Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā)

    ૩. સૂચિલોમસુત્તવણ્ણના

    3. Sūcilomasuttavaṇṇanā

    ૨૩૭. તતિયે ગયાયન્તિ ગયાગામે, ગયાય અવિદૂરે નિવિટ્ઠગામં ઉપનિસ્સાયાતિ અત્થો. ટઙ્કિતમઞ્ચેતિ દીઘમઞ્ચે પાદમજ્ઝે વિજ્ઝિત્વા અટનિયો પવેસેત્વા કતમઞ્ચે. તસ્સ ‘‘ઇદં ઉપરિ, ઇદં હેટ્ઠા’’તિ નત્થિ, પરિવત્તેત્વા અત્થતોપિ તાદિસોવ હોતિ, તં દેવટ્ઠાને ઠપેન્તિ. ચતુન્નં પાસાણાનં ઉપરિ પાસાણં અત્થરિત્વા કતગેહમ્પિ ‘‘ટઙ્કિતમઞ્ચો’’તિ વુચ્ચતિ. સૂચિલોમસ્સાતિ કથિનસૂચિસદિસલોમસ્સ. સો કિર કસ્સપસ્સ ભગવતો સાસને પબ્બજિત્વા દૂરટ્ઠાનતો આગતો સેદમલગ્ગહિતેન ગત્તેન સુપઞ્ઞત્તં સઙ્ઘિકમઞ્ચં અનાદરેન અપચ્ચત્થરિત્વા નિપજ્જિ, તસ્સ પરિસુદ્ધસીલસ્સ તં કમ્મં સુદ્ધવત્થે કાળકં વિય અહોસિ. સો તસ્મિં અત્તભાવે વિસેસં નિબ્બત્તેતું અસક્કોન્તો કાલંકત્વા ગયાગામદ્વારે સઙ્કારટ્ઠાને યક્ખો હુત્વા નિબ્બત્તિ. નિબ્બત્તમત્તસ્સેવ ચસ્સ સકલસરીરં કથિનસૂચીહિ ગવિચ્છિવિજ્ઝિતં વિય જાતં.

    237. Tatiye gayāyanti gayāgāme, gayāya avidūre niviṭṭhagāmaṃ upanissāyāti attho. Ṭaṅkitamañceti dīghamañce pādamajjhe vijjhitvā aṭaniyo pavesetvā katamañce. Tassa ‘‘idaṃ upari, idaṃ heṭṭhā’’ti natthi, parivattetvā atthatopi tādisova hoti, taṃ devaṭṭhāne ṭhapenti. Catunnaṃ pāsāṇānaṃ upari pāsāṇaṃ attharitvā katagehampi ‘‘ṭaṅkitamañco’’ti vuccati. Sūcilomassāti kathinasūcisadisalomassa. So kira kassapassa bhagavato sāsane pabbajitvā dūraṭṭhānato āgato sedamalaggahitena gattena supaññattaṃ saṅghikamañcaṃ anādarena apaccattharitvā nipajji, tassa parisuddhasīlassa taṃ kammaṃ suddhavatthe kāḷakaṃ viya ahosi. So tasmiṃ attabhāve visesaṃ nibbattetuṃ asakkonto kālaṃkatvā gayāgāmadvāre saṅkāraṭṭhāne yakkho hutvā nibbatti. Nibbattamattasseva cassa sakalasarīraṃ kathinasūcīhi gavicchivijjhitaṃ viya jātaṃ.

    અથેકદિવસં ભગવા પચ્ચૂસસમયે લોકં ઓલોકેન્તો તં યક્ખં પઠમાવજ્જનસ્સેવ આપાથં આગતં દિસ્વા – ‘‘અયં એકં બુદ્ધન્તરં મહાદુક્ખં અનુભવિ. કિં નુ ખ્વાસ્સ મં આગમ્મ સોત્થિકારણં ભવેય્યા’’તિ? આવજ્જેન્તો પઠમમગ્ગસ્સ ઉપનિસ્સયં અદ્દસ. અથસ્સ સઙ્ગહં કાતુકામો સુરત્તદુપટ્ટં નિવાસેત્વા સુગતમહાચીવરં પારુપિત્વા દેવવિમાનકપ્પં ગન્ધકુટિં પહાય હત્થિગવાસ્સમનુસ્સકુક્કુરાદિકુણપદુગ્ગન્ધં સઙ્કારટ્ઠાનં ગન્ત્વા તત્થ મહાગન્ધકુટિયં વિય નિસીદિ. તં સન્ધાય વુત્તં ‘‘સૂચિલોમસ્સ યક્ખસ્સ ભવને’’તિ.

    Athekadivasaṃ bhagavā paccūsasamaye lokaṃ olokento taṃ yakkhaṃ paṭhamāvajjanasseva āpāthaṃ āgataṃ disvā – ‘‘ayaṃ ekaṃ buddhantaraṃ mahādukkhaṃ anubhavi. Kiṃ nu khvāssa maṃ āgamma sotthikāraṇaṃ bhaveyyā’’ti? Āvajjento paṭhamamaggassa upanissayaṃ addasa. Athassa saṅgahaṃ kātukāmo surattadupaṭṭaṃ nivāsetvā sugatamahācīvaraṃ pārupitvā devavimānakappaṃ gandhakuṭiṃ pahāya hatthigavāssamanussakukkurādikuṇapaduggandhaṃ saṅkāraṭṭhānaṃ gantvā tattha mahāgandhakuṭiyaṃ viya nisīdi. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘sūcilomassa yakkhassa bhavane’’ti.

    ખરોતિ સુંસુમારપિટ્ઠિ વિય છદનિટ્ઠકાહિ વિસમચ્છદનપિટ્ઠિ વિય ચ ખરસરીરો. સો કિર કસ્સપસમ્માસમ્બુદ્ધકાલે સીલસમ્પન્નો ઉપાસકો એકદિવસે વિહારે ચિત્તત્થરણાદીહિ અત્થતાય ભૂમિયા સઙ્ઘિકે અત્થરણે અત્તનો ઉત્તરાસઙ્ગં અપચ્ચત્થરિત્વા નિપજ્જિ. સઙ્ઘિકં તેલં અભાજેત્વા અત્તનો ઉત્તરાસઙ્ગં અપચ્ચત્થરિત્વા નિપજ્જિ. સઙ્ઘિકં તેલં અભાજેત્વા અત્તનો હત્થેહિ સરીરં મક્ખેસીતિપિ વદન્તિ. સો તેન કમ્મેન સગ્ગે નિબ્બત્તિતું અસક્કોન્તો તસ્સેવ ગામસ્સ દ્વારે સઙ્કારટ્ઠાને યક્ખો હુત્વા નિબ્બત્તિ. નિબ્બત્તમત્તસ્સ ચસ્સ સકલસરીરં વુત્તપ્પકારં અહોસિ. તે ઉભોપિ સહાયા જાતા. ઇતિ ખરસ્સ ખરભાવો વેદિતબ્બો.

    Kharoti suṃsumārapiṭṭhi viya chadaniṭṭhakāhi visamacchadanapiṭṭhi viya ca kharasarīro. So kira kassapasammāsambuddhakāle sīlasampanno upāsako ekadivase vihāre cittattharaṇādīhi atthatāya bhūmiyā saṅghike attharaṇe attano uttarāsaṅgaṃ apaccattharitvā nipajji. Saṅghikaṃ telaṃ abhājetvā attano uttarāsaṅgaṃ apaccattharitvā nipajji. Saṅghikaṃ telaṃ abhājetvā attano hatthehi sarīraṃ makkhesītipi vadanti. So tena kammena sagge nibbattituṃ asakkonto tasseva gāmassa dvāre saṅkāraṭṭhāne yakkho hutvā nibbatti. Nibbattamattassa cassa sakalasarīraṃ vuttappakāraṃ ahosi. Te ubhopi sahāyā jātā. Iti kharassa kharabhāvo veditabbo.

    અવિદૂરે અતિક્કમન્તીતિ ગોચરં પરિયેસન્તા સમાગમટ્ઠાનં વા ગચ્છન્તા આસન્ને ઠાને ગચ્છન્તિ. તેસુ સૂચિલોમો સત્થારં ન પસ્સતિ, ખરલોમો પઠમતરં દિસ્વા સૂચિલોમં યક્ખં એતદવોચ – ‘‘એસો સમણો’’તિ, સમ્મ, એસ તવ ભવનં પવિસિત્વા નિસિન્નો એકો સમણોતિ. નેસો સમણો, સમણકો એસોતિ સો કિર યો મં પસ્સિત્વા ભીતો પલાયતિ, તં સમણકોતિ વદતિ. યો ન ભાયતિ, તં સમણોતિ. તસ્મા ‘‘અયં મં દિસ્વા ભીતો પલાયિસ્સતી’’તિ મઞ્ઞમાનો એવમાહ.

    Avidūre atikkamantīti gocaraṃ pariyesantā samāgamaṭṭhānaṃ vā gacchantā āsanne ṭhāne gacchanti. Tesu sūcilomo satthāraṃ na passati, kharalomo paṭhamataraṃ disvā sūcilomaṃ yakkhaṃ etadavoca – ‘‘eso samaṇo’’ti, samma, esa tava bhavanaṃ pavisitvā nisinno eko samaṇoti. Neso samaṇo, samaṇako esoti so kira yo maṃ passitvā bhīto palāyati, taṃ samaṇakoti vadati. Yo na bhāyati, taṃ samaṇoti. Tasmā ‘‘ayaṃ maṃ disvā bhīto palāyissatī’’ti maññamāno evamāha.

    કાયં ઉપનામેસીતિ ભેરવરૂપં નિમ્મિનિત્વા મહામુખં વિવરિત્વા સકલસરીરે લોમાનિ ઉટ્ઠાપેત્વા કાયં ઉપનામેસિ. અપનામેસીતિ રતનસતિકં સુવણ્ણગ્ઘનિકં વિય થોકં અપનામેસિ. પાપકોતિ લામકો અમનુઞ્ઞો. સો ગૂથં વિય અગ્ગિ વિય કણ્હસપ્પો વિય ચ પરિવજ્જેતબ્બો, ન ઇમિના સુવણ્ણવણ્ણેન સરીરેન સમ્પટિચ્છિતબ્બો. એવં વુત્તે પન સૂચિલોમો ‘‘પાપકો કિર મે સમ્ફસ્સો’’તિ કુદ્ધો પઞ્હં તં, સમણાતિઆદિમાહ. ચિત્તં વા તે ખિપિસ્સામીતિ યેસઞ્હિ અમનુસ્સા ચિત્તં ખિપિતુકામા હોન્તિ, તેસં સેતમુખં નીલોદરં સુરત્તહત્થપાદં મહાસીસં પજ્જલિતનેત્તં ભેરવં વા અત્તભાવં નિમ્મિનિત્વા દસ્સેન્તિ, ભેરવં વા સદ્દં સાવેન્તિ, કથેન્તાનંયેવ વા મુખે હત્થં પક્ખિપિત્વા હદયં મદ્દન્તિ, તેન તે સત્તા ઉમ્મત્તકા હોન્તિ ખિત્તચિત્તા. તં સન્ધાયેવમાહ. પારગઙ્ગાયાતિ દ્વીસુ પાદેસુ ગહેત્વા તં આવિઞ્છેત્વા યથા ન પુનાગચ્છસિ, એવં પારં વા ગઙ્ગાય ખિપિસ્સામીતિ વદતિ. સદેવકેતિઆદિ વુત્તત્થમેવ. પુચ્છ યદાકઙ્ખસીતિ યંકિઞ્ચિ આકઙ્ખસિ, તં સબ્બં પુચ્છ, અસેસં તે બ્યાકરિસ્સામીતિ સબ્બઞ્ઞુપવારણં પવારેતિ.

    Kāyaṃ upanāmesīti bheravarūpaṃ nimminitvā mahāmukhaṃ vivaritvā sakalasarīre lomāni uṭṭhāpetvā kāyaṃ upanāmesi. Apanāmesīti ratanasatikaṃ suvaṇṇagghanikaṃ viya thokaṃ apanāmesi. Pāpakoti lāmako amanuñño. So gūthaṃ viya aggi viya kaṇhasappo viya ca parivajjetabbo, na iminā suvaṇṇavaṇṇena sarīrena sampaṭicchitabbo. Evaṃ vutte pana sūcilomo ‘‘pāpako kira me samphasso’’ti kuddho pañhaṃ taṃ, samaṇātiādimāha. Cittaṃ vā te khipissāmīti yesañhi amanussā cittaṃ khipitukāmā honti, tesaṃ setamukhaṃ nīlodaraṃ surattahatthapādaṃ mahāsīsaṃ pajjalitanettaṃ bheravaṃ vā attabhāvaṃ nimminitvā dassenti, bheravaṃ vā saddaṃ sāventi, kathentānaṃyeva vā mukhe hatthaṃ pakkhipitvā hadayaṃ maddanti, tena te sattā ummattakā honti khittacittā. Taṃ sandhāyevamāha. Pāragaṅgāyāti dvīsu pādesu gahetvā taṃ āviñchetvā yathā na punāgacchasi, evaṃ pāraṃ vā gaṅgāya khipissāmīti vadati. Sadevaketiādi vuttatthameva. Puccha yadākaṅkhasīti yaṃkiñci ākaṅkhasi, taṃ sabbaṃ puccha, asesaṃ te byākarissāmīti sabbaññupavāraṇaṃ pavāreti.

    કુતોનિદાનાતિ કિંનિદાના, કિંપચ્ચયાતિ અત્થો? કુમારકા ધઙ્કમિવોસ્સજન્તીતિ યથા કુમારકા કાકં ગહેત્વા ઓસ્સજન્તિ ખિપન્તિ, એવં પાપવિતક્કા કુતો સમુટ્ઠાય ચિત્તં ઓસ્સજન્તીતિ પુચ્છતિ?

    Kutonidānāti kiṃnidānā, kiṃpaccayāti attho? Kumārakā dhaṅkamivossajantīti yathā kumārakā kākaṃ gahetvā ossajanti khipanti, evaṃ pāpavitakkā kuto samuṭṭhāya cittaṃ ossajantīti pucchati?

    ઇતોનિદાનાતિ અયં અત્તભાવો નિદાનં એતેસન્તિ ઇતો નિદાના. ઇતોજાતિ ઇતો અત્તભાવતો જાતા. ઇતો સમુટ્ઠાય મનોવિતક્કાતિ યથા દીઘસુત્તકેન પાદે બદ્ધં કાકં કુમારકા તસ્સ સુત્તપરિયન્તં અઙ્ગુલિયં વેઠેત્વા ઓસ્સજન્તિ, સો દૂરં ગન્ત્વાપિ પુન તેસં પાદમૂલેયેવ પતતિ, એવમેવ ઇતો અત્તભાવતો સમુટ્ઠાય પાપવિતક્કા ચિત્તં ઓસ્સજન્તિ.

    Itonidānāti ayaṃ attabhāvo nidānaṃ etesanti ito nidānā. Itojāti ito attabhāvato jātā. Ito samuṭṭhāya manovitakkāti yathā dīghasuttakena pāde baddhaṃ kākaṃ kumārakā tassa suttapariyantaṃ aṅguliyaṃ veṭhetvā ossajanti, so dūraṃ gantvāpi puna tesaṃ pādamūleyeva patati, evameva ito attabhāvato samuṭṭhāya pāpavitakkā cittaṃ ossajanti.

    સ્નેહજાતિ તણ્હાસિનેહતો જાતા. અત્તસમ્ભૂતાતિ અત્તનિ સમ્ભૂતા. નિગ્રોધસ્સેવ ખન્ધજાતિ નિગ્રોધખન્ધે જાતા પારોહા વિય. પુથૂતિ બહૂ અનેકપ્પકારા પાપવિતક્કા તંસમ્પયુત્તકિલેસા ચ. વિસત્તાતિ લગ્ગા લગ્ગિતા. કામેસૂતિ વત્થુકામેસુ. માલુવાવ વિતતા વનેતિ યથા વને માલુવા લતા યં રુક્ખં નિસ્સાય જાયતિ, તં મૂલતો યાવ અગ્ગા, અગ્ગતો યાવ મૂલા પુનપ્પુનં સંસિબ્બિત્વા અજ્ઝોત્થરિત્વા ઓતતવિતતા તિટ્ઠતિ. એવં વત્થુકામેસુ પુથૂ કિલેસકામા વિસત્તા, પુથૂ વા સત્તા તેહિ કિલેસકામેહિ વત્થુકામેસુ વિસત્તા. યે નં પજાનન્તીતિ યે ‘‘અત્તસમ્ભૂતા’’તિ એત્થ વુત્તં અત્તભાવં જાનન્તિ.

    Snehajāti taṇhāsinehato jātā. Attasambhūtāti attani sambhūtā. Nigrodhasseva khandhajāti nigrodhakhandhe jātā pārohā viya. Puthūti bahū anekappakārā pāpavitakkā taṃsampayuttakilesā ca. Visattāti laggā laggitā. Kāmesūti vatthukāmesu. Māluvāva vitatā vaneti yathā vane māluvā latā yaṃ rukkhaṃ nissāya jāyati, taṃ mūlato yāva aggā, aggato yāva mūlā punappunaṃ saṃsibbitvā ajjhottharitvā otatavitatā tiṭṭhati. Evaṃ vatthukāmesu puthū kilesakāmā visattā, puthū vā sattā tehi kilesakāmehi vatthukāmesu visattā. Ye naṃ pajānantīti ye ‘‘attasambhūtā’’ti ettha vuttaṃ attabhāvaṃ jānanti.

    યતોનિદાનન્તિ યં નિદાનમસ્સ અત્તભાવસ્સ તઞ્ચ જાનન્તિ. તે નં વિનોદેન્તીતિ તે એવં અત્તભાવસઙ્ખાતસ્સ દુક્ખસચ્ચસ્સ નિદાનભૂતં સમુદયસચ્ચં મગ્ગસચ્ચેન વિનોદેન્તિ. તે દુત્તરન્તિ તે સમુદયસચ્ચં નીહરન્તા ઇદં દુત્તરં કિલેસોઘં તરન્તિ. અતિણ્ણપુબ્બન્તિ અનમતગ્ગે સંસારે સુપિનન્તેપિ ન તિણ્ણપુબ્બં. અપુનબ્ભવાયાતિ અપુનબ્ભવસઙ્ખાતસ્સ નિરોધસચ્ચસ્સત્થાય. ઇતિ ઇમાય ગાથાય ચત્તારિ સચ્ચાનિ પકાસેન્તો અરહત્તનિકૂટેન દેસનં નિટ્ઠપેસિ. દેસનાવસાને સૂચિલોમો તસ્મિંયેવ પદેસે ઠિતો દેસનાનુસારેન ઞાણં પેસેત્વા સોતાપત્તિફલે પતિટ્ઠિતો. સોતાપન્ના ચ નામ ન કિલિટ્ઠત્તભાવે તિટ્ઠન્તીતિ સહ ફલપટિલાભેનસ્સ સરીરે સેતકણ્ડુપીળકસૂચિયો સબ્બા પતિતા. સો દિબ્બવત્થનિવત્થો દિબ્બવરદુકૂલુત્તરાસઙ્ગો દિબ્બવેઠનવેઠિતો દિબ્બાભરણગન્ધમાલધરો સુવણ્ણવણ્ણો હુત્વા ભુમ્મદેવતાપરિહારં પટિલભીતિ. તતિયં.

    Yatonidānanti yaṃ nidānamassa attabhāvassa tañca jānanti. Te naṃ vinodentīti te evaṃ attabhāvasaṅkhātassa dukkhasaccassa nidānabhūtaṃ samudayasaccaṃ maggasaccena vinodenti. Te duttaranti te samudayasaccaṃ nīharantā idaṃ duttaraṃ kilesoghaṃ taranti. Atiṇṇapubbanti anamatagge saṃsāre supinantepi na tiṇṇapubbaṃ. Apunabbhavāyāti apunabbhavasaṅkhātassa nirodhasaccassatthāya. Iti imāya gāthāya cattāri saccāni pakāsento arahattanikūṭena desanaṃ niṭṭhapesi. Desanāvasāne sūcilomo tasmiṃyeva padese ṭhito desanānusārena ñāṇaṃ pesetvā sotāpattiphale patiṭṭhito. Sotāpannā ca nāma na kiliṭṭhattabhāve tiṭṭhantīti saha phalapaṭilābhenassa sarīre setakaṇḍupīḷakasūciyo sabbā patitā. So dibbavatthanivattho dibbavaradukūluttarāsaṅgo dibbaveṭhanaveṭhito dibbābharaṇagandhamāladharo suvaṇṇavaṇṇo hutvā bhummadevatāparihāraṃ paṭilabhīti. Tatiyaṃ.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૩. સૂચિલોમસુત્તં • 3. Sūcilomasuttaṃ

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૩. સૂચિલોમસુત્તવણ્ણના • 3. Sūcilomasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact