Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અપદાન-અટ્ઠકથા • Apadāna-aṭṭhakathā

    ૧૦. સુમઙ્ગલત્થેરઅપદાનવણ્ણના

    10. Sumaṅgalattheraapadānavaṇṇanā

    આહુતિં યિટ્ઠુકામોતિઆદિકં આયસ્મતો સુમઙ્ગલત્થેરસ્સ અપદાનં. અયમ્પાયસ્મા પુરિમબુદ્ધેસુ કતાધિકારો તત્થ તત્થ ભવે વિવટ્ટૂપનિસ્સયાનિ પુઞ્ઞાનિ ઉપચિનન્તો પિયદસ્સિસ્સ ભગવતો કાલે રુક્ખદેવતા હુત્વા નિબ્બત્તિ. સો એકદિવસં સત્થારં ન્હત્વા એકચીવરં ઠિતં દિસ્વા સોમનસ્સપ્પત્તો અપ્ફોટેસિ. સો તેન પુઞ્ઞેન દેવમનુસ્સેસુ સંસરન્તો ઇમસ્મિં બુદ્ધુપ્પાદે સાવત્થિયા અવિદૂરે અઞ્ઞતરસ્મિં ગામકે તાદિસેન કમ્મનિસ્સન્દેન દલિદ્દકુલે નિબ્બત્તિ, તસ્સ સુમઙ્ગલોતિ નામં અહોસિ. સો વયપ્પત્તો ખુજ્જકાસિતનઙ્ગલકુદ્દાલપરિક્ખારો હુત્વા કસિયા જીવિકં કપ્પેસિ. સો એકદિવસં રઞ્ઞા પસેનદિના કોસલેન ભગવતો ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ ચ મહાદાને પવત્તિયમાને દાનૂપકરણાનિ ગહેત્વા આગચ્છન્તેહિ મનુસ્સેહિ સદ્ધિં દધિઘટં ગહેત્વા આગતો ભિક્ખૂનં સક્કારસમ્માનં દિસ્વા ‘‘ઇમે સમણા સક્યપુત્તિયા સુખુમવત્થનિવત્થા સુભોજનાનિ ભુઞ્જિત્વા નિવાતેસુ સેનાસનેસુ વિહરન્તિ, યંનૂનાહમ્પિ પબ્બજેય્ય’’ન્તિ ચિન્તેત્વા અઞ્ઞતરં મહાથેરં ઉપસઙ્કમિત્વા અત્તનો પબ્બજાધિપ્પાયં નિવેદેસિ. સો તં કરુણાયન્તો પબ્બાજેત્વા કમ્મટ્ઠાનં આચિક્ખિ. સો અરઞ્ઞે વિહરન્તો એકકવિહારે નિબ્બિન્નો ઉક્કણ્ઠિતો હુત્વા વિબ્ભમિતુકામો ઞાતિગામં ગચ્છન્તો અન્તરામગ્ગે કચ્છં બન્ધિત્વા ખેત્તં કસન્તે કિલિટ્ઠવત્થનિવત્થે સમન્તતો રજોકિણ્ણસરીરે વાતાતપેન સુસ્સન્તે ખેત્તં કસ્સકે મનુસ્સે દિસ્વા ‘‘મહન્તં વતિમે સત્તા જીવિકનિમિત્તં દુક્ખં પચ્ચનુભવન્તી’’તિ સંવેગં પટિલભિ. ઞાણસ્સ પરિપાકગતત્તા ચસ્સ યથાગહિતં કમ્મટ્ઠાનં ઉપટ્ઠાસિ. સો અઞ્ઞતરં રુક્ખમૂલં ઉપગન્ત્વા વિવેકં લભિત્વા યોનિસોમનસિકરોન્તો વિપસ્સનં વડ્ઢેત્વા મગ્ગપટિપાટિયા અરહત્તં પાપુણિ.

    Āhutiṃyiṭṭhukāmotiādikaṃ āyasmato sumaṅgalattherassa apadānaṃ. Ayampāyasmā purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto piyadassissa bhagavato kāle rukkhadevatā hutvā nibbatti. So ekadivasaṃ satthāraṃ nhatvā ekacīvaraṃ ṭhitaṃ disvā somanassappatto apphoṭesi. So tena puññena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyā avidūre aññatarasmiṃ gāmake tādisena kammanissandena daliddakule nibbatti, tassa sumaṅgaloti nāmaṃ ahosi. So vayappatto khujjakāsitanaṅgalakuddālaparikkhāro hutvā kasiyā jīvikaṃ kappesi. So ekadivasaṃ raññā pasenadinā kosalena bhagavato bhikkhusaṅghassa ca mahādāne pavattiyamāne dānūpakaraṇāni gahetvā āgacchantehi manussehi saddhiṃ dadhighaṭaṃ gahetvā āgato bhikkhūnaṃ sakkārasammānaṃ disvā ‘‘ime samaṇā sakyaputtiyā sukhumavatthanivatthā subhojanāni bhuñjitvā nivātesu senāsanesu viharanti, yaṃnūnāhampi pabbajeyya’’nti cintetvā aññataraṃ mahātheraṃ upasaṅkamitvā attano pabbajādhippāyaṃ nivedesi. So taṃ karuṇāyanto pabbājetvā kammaṭṭhānaṃ ācikkhi. So araññe viharanto ekakavihāre nibbinno ukkaṇṭhito hutvā vibbhamitukāmo ñātigāmaṃ gacchanto antarāmagge kacchaṃ bandhitvā khettaṃ kasante kiliṭṭhavatthanivatthe samantato rajokiṇṇasarīre vātātapena sussante khettaṃ kassake manusse disvā ‘‘mahantaṃ vatime sattā jīvikanimittaṃ dukkhaṃ paccanubhavantī’’ti saṃvegaṃ paṭilabhi. Ñāṇassa paripākagatattā cassa yathāgahitaṃ kammaṭṭhānaṃ upaṭṭhāsi. So aññataraṃ rukkhamūlaṃ upagantvā vivekaṃ labhitvā yonisomanasikaronto vipassanaṃ vaḍḍhetvā maggapaṭipāṭiyā arahattaṃ pāpuṇi.

    ૧૨૪. એવં સો પત્તઅરહત્તફલો અત્તનો પુબ્બકમ્મં સરિત્વા સોમનસ્સવસેન પુબ્બચરિતાપદાનં પકાસેન્તો આહુતિં યિટ્ઠુકામોહન્તિઆદિમાહ. તત્થ આહુતિન્તિ અન્નપાનાદિઅનેકવિધં પૂજાસક્કારૂપકરણં. યિટ્ઠુકામોતિ યજિતુકામો, દાનં દાતુકામો અહં. પટિયાદેત્વાન ભોજનન્તિ આહારં પટિયાદેત્વા નિપ્ફાદેત્વા. બ્રાહ્મણે પટિમાનેન્તોતિ પટિગ્ગાહકે સુદ્ધપબ્બજિતે પરિયેસન્તો. વિસાલે માળકે ઠિતોતિ પરિસુદ્ધપણ્ડરપુલિનતલાભિરામે વિપુલે માળકે ઠિતો.

    124. Evaṃ so pattaarahattaphalo attano pubbakammaṃ saritvā somanassavasena pubbacaritāpadānaṃ pakāsento āhutiṃ yiṭṭhukāmohantiādimāha. Tattha āhutinti annapānādianekavidhaṃ pūjāsakkārūpakaraṇaṃ. Yiṭṭhukāmoti yajitukāmo, dānaṃ dātukāmo ahaṃ. Paṭiyādetvāna bhojananti āhāraṃ paṭiyādetvā nipphādetvā. Brāhmaṇe paṭimānentoti paṭiggāhake suddhapabbajite pariyesanto. Visāle māḷake ṭhitoti parisuddhapaṇḍarapulinatalābhirāme vipule māḷake ṭhito.

    ૧૨૫-૭. અથદ્દસાસિં સમ્બુદ્ધન્તિઆદીસુ મહાયસં મહાપરિવારં સબ્બલોકં સકલસત્તલોકં વિનેતાનં વિસેસેન નેતારં નિબ્બાનસમ્પાપકં સયમ્ભું સયમેવ ભૂતં અનાચરિયકં અગ્ગપુગ્ગલં સેટ્ઠપુગ્ગલં ભગવન્તં ભગ્યવન્તાદિગુણયુત્તં જુતિમન્તં નીલપીતાદિપભાસમ્પન્નં સાવકેહિ પુરક્ખતં પરિવારિતં આદિચ્ચમિવ સૂરિયમિવ રોચન્તં સોભમાનં રથિયં વીથિયં પટિપન્નકં ગચ્છન્તં પિયદસ્સિં નામ સમ્બુદ્ધં અદ્દસિન્તિ સમ્બન્ધો. અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાનાતિ બન્ધઞ્જલિપુટં સિરસિ કત્વા સકં ચિત્તં અત્તનો ચિત્તં પસાદયિં ઇત્થમ્ભૂતસ્સ ભગવતો ગુણે પસાદેસિં પસન્નમકાસિન્તિ અત્થો. મનસાવ નિમન્તેસિન્તિ ચિત્તેન પવારેસિં. આગચ્છતુ મહામુનીતિ મહિતો પૂજારહો મુનિ ભગવા મમ નિવેસનં આગચ્છતુ.

    125-7.Athaddasāsiṃ sambuddhantiādīsu mahāyasaṃ mahāparivāraṃ sabbalokaṃ sakalasattalokaṃ vinetānaṃ visesena netāraṃ nibbānasampāpakaṃ sayambhuṃ sayameva bhūtaṃ anācariyakaṃ aggapuggalaṃ seṭṭhapuggalaṃ bhagavantaṃ bhagyavantādiguṇayuttaṃ jutimantaṃ nīlapītādipabhāsampannaṃ sāvakehi purakkhataṃ parivāritaṃ ādiccamiva sūriyamiva rocantaṃ sobhamānaṃ rathiyaṃ vīthiyaṃ paṭipannakaṃ gacchantaṃ piyadassiṃ nāma sambuddhaṃ addasinti sambandho. Añjaliṃ paggahetvānāti bandhañjalipuṭaṃ sirasi katvā sakaṃ cittaṃ attano cittaṃ pasādayiṃ itthambhūtassa bhagavato guṇe pasādesiṃ pasannamakāsinti attho. Manasāva nimantesinti cittena pavāresiṃ. Āgacchatu mahāmunīti mahito pūjāraho muni bhagavā mama nivesanaṃ āgacchatu.

    ૧૨૮. મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાયાતિ મય્હં ચિત્તસઙ્કપ્પં ઞત્વા લોકે સત્તલોકે અનુત્તરો ઉત્તરવિરહિતો સત્થા ખીણાસવસહસ્સેહિ અરહન્તસહસ્સેહિ પરિવુતો મમ દ્વારં મય્હં ગેહદ્વારં ઉપાગમિ સમ્પાપુણિ.

    128.Mama saṅkappamaññāyāti mayhaṃ cittasaṅkappaṃ ñatvā loke sattaloke anuttaro uttaravirahito satthā khīṇāsavasahassehi arahantasahassehi parivuto mama dvāraṃ mayhaṃ gehadvāraṃ upāgami sampāpuṇi.

    ૧૨૯. તસ્સ સમ્પત્તસ્સ સત્થુનો એવં નમક્કારમકાસિં. પુરિસાજઞ્ઞ પુરિસાનં આજઞ્ઞ, સેટ્ઠ, મમ નમક્કારો તે તુય્હં અત્થુ ભવતુ. પુરિસુત્તમ પુરિસાનં ઉત્તમ અધિકગુણવિસિટ્ઠ તે તુય્હં મમ નમક્કારો અત્થુ. પાસાદં પસાદજનકં મમ નિવેસનં અભિરુહિત્વા સીહાસને ઉત્તમાસને નિસીદતન્તિ આયાચિન્તિ અત્થો.

    129. Tassa sampattassa satthuno evaṃ namakkāramakāsiṃ. Purisājañña purisānaṃ ājañña, seṭṭha, mama namakkāro te tuyhaṃ atthu bhavatu. Purisuttama purisānaṃ uttama adhikaguṇavisiṭṭha te tuyhaṃ mama namakkāro atthu. Pāsādaṃ pasādajanakaṃ mama nivesanaṃ abhiruhitvā sīhāsane uttamāsane nisīdatanti āyācinti attho.

    ૧૩૦. દન્તો દન્તપરિવારોતિ સયં દ્વારત્તયેન દન્તો તથા દન્તાહિ ભિક્ખુભિક્ખુનીઉપાસકઉપાસિકાસઙ્ખાતાહિ ચતૂહિ પરિસાહિ પરિવારિતો. તિણ્ણો તારયતં વરોતિ સયં તિણ્ણો સંસારતો ઉત્તિણ્ણો નિક્ખન્તો તારયતં તારયન્તાનં વિસિટ્ઠપુગ્ગલાનં વરો ઉત્તમો ભગવા મમારાધનેન પાસાદં અભિરુહિત્વા પવરાસને ઉત્તમાસને નિસીદિ નિસજ્જં કપ્પેસિ.

    130.Danto dantaparivāroti sayaṃ dvārattayena danto tathā dantāhi bhikkhubhikkhunīupāsakaupāsikāsaṅkhātāhi catūhi parisāhi parivārito. Tiṇṇo tārayataṃ varoti sayaṃ tiṇṇo saṃsārato uttiṇṇo nikkhanto tārayataṃ tārayantānaṃ visiṭṭhapuggalānaṃ varo uttamo bhagavā mamārādhanena pāsādaṃ abhiruhitvā pavarāsane uttamāsane nisīdi nisajjaṃ kappesi.

    ૧૩૧. યં મે અત્થિ સકે ગેહેતિ અત્તનો ગેહે યં આમિસં પચ્ચુપટ્ઠિતં સમ્પાદિતં રાસિકતં અત્થિ. તાહં બુદ્ધસ્સ પાદાસિન્તિ બુદ્ધસ્સ બુદ્ધપ્પમુખસ્સ સઙ્ઘસ્સ તં આમિસં પાદાસિં પ-કારેન આદરેન વા અદાસિન્તિ અત્થો. પસન્નો સેહિ પાણિભીતિ અત્તનો દ્વીહિ હત્થેહિ પસ્સન્નચિત્તો ગહેત્વા પાદાસિન્તિ અત્થો.

    131.Yaṃ me atthi sake geheti attano gehe yaṃ āmisaṃ paccupaṭṭhitaṃ sampāditaṃ rāsikataṃ atthi. Tāhaṃ buddhassa pādāsinti buddhassa buddhappamukhassa saṅghassa taṃ āmisaṃ pādāsiṃ pa-kārena ādarena vā adāsinti attho. Pasanno sehi pāṇibhīti attano dvīhi hatthehi passannacitto gahetvā pādāsinti attho.

    ૧૩૨. પસન્નચિત્તો પસાદિતમનસઙ્કપ્પો સુમનો સુન્દરમનો. વેદજાતો જાતવેદો ઉપ્પન્નસોમનસ્સો કતઞ્જલી સિરસિ ઠપિતઅઞ્જલિપુટો બુદ્ધસેટ્ઠં નમસ્સામિ સેટ્ઠસ્સ બુદ્ધસ્સ પણામં કરોમીતિ અત્થો. અહો બુદ્ધસ્સુળારતાતિ પટિવિદ્ધચતુસચ્ચસ્સ સત્થુનો ઉળારતા મહન્તભાવો અહો અચ્છરિયન્તિ અત્થો.

    132.Pasannacitto pasāditamanasaṅkappo sumano sundaramano. Vedajāto jātavedo uppannasomanasso katañjalī sirasi ṭhapitaañjalipuṭo buddhaseṭṭhaṃ namassāmi seṭṭhassa buddhassa paṇāmaṃ karomīti attho. Aho buddhassuḷāratāti paṭividdhacatusaccassa satthuno uḷāratā mahantabhāvo aho acchariyanti attho.

    ૧૩૩. અટ્ઠન્નં પયિરૂપાસતન્તિ પયિરુપાસન્તાનં ભુઞ્જં ભુઞ્જન્તાનં અટ્ઠન્નં અરિયપુગ્ગલાનં અન્તરે ખીણાસવા અરહન્તોવ બહૂતિ અત્થો. તુય્હેવેસો આનુભાવોતિ એસો આકાસચરણઉમ્મુજ્જનનિમુજ્જનાદિઆનુભાવો તુય્હેવ તુય્હં એવ આનુભાવો, નાઞ્ઞેસં. સરણં તં ઉપેમહન્તિ તં ઇત્થમ્ભૂતં તુવં સરણં તાણં લેણં પરાયનન્તિ ઉપેમિ ગચ્છામિ જાનામિ વાતિ અત્થો.

    133.Aṭṭhannaṃpayirūpāsatanti payirupāsantānaṃ bhuñjaṃ bhuñjantānaṃ aṭṭhannaṃ ariyapuggalānaṃ antare khīṇāsavā arahantova bahūti attho. Tuyheveso ānubhāvoti eso ākāsacaraṇaummujjananimujjanādiānubhāvo tuyheva tuyhaṃ eva ānubhāvo, nāññesaṃ. Saraṇaṃ taṃ upemahanti taṃ itthambhūtaṃ tuvaṃ saraṇaṃ tāṇaṃ leṇaṃ parāyananti upemi gacchāmi jānāmi vāti attho.

    ૧૩૪. લોકજેટ્ઠો નરાસભો પિયદસ્સી ભગવા ભિક્ખુસઙ્ઘમજ્ઝે નિસીદિત્વા ઇમા બ્યાકરણગાથા અભાસથ કથેસીતિ અત્થો. સેસં સુવિઞ્ઞેય્યમેવાતિ.

    134. Lokajeṭṭho narāsabho piyadassī bhagavā bhikkhusaṅghamajjhe nisīditvā imā byākaraṇagāthā abhāsatha kathesīti attho. Sesaṃ suviññeyyamevāti.

    સુમઙ્ગલત્થેરઅપદાનવણ્ણના સમત્તા.

    Sumaṅgalattheraapadānavaṇṇanā samattā.

    દુતિયસ્સ સીહાસનવગ્ગસ્સ વણ્ણના સમત્તા.

    Dutiyassa sīhāsanavaggassa vaṇṇanā samattā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / અપદાનપાળિ • Apadānapāḷi / ૧૦. સુમઙ્ગલત્થેરઅપદાનં • 10. Sumaṅgalattheraapadānaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact