Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / થેરીગાથા-અટ્ઠકથા • Therīgāthā-aṭṭhakathā |
૪. સુજાતાથેરીગાથાવણ્ણના
4. Sujātātherīgāthāvaṇṇanā
અલઙ્કતા સુવસનાતિઆદિકા સુજાતાય થેરિયા ગાથા. અયમ્પિ પુરિમબુદ્ધેસુ કતાધિકારા તત્થ તત્થ ભવે વિવટ્ટૂપનિસ્સયં કુસલં ઉપચિનન્તી અનુક્કમેન સમ્ભતવિમોક્ખસમ્ભારા હુત્વા ઇમસ્મિં બુદ્ધુપ્પાદે સાકેતનગરે સેટ્ઠિકુલે નિબ્બત્તિત્વા વયપ્પત્તા માતાપિતૂહિ સમાનજાતિકસ્સ સેટ્ઠિપુત્તસ્સ દિન્ના હુત્વા પતિકુલં ગતા. તત્થ તેન સદ્ધિં સુખસંવાસં વસન્તી એકદિવસં ઉય્યાનં ગન્ત્વા નક્ખત્તકીળં કીળિત્વા પરિજનેન સદ્ધિં નગરં આગચ્છન્તી અઞ્જનવને સત્થારં દિસ્વા પસન્નમાનસા ઉપસઙ્કમિત્વા વન્દિત્વા એકમન્તં નિસીદિ. સત્થા તસ્સા અનુપુબ્બિં કથં કથેત્વા કલ્લચિત્તતં ઞત્વા ઉપરિ સામુક્કંસિકં ધમ્મદેસનં પકાસેસિ. સા દેસનાવસાને અત્તનો કતાધિકારતાય ઞાણસ્સ પરિપાકં ગતત્તા ચ , સત્થુ ચ દેસનાવિલાસેન યથાનિસિન્નાવ સહ પટિસમ્ભિદાહિ અરહત્તં પત્વા સત્થારં વન્દિત્વા ગેહં ગન્ત્વા સામિકઞ્ચ માતાપિતરો ચ અનુજાનાપેત્વા સત્થુઆણાય ભિક્ખુનુપસ્સયં ગન્ત્વા ભિક્ખુનીનં સન્તિકે પબ્બજિ. પબ્બજિત્વા ચ અત્તનો પટિપત્તિં પચ્ચવેક્ખિત્વા ઉદાનવસેન –
Alaṅkatā suvasanātiādikā sujātāya theriyā gāthā. Ayampi purimabuddhesu katādhikārā tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinantī anukkamena sambhatavimokkhasambhārā hutvā imasmiṃ buddhuppāde sāketanagare seṭṭhikule nibbattitvā vayappattā mātāpitūhi samānajātikassa seṭṭhiputtassa dinnā hutvā patikulaṃ gatā. Tattha tena saddhiṃ sukhasaṃvāsaṃ vasantī ekadivasaṃ uyyānaṃ gantvā nakkhattakīḷaṃ kīḷitvā parijanena saddhiṃ nagaraṃ āgacchantī añjanavane satthāraṃ disvā pasannamānasā upasaṅkamitvā vanditvā ekamantaṃ nisīdi. Satthā tassā anupubbiṃ kathaṃ kathetvā kallacittataṃ ñatvā upari sāmukkaṃsikaṃ dhammadesanaṃ pakāsesi. Sā desanāvasāne attano katādhikāratāya ñāṇassa paripākaṃ gatattā ca , satthu ca desanāvilāsena yathānisinnāva saha paṭisambhidāhi arahattaṃ patvā satthāraṃ vanditvā gehaṃ gantvā sāmikañca mātāpitaro ca anujānāpetvā satthuāṇāya bhikkhunupassayaṃ gantvā bhikkhunīnaṃ santike pabbaji. Pabbajitvā ca attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā udānavasena –
૧૪૫.
145.
‘‘અલઙ્કતા સુવસના, માલિની ચન્દનોક્ખિતા;
‘‘Alaṅkatā suvasanā, mālinī candanokkhitā;
સબ્બાભરણસઞ્છન્ના, દાસીગણપુરક્ખતા.
Sabbābharaṇasañchannā, dāsīgaṇapurakkhatā.
૧૪૬.
146.
‘‘અન્નં પાનઞ્ચ આદાય, ખજ્જં ભોજ્જં અનપ્પકં;
‘‘Annaṃ pānañca ādāya, khajjaṃ bhojjaṃ anappakaṃ;
ગેહતો નિક્ખમિત્વાન, ઉય્યાનમભિહારયિં.
Gehato nikkhamitvāna, uyyānamabhihārayiṃ.
૧૪૭.
147.
‘‘તત્થ રમિત્વા કીળિત્વા, આગચ્છન્તી સકં ઘરં;
‘‘Tattha ramitvā kīḷitvā, āgacchantī sakaṃ gharaṃ;
વિહારં દટ્ઠું પાવિસિં, સાકેતે અઞ્જનં વનં.
Vihāraṃ daṭṭhuṃ pāvisiṃ, sākete añjanaṃ vanaṃ.
૧૪૮.
148.
‘‘દિસ્વાન લોકપજ્જોતં, વન્દિત્વાન ઉપાવિસિં;
‘‘Disvāna lokapajjotaṃ, vanditvāna upāvisiṃ;
સો મે ધમ્મમદેસેસિ, અનુકમ્પાય ચક્ખુમા.
So me dhammamadesesi, anukampāya cakkhumā.
૧૪૯.
149.
‘‘સુત્વા ચ ખો મહેસિસ્સ, સચ્ચં સમ્પટિવિજ્ઝહં;
‘‘Sutvā ca kho mahesissa, saccaṃ sampaṭivijjhahaṃ;
તત્થેવ વિરજં ધમ્મં, ફુસયિં અમતં પદં.
Tattheva virajaṃ dhammaṃ, phusayiṃ amataṃ padaṃ.
૧૫૦.
150.
‘‘તતો વિઞ્ઞાતસદ્ધમ્મા, પબ્બજિં અનગારિયં;
‘‘Tato viññātasaddhammā, pabbajiṃ anagāriyaṃ;
તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, અમોઘં બુદ્ધસાસન’’ન્તિ. –
Tisso vijjā anuppattā, amoghaṃ buddhasāsana’’nti. –
ઇમા ગાથા અભાસિ.
Imā gāthā abhāsi.
તત્થ અલઙ્કતાતિ વિભૂસિતા. તં પન અલઙ્કતાકારં દસ્સેતું ‘‘સુવસના માલિની ચન્દનોક્ખિતા’’તિ વુત્તં. તત્થ માલિનીતિ માલાધારિની. ચન્દનોક્ખિતાતિ ચન્દનાનુલિત્તા. સબ્બાભરણસઞ્છન્નાતિ હત્થૂપગાદીહિ સબ્બેહિ આભરણેહિ અલઙ્કારવસેન સઞ્છાદિતસરીરા.
Tattha alaṅkatāti vibhūsitā. Taṃ pana alaṅkatākāraṃ dassetuṃ ‘‘suvasanā mālinī candanokkhitā’’ti vuttaṃ. Tattha mālinīti mālādhārinī. Candanokkhitāti candanānulittā. Sabbābharaṇasañchannāti hatthūpagādīhi sabbehi ābharaṇehi alaṅkāravasena sañchāditasarīrā.
અન્નં પાનઞ્ચ આદાય, ખજ્જં ભોજ્જં અનપ્પકન્તિ સાલિઓદનાદિઅન્નં, અમ્બપાનાદિપાનં, પિટ્ઠખાદનીયાદિખજ્જં, અવસિટ્ઠં આહારસઙ્ખાતં ભોજ્જઞ્ચ પહૂતં ગહેત્વા. ઉય્યાનમભિહારયિન્તિ નક્ખત્તકીળાવસેન ઉય્યાનં ઉપનેસિં. અન્નપાનાદિં તત્થ આનેત્વા સહ પરિજનેન કીળન્તી રમન્તી પરિચારેસિન્તિ અધિપ્પાયો.
Annaṃpānañca ādāya, khajjaṃ bhojjaṃ anappakanti sāliodanādiannaṃ, ambapānādipānaṃ, piṭṭhakhādanīyādikhajjaṃ, avasiṭṭhaṃ āhārasaṅkhātaṃ bhojjañca pahūtaṃ gahetvā. Uyyānamabhihārayinti nakkhattakīḷāvasena uyyānaṃ upanesiṃ. Annapānādiṃ tattha ānetvā saha parijanena kīḷantī ramantī paricāresinti adhippāyo.
સાકેતે અઞ્જનં વનન્તિ સાકેતસમીપે અઞ્જનવને વિહારં પાવિસિં.
Sākete añjanaṃ vananti sāketasamīpe añjanavane vihāraṃ pāvisiṃ.
લોકપજ્જોતન્તિ ઞાણપજ્જોતેન લોકસ્સ પજ્જોતભૂતં.
Lokapajjotanti ñāṇapajjotena lokassa pajjotabhūtaṃ.
ફુસયિન્તિ ફુસિં, અધિગચ્છિન્તિ અત્થો. સેસં વુત્તનયમેવ.
Phusayinti phusiṃ, adhigacchinti attho. Sesaṃ vuttanayameva.
સુજાતાથેરીગાથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Sujātātherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / થેરીગાથાપાળિ • Therīgāthāpāḷi / ૪. સુજાતાથેરીગાથા • 4. Sujātātherīgāthā