Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā)

    ૧૦. સૂરિયસુત્તવણ્ણના

    10. Sūriyasuttavaṇṇanā

    ૯૧. અન્ધભાવકરણેતિ લોકસ્સ અન્ધકરણેતિપિ અપરે. તેનાહ ‘‘તમસી’’તિ. વિરોચતીતિ વિજ્જોતતિ. કામં દેવપુત્તવસેન પઠમં દેવતા ઉદ્ધટા, રાહુનો પન પયોગો તસ્સ વિમાનેતિ આહ ‘‘મણ્ડલીતિ મણ્ડલસણ્ઠાનો’’તિ. વદતિ તદા મુખેન ગહિતત્તા. મુખેન ગહણઞ્ચેત્થ ‘‘ગિલી’’તિ અધિપ્પેતં, ન ચ અજ્ઝોહરણન્તિ આહ ‘‘ગિલીતિ વદતી’’તિ. ઇદાનિ તસ્સ મુખેન ગહણસમત્થતં દસ્સેતું ‘‘રાહુસ્સ હી’’તિઆદિ વુત્તં. સોતિઆદિ તસ્સ ચન્દિમસૂરિયાનં ગહણકારણદસ્સનં. અધિવત્થા દેવતાતિ ચન્દિમસૂરિયાનં પરિચારકદેવતા. વેગન્તિ જવં. સો હિ કેનચિ અભિમુખં અતિદુન્નિવારો કમ્મનિયામસિદ્ધો. મત્થકન્તિ કણ્ઠસ્સ ઉપરિમદેસં. કેચિ ‘‘સીસમત્થકમેવા’’તિ વદન્તિ. નિક્ખમેય્ય વેગસ્સ તિક્ખસીઘથામભાવતો. આકડ્ઢિત્વાતિ અત્તનો ગમનદિસાભિમુખં આકડ્ઢિત્વા. ન્તિ રાહું. ઉદ્ધં ઉલ્લઙ્ઘેતુકામમ્પિ ઓનમેય્ય. પદદ્વયેનપિ સો મહાસરીરો મહાબલો, ચન્દિમસૂરિયાનં પન ગમનવેગો તેન સબ્બથાપિ દુન્નિવારિયોવાતિ દસ્સેતિ. વિમાનેનાતિ ચન્દગ્ગહે ચન્દવિમાનેન, સૂરિયગ્ગહે સૂરિયવિમાનેન ઉભિન્નમ્પિ વિમાનેન સહેવ. અમાવાસિયઞ્હિ દ્વે વિમાનાનિ યોજનમત્તન્તરિતાનિ હુત્વા સહેવ પવત્તન્તિ. યદિ દ્વેપિ દેવપુત્તા સોતાપત્તિફલં પત્તા, અથ કસ્મા સૂરિયસુત્તે એવ ‘‘પજં મમ’’ન્તિ વુત્તં, ન ચન્દસુત્તેતિ? ‘‘સો ચ કિર ન ચિરસ્સેવ તતો ચવિત્વા અઞ્ઞત્થ નિબ્બત્તો, અઞ્ઞા એવ ચ દેવતા તત્થ વસિ, યસ્મિં ચન્દગ્ગહે ભગવા તં ગાથં અભાસિ, ન તથા સૂરિયો, અપરભાગે પન તત્થપિ કાલેન કાલં રાહુગ્ગહો હોતી’’તિ વદન્તિ.

    91.Andhabhāvakaraṇeti lokassa andhakaraṇetipi apare. Tenāha ‘‘tamasī’’ti. Virocatīti vijjotati. Kāmaṃ devaputtavasena paṭhamaṃ devatā uddhaṭā, rāhuno pana payogo tassa vimāneti āha ‘‘maṇḍalīti maṇḍalasaṇṭhāno’’ti. Vadati tadā mukhena gahitattā. Mukhena gahaṇañcettha ‘‘gilī’’ti adhippetaṃ, na ca ajjhoharaṇanti āha ‘‘gilīti vadatī’’ti. Idāni tassa mukhena gahaṇasamatthataṃ dassetuṃ ‘‘rāhussa hī’’tiādi vuttaṃ. Sotiādi tassa candimasūriyānaṃ gahaṇakāraṇadassanaṃ. Adhivatthā devatāti candimasūriyānaṃ paricārakadevatā. Veganti javaṃ. So hi kenaci abhimukhaṃ atidunnivāro kammaniyāmasiddho. Matthakanti kaṇṭhassa uparimadesaṃ. Keci ‘‘sīsamatthakamevā’’ti vadanti. Nikkhameyya vegassa tikkhasīghathāmabhāvato. Ākaḍḍhitvāti attano gamanadisābhimukhaṃ ākaḍḍhitvā. Nanti rāhuṃ. Uddhaṃ ullaṅghetukāmampi onameyya. Padadvayenapi so mahāsarīro mahābalo, candimasūriyānaṃ pana gamanavego tena sabbathāpi dunnivāriyovāti dasseti. Vimānenāti candaggahe candavimānena, sūriyaggahe sūriyavimānena ubhinnampi vimānena saheva. Amāvāsiyañhi dve vimānāni yojanamattantaritāni hutvā saheva pavattanti. Yadi dvepi devaputtā sotāpattiphalaṃ pattā, atha kasmā sūriyasutte eva ‘‘pajaṃ mama’’nti vuttaṃ, na candasutteti? ‘‘So ca kira na cirasseva tato cavitvā aññattha nibbatto, aññā eva ca devatā tattha vasi, yasmiṃ candaggahe bhagavā taṃ gāthaṃ abhāsi, na tathā sūriyo, aparabhāge pana tatthapi kālena kālaṃ rāhuggaho hotī’’ti vadanti.

    સૂરિયસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Sūriyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.

    પઠમવગ્ગવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Paṭhamavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૧૦. સૂરિયસુત્તં • 10. Sūriyasuttaṃ

    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૧૦. સૂરિયસુત્તવણ્ણના • 10. Sūriyasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact