Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / જાતક-અટ્ઠકથા • Jātaka-aṭṭhakathā

    [૨૪૨] ૨. સુનખજાતકવણ્ણના

    [242] 2. Sunakhajātakavaṇṇanā

    બાલો વતાયં સુનખોતિ ઇદં સત્થા જેતવને વિહરન્તો અમ્બણકોટ્ઠકે આસનસાલાય ભત્તભુઞ્જનસુનખં આરબ્ભ કથેસિ. તં કિર જાતકાલતો પટ્ઠાય પાનીયહારકા ગહેત્વા તત્થ પોસેસું. સો અપરભાગે તત્થ ભત્તં ભુઞ્જન્તો થૂલસરીરો અહોસિ. અથેકદિવસં એકો ગામવાસી પુરિસો તં ઠાનં પત્તો સુનખં દિસ્વા પાનીયહારકાનં ઉત્તરિસાટકઞ્ચ કહાપણઞ્ચ દત્વા ગદ્દૂલેન બન્ધિત્વા તં આદાય પક્કામિ. સો ગહેત્વા નીયમાનો ન વસ્સિ, દિન્નં દિન્નં ખાદન્તો પચ્છતો પચ્છતો અગમાસિ. અથ સો પુરિસો ‘‘અયં ઇદાનિ મં પિયાયતી’’તિ ગદ્દૂલં મોચેસિ, સો વિસ્સટ્ઠમત્તો એકવેગેન આસનસાલમેવ ગતો. ભિક્ખૂ તં દિસ્વા તેન ગતકારણં જાનિત્વા સાયન્હસમયે ધમ્મસભાયં કથં સમુટ્ઠાપેસું – ‘‘આવુસો, આસનસાલાય સુનખો બન્ધનમોક્ખકુસલો વિસ્સટ્ઠમત્તોવ પુન આગતો’’તિ. સત્થા આગન્ત્વા ‘‘કાય નુત્થ, ભિક્ખવે, એતરહિ કથાય સન્નિસિન્ના’’તિ પુચ્છિત્વા ‘‘ઇમાય નામા’’તિ વુત્તે ‘‘ન, ભિક્ખવે, સો સુનખો ઇદાનેવ બન્ધનમોક્ખકુસલો, પુબ્બેપિ કુસલોયેવા’’તિ વત્વા અતીતં આહરિ.

    Bālo vatāyaṃ sunakhoti idaṃ satthā jetavane viharanto ambaṇakoṭṭhake āsanasālāya bhattabhuñjanasunakhaṃ ārabbha kathesi. Taṃ kira jātakālato paṭṭhāya pānīyahārakā gahetvā tattha posesuṃ. So aparabhāge tattha bhattaṃ bhuñjanto thūlasarīro ahosi. Athekadivasaṃ eko gāmavāsī puriso taṃ ṭhānaṃ patto sunakhaṃ disvā pānīyahārakānaṃ uttarisāṭakañca kahāpaṇañca datvā gaddūlena bandhitvā taṃ ādāya pakkāmi. So gahetvā nīyamāno na vassi, dinnaṃ dinnaṃ khādanto pacchato pacchato agamāsi. Atha so puriso ‘‘ayaṃ idāni maṃ piyāyatī’’ti gaddūlaṃ mocesi, so vissaṭṭhamatto ekavegena āsanasālameva gato. Bhikkhū taṃ disvā tena gatakāraṇaṃ jānitvā sāyanhasamaye dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ – ‘‘āvuso, āsanasālāya sunakho bandhanamokkhakusalo vissaṭṭhamattova puna āgato’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, so sunakho idāneva bandhanamokkhakusalo, pubbepi kusaloyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    અતીતે બારાણસિયં બ્રહ્મદત્તે રજ્જં કારેન્તે બોધિસત્તો કાસિરટ્ઠે એકસ્મિં મહાભોગકુલે નિબ્બત્તિત્વા વયપ્પત્તો ઘરાવાસં અગ્ગહેસિ. તદા બારાણસિયં એકસ્સ મનુસ્સસ્સ સુનખો અહોસિ, સો પિણ્ડિભત્તં લભન્તો થૂલસરીરો જાતો. અથેકો ગામવાસી બારાણસિં આગતો તં સુનખં દિસ્વા તસ્સ મનુસ્સસ્સ ઉત્તરિસાટકઞ્ચ કહાપણઞ્ચ દત્વા સુનખં ગહેત્વા ચમ્મયોત્તેન બન્ધિત્વા યોત્તકોટિયં ગહેત્વા ગચ્છન્તો અટવિમુખે એકં સાલં પવિસિત્વા સુનખં બન્ધિત્વા ફલકે નિપજ્જિત્વા નિદ્દં ઓક્કમિ. તસ્મિં કાલે બોધિસત્તો કેનચિદેવ કરણીયેન અટવિં પટિપન્નો તં સુનખં યોત્તેન બન્ધિત્વા ઠપિતં દિસ્વા પઠમં ગાથમાહ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto kāsiraṭṭhe ekasmiṃ mahābhogakule nibbattitvā vayappatto gharāvāsaṃ aggahesi. Tadā bārāṇasiyaṃ ekassa manussassa sunakho ahosi, so piṇḍibhattaṃ labhanto thūlasarīro jāto. Atheko gāmavāsī bārāṇasiṃ āgato taṃ sunakhaṃ disvā tassa manussassa uttarisāṭakañca kahāpaṇañca datvā sunakhaṃ gahetvā cammayottena bandhitvā yottakoṭiyaṃ gahetvā gacchanto aṭavimukhe ekaṃ sālaṃ pavisitvā sunakhaṃ bandhitvā phalake nipajjitvā niddaṃ okkami. Tasmiṃ kāle bodhisatto kenacideva karaṇīyena aṭaviṃ paṭipanno taṃ sunakhaṃ yottena bandhitvā ṭhapitaṃ disvā paṭhamaṃ gāthamāha –

    ૧૮૪.

    184.

    ‘‘બાલો વતાયં સુનખો, યો વરત્તં ન ખાદતિ;

    ‘‘Bālo vatāyaṃ sunakho, yo varattaṃ na khādati;

    બન્ધના ચ પમુઞ્ચેય્ય, અસિતો ચ ઘરં વજે’’તિ.

    Bandhanā ca pamuñceyya, asito ca gharaṃ vaje’’ti.

    તત્થ પમુઞ્ચેય્યાતિ પમોચેય્ય, અયમેવ વા પાઠો. અસિતો ચ ઘરં વજેતિ અસિતો સુહિતો હુત્વા અત્તનો વસનટ્ઠાનં ગચ્છેય્ય.

    Tattha pamuñceyyāti pamoceyya, ayameva vā pāṭho. Asito ca gharaṃ vajeti asito suhito hutvā attano vasanaṭṭhānaṃ gaccheyya.

    તં સુત્વા સુનખો દુતિયં ગાથમાહ –

    Taṃ sutvā sunakho dutiyaṃ gāthamāha –

    ૧૮૫.

    185.

    ‘‘અટ્ઠિતં મે મનસ્મિં મે, અથો મે હદયે કતં;

    ‘‘Aṭṭhitaṃ me manasmiṃ me, atho me hadaye kataṃ;

    કાલઞ્ચ પટિકઙ્ખામિ, યાવ પસ્સુપતૂ જનો’’તિ.

    Kālañca paṭikaṅkhāmi, yāva passupatū jano’’ti.

    તત્થ અટ્ઠિતં મે મનસ્મિં મેતિ યં તુમ્હે કથેથ, તં મયા અધિટ્ઠિતમેવ, મનસ્મિંયેવ મે એતં. અથો મે હદયે કતન્તિ અથ ચ પન મે તુમ્હાકં વચનં હદયે કતમેવ. કાલઞ્ચ પટિકઙ્ખામીતિ કાલં પટિમાનેમિ. યાવ પસ્સુપતૂ જનોતિ યાવાયં મહાજનો પસુપતુ નિદ્દં ઓક્કમતુ, તાવાહં કાલં પટિમાનેમિ . ઇતરથા હિ ‘‘અયં સુનખો પલાયતી’’તિ રવો ઉપ્પજ્જેય્ય, તસ્મા રત્તિભાગે સબ્બેસં સુત્તકાલે ચમ્મયોત્તં ખાદિત્વા પલાયિસ્સામીતિ. સો એવં વત્વા મહાજને નિદ્દં ઓક્કન્તે યોત્તં ખાદિત્વા સુહિતો હુત્વા પલાયિત્વા અત્તનો સામિકાનં ઘરમેવ ગતો.

    Tattha aṭṭhitaṃ me manasmiṃ meti yaṃ tumhe kathetha, taṃ mayā adhiṭṭhitameva, manasmiṃyeva me etaṃ. Atho me hadaye katanti atha ca pana me tumhākaṃ vacanaṃ hadaye katameva. Kālañca paṭikaṅkhāmīti kālaṃ paṭimānemi. Yāva passupatū janoti yāvāyaṃ mahājano pasupatu niddaṃ okkamatu, tāvāhaṃ kālaṃ paṭimānemi . Itarathā hi ‘‘ayaṃ sunakho palāyatī’’ti ravo uppajjeyya, tasmā rattibhāge sabbesaṃ suttakāle cammayottaṃ khāditvā palāyissāmīti. So evaṃ vatvā mahājane niddaṃ okkante yottaṃ khāditvā suhito hutvā palāyitvā attano sāmikānaṃ gharameva gato.

    સત્થા ઇમં ધમ્મદેસનં આહરિત્વા જાતકં સમોધાનેસિ – ‘‘તદા સુનખોવ એતરહિ સુનખો, પણ્ડિતપુરિસો પન અહમેવ અહોસિ’’ન્તિ.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā sunakhova etarahi sunakho, paṇḍitapuriso pana ahameva ahosi’’nti.

    સુનખજાતકવણ્ણના દુતિયા.

    Sunakhajātakavaṇṇanā dutiyā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / જાતકપાળિ • Jātakapāḷi / ૨૪૨. સુનખજાતકં • 242. Sunakhajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact