā subhā bhikkhunī. Agamī buddhavarassa santikanti sammāsambuddhassa santikaṃ upagacchi upasaṅkami. Passiya varapuññalakkhaṇanti uttamehi puññasambhārehi nibbattamahāpurisalakkhaṇaṃ disvā. Yathā purāṇakanti porāṇaṃ viya uppāṭanato pubbe viya cakkhu paṭipākatikaṃ ahosi. Yamettha antarantarā na vuttaṃ, taṃ vuttanayattā suviññeyyameva.

    સુભાજીવકમ્બવનિકાથેરીગાથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Subhājīvakambavanikātherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    તિંસનિપાતવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Tiṃsanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / થેરીગાથાપાળિ • Therīgāthāpāḷi / ૧. સુભાજીવકમ્બવનિકાથેરીગાથા • 1. Subhājīvakambavanikātherīgāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact