Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā)

    ૪. મારસંયુત્તં

    4. Mārasaṃyuttaṃ

    ૧. પઠમવગ્ગો

    1. Paṭhamavaggo

    ૧. તપોકમ્મસુત્તવણ્ણના

    1. Tapokammasuttavaṇṇanā

    ૧૩૭. ઉરુવેલાય સમીપે ગામો ઉરુવેલગામો, તં ઉરુવેલગામં અભિમુખભાવેન સમ્મદેવ સબ્બધમ્મે બુજ્ઝતીતિ અભિસમ્બોધિ, સબ્બઞ્ઞુતઞ્ઞાણં, તેન સમન્નાગતત્તા ચ ભગવા અભિસમ્બુદ્ધોતિ વુચ્ચતિ. તસ્સ પઞ્ચચત્તાલીસાય વસ્સેસુ આદિતો પન્નરસ વસ્સાનિ પઠમબોધિ, ઇધ પન સત્તાહબ્ભન્તરમેવ અધિપ્પેતન્તિ આહ ‘‘અભિસમ્બુદ્ધો હુત્વા અન્તોસત્તાહસ્મિં યેવા’’તિ. અસુખભાવેન અઞ્ઞેહિ કાતું અસક્કુણેય્યત્તા દુક્કરં કરોતીતિ દુક્કરકારો, સો એવ ઇત્થિલિઙ્ગવસેન દુક્કરકારિકા. તાય મુત્તો વતમ્હીતિ ચિન્તેસિ. યદિ એવં કસ્મા તં લોકનાથો છબ્બસ્સાનિ સમનુયુઞ્જતિ? કમ્મપીળિતવસેન. વુત્તઞ્હેતં અપદાને (અપ॰ થેર ૧.૩૯.૯૨-૯૪) –

    137. Uruvelāya samīpe gāmo uruvelagāmo, taṃ uruvelagāmaṃ abhimukhabhāvena sammadeva sabbadhamme bujjhatīti abhisambodhi, sabbaññutaññāṇaṃ, tena samannāgatattā ca bhagavā abhisambuddhoti vuccati. Tassa pañcacattālīsāya vassesu ādito pannarasa vassāni paṭhamabodhi, idha pana sattāhabbhantarameva adhippetanti āha ‘‘abhisambuddho hutvā antosattāhasmiṃ yevā’’ti. Asukhabhāvena aññehi kātuṃ asakkuṇeyyattā dukkaraṃ karotīti dukkarakāro, so eva itthiliṅgavasena dukkarakārikā. Tāya mutto vatamhīti cintesi. Yadi evaṃ kasmā taṃ lokanātho chabbassāni samanuyuñjati? Kammapīḷitavasena. Vuttañhetaṃ apadāne (apa. thera 1.39.92-94) –

    ‘‘અવચાહં જોતિપાલો, સુગતં કસ્સપં તદા;

    ‘‘Avacāhaṃ jotipālo, sugataṃ kassapaṃ tadā;

    કુતો નુ બોધિ મુણ્ડસ્સ, બોધિ પરમદુલ્લભા.

    Kuto nu bodhi muṇḍassa, bodhi paramadullabhā.

    ‘‘તેન કમ્મવિપાકેન, અચરિં દુક્કરં બહું;

    ‘‘Tena kammavipākena, acariṃ dukkaraṃ bahuṃ;

    છબ્બસ્સાનુરુવેલાયં, તતો બોધિમપાપુણિં.

    Chabbassānuruvelāyaṃ, tato bodhimapāpuṇiṃ.

    ‘‘નાહં એતેન મગ્ગેન, પાપુણિં બોધિમુત્તમં;

    ‘‘Nāhaṃ etena maggena, pāpuṇiṃ bodhimuttamaṃ;

    કુમ્મગ્ગેન ગવેસિસ્સં, પુબ્બકમ્મેન વારિતો’’તિ.

    Kummaggena gavesissaṃ, pubbakammena vārito’’ti.

    મારેતીતિ વિબાધેતિ. વિપત્તિઆદિસંયોજનઞ્હિ સાધૂનં પરમત્થતો મરણં સચ્ચપટિવેધમારણત્તા, પાપતરત્તા પાપતમોતિ પાપિમા. સા ચસ્સ પાપતમતા પાપવુત્તિતાયાતિ આહ ‘‘પાપે નિયુત્તો’’તિ. અધિપતીતિ કામાધિપતિ. અપ્પહીનકામરાગે અત્તનો વસે વત્તેતીતિ વસવત્તી. તેસંયેવ કુસલકમ્માનં અન્તં કરોતીતિ અન્તકો. વટ્ટદુક્ખતો અપરિમુત્તપચ્ચયત્તા નમુચિ. મત્તાનં પમત્તાનં બન્ધૂતિ પમત્તબન્ધુ.

    Māretīti vibādheti. Vipattiādisaṃyojanañhi sādhūnaṃ paramatthato maraṇaṃ saccapaṭivedhamāraṇattā, pāpatarattā pāpatamoti pāpimā. Sā cassa pāpatamatā pāpavuttitāyāti āha ‘‘pāpeniyutto’’ti. Adhipatīti kāmādhipati. Appahīnakāmarāge attano vase vattetīti vasavattī. Tesaṃyeva kusalakammānaṃ antaṃ karotīti antako. Vaṭṭadukkhato aparimuttapaccayattā namuci. Mattānaṃ pamattānaṃ bandhūti pamattabandhu.

    તપોકમ્માતિ અત્તકિલમથાનુયોગતો. અપરદ્ધોતિ વિરજ્ઝસિ. ‘‘અપરાધો’’તિપિ અત્થિ, સોયેવ અત્થો. કાયકિલમથં અનુયુઞ્જન્તો યેભુય્યેન અમરત્થાય અનુયુઞ્જતિ, સો ચ કમ્મવાદીહિ અનુયુઞ્જિયમાનો દેવત્થાય સિયાતિ આહ ‘‘અમરભાવત્થાયા’’તિ. સબ્બં તપન્તિ સબ્બં અત્તપરિતાપનં. અત્થાવહં ન ભવતિ બોધિયા અનુપાયત્તા. કિઞ્ચસ્સાતિ કિઞ્ચિ સિયાતિ અત્થો. ફિયારિત્તંવ ધમ્મનીતિ ધમ્મં વુચ્ચતિ વણ્ણુ, સો ઇધ ‘‘ધમ્મ’’ન્તિ વુત્તો, ધમ્મનિ વણ્ણુપદેસેતિ અત્થો. તેનાહ ‘‘અરઞ્ઞે’’તિ. ઉભોસુ પસ્સેસુ ફિયાહિ આકડ્ઢેય્ય ચેવ અરિત્તેહિ ઉપ્પીળેય્ય ચ.

    Tapokammāti attakilamathānuyogato. Aparaddhoti virajjhasi. ‘‘Aparādho’’tipi atthi, soyeva attho. Kāyakilamathaṃ anuyuñjanto yebhuyyena amaratthāya anuyuñjati, so ca kammavādīhi anuyuñjiyamāno devatthāya siyāti āha ‘‘amarabhāvatthāyā’’ti. Sabbaṃ tapanti sabbaṃ attaparitāpanaṃ. Atthāvahaṃ na bhavati bodhiyā anupāyattā. Kiñcassāti kiñci siyāti attho. Phiyārittaṃva dhammanīti dhammaṃ vuccati vaṇṇu, so idha ‘‘dhamma’’nti vutto, dhammani vaṇṇupadeseti attho. Tenāha ‘‘araññe’’ti. Ubhosu passesu phiyāhi ākaḍḍheyya ceva arittehi uppīḷeyya ca.

    સમ્માવાચાકમ્મન્તાજીવા ગહિતા મગ્ગસીલસ્સ અધિપ્પેતત્તા. સમાધિનો હિ ગહણેન સમ્માવાયામસતિસમાધયો ગહિતા ઉપકારભાવતો. પઞ્ઞાયાતિ એત્થાપિ એસેવ નયો. બુજ્ઝતિ એતેનાતિ બોધો. મગ્ગોતિ આહ ‘‘બોધાયાતિ મગ્ગત્થાયા’’તિ. કથં પન મગ્ગં મગ્ગત્થાય ભાવેતીતિ આહ ‘‘યથા હી’’તિઆદિ. તેન યથા યાગુપચનારમ્ભો યાવદેવ યાગુઅત્થો, એવં મગ્ગભાવનારમ્ભો મગ્ગાધિગમત્થાયાતિ દસ્સેતિ. આરમ્ભોતિ ચ અરિયમગ્ગભાવનાય બન્ધાપનં દટ્ઠબ્બં. કેચિ પન ‘‘મગ્ગન્તિ અરિયમગ્ગં, બોધાયાતિ અરહત્તસમ્બોધાય, એવઞ્ચ કત્વા ‘પત્તોસ્મિ પરમસુદ્ધિ’ન્તિ ઇદમ્પિ વચનં સમત્થિત’’ન્તિ વદન્તિ, અપરે પન ‘‘સબ્બઞ્ઞુતઞ્ઞાણસમ્બોધાયાતિ. સો હિ સબ્બસ્માપિ બોધિતો ઉત્તરિતરો’’તિ. નિહતો નિબ્બિસેવનભાવં પાપિતો. તેનાહ ‘‘પરાજિતો’’તિ.

    Sammāvācākammantājīvā gahitā maggasīlassa adhippetattā. Samādhino hi gahaṇena sammāvāyāmasatisamādhayo gahitā upakārabhāvato. Paññāyāti etthāpi eseva nayo. Bujjhati etenāti bodho. Maggoti āha ‘‘bodhāyāti maggatthāyā’’ti. Kathaṃ pana maggaṃ maggatthāya bhāvetīti āha ‘‘yathā hī’’tiādi. Tena yathā yāgupacanārambho yāvadeva yāguattho, evaṃ maggabhāvanārambho maggādhigamatthāyāti dasseti. Ārambhoti ca ariyamaggabhāvanāya bandhāpanaṃ daṭṭhabbaṃ. Keci pana ‘‘magganti ariyamaggaṃ, bodhāyāti arahattasambodhāya, evañca katvā ‘pattosmi paramasuddhi’nti idampi vacanaṃ samatthita’’nti vadanti, apare pana ‘‘sabbaññutaññāṇasambodhāyāti. So hi sabbasmāpi bodhito uttaritaro’’ti. Nihato nibbisevanabhāvaṃ pāpito. Tenāha ‘‘parājito’’ti.

    તપોકમ્મસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Tapokammasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૧. તપોકમ્મસુત્તં • 1. Tapokammasuttaṃ

    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૧. તપોકમ્મસુત્તવણ્ણના • 1. Tapokammasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact